Geëngageerde grafieken
I
Béjart propt Don Giovanni vol symbool
Tiepolo
W. O. J. Nieuwenkamp
Ijsvermaak
zei
Arie Lieman
WOENSDAG 24 DECEMBER 1980
KUNST/RADIO/TELEVISIE
TROliW/KWARTET
1SD>
Grrd Arnit: twee visies op Spanje: Spanje links en rechts.
door G. Krui*
DEN HAAG De expositie „Politieke grafiek 1900-1940" wordt door het Haagse Gemeente
museum aangekondigd als een kleine tentoonstelling. En dat is eigenlijk niet zo, net zo min als
het politieke grafiek betreft. Er hangen in de Werkmanzaal vijftig prenten en als je die goed
wil bekijken, moet je daar echt wel even de tijd voor nemen.
Want het zijn niet de eersten de bes
ten: Otto Dlx. George Orosz, Kflthe
Kollwltz. Frans Masereel. Georg
Scholz. Oerd Amtz en Peter Alma
En meer dan om politieke grafiek,
waarbij je dan toch snel denkt aan
een politiek-gebonden krantencar
toon. gaat het hier veel meer om een
sociaal-kritische opstelling.
Geëngageerde kunst dus. En deze
maatschappelijk geëngageerde kunst
moet ln de eerste plaats niets aan
duidelijkheid te wensen overlaten.
„Ik probeer" schreef Grosz eens.
„voor iedereen begrijpelijk te zijn
Ik bedank voor de in deze tijd zo
gewilde diepte, waarin Je toch niet
kunt afdalen zonder een duikerpak,
volgepropt met kabbalistisch bedrog
en intellectuele metafysiek"
Oeen enkele twijfel, op deze exposi
tie. aan de bedoelingen van de kun
stenaars. Frans Masereel ontmasker
de, maar minachtte nooit. Masereel
protesteerde tegen alles wat hij als
misstanden zag, maar zijn protesten
waren ook lessen in beschaving.
George Grosz, vol venijnige begrij
pelijk kwaadaardigheid. Prenten
vol „heersende klasse". De kleine
man is bij hem niet meer dan een
figurant, een zielige figuur op de ach
tergrond. En dat doet dan zijn inten
se triestheid en hun hulpeloosheid
eens te meer uitkomen
Dix
Otto Dlx: prachtige doorwerkte et
sen: bij hem wordt zelfs een lijk ln een
prikkeldraadversperring of een dode
in de modder tot schoonheid. Maar
hij maakte ook die afgrijselijke droge
naald „Oorlogsinvaliden", mannen
zonder benen, geduwd in karretje
door blinden met op de achtergrond
een schoenmakerij, waar in de etala
ge laarzen aangeprezen worden.
Kflthe Kollwltz ik heb kortgeleden
nog over haar werk geschreven is
vertegenwoordigd door enkele schit
terende litho's en etsen uit de series
„Weversopstand" en „Boerenoorlog".
Oeorg Scholz, hoewel meer estetlsch,
doet door zijn maniëristische var
kenskoppen sterk aan Crosz denken.
Oerd Amzt en Peter Alma verwant
in werkwijze een korzellg-koel
beeldschrift, dat er nooit om liegt,
niet om liegen kan. Prenten, die ln
duizendvoudige vermenigvuldiging,
geen grein van hun zeggingskracht
verliezen. Oeen object voor geldbe
leggers dus!
Politieke grafiek 1900-1940. Tot 12
Januari 1981 in het Haags Gemeente
museum, Stadhouderelaan 41. Den
Haag. Werkdagen van 10-17 uur, son-
dag van 13-17 uur, bovendien woens
dag van 20-22 uur. Eerste Kerstdag
van 13-16 uur, Tweede Kerstdag van
13-17 uur. Oudejaarsdag 10-16 uur.
Nieuwjaarsdag gesloten.
door Franz Straatman
BRUSSEL Don Giovanni, niet als
vrouwenverleidende Spaanse edel
man Ln zeventiende-eeuws Se villa,
maar als een achttiende-eeuwse Itali
aanse Casanova, zwervend in nachte
lijk Venetië, waar hij de dood in de
armen loopt. Zo zet de choreograaf,
maar ook theaterregisseur Maurice
Béjart de titelheld van Mozarts opera
neer op een gedeeltelijk draaibaar
speelplan van de Koninklijke Munfc
schouwburg in de Belgische hoofd
stad.
Het is ai weer een Jaar of zes geleden
dat Béjart zich op het terrein van de
opera begaf; toen in Brussel Verdi's
La Travlata. Niet alleen daarvan,
maar nog meer door zijn danstheater
spektakels, weten we dat de Brussel
se meester met gretige handen ln zijn
onderwerp rondroert, zich inleeft ln
-verborgen diepten en die zichtbaar
wil maken op het toneel. En dan is
geen effect teveel om de symbolen,
met name die van de Liefde en de
Dood, in te kleuren. Daarom Is deze
opera-produktie ln de eerste plaats
een kijkspel geworden waarbij Je Je
soms moet dwingen toch vooral ook
te luisteren. En dat loont de moeite,
want intendant Maurice Huisman,
bezig aan zijn laatste Jaar. heeft een
ploeg puike kelen geëngageerd
De Brusselse voorstelling is voor Ne
derlandse operaliefhebbers daarom
zo aardig, omdat wij hetzelfde werk
een dik half Jaar geleden gepresen
teerd kregen in de regie van Oötz
Frledrlch. Na die voorstelling kon Je
denken: nou snap ik Don Giovanni,
zo helder, zo realistisch zet Frledrlch
hem neer, veroordeeld wegens zijn
moord op de Commandeur, geveld
door een gecombineerd front van
wraaknemers: Donna Anne. Donna
Elvira en Zerllna
Zonnebril af
Het overhoop steken van de Com
mandeur krijgt bij Béjart nauwelijks
aandacht; het geschiedt terloops.
Wat Don Giovanni's ondergang
wordt, is volgens Béjart zijn dubbel
zinnigheid. Hij is de grote verleider
die maar hoeft te komen, te zien en
hij hééft. Heel overtuigend regisseert
hij dat uit ln de bruiloftsscène van
Masetto en Zerllna. dat leuke boeren-
span. Zo gauw Giovanni ten tonele
verschijnt, zijn ogen op haar richt en
zijn zonnebril (moderne variant van
achttiende eeuwse vermomming, te
vens hedendaags symbool van de ver
overaar aan zonnige vakantlestran-
den) afzet wordt Zerllna naar Giovan
ni toegetrokken. Een nogal brute he-
man zeker zoals Siegfried Vogel hem
speelt en zingt, maar de vrouwen val
len voor hem en hij kan er alleen
cynisch bij grinniken. En als die vrou
wen zich achteraf beklagen, laat Bé
jart een heel stel jongemannen
(twaalf zijn het er> opdraven, alle-,
maal in zwarte broek en hemd met
zonnebril op. Jeugdige, slanke even
beelden van de nogal corpulente
Don; zij staren meewarig, spottend
achter hun donkere glazen toe.
Deze zwarte zwijgers zet Béjart ook
ln als decorbedieners want Thierry
Bosquet maakte een buitengewoon
suggestief decor van vele. soepel
draaiende en schuivende panelen.
Een stad ln verval, een labyrinth van
de dood. een heel vrije interpretatie
van Venetië, beslist geen toeristische
doorkijkjes. Oók symbool van het
labyrinth van Giovanni's eigen leven
waarin hij uiteindelijk dood loopt,
letterlijk, oog in oog met de Dood. de
Commandeur. Neen, zegt Béjart, die
Commandeur is Giovanni zelf; hij
kleedt de stenen gast dan ook in
hetzelfde kostuum van Don Gio
vanni
Hier leidt de opeenstapeling van in
terpretaties tot een kortsluiting. On
begrijpelijk. Typisch Béjart denk Je
dan. Daar staan genoeg verrukkelijke
momenten tegenover: eerst de scène
dat Giovanni met Zerllna heel ele
gant aan het „spelen" gaat; later het
verzoeningsduet tussen Zerllna en
Masetto. als een pas de deux in bewe
ging gezet: nog nooit zag ik beeld en
muziek zo harmonisch in eikander
grijpen. Niet in het spektakel, maar
in de Intieme uitbeelding merk Je pas
welk een groot-meester Béjart is.
Deze zeker voor het oog overladen
Don Giovanni is in de Brusselse Munt
to zien op 26 dec. (20 u 28 dec. (15 u.).
31 dec. (20 u.). 2 jan. (20 u.) en 4 Jan. (15
u.). Kaarten ook telefonisch in het
Nederlands te bestellen: 0932-2-
21963.41.
Helder
Het ministerie van CRM heeft gis
teren een brief gestuurd aan de
Vpro, met het verzoek enige ophel
dering te verschaffen over de uit
zending van Koot en Bie, afgelo
pen zondagavond. Of de Vpro
j even kan uitleggen waar de grens
ligt tussen persiflage en reclame.
CRM ook al in verwarring. Dat
moet cabaret van zeer hoog gehal
te geweest zijn. Dan weet je nooit
waar je aan toe bent. Het staat
alleen wat sullig om na afloop aan
de makers opheldering te vragen
over het gebodene.
CRM. Jarenlang hebben ze iedere
vorm van sluikreclame over zich
heen laten gaan, onder het motto:
hier wordt op gestudeerd. Dan
wordt reclame eindelijk eens bloot
gelegd, en dan sturen ze een brief
je om helderheid in de materie te
krijgen. Zo kan ik ook aan het
werk blijven.
Heeft bij voorbeeld de KRO ook
een schrijven van CRM gehad we
gens de laatste Sport op Zater
dag? Daarin zat een persiflage op
een sfeerreportage, handelend
over Nederlandse schaatsers in
den vreemde. De hardrijders kon
den nog zo raar op de film komen,
fergens op hun kledij was altijd wel
te lezen, voor welk zuivelprodukt
ze reclame maken. Nog even afge
zien van de overdreven aandacht
voor de „aërodynamische
schoenen".
Oevraagd. Maar. nee. De KRO
heeft geen briefje gekregen. Waar
schijnlijk hebben ze bU CRM ook
liggen huilen van ellende over het
aperte gebrek aan kwaliteit in de
ze persiflage van lik m'n vestje.
De Vpro krijgt wel een briefje.
Terwijl de c van CRM toch staat
voor cultuur. Daartoe behoort ook
cabaret
Voor de duidelijkheid. Koot en
Bie verzorgden zondagavond een
persiflage op de toekomstige sa-
telllettelevisie. Met gebruikma
king van reclamefilmpjes voor
Haagse middenstanders, die nor
maal hooguit annonces plaatsen
door Ruud Verdonck
in het buurtblad
Cabaret. Dat is nou net het ver
schil tussen de 8TER (plus andere
vormen van sluikreclame) en de
parodie van Koot en Bie. Eigenlijk
heel pijnlijk, zo'n briefje
Verwarrend
Koot en Bie draaien met een voor
Nederlandse televisie-begrippen,
uitzonderlijk hoog kwallteitsge-
middelde. Dat gemiddelde werd
zondag nog iets opgekrikt. De in
houd van het programma was
goed genoeg voor de helft van een
voorstelling waarmee Je een sei
zoen lang volle zalen kunt trek
ken. Terwijl op de tv normaal,
cabaret wordt .getoond waarmee
een seizoen lang volle zalen zijn
getrokken, terwijl het eigenlijk
een half programma betrof
Intrigerend goed, was de verwar
ring die bleef. Terecht gelachen, of
ten onrechte?
Vorige maand verhieven Koot en
Bie de samenkomst van De Te
genpartij van Jacobse en Van Es.
waar het verkiezingsprogramma
werd gepresenteerd (evenals trou
wens de Bescheurkalender van
Koot en Bie). tot een vloed van
heel en half fascistisch gebeuzel,
waar de kijkers thuis nog om za
ten te lachen ook. Bie gooide er
zijn woede-aanval tegenaan.
Sinds zijn drastische vermage
ringskuur heeft die alleen maar
aan verbeeldingskracht ge
wonnen.
Zondag lieten ze zich uit de ether
drukken door dezelfde Jacobse en
Van Es. Weer het gezonde ver
stand van de vrije Jongens. Koot
en Bie deden aan het slot nog even
j tragisch, in de rol van verslagen
j televisiemakers. Maar. lachen,
i mocht dat?
Ja. Zolang niemand ze maar na
doet. Net zoals bij een goede
moordfilm. Nadoen is heel pijn-
lijk. Voor de Imitator
Manjana
Het station van Jacobse en Van
Es, Manjana, gaf een perfecte per
siflage op omroeppiraterlj. Voor
gesteld als edelmoedige, wat wilde
piraatjes met een gouden hart, in
werkelijkheid doffe poenpakkers
met een grote mond. Net zoals
Jacobse en Van Es. ook al verke
ren die nog in het amateuristische
stadium
Hun onderwerpen weken in ieder
geval niet af van de gangbare pira-
tendroom. Om te beginnen na
tuurlijk: sport. Liefst met veel sen
satie. Stukje catch-as-catch-can,
valpartij bij ijsspeedway, valpar
tijen bij waterskiën. Een beetje
sex, kan ook nooit kwaad. En na
tuurlijk een eigen actualiteitenru
briek (Docu), met onderwerpen
over een misdeelde schoenmaker
en de waarheid van de bodybuil
ders.
Docu was een geslaagde satire op
Tros Aktua, waar stompzinnig
verstoppertje spelen verward
wordt met een losse presentatie
van voornamelijk flutonderwer-
pen. De misdeelde schoenmaker
Herman, die sprak de taal van de
vrije Jongens. Als Je maar geen
moeilijke vragen stelt, dan loopt
zo iemand vanzelf leeg. De ver
slaggever als aangever. Tros Ak
tua. bezoekt Gino's sportschool.
Taal en ideeën, waar Jacobse en
Van Es zelf nog nauwelijks aan toe
zijn. Zoals, dat negers nu eenmaal
betere bodybuilders zijn, kijk
maar eens naar hun gebit.
Ondertussen, alleen nog dat ge
voel, dat er ergens wel iemand uit
zal roepen: die goser heb gelijk (of
welk ander dialect daarvoor in de
plaats kan komen).
Om te lachen?
Ja. om te lachen. Zoals ook de
commercials om te lachen waren
De werkelijkheid teruggebracht
tot amateuristische ongepolijste
waarheden. Wie daar gevaar in
ziet voor de argeloze tv-kijker,
moet de televisie afschaffen.
Positief (5)
Bij de dopingcontrole.
Voor alle zekerheid: heel Tros Ak
tua betrapt.
Zonden de klaagzang uit van
Amerikaanse militairen in West-
Duitsland. „Onze bevrijders". Het
moreél is hoog, maar de modder
ligt centimeters dik, er zitten
scheuren in de muren, er is geen
geld. de dollar is gekelderd en ze
zitten met hun hl-fl installaties op
veel te kleine kamers in kazernes
die Hitier nog heeft laten bouwen.
Dat moet ruzies opleveren. En dan
de volzin: „Gewelddadige ruzies,
die met alcohol of drugs worden
opgelost."
Proef dat nog maar eens na. Gooi
een pijpje pils tussen twee knok
kende militairen en de zaak is
opgelost. Een kilo cocaïne en de
vrede breekt uit.
Drugs en alcohol bij militairen in
Duitsland. Eigenlijk onze schuld.
Een mooie kerstgedachte. Voor de
Amsterdamse binnenstad.
onder redactie van Cees Straus
met bijdragen van Jac. Lelaz. Ger Kruis en Peter Karstkaret
Het prentenkabinet van het
Rijksmuseum in Amsterdam
heeft weer eens een bijzondere
keus uit eigen bezit gemaakt:
het grafische oeuvre van drie Ita
lianen uit de 18e eeuw. Het zijn
vader Olambattlsta Tiepolo en
zijn zonen Glandomenlco en Lo
renzo. Het museum is in de ge
lukkige omstandigheid dat het
over het complete grafische oeu
vre van de drie Tiepolo's kan
beschikken. Enkele jaren na de
laatste wereldoorlog kwam de
collectie los uit de verzameling
van de vorst van Liechtenstein
225 werken groot
Als schilder kunnen de Tiepolo's
worden gerekend tot de hoogte
punten die het 18e-eeuwse Vene
tië heeft voortgebracht. In de
laatste bloeiperiode van de Do-
genstad maakten zij onovertrof
fen plafond- en andere decoratie-
schilderingen. Toen Italië niet
meer voldoende emplooi te bie
den had. trokken ze weg. Eerst
naar WQrzburg. later naar Ma
drid. Daar zou vader Olambat
tlsta overlijden, zijn zoon Loren
zo eveneens. Glandomenlco ging
terug naar zijn geboorteland
waar hij het volledige grafische
werk van de drie Tiepolo's zou
publiceren.
De grafiek nam in het 18e-eeuw-
se Italië nog geen zelfstandige
plaats ln. Technisch, artistiek en
als medium was ze onderge
schikt aan de schilderkunst, een
situatie die min of meer ook el
ders in Europa voorkwam. De
grafiek van de Tiepolo's moeten
we zien in het licht van hun
schilderwerk en als zodanig
geeft ze daarin een goed inzicht.
Zo ontstaat van Olambattlsta
Tiepolo een beeld van een kun
stenaar die een voorkeur heeft
voor mythische voorstellingen,
met typische vanl tas-elementen.
Glandomenlco is van alledrie de
meest produktieve en veelzijdi
ge. BIJ hem zijn ook bijbelse on
derwerpen te zien met vaak een
„scenische" uitdrukkingskracht.
Als portrettist is hij eveneens erg
Interessant. Zijn broer Lorenzo,
die naar schilderijen van Olam
battlsta en Glandomenlco werk
te, heeft een stijl die veel weeër
en zoeter overkomt. HIJ treft
daarnaast met zijn inzicht in het
chiaroscuro, het spel van licht en
donker dat ten tijde van de Itali
aanse barok in de school van
Caravagglo werd ontwikkeld.
Rijksmuseum, Amsterdam, tot 8
maart, dagelijks geopend van
16-17 uur, op son- en feestdagen
van 13-17 uur.
C. S.
Glandomenlco Tiepolo (1727-1804): een van de variaties op
het thema van de vlucht naar Egypte, ets.
Met grote tussenpozen worden
er van die tentoonstellingen ge
houden die ais doorscheme
rend doel hebben kunstenaars
uit een nog nabij verleden nu
eindelijk eens de plaats te geven
die ze toekomt. Dat zijn heel
vaak Juist die kunstenaars, die
niettegenstaande de vele revolu
ties in de kunst zichzelf bleven
en werkten zoals zij dat verkozen
te doen.
Zo gezien bevindt W. O. J. Nieu
wenkamp (1874-1950) van wie
op de tentoonstelling „Nieuwen
kamp thuis en op reis" in Dor-
drechts Museum een keuze uit
het grafisch werk wordt getoond
zich in illuster gezelschap. Je
houdt het nu bijna niet meer
voor mogelijk, maar 'tis toch
nog maar zo'n twintig jaar gele
den, dat kunstenaars als Suze
Robertson. George Hendrik
Breltner. Marius Bauer en Isaac
Israëls (ik noem er maar een
paar) een dergelijk „eerherstel"
ten deel viel
De naam Nieuwenkamp was ja
renlang een begrip, de aandui
ding W.O.J.N. was al voldoende
voor de liefhebbers. Hij schijnt
een wat afstandelijk man te zijn
geweest, maar dat weerhield
hem er overigens niet van toch
wel aan de weg te timmeren.
Hij maakte grote reizen met
een voorliefde voor Nederlands-
Indlë en Voor-Indië en woonde
in Nederland jarenlang op een
door hemzelf ontworpen atelier-
en woonschip. „De Zwerver".
Aan boord hield hij vaak exposi
ties van eigen werk, waarvoor hij
zelf de catalogi drukte. Hij gaf
ook boekjes en mappen met zijn
etsen en houtsneden uit.
Dat wijst al enigszins op zijn
liefde voor het ambachtelijke.
Met de grafische technieken had
hij nauwelijks moeite: een paar
lessen van Graadt van Roggen
waren voldoende om hem het
etsen bij te brengen, het hout
snijden leerde hij zichzelf. Door
die technische beheersing kon
hij alle kanten uit. En dat deed
hij ook: hij kon prachtig
„schoon" drukken (Zeilen dro
gen. Colombo, le staat), maar de
„toon" was hem kennelijk toch
liever. Je krijgt ook het gevoel
dat de exotische landschappen
en grootse onderwerpen (Rou-
aan b.v.) hem beter lagen dan
veel van die Nederlandse poort
jes. sluisjes en bruggetjes die
dikwijls van een uitgesproken
kneuterigheid zijn. Toppen zijn
de tempels in Benares, die zijn
werkelijk schitterend van kleur
en licht.
„Nieuwenkamp thuis en op reis.
Keuze uit het grafisch werk van
W. O. J. Nieuwenkamp" Dor-
drechts Museum, Museumstraat
40. Maandag t/m saterdag 10-17
uur. Zon- en feestdagen 13-17
uur. Eerste kerstdag en nieuw
jaarsdag gesloten. Gratis.
G.v.K
Het dikke sneeuwpak dat op en
rond de Fraeylemaborg gelegen
heeft ls inmiddels weer gesmol
ten, maar het blijft winters bij
deze borg in het Groningse. Er is
op het ogenblik een tentoonstel
ling „Ijsvermaak in vroeger
tijd" ingericht die bestaat uit
een veelheid aan wintergezich-
ten en voorwerpen die met de
wintergenoegens te maken
hebben.
Het is zeker een wintergenoegen
om de tentoonstelling te bezoe
ken, maar dat genoegen is niet
onverdeeld: het ijsvermaak-the
ma is ingericht ais een 19e-eeuws
kabinet van oudheden. De be
zoeker wordt niet tot het thema
ingeleid en niet langs de voor
werpen geleid. De .realia" zijn in
vitrines geplaatst, afbeeldingen
kwamen tegen de wanden in een
hiërarchie van „kunstwaarde"
met slechts de hoogstnodige in
formatie van hoe de voorwerpen
heten en van wie de afbeeldin
gen zijn. De meeste bezoekers
zullen wel wat van schaatsen af
weten, een uitgebreide collectie
van een verzamelaar kon hier
worden tentoongesteld met eni
ge toelichting van de types. Bij
enkele „botten" werd niet
meld wanneer deze protot
ondergebonden werden.
Arresleden. duwsleetjes en
ijsstep (moest je dan afze
met spijkerschoenen?), een 1 ikaar
stof en pikhout zijn getoond
der toelichting van het gebi reig<
Ter verklaring van het plksc een
ten ls achter ln een vitrine
encyclopedie opengeslagea
wordt niet eens op geattend(
dat het pronkstuk van de
toonstelling, een paneel
ruim één bij anderhalve mi
met een wintergezlcht van h agcr
jaar
trstd
irlijl
wil
van Ostade het kolfspel in bt
brengt.
vija
Ocsi
urge
it v:
d
Schaatswedstrijden, meest
Friesland (Harlingen en L<
warden) worden overvloedig
toond, maar er wordt niet
meld wanneer er voor het e|ers
om prijzen werd gereden,
veelheid aan zichtbare lnfor
tie. waarvan hier slechts
klein gedeelte genoemd is. rfcgij,
helaas een behoorlijke toel m
tlng. De tentoonstelling laat
werkelijk geïnteresseerde in jjj"
kou staan sl£
Tot 31 december in de Frae asl*
tnaborg in Slochteren, dl. t ml"
10-12 en 13-16 uur. ook tijden ISC
feestdagen. trcr
IC
oor
vai
iMn
op
Bei
en
Arie Lieman. die in de voi cn
eeuw op palels Het Loo we
zaam was als decoratieschllck^
ls ook een bekwaam tópogj*
fisch kunstenaar geweest, al
hij zichzelf waarschijnlijk nwa'
als zodanig hebben gezien.
was geen Jan de Beljer, die in
18e eeuw her en der zwierf
plekjes, kastelen en kerken v bei
te leggen en dan ook nation 23
bekendheid verwierf. Maar
in het bijzonder de topograf'-j
van Apeldoorn en omgeving
de 19e eeuw is Lieman van gn in
betekenis geweest. Hij verva :ru
digde enige honderden teken lie
gen en aquarellen en ln mindt
mate ook schilderijen. In
Historisch Museum Marialust
Apeldoorn is een vrij uitgebrel ;(c
expositie aan deze figuur in
schaduw gewijd
lel
Art
r*.
Een decoratieschilder, zeker
'sKonings dienst, was wel it
anders dan een gevelschilden
moet ook daarvan het vakmi
schap niet worden onderscl
Lieman (1816-1893). voorzag
het paleis niet alleen plafoi
deuren en panelen van oi
tiek, maar verleende ook
koetsen, calèches en arresli
van de Oranjes van de schooi
versieringen. In zijn vrije
was hij echter op straat te
den. schetsend en zo. Aan
werk is te zien welk een
machtige ontwikkeling het b
dedorp Apeldoorn in een eei
doormaakte
Lieman tekende ln een realis
sche stijl. Sfeervol, maar wa
van romantiek. Zo leverde hij
zijn manier een boeiende doc N
mentaire van een overigens m je
opwindend, maar wel mooi. li<
lijk en vertederend Apeldoon
Veel heeft Lieman op.Het L<
geschetst: het palels en het Ou<
Loo, het park daarachter, booi
partijen, verschillende dlM I
pel aangeduide bouwsels en
boerderij van prinses Mariann it
)n
Ook de documentaire waan
van dit werk moet in de loop d(
jaren toenemen, temeer omdi a(
het witte sprookjespaleis eigei
lijk al niet meer bestaat. Het Lol
wordt zoals bekend ln een vrot e|
gere staat teruggebracht. Grol
delen vertonen al de meer au ei
thentieke bleekrode baksteei n
waaraan het wel even wennen is
Dl
Historisch Museum Marialust
Vereetsstrijderspark in Apd
dooorn, tot en met 10 januai
geopend op dinsdag tot en nu
saterdag van 10-17 uur, op xoi
dag en tweede kerstdag van 1
17 uur, op oudejaarsdag tot 1
uur. Het museum is gesloten fl
eerste kerstdag en nieui
jaarsdag.
Arie Lieman: aquarel uit
1842 van de Hervormde
Kerk aan de Dorpsstraat
(thans Hoofdstraat) in Apel
doorn. De situatie is dras*
tisdch gewijzigd; de kerk be
staat allang niet meer.
