eres leider van
ppositie in Israël
Rantsoenering
vlees in Polen
actische terugtocht van fundamentalisten in Iran
DC-9 mogelijk door
een raket getroffen
rnstige kritiek op
:leid van Thatcher
Fusie Syrië en
Libië uitgesteld
Peking hervat proces
>ventig procent van de stemmen
*an benoemt
luster energie
Brits bordeel
geen besloten
vennootschap
'VS en Iran praten
in Londen over
gijzelingszaak'
JAG 19 DECEMBER 1980
BUITENLAND
TROUW/KWARTET
H S
QZALEM (Reuter, AP, AFP) De Israëlische Arbelders-
J heeft sjlmon Peres gisteren met grote meerderheid
v ewezen als haar leider. De 57-jarige Peres maakt een zeer
"i» j kans de volgende premier van het land te worden.
ROME (Reuter, AFP, AP) Een IU-
liaans parlementslid heeft om een
uitgebreid onderzoek gevraagd naar
de vliegramp met een DC-9 van Ita-
via in juni dit jaar, waarbij 81 men
sen ora het leven kwamen. Het toe
stel is volgens de directeur van Ita-
via neergehaald door een warm te-
zoekende raket. Boven de Middel
landse Zee zou met dit soort raketten
zijn geoefend. Bovendien zijn resten
gevonden van een op afstand be
stuurd vliegtuig dat door een derge
lijke raket was vernietigd.
De Italiaanse minister van transport
Salvatore Formica verklaarde giste
ren dat er geen bewijzen zijn voor de
theorie van de directeur van de
luchtvaartmaatschappij, maar dat
het aan de andere kant wel de meest
waarschijnlijke hypothese is voor
het ongeluk.
Het radicale parlementslid Cicclo-
messere vroeg om een ondezoek van
de commissie van defensie van het
parlement naar de veiligheid van het
Italiaanse luchtruim.
De plaatsvervangende openbare
aanklager in Rome had ernstige kri
tiek op de Itavia-directeur en noem
de zijn uitspraken tendentieus, vals
en bedoeld om het publiek op te
ruien.
De commissie die het onderzoek
naar de ramp heeft gedaan noemde
het woensdag onmogelijk dat de DC-
9 een botsing had met een ander
vliegtuig. Volgens deze commissie
blijft daarom als mogelijkheid over
dat het toestel werd vernietigd door
een bom of ander explosief materi
aal, of dat het was geraakt door een
raket.
Een niet nader geïdentificeerd pro
jectiel zou volgens de commissie
vlak na het ongeluk zijn gesigna
leerd op de radarschermen.
drieduizend afgevaardigden
de nationale conventie van de
gtemde ruim zeventig procent
voormalige minister van defen-
uds 1977 trad hij op als partij-
na een schandaal rond zijn
inger premier Jitzak Rabin.
vrouw was schuldig bevonden
®ard et hebben van een onwettige
0"1® Ing bij een buitenlandse bank.
deed gisteren opnieuw een
_tar de leiding van zijn partij
deze wees hem overtuigend te-
V was de derde confrontatie
Rabin en Peres sinds 1974.
n persconferentie zei Peres dat
tteam zal worden samengesteld
e verkiezingsstrijd van volgend
De aanhang van de nieuwe lei-
rwacht overigens dat Rabin
zijn gevoelige nederlaag
geen rol van betekenis zal spe-
tres zei dat de Arbeiderspartij
i weer aanzien zal geven. HU
I St !e er aan toe dat de bulteniand-
L- ilitiek van zUn partU zal zUn
ijj. eerd op het versterken van de
Ttn met Egypte en het betrekken
lanlë bU het werken aan een
voor de Palestijnse kwes-
is tegen de nederzettingen-
van de huidige Israëlische
ng van Menachem Begin maar
teren ook dat WJ niet zal onder
handelen met de PLO. de overkoepe
lende PalesUjnse organisatie.
De Verenigde Staten beschouwen een
annexatie van de (Syrische) hoog
vlakte van Oolan door Israël als ln
strijd met de belangen van de Joodse
staat. „WU zouden zo'n stap buiten
gewoon betreuren," zei Sol Linowltz,
de speciale afgezant van president
Carter, in Jeruzalem op waarschijn
lijk zUn laatste persconferentie. In
het Israëlische parlement ligt een
wetsontwerp van twintig leden van
de regerende Likoedpartij om de wet
geving van Israël op de Oolan te gaan
toepassen. Eerder had meer dan de
helft van de Knesseth in een petitie
opgeroepen de Oolan in te UJven
maar annexatie sclüjnt men nu af te
wijzen omdat dit bU voorbaat de weg
zou afsluiten voor een vredesregeling
met Syrië.
Linowltz las een verklaring voor van
de Egyptische president Anwar Sa-
dat en premier Begin waarin wordt
gezegd dat sinds het sluiten van de
akkoorden van Camp David twee
Jaar geleden met volledige deelne
ming van de VS belangrijke vorderin
gen zUn gemaakt bU de onderhande
lingen tot uitvoering van de akkoor
den. „Veel moet er nog worden ge
daan maar wij vertrouwen dat met
volharding en wederzijdse vastbeslo
tenheid de belofte van Camp David
kan worden vervuld." aldus Linowltz.
WARSCHAU (AFP, Reuter, AP) In Polen is het vlees sedert
gisteren op de bon en zal vanaf 1 februari een rantsoenering
voor het gehele land gaan gelden.
aal
DEN (Reuter) Een rap-
van de commissie van
ilën van het Britse La-
Is zet de nodige vraagte-
blj het financiële beleid
de regering Thatcher op
ïllange termijn. De com-
dle bestaat uit leden
alle politieke partijen,
haar twijfels over de
ofwaardlgheld van het
de gevolgen ervan
de economie en de voor
tting van het beleid
dste maatregelen zoals die
ge maand zijn uiteengezet
9en% minister van financien,
ey Howe.
ilitiek van de conservatieve re-
K ran Margaret Thatcher komt
e neer op het krap houden van
lomloop om de inflatie te ver
ren. Volgens de regering is dit
lge recept voor gezondmaking
i Britse economie. De inflatie
echter niet noemenswaardig
ng|
fOTON (UPD Ronald Rea-
itt de vroegere gouverneur van
irolina, James Edwards, be-
tot minister van energie. Ed-
een 53-jarige kaakchlrurg,
woensdag zUn staf in over het
It, zo heeft zijn secretaresse
"eeld. James is de eerste züi-
in het kabinet van Reagan,
was gouverneur van Zuid-Caroli-
1975 tot 1979. HU is een voor
van kernenergie.
af, maar intussen wordt Groot-Brlt-
tannlë wel geteisterd door een voort
durende stijging van het aantal werk
lozen, een buitensporig hoge rente
stand en de nadelige gevolgen van de
daaruit voortvloeiende overwaarde
ring van het pond sterling.
Aanval
De kritiek op het beleid komt al lang
niet meer uitsluitend van links. Ook
de werkgevers klagen de laatste tijd
steen en been. De hoge koers van het
pond ls een ernstige belemmering
voor de export en het beleid van 'krap
geld' staat het doen van noodzakeUj-
ke investeringen in de weg. De voor
ganger van premier Thatcher als par
tijleider, Edward Heath, deed kort
Seleden een vernietigende aanval op
e regering en uit het rapport van de
Lagerhuiscommissie blijkt dat ook
andere Conservatieven hun vertrou
wen in de regering beginnen te ver
liezen.
De commissie acht het mogeUjk dat
de schade die het beleid de economie
op korte terntijn toebrengt zo groot is
dat de doelstelling op langere ter-
mUn, gestadige economische groei bU
een laag inflatieniveau, in gevaar
komt. Howe verklaarde vorige maand
er bU het opstellen van de volgende
begroting voor te zullen zorgen dat de
dynamiek van de gekozen strategie in
stand büjft. De commissie laat ln
haar rapport weten dat het haar niet
duldehjk is wat dat heeft te bete
kenen.
„De ons beschikbare gegevens vor
men een zeer hacheüjke basis" voor
het verwachten van een spoedig her
stel van de economie, zo zegt de com
missie. ZU laat verder weten geen
enkele aanleiding te hebben minder
bezorgd te zUn over het gevaar dat de
inflatie weer oplaait als de economie
aantrekt.
Ongeveer 130 vuilniswa
gens hebben in Parijs voor
grote opstoppingen ge
zorgd. De vuilophalers gin
gen met hun wagens gram
halen bij het Elysée. Ze
pleiten al tijden voor een
hoger loon.
LONDEN (AFP, AP, ÜPI)
Het hooggerechtshof in Lon
den heeft bepaald dat een Brit
se bordeelhoudster van haar
bedrijf geen besloten vennoot
schap mag maken.
Lindi St Claire, die een kleine
tienduizend gulden per week
verdient, had onder de naam
Lindi St Clair French Lesson
een BV willen worden om
minder belasting te betalen.
De Kamer van Koophandel
aanvaardde haar verzoek
maar het ministerie van justi
tie stak er een stokje voor om
dat de firma was gevormd
voor een illegaal doel.
Mevrouw St Claiire tekende
hoger beroep aan, maar de
rechters onderschreven het
oordeel van het ministerie. „Ik
leid een bedrijf als elk ander,"
verklaarde mevrouw St Clai
re. „Ik vind het nogal ver
gaand, als je bedenkt dat de
helft van mijn klanten bestaat
uit heren van de belasting, de
politie en het Lagerhuis."
De activiteiten van mevrouw
St Claire zijn niet in de strijd
met de Britse wet. De belas
ting beschouwt het werk van
de bordeelhoudster wel als
handel, maar het bedrijf mag
niet worden geregistreerd, zo
erkende de Britse rechter gis
teren.
BEIROET (AFP, UPD Syrië en Libië, die vier maanden
geleden tot een fusie besloten, zijn er na drie dagen van
besprekingen tussen de Syrische president Hafez Assad en de
Libische leider Moeammar Khaddaffi, niet ln geslaagd hun
landen samen te voegen tot een staat. Dit blijkt uit een
gisteren uitgegeven gezamenlijk communiqué.
Volgens de gouverneur van Gdansk is
het doel van de rantsoenering voor de
kerstdagen dat iedere Pool een gelij
ke hoeveelheid vlees krijgt en dat de
rijken niet het vlees op de zwarte
markt kunnen kopen. Het is voor de
eerste maal sedert de beginjaren na
de tweede wereldoorlog dat het vlees
in Polen weer op de bon gaat.
Radio Warschau kondigde gisteren
aan dat er schepen vol vlees, snoep en
fruit op komst zUn, in de straten van
de Poolse hoofdstad vormden zich
echter rijen voor de winkels, die lan
ger waren dan gewoonlijk.
De vleesbonnen worden uitgegeven»
door de Poolse nationale bank en
kunnen worden verkregen op het
werk en bU gemeenteraden.
Volgens de gouverneur van Gdansk
zal de rantsoenering die op 1 februari
officieel ingaat geen einde maken aan
de bloeiende zwarte markt. Om de
rantsoenering was in augustus ge
vraagd door de stakende arbeiders en
de onafhankeUjke vakbond Solidari
teit.
Ondanks het tekort aan voedsel voor
de kerstdagen bleef het rustig op het
arbeidsfront gisteren. Solidariteit, de
kerk en de regering hadden om kalm
te en rust gevraagd na de dreigende
situatie van vorige week.
In Brussel zijn de EG-landen over
eengekomen dat er voor 15.000 ton
vlees zal worden verkocht aan Polen
voor een prijs die vUftien procent
onder de wereldprijs ligt. Polen krijgt
crediet om het vlees nu te kunnen
betalen.
Kritiek
De Poolse vice-premier, de onlangs
benoemde katholieke Jerzy Ozdows-
ki heeft tegenover een Frans blad
verklaard dat de „anti-socialistische
elementen", die de Poolse regering
voortdurend aanvallen leden zUn van
mensenrechten-groeperingen Oz-
dowski zei dit in het katholieke dag
blad Le Croix. „Iedereen weet dat
deze elementen niets te maken heb
ben met de kerk," zo zei Ozdowski.
„Integendeel zij hebben een revisio
nistische houding die is geïnsprireerd
door sociaal-democratische denk
beelden". „Ik denk daarbij aan de
KOR (comité ter verdediging van de
arbeiders) en aan de ROPCIO (de
beweging voor de verdediging van de
burgerrechten) die geen banden heb
ben met de kerk"
Het is voor de eerste maal dat een lid
van de regering zo specifiek uitlegde
wat met „anti-socialistische elemen
ten" wordt bedoeld. De benoeming
van Ozdowski een maand geleden
was zeer bUzonder, omdat sedert de
oorlog een katholiek nog nooit een
dergeUJke hoge post had bekleed.
PARIJS (AFP, AP) - Vermoedelijk
zal over enige dagen te Londen een-
nieuwe serie onderhandelingen be
ginnen over de uiteindelijke voor
waarden voor het vrijlaten van de
Amerikaanse gegUzelden in Iran.
De onderhandelingen zouden worden
gevoerd door Amerikaanse, Iraanse
en Algerijnse functionarissen en gaan
over „technische regelingen" omdat
„alle principiële zaken al waren afge
handeld". Algerije is betrokken bij de
onderhandelingen over de gegUzelde
diplomaten als bemiddelaar tussen
de VS en Iran.
Na vUf gesprekronde's in het Libische
Benghazi lieten de staatshoofden we
ten dat zU besloten hadden een „revo
lutionair leiderschap voor actie tot
eenheid" te vormen tot de tijd geko
men is dat de fusie tussen beide lan
den is bereikt. In het communiqué,
dat werd uitgezonden door radio-Da
mascus, werd tevens gezegd dat bei
de partijen een gezamenlijke com--
missie van vier leden zullen vormen
die „het kader moet opstellen voor de
gezamenlijke staat, zUn instellingen
en functies, waarbij rekening moet
worden gehouden met de revolutio
naire ervaringen" in Libië en Syrië.
Waarschijnlijk wordt met die ervarin
gen niet bedoeld de verschillende po
gingen van de landen in het verleden
om een fusie aan te gaan. Het onder
havige plan was de achtste poging
binnen 22 Jaar om een aantal Arabi
sche landen te verenigen. Voor Syrië
was dit het vUfde plan.
Assad niet aanvaardbaar zUn. En
kennelijk is Assad er van zijn kant
ook niet in geslaagd Khaddaffi warm
te makeh voor het Syrische plan voor
de fusie. Dit hield in dat de nieuwe,
staat gezamenüjk zou worden be
stuurd door het Libische „Volkscon
gres", waaraan Khaddaffi zijn macht
ontleent en Syrië's regerende Baath-
partij.
Syrië en Libië maakten op 10 septem
ber bekend dat zU waren overeenge
komen een fusie aan te gaan, een
besluit dat zU in negen dagen hadden
genomen. Zij gaven een verklaring
uit om te komen tot een volledige
politieke, economische en militaire
Unie. De fusie leek toen vooral be
doeld als een militaire verbond tegen
Israël.
PEKING (Reuter, AFP, AP) Het proces tegen de „kliek van
Lin Biao" en de „bende van vier", onder wie de weduwe van de
overleden partijleider Mao Zedong, Jiang Qing, is gisteren na
een onderbreking van vier dagen hervat. Dit werd officieel in
Peking bekend gemaakt.
Moeilijkheden
Volgens het in de Libanese hoofdstad
Beiroet versclüjnende blad „As Sa-
fir" zouden er moeiUJkheden zijn ge
rezen over het politieke stelsel van de
nieuwe staat. Khaddaffi's denkbeel
den over een volksregering, die hU de
„derde doctrine" noemt zouden voor
Beide leiders zelden dat de fusie er
moest komen om „de rijanden van de
Arabische natie te overwinnen, een
confrontatie aan te gaan met de zio
nistische eenheid en Palestina te be
vrijden". Als de fusie er ooit komt
beschikt de nieuwe staat over onge
veer 300.000 militairen, gesteund door
4600 tanks en 590 gevechtsvliegtui
gen. Israël heeft naar schatting
170.000 militairen, ruim 3000 tanks en
535 vliegtuigen.
Een reden voor de ongewone opschor
ting van het proces is nooit bekend
gemaakt. De opschorting is in ver
band gebracht met het verwachte af
treden van de huidige partijleider
Hua Guofeng. Gezegd werd dat het
proces in een fase was beland waarin
er voor Hua belastend materiaal naar
boven zou komen. Diplomaten me
nen dat er met Hua een regeling is
getroffen die inhoudt dat hij inder
daad zal vertrekken maar dat hU dan
in het proces buiten schot bUjft. Hua
zou daar zelf ook mee akkoord zUn
gegaan. De machthebbers in Peking
hullen zich echter in zwUgen als het
gaat om partijleider Hua Guofeng.
Twee beklaagden werden gisteren in
het proces schuldig bevonden en heb
ben gevraagd om een genadige be
handeling van het hof. De vroegere
politieke secretaris van Mao Zedong
en eens de vierde man in de Chinese
hiërarchie, Chen Boda, werd beschul
digd wUlên president Liu Shaoqi te
hebben vervolgd en tevens te hebben
aangezet tot vervolging van 84.000
mensen, van wie er 2955 om het leven
kwamen.
De voormalige bevelhebber van de
luchtmacht, Wu Faxian, is schuldig
bevonden aan deelname aan een
komplot, opgezet door de vroegere
minister van defensie Lin Biao, om
Mao te vermoorden en de macht over
te nemen. Chen gif tijdens zijn ver
hoor toe gefungeerd te hebben als
tussenpersoon tussen Jiangs „bende"
en Liiis „kliek". Negen van de tien
verdachten zijn inmiddels gehoord.
Alleen de weduwe van Mao, die vori
ge week uit de rechtszaal werd verwij
derd, zal nog op vragen van de rech
ters moeten antwoorden.
tr James Dorsey
HERAN De „neutralisatie" van president Bani Sadr van Iran lijkt
hoofddoel van het huidige politieke offensief van de fundamentaüsti-
t geestelijken in de islamitische republiek. Ayatollah Khomeini, die
th bewust is van de groeiende populariteit van de president heeft
iter opdracht gegeven tot wat diplomaten noemen „een tactische
ïgtocht" van de fundamentalistische krachten.
fundamentalisten en de gematigden in
H wèchten nu op een nadere omschrij
ft van de bevoegdheden van een presl-
t door de islamitische republikeinse
een organisatie die bestaat uit zes
Jken en zes leken die moeten toezien
het Islamitische karakter van de beslui-
van het parlement. „De situatie kan zo
tdoor gaan", aldus een naaste medewer-
van Bani Sadr gisteren. „De machts-
'Jd zal spoedig beslist moeten worden".
luiting
een reactie op anti-geestelijke demon-,
ities ln verscheidene steden (uit Isfahan
>men berichten dat demonstranten af
dingen van ayatollah Khomeini ver-
lïurden) riepen fundamentalistische
WeUjken op tot een sluiting van alle
ökels en kantoren uit protest tegen de
imöj gSf8ln8en t«gen het hoogste geesteUJke
j medewerkers van Bani Sadr heeft
MoUah Khomeini tot ieders verrassing
Moten dit protest te verbieden uit angst
w gevechten tussen aanhangers van Ba-
8adr en aanhangers van de geestelijken
i Lm de massademonstraties die onge-
Weid zouden plaatsvinden. Bovendien
zou Khomeini het niet verstandig vlnden de
president in het openbaar af te vallen op
een moment dat hij bUzonder populair is.
Gezien de oorlog tegen Irak kan Iran nu
geen verdeeldheid hebben.
Oiscrediet
De medewerkers van Bani Sadr twijfelen er
niet aan dat de campagne van de funda
mentalisten tegen de president ondanks de
„tactische terugtocht" door zal gaan. ZU
vrezen dat het huidige ondeizoek naar de
door president Bani Sadr geuite beschuldi
gingen van martelingen in gevangenissen
op niets zal uitlopen om zo de president in
discrediet te brengen. Aan de andere kant
hebben Bani Sadrs medewerkers aange
drongen op vervolging van de 67 afgevaar
digden, die onlangs de president ervan be
schuldigden nationale geheimen te hebben
laten uitlekken.
Politieke waarnemers geloven dat funda
mentalisten eerst zullen proberen de poli
tieke betekenis van Bani Sadr te „neutrali
seren", gevolgd door een aanval op hun
andere politieke opponenten onder wie
de linkse Fedayienbeweging en de islami-
tisch-marxistische Mojahedln. De ortho
doxe krant Ayandegan publiceerde eenris-
slteiten waren bolwerken van de communis
ten en kraamkamers voor de communisten.
Hoe kun je de universiteiten heropenen als
ze een Jaar geleden nog de centra waren van
alle corruptie en in handen waren van com
munisten, guerrilla's en ander oproerig ge
spuis?"
Deskundigheid
Ayatollah Khomeini en Bani Sadr.
teren een pamflet dat afkomstig zou zijn
van de Mojahedln en waarin werd opgeroe
pen „het reactionaire regime in Iran" omver
te werpen.
Ayatollah Khomeini reageerde gisteren op
een oproep van Iraanse academici om de
universiteit weer te openen met de opmer
king dat het land een universiteit nodig
heeft „die islamitisch is en voor het land
bestemd", in plaats van een universiteit die
„ten dienste staat van de Verenigde Sta
ten". De universiteit, die wordt gezien ais
een basis voor de Mojahedln, werd zes
maanden geleden gesloten.
De ayatollah voegde er aan toe: „De unlver-
De toespraak van de ayatollah leek een
ondersteuning te zUn van de fundamenta
listische verwerping van „deskundigheid".
Een commentaar in „Mizan", de krant van
de vroegere premier Mehdi Bazargan, rea
geerde daar gisteren op en zei „alsof het
land geen artsen, verpleegsters, ingenieurs
en technici nodig heeft. We zullen het niet
halen zonder advocaten, onderwUzers, eco
nomen en managers, dat wil zeggen zonder
deskundigen".
Het verhitte debat over de noodzaak van
deskundigheid verschaft de Ideologische
achtergrond voor de voortdurende woor
denstrijd tussen Bani Sadr en premier Mo
hammed Ali Rajal. In een harde aanval op
de economische politiek van de regering
somde Bani Sadr „twintig kenmerken van
onze economie" op die door Engelab-e-Esla-
mi op 15 december werden gepubliceerd.
Bani Sadr houdt de regering verantwoorde-
UJk voor onder meer:
„de opmerkehjke daling van de econo
mische groei";
„de al even opmerkelijke stijging van de
werkloosheid";
de stijging van de prijzen;
het gebrek aan vertrouwen in het Iraan
se bankwezen;
het ontbreken van buitenlandse kre
dieten;
de stagnatie in de industriële, de land
bouw- en de dienstensector;
het tekort aan voedingsmiddelen als gra
nen en vlees.
het ontbreken van een economisch ont
wikkelingsplan.
het gebrek aan juridische zekerheid voor
economische activiteiten.
In antwoord op Bani Sadrs beschuldigingen
liet de krant van de Islamitische Republi
keinse Partij „Jumhuri Eslami" Rajai giste
ren zeggen: „Ik heb een aantal factoren
genoemd die het tekort aan papiergeld ver
oorzaken, een daarvan is het ontbreken van
efficient management bij de centrale bank,
waarvoor ik geen verantwoordeUJkheid
neem."
Medewerkers van Bani Sadr geloven dat de
fundamentalisten nu proberen voordeel te
trekken uit de betrokkenheid van de presi
dent bij de oorlog tegen Irak en hem zo van
zUn politieke macht te ontdoen. „Bani Sadr
kan niets beginnen omdat hU veel te druk is
met de oorlog".
Waarnemers menen dat een oordeel van de
republikeinse raad over de macht van de
president een mijlpaal zal zijn in de Iraanse
machtsstrijd. Deze raad staat sympathiek
tegenover de fundamentalisten. Maar toch
weigerde de raad woensdag onverwachts
een door de fundamentalisten voorgestelde
wet ten aanzien van de staatsradio en telè-
visie te aanvaarden. Dit werd geïnterpre
teerd als een overwinning voor Bani Sadr,
die de radio en de televisie ziet als een
propaganda-wapen van de fundamentalis
ten. „De beslissing van de raad kwam uit de
hemel vallen", aldus een diplomaat, die
eraan toevoegde dat de uitkomst van de
volgende fase van de strijd om de macht
daardoor open bleef. „Bani Sadr is nog
steeds in de arèna en hU lijkt in goede
conditie te zUn".
