30) Er zijn zedelijke waarhe
den, die van zóó groot belang
zijn, dat een herhaalde herha
ling ons niet mag worden ten
kwade geduid! Vooral als de
beleving van die zedelijke waar
heden wordt bedreigd ... door bij
zondere gevaren, wordt bemoei
lijkt door de tijdsomstandighe
den.
f In een artikel over „godsdienstlooze
jjopvdeding van Voogdijkinderen" schrijft
|jde Nieuwe Courant:
e Er bestaat juist dezer dagen ruim
schoots gelegenheid, om nopens het on-
jderwerp zedelijke ... opvoeding, beschouwd
jvan confessioneel, vrijzinnig-godsdienstig
standpunt en onafhankelijk van dengods-
ildienst nader inzicht op te doen. Het con-
Ijgres voor Zedelijke Opvoeding, dat Vrij-
[idag hier
•{Staat zou toekomen om de zedelijke ver
plichting, die voor allen bestaan zou om
.voor de toekomst te zorgen, om te zetien
iin een wettelijken plicht. Zeker, indien
die zedelijke verplichting kon worden ... aan
getoond, indien verder kon bewezen wor
den, dat de Staat die zedelijke verplich
ting voor de arbeiders mocht omzetten
Jn een wettelijke, zooals dit bij sommige
zedelijke plichten werkelijk het geval
nieu
we werken over missic-wetenscliap wordt
zeer terecht de zorg voor do godsdienstige
en zedelijke belangen der emigranten be
schouwd als een hoogst belangrijk stuk
missiewerk. In dit verband haalde ... bezig hou
den. Eu dit is, naar spr.'s meening, nood
zakelijk. De gevaren voor godsdienst en
zeden toch voor degenen, die hun vader
land veFlnten hebben, moeten buitenge
woon groot worden genoemd. Het kan
Zedelijke hulp moet den arme óók ge
boden worden. In een z.g. „opheffings-ge-
,val" zal juist het opwekken van zedelijke
kracht zoo'n machtige hefboom zijn. Doch
vooral in het „niet ... -opheffings-geval" zal
zedelijke steun zoo welkom zijn, die den
arme zijn let geilen doet dragen in de
overtuiging dat dit leven maar een phase
is en dat het eigenlijke doel van den
mensch niet hier op deze wereld ligt
Door Z. H. Paus Pius XI is gister
een Encycliek „Vigilante cura"
gepubliceerd, handelende over de
gevaren van film en bioscoop,
waarvan hier het eerste gedeelte
volgt, dat wij ons veroorlooven te ... De Kunst immers heeft als wezenstaak
en zelfs als bestaansgrond een element van
zedelijke vervolmaking te zijn van het
gansche wezen van den mensch en daarom
moet zij zelf ook zedelijk zijn. Wij
criterium van de geheele zedelijke rechts
orde, en daarom wil men dan ieder beroep
op de beginselen van de natuurlijke rede
en van het. christelijk bewustzijn verbie
den. Wij willen niet ontkennen dat deze
...
verhouding tusscher de grootheid van het
stoffelijke succes, dat uiterlijk is. en de
zwakheid van de innerlijke waarde en de
zedelijke grondslagen. En deze wanver
houding bestaat altijd, wanneer het open
bare
behouden door uiterlijken dwang, van eco
nomische machten en van de staatsmacht.
Het is tragisch bij de individualistische
levensbeschouwing, dat zij de innerlijke,
met zedelijke krachten werkende ... verheft
tenkoste van de gemeenschap, de deelen
ten koste van het geheel. Deze gevaren van
het individualisme voor de ware volkseen
heid worden in de laatste jaren steeds ster
ker gevoeld. Er is een anti
i r e c t e
bevoegdheid van de Kerk in haar doel
om de menschen naar de eeuwige zalig
heid te leiden, o,.a. door prèdiking van
de godsdienstige en zedelijke waarheden.
Dat wordt dan ook door niemand ...
wege de nauwe samenhang, welke de
stoffelijke zijde van het vraagstuk heeft
met de zedelijke» Bij het nastreven van
een stoffelijk doel ,b»v. loonsverhooging,,
moeten wij handelingen stellen, en han
kantoor, winkel, atelier of fabriek wervj
zaam zijn, zijn voortdurend blootgestoM
aan ernstige zedelijke gevaren; gevareJ
van verderfelijke boeken, gevaren van
IJdelheid in kleoding, gevaren van ... Er is inderdaad héél wat zedelijke kracht
en héél wat geibed en héél wat waakzaa^
held noodi-g voor het meisje, dat, geworpJ
in den vollen maalstroom des levens, haar
maagdelijke reinheid en onschuld
ginsel, dat, bij den huldigen toestand
in Zuid-Limburg, de moreele opheffing
van het volk, meer nog. de voorkoming
van dreigende zedelijke verwildering,
een maatschappelijk belang is van den
allereersten ... matérieieie welvaart, nog
•jiets anders, iets dieper treurigs; een
groot en dreigend gevaar van godsdien
stige en zedelijke ontaarding.
Maar welke zedelijke gevaren zijn aan
het openbare leven niet verbonden. Zij
gaan gaarne fijn gekleed en kunnen het niet
bekostigen. Meisjes leven in pensions of
alleen wonend. Ontzaggelijk zijn de ... veranderd. Dan
cings en bioscopen brengen zoo vele geva
ren met zich mede, ook in het vele lezen
zitten veel gevaren. Het zieleleven gaat
ten gronde. Tegen deze gevaren is de E.
K. Vrouwenbond aangewezen.
Zedelijke gevaren.
... Zoo heeft pas de heer van Slobbe, hoofd
inspecteur van de Zedenpolitie te Amster
dam, over „de zedelijke gevaren, die het
kind op straat bedreigen", een lezing ge
houden, welke geheel in de richting
onge
twijfeld de grootste zedelijke macht ter
wereld. Tegen het kwaad biedt zij weer
stand, tegen elke dwaling verkondigt zij de
waarheid, tegen elke geestelijke ziekte,
welke kankert in het lichaam der ... Spr. wijst dan uitvoeriger op de groote
gevaren, welke geloof en goede zeden be-
derigen; het ongeloof is in alle landen door
gedrongen van den katheder naar de
straat. Ook de statistieken over den
Bestrijden moeten wij al datgene, wat
de zedelijke gezondheid in de levenscel
dreigt te ondermijnen. En dan denken wij
aan alle gevaren van reclameplaten, films
en romans, die de jeugd iederen dag om ... Het zyn gevaren, die het leven van de
zedelijke gezondheid dreigen te berooven.
Die burgerlijke Volkspers, men kan z:*
nu missen; zij heeft den vóór-arbeid ver
richt; het godsdienstig-zedelijke Leven on
dermijnd; de massa verstoffelijkt. Thans
is de beurt aan „Het Volk", dat die ... De oommissie acht het ten slotte van al
gemeen belang, dat ook minder bedeelden
in ruime mate gelegenheid hebben zeebaden
te nemen, zonder daarbij aan gevaren te
zijn 1
Allereerst spreekt men van gods-
dienstig-zedelijke cultuur, waar
mede wordt bedoeld de veredeling van
individu en volk door godsdienst en Rede
lijkheid, en wat daarmede natuurlijker
wijze verbonden ...
schen, God te dienen op aarde len Hem
te bezitten in den Hemel, dan snoeten
wij de eerste plaats toekennen aan de
godsdiens tig-zedelijke beschaving dier
menschheid. Naarmate de mensch een
juister inzicht
arbeider. De
godsdienstig-zedelijke taak is de schoonste
parel aan de kroon van den Volksbond.
... Vijftig jaar geleden zeide de Bisschop
het zoo juist: beveiliging van den katho
lieken werkman tegen de dwalingen van
het socialisme, godsdienstig-zedelijke, cul
tureele en stoffelijke verheffing van
Het doel van den Graalbond is alle
leerplichtvrije R. K. meisjes te organisee-
ren; niet alleen om haar te onttrekken aan
de gevaren die haar dreigen, maar vooral
om haar te vormen tot vurige ... le. de godsdienstig zedelijke vorming;
'e Bisschop van Roermond, M g r.
urentius S c k r ij n e n, wijst er
Zijn Vastenbrief op, dat de Katholioke
cialc Vereenigingen Imt godsdienstige
zedelijke peil der leden hooger moeten
ro&ren.
... de Bisschop vervolgt clan
dat 1 blijven echter deze organisa-
sKatholieke-aociale vereenigingen, waar
de godsdienstige en zedelijke opleiding
ontwikkeling niet zoo tot haar recht
kozuen, als in do
De spreker wees er op, idat de zedelijke
len maatschappelijke toestand van 'den
'landbouwer Verbetering 'behoeft Drie
imiddelien 'kunnen hiertoe bijdragenten
[eerste moet de boer zelf zijn bedrijf ...
bouwer het krachtigste middel tot zijne
zedelijke ,en stoffelijke verbetering.
ZEDELIJKE GEVAREN
DER MOBILISATIE.
... mis
bruik en gevaren, die bij buitengewone ge
beurtenissen onvermijdelijk zijn.
, dat de
volkeren zonder twijfel de groote betee-
kenis zullen inzien van het feit, dat „thans
de grootste zedelijke krachten van de we
reld, die de handhaving van den vrede ten
doel hebben, zich ... maken, dat hij den laatsten
tijd en in het bijzonder op het huidige
oogenblik in den geest bij hen is, hun
smarten deelt en de gevaren en bedrei
gingen voor de toekomst meegevoélt.
zedelijke roekeloosheid
zou zijn zich zelf en anderen aan deze
gevaren bloot te stellen. Zij hebben de
ze politiek daarom als strijdig met de
moraal onder zeker voorbehoud aan
hun onderdanen meenen te moeten ... „In Nederland hebben de Bisschop
pen gemeend, dat een zekere politieke
gedragslijn, die abstrakt niet verboden
is, door de concrete omstandigheden
met zulke groote gevaren verbonden
is, dat het een
2. De zedelijke gevaren, die nit den af
betalingshandel zoowel voor den koopcr
als den verkoopcr voortvloeien, zijn, afge
zien nog van de economischo nadoelen,
welke hij zoowel voor den kooper als ... Daarna kreeg de heer Hcrrn. H. J. van
de Pol het woord die sprak over „De ze
delijke gevaren van het huurkoopsystecm
in verband met de overheidstaak".
Aan de orde ia het wetsontwerp tot be^
strijdring van do zedelijke en maatschappe
lijke gevaren van den bioscoop.
... dezen spreker, dat men niet heeft
vastgehouden aan de bedoeling dier wet
geving en aan de bescherming van de
jeugd tegen evenfcueele gevaren, aan den
bioscoop verbonden.
oorzaken van
dit onmenschelijk gedrag kan men mis
schien óók vinden in de voor menig mo-
reel-zwak karakter ontredderde tijdsom
standigheden. Zeker-is het, dat een tijd, die
tot geestelijke en zedelijke ... Dat korte, maar veelzeggende, bericht uit
Utrecht (en het zal toch wel niet alleen in
Utrecht zóó zijn!) opent voor ons oog een
allerdroevigste zedelijke ellende. En herin
nert ons tegelijker tijd
Deze moreele verplichting leidt de over
heid ertoe al het mogelijke te doen om
niet alleen de zedelijke belangen, doch ook
de lichamelijke belangen van het kind voor
te staan. De zedelijke belangen ... Niet in de laatste plaats behoort door
de overheid aandacht te worden gewijd
aan het schoolpersoneel. Het kind staat
aan vele gevaren bloot. Mazelen, kinkhoest,
pokken, roode hond zijn evenzoovele
Met liet wetsontwerp tot bestrijding van
do zedelijke en maatschappelijke gevaren
van dc bioscoop, konden vele leden der
Eerste Kamer zich blijkens bet voorloopig
verslag vereenigen.
... meerderjarige per
sonen tegen zedelijke en maatschappelijke
gevaren veel te ver, en maakt zich aan
overdrijving schuldig.
in
haar strijd voor de zedelijke belangen des
volks; daar worden maar al te dikwijls aan
goed en kwaad gelijke rechten toegekend;
daar wordt te weinig gehandeld naar goe
de beginselen van ... De gevaren voor het gezinsleven.
tegen do gevaren, die dat zedelijk
loven bedreigen, tponon do Roomscho bisschop
pen zeer goed op de hoogte van het volksleven
to zijn en zoggen ze vaak uitnemende dingen.
... Zoo heeft eou dezer bisschoppen thans met
ernst gewezen op do gevaren, dio aan de tegen
woordige sportbeweging verbonden zijn. De ver
ruwing, die aan deze sport verbonden is, de dol
zinnige wedrennen
Wo weten ook, dat H. H. D. D. H. H
hot z.g. kampeeren wegens de daaraan
verhonden zedelijke gevaren niet toe
staan -aan de ït.-K, Padvinders.
... Uit. het geoiteerde stukje blijkt voor de
zooveelste maal, dat ónze Bisschoppen,
met groote wijsheid handelen als Zij hun
geloovigen voor zedelijke gevaren waar
schuwen.
De zedelijke gevaren der bloembollen
pellerij.
...
laires is om de vele zedelijke gevaren ver
bonden aan de bloembollenpellerij zooveel
mogelijk te keeren. Dit streven van beide
di de Katholieke leer kent geen
ÜsLevooircchting". De Katholieke
aal kent geen rech t, gegrond-
op macht kent geen recht
1 den sterkste kent geen
tiding tusschen de zedelijke- en de
Iswetten. Volgens ... de Katholieke leer
alle rechten ondergeschikt aan, af-
teïijk van ide zedelijke wetten, en
Iters grein önkele zedelijke weit ku-n-
aan het bezit, zonder meier, rechten
:n| i,bevoorr.eichti rag" 'worden
Spr. vraagt zichzelf en zijn gehoor dan
af, of wij allen wel genoeg werken aan de
zedelijke wedergeboorte der maatschappij,
die zoo ontzettend veel geleden heeft tij
dens den grooten wereldoorlog ... Het hoogste volksgeluk vindt men daar,
waar te vinden is de grootste zedelijke
kracht en deze is afhankelijk van de zede
lijke waarde van het gezin.
-uit Katholiek'e Vrijdenker -vveeL 't zoo
best. conclusies voor onis doen en laten.
ÏLa.tv. het gelóóf aan God brengt zedelijke
ferpHcluingen mede, ziet u, en daarvan is
riet iedereen gediend. O, ais er geen geb ... Wij nemen algemeen aan, dat. de aarde
bm de zon draait, doch wanneer morgen
aan den dag zou blijken, duidelijk zou blij
ken, dat aan die waarheid zedelijke ver
plichtingen zijn verbonden, dan bleef
1. Het godsdienstig-zedelijke is bij een
(jeugdboek steeds 't voornaamste.
... Laten wij beginnen met no. 1: Het gods-
'dienstig-zedelijke is bij een jeugdboek
steeds het „voornaamste". Hieruit volgt,
'ft dat het esthetische of 't kunstgehalte eerst
M ju de tweede plaats komt
Dc Min. van Justitie begon, bij
de beantwoording van de sprekers, in
het licht te stellen, de groote zedelijke
beteekenis van het onderhavige ontwerp
en deszeifs hoog maatschappelijk belang.
Van ... groote zedelijke beteekenis, omdat
het omzet in een wettelijke verplichting,
de zedelij'ke verplichting die rust op hem
die aan een kind het leven schenkt. Van
hooge maatschappelijke beteekenis omdat
het
Twee millioen menschen, die den
last des leven9 niet langer meenden te
Vi kunnen dragen, een dwaling, die slechts
e zijn oorsprong vindt in het feit, dat men
den weg tot de bron van alle zedelijke
ï ... Misschien wel omdat in Noorwegen
een der voornaamste oorzaken van stoffe
lijke en zedelijke ellende is beteugeld,
dat daar het alcoholgebruik, tengevolge
van 'n machtige drankbestrijding, be
langrijk
bijblijven. Vervolgens schetste §,pr.
de zedelijke gevaren, verbonden aan het
kazerneleven en wees hij op eenige per
soonlijke indruikken, nu 24 jaren geleden
in de Gids van 1889 geschreven door den
tegen woo ... veel, zegt spr.; altijd stondt gij voor
hen klaar en geen enkele ontsnapte aan,
uw moederlijk oog. Misschien onbewust,
hebt gij veel bijgedragen tot de zedelijke
hebben gevaren zonder vergunning ni'et
een motorschuit in 'de spoorhaven te Lei
den. „Hij toont echter aan concent te
hebben. Eisch vrijspraak.
... 2e een zedelijke baud die "de leden
verbindt;
vooral ook
rekent de zedelijke gevaren, de verleiding
tot het kwaad, zal zóó groot zijn, dat geen
mensch daaraan ontkomen zou, wanneer
niet ter wille der uitverkorenen, n.l. ter
wille van hen, die bij het ... algemeen bederf
npg godsdienstig en braaf leven, die ver
schrikkelijke tijd zou worden verkort. En
met liet oog op die groote zedelijke ellende
geeft Jezus nu reeds aan Zijn apostelen en
daardoor aan de
Wilson heeft Vrijdag j.l. een rede gehou
den, waarvan nog slechts de inleiding be
kend is. De president zet hierin uiteen,
welke groote gevaren het streven naar
macht van de Duitsëhe regeering voor ... Vóór 10 Maart 1917 is deze koffie door
importeurs verkocht met een zedelijke ga
rantie, dat ze zou mogen worden uitge
voerd, waardoor importeurs f 1 tot f 1.25
per half K.G. voor de koffie ontvingen
De Koningin eindigde haar in soberen
ernst gehouden rede met te wijzen op
ile gevaren, die ons land nog altijd be
dreigen, en met de bede, de ..innige
b?0e", dat God ons land behoede voor
oorlog.
... Moed is een zedelijke eigenschap van
tien men sell, die hem eert en verheft.
Doch alleen, zoo het is een moed, die
opkomt voor wat recht is en waar.
In den Ihea ter-beid zooals men er
meer aantreft
Van de jeugd moeten, zooveel mogelijk,
worden verwijderd gehouden de gevaren,
die een gezonde geestelijke en zedelijke
vorming kunnen beletten of belemmeren.
... Wat van de katholieke school wordt ge
zegd, kan ook worden gezegd van vele vor
men van jeugdorganisatie, welke beoogen
de geestelijke en zedelijke vorming der z.g.
schoolvrije jeugd.
menschen ge
lijk hebben geschapen. Thans evenwel moet
het hoogste zedelijke gebod voor ons daar
in bestaan, dat wij de krachten, die de
schepping ons door ons bloed heeft gege
ven, ontwikkelen en volstrekt ... . Dit is een verkeerd be
grip, ja, zelfs een ontaard humanisme, dat
de kringen van de Nederlandsche intelli-
gentia de gevaren niet doet ondergaan, die
voor land en volk voortvloeien uit de ver
breiding
zedelijke
kracht in den mensch.
... Wij mogen verwachten, dat vooral zij,
die sterk moeten staan in Geloof, wier le
vensbeschouwing moet zijn geworteld in
hoogere motieven, ook zullen toonen
daaruit te putten de zedelijke grootheid, de
gevaren drei
gen er niet voor de samenleving? Gees
telijke en zedelijke elementen worden
lam gelegd, de gevolgen ervan voor Staat
en Maatschappij zijn niet te overzien.
... Tenslotte wijst spr. erop, dat de Paus in
„Quadragesimo Anno" ook pleit voor een
zedelijke hervorming en vernieuwing van
de mensch in christelijken zin. Daaraan
kunnen de standsorganisaties mede een
, den stand-
vastigen moed van een strijder te behou
den. moet men de zedelijke kracht hebben,
die slechts kan worden verkregen door het
bewustzijn, sterk te staan in zijn recht en
door de bereidheid voor ... integriteit en
zedelijke kracht".
Spr. schetst dan het beeld van den strijd.
Het zal gaan tegen vier groote stroomin
gen. De eerste twee eischen de scherpste
afweer, de andere twee sluiten gevaren
in zich voor het herstel van de ... De derde strooming is te onderkennen
bij hen, die in de democratie de eeni
ge absolute zedelijke norm zien. Dat is een