fantastisch vuurwerk
an speciale effecten
EKKERBEKKEN
SMULLEN WATAF
Getekende evolutie
bij toeval satirisch
Peter Sellers laatste
vermoeiende dubbelrol
Amusante ontspanning
REDDY100% ZUIVERE ZONNEBIDEMOUE.
e Empire strikes back
The missing link
Prolongaties
en reprises
JQT2 DECEMBER 1980
TROUW/KWARTET P 6 - RH 17 - S 15
ere
I, Wielek-Berg
«eens een tijd, dat ik op deze pagina met onregelmatige tussenpozen klaagde: „Waarom
k science-fiction-films de toekomst altijd zo eng en akelig worden voorgesteld? Kan het
'OC iqs wat leuker?"
x*i'
mlsch duo betaamt; Chewbakka. de
trouwe, ruige leeuwenman. En dan ls
daar natuurlijk wederom De Kracht,
die de kaste der Jedl-rldders bezielt
zodra ze het op hun heupen krijgen.
8wash! Zoem! met de llchtsabel, cen-
tenaarszware lasten worden door een
voudige handgebaren opgetild of het
verdragen Ct zal mijn tijd wel veertjes waren. Trendgevoeligheid
dat ze nu heldenverhalen van kun Je Lucas niet ontzeggen, magie
krijgen opgediend ls een te- gaat er tegenwoordig ln als koek.
het écht slecht gaat. Zo blijft
qs aan het zeuren.
jk werd op mijn wenken be-
nachtmerries zijn sprookjes
maar wie nu denkt dat lk
isas ben heeft het mis: ls er
dan ls er wel dat Voor Je het
je psychologisch dulden: Ja,
jg de mensen het goed had-
nden ze wel wat toekomst
en
ter ln de film-toekomst tegen-
niet gevochten wordt
nge, ze kunnen er wat van.
is meer een spel: goed ls goed,
»n ls verdorven, edele aan-
vinden altijd wel een rulmte-
im aan te vallen of te ontsnap-
maakt het allmaal een stuk
ilger.
urn Empire strikes Back", een
t de ruimte-saga van George
ilj liet ditmaal de regie over
6 In Kershner) vinden we alle
kenden uit „Starwars" terug:
tywalker. de Jonge held, die
derom opmaakt om de nog
lileffet verslagen ruimte-dictatuur
sinistere, gemaskerde Lord
Jader en zijn nog gehelmzlnnl-
SWAjLjter te breken; Han Solo, de
t avonturier die dingt naar de
■lotenvan de aan Luke toegezegde
iel,9 Lela; de koddige robots Ar-
,aaki koo en See-Threeplo, klein en
lang en mager zoals een ko-
Gevoel en gekroel
Nieuw zijn Billy Dee Williams als de
piraat Lando Calrlsslan die de kunst
matige wolkenstad Bespln beheert en
Yoda, de leermeester van de Jedl. Het
zijn allebei aanwinsten: Williams
weet warempel temidden van het me
chanische gewoel en gekroel een ka
rakter overeind te krijgen en Yoda
steelt de show. Het ls een schepping
van de „Muppet"-speler Frank Oz,
een kaboutertje van drie turven hoog
met gevoelige spltsoren, een Engels
snorretje en een waardigheid van heb
lk jou daar.
Al dat gevecht en ge-achtervolg kun
Je van mij cadeau krijgen, zo ben lk
nu eenmaal gebouwd. Maar het begin
van de film op de Ijsplaneet Hoth,
waar ijskangoeroes, „Taun-Taun" ge
heten, als rijdier dienen, was echt een
verrassing (mag ook wel, de cast heeft
er ln de gruwelwinter van '79 uitvoe
rig voor moeten blauwbekken op een
onherbergzame Noorse gletsjer).
De moeras-planeet Dagobah (zwan
ger van Germaanse mystiek) viel
daarmee vergeleken tegen, mitsga
ders de asteroïden-zwerm en de Im
mense ruimteworm, in wiens binnen
ste een deel van de reisgenoten ver
zeild raakt. Natuurlijk ook omdat je
vantevoren weet dat het toch goed
afloopt en de Intensiteit (anders dan
bij meester Tolkien maar dan noem
Je ook wel even iemand) niet groot
genoeg ls om je desondanks te doen
sidderen en beven.
Wederom zijn maaksels heel wat inte
ressanter dan mensen, al hebben de
robots veel van him leukheid Inge
boet. Maar Ja. wat wil Je, het la een
sprookje, of een wervelend stripver
haal, of een symbiose van die twee.
Licht wint van donker en blond van
zwart zo zit dat, het lijkt me verge
zocht daarom de film fascistoïde ten
densen toe te schrijven. Als dat
woord Je voor ln de mond ligt, verliest
het schielijk zijn betekenis. Aan een
allegorie, waar wellicht naar ge
streefd ls, komt het spektakel overi
gens niet toe.
„The Empire strikes back" ls, on
danks het flutverhaaltje, voor het
grootste deel spannend. Dat ls te dan
ken aan de speciale effecten: met
model-bouwsels, tekentrucs, bellch-
tlngsmachlnaties en de hele ratta-
plan uit de heksenkeuken wordt het
onmogelijke zichtbaar gemaakt. De
film heeft vijfenveertig miljoen dollar
gekost: het kapitaal ls opgegaan aan
een fantastisch vuurwerk. Producer*
schrijver George Lucas ls nog steeds
zo druk als een klein baasje: de vol-
Het duivelse complot van Dr Fu Manchu
Het thema van de geniale misdadiger, die op de lange duur
toch niet opgewassen blijkt te zijn tegen de doortrapt vernuf
tige detective of politie-inspecteur, die hem zijn misdadigers-
leven stelselmatig zuur maakt, is een door en door afgesleten
thema geworden. Er zijn ternauwernood nog verrassingen te
beleven. In de op het zelfde thema gebaseerde James Bond
films waren het vooral de technische afweersnufjes, die het
spannings-amusement aan de films moesten verlenen. Voor
de rest was er aan de verhalen weinig te beleven.
De robots in „The Empire strikes back"
gende aflevering zal „Revenge of the
Jedl" heten en dan wil hij er nog een
proloog en een epiloog aanknutselen.
We zullen zien hoe ver de poen en dé
mode reiken.
Amsterdam-Rembrandtpl.th. en Ci
ty 1; Den Haag-Odeon 1 en Cineac 1;
Rotterdam-Lumière 1 en Cineac
A.D.; Den Bosch-Casino 1; Nijmegen-
Scala 1, a.l.
VEWI ADVERTENTIE
ADVERTENTIE
De Argenta Normaal komt helemaal tot zijn recht in
de schemerlamp. En zo heeft Philips de juiste
gloeilamp voor elke lamp.
Plcha's jongste tekenfilm „The missing link" vermeldt al ln
het begin een datum woensdag, de 25ste mei, 196.303 v. Chr.
Een wat flauw aandoende geestigheid en ln die orde van
geestigheid ligt de hele film. Zowel wat het verhaal betreft als
de animatie en de vormen van de getekende figuren.
Wat Plcha en tljn team precies met
de film hebben voor gehad, ls niet
duidelijk. Soms lijkt het erop, dat zij
een loopje hebben willen nemen met
de vele Ingeheide theorleëen over de
evolutie van het als „mens" te boek
staande wezen. De grap ligt dan ln
het gegeven, dat die mens er al zou
zijn geweest, voordat de naarstig ge
zochte „schakel" tussen mens en
mensachtlgen het levenslicht zou
hebben gezien.
Op zich genomen natuurlijk een om
kering van zaken, die gelegenheid
kan bieden (en ook wel heeft gebo
den) tot satirische InterpretaUes over
de homo sapiens ln zijn ontwikke
lingsgang. Die homo sapiens komt er
niet zo erg plezierig van af. Van het
begin af aan zou hij een ontregeld,
monsterlijk, lafhartig, onbereken
baar wezen zijn geweest Een wezen,
dat tegenover de rest van de schep
ping met Inbegrip van goedaardige
draken, sentimentele reuzen reptie
len en krolse katachtlgen Individu
eel niets had ln te brengen. Maar ln
krijgshaftige gezamenlijkheid heeft
dat mens-wezen niets anders tot
stand kunnen brengen dan de perma-
feeld uit The missing link
nente oorlog van de soorten. Met de
viervoeters als de verliezers.
De min of meer onschuldige oorzaak
van dit alles ls dan het wezen O,
geboren op de hierboven vermelde
„historische datum", uit een moeder,
behorend tot een groep mlsvormelin-
gen, die door de beter uitgeruste en
gaver ontwikkelde dieren, mensen
worden genoemd. Die moeder baarde
een tweeling. Het bebaarde, lelijke
monster Joch, dat door de groep mls-
vormellngen met geestdrift wordt be
groet. En de rozige, „welgeschapen"
baby O, die door de groep met min
achting wordt verstoten. O zou ln de
barre natuur van de prehistorie zijn
omgekomen, als niet een tweetal die
ren een goedaardige reuzenreptlel
en een pterodactylus zich over hem
zouden hebben ontfermd. Door toe
val ontdekt O de tussenschakel
het rad, de knots en het vuur, de
dingen die onder zijn hoede nuttig
zijn maar, ln het bèzlt van de mensen
gekomen, een dodelijke bedreiging
worden voor dier en plant.
Het verloopt allemaal nogal verward,
omdat de makers van de film genoe
gen hebben genomen met wat ama
teuristisch grasduinen in de theorie
ën. De resultaten van dat grasduinen
hebben ze vervolgens, uitsluitend
voor het amusement, willekeurig
door elkaar gehusseld. Het ls meer
toeval, dat er hier en daar satirische
lijnen en momenten te voorschijn
zijn gekomen dan dat daar opzette
lijk naar ls gestreefd. Een voorbeeld:
de aap als de artiest van de grotteke
ningen.
Wat animatie en tekenvormen betreft
ls duidelijk een grote bewondering
voor het oude Disney-voorbeeld te
onderkennen, afgewisseld met remi
niscenties aan de animaties en teken-
vormen van „Fritz the Cat". Voor
verrassingen kom Je niet te staan,
maar het ls ln technische zin gedegen
werk.
D.O.
The Missing Link - Amsterdam-Leid-
sepl.th. en Rlvoli; Rotterdam Ca
lypso 2 en Metro 1; Den Haag - Baby-
Ion 1 en Bijou en verder in tien
theaters, overal ln het land, a.1.
JONGE DUBBELEGRAANJENEVER
Het genre heeft eigenlijk uitgediend.
Dat is ook duidelijk aan „Het duivel
se complot van Dr Fu Manchu",
waarin Peter Sellers ls komen opdra
ven, zoWel ln de gedaante van de
kwaadaardige Oosterling als ln de
gedaante van diens hardnekkige be
strijder, Inspecteur Nayland Smith.
Er zijn diverse vertolkers geweest van
Fu Manchu, met als bekendste ac
teurs Boris Karloff, John Carradine
en Christopher Lee. Zij hadden met
elkaar gemeen, dat ze een goed ge
oliede oosterse aristocraat van het
kwaad verbeeldden. Sellers heeft een-
andere manier van voorstellen geko
zen. Hij wordt daarbij geholpen door
het wezenlijk nieuwe aspect dat aan
Fu Manchu gegeven is. de onge
looflijke ouderdom van 168 Jaar. Fu
Manchu kon daardoor ln zijn presen
tatie uitgerust worden met de broos
heid van het afgeleefde en de gereser
veerdheid van iemand, die alles al
eens heeft meegemaakt. Pas aan het
slot wordt die figuur van Manchu'
opzij geschoven en herrijst hij ln
jeugdig élan.
Daarin schuilt de clou van de film: de
overoude Manchu leeft op een levens
elixer, samengesteld uit een tweetal-
wereldberoemde juwelen en het stof
Night of the Juggler
Wraakmans op pad
De Gerechtvaardigde Wraak hoe
veel Hollywood-ketchup ls onder dat
mom niet uitgesmeerd. In „Night of
the Juggler" ls het weer zover al
wordt het geweld met mate aange
wend. Een truckrijder, gesjeesd als
echtgenoot en politieman, verknocht
aan zijn mollige dochter, raakt schier
buiten zinnen als het kind per vergis
sing door een gestoorde griezel wordt
gekidnapt. De politie vertrouwt hij
niet (hij kan het weten), daarom gaat
hij zelf op pad. Zo schandalig wordt
hij tegengewerkt door een louche col
lega. dat hij tijdelijk ln de bajes be
landt. Maar een aardig meisje helpt,
een hondepenning vormt een aanwij
zing, het spoor eindigt op het podium
waar een popconcert wordt gegeven.
De riolen, waarin de kidnapper zijn
schamele boterham bij elkaar schar
relt, dienen als symbool voor een
nachtmerrie-achtlg New York, zinde
rend in de hitte. Mocht regisseur Ro
bert Butler enige waarschuwende be
doelingen met zijn film hebben gehad
(milieu-verontreiniging en zo meer),
dan gaan zij heilloos onder in de
drabbige Intrige.
Niets verrassends, niets nieuws, oud
bloed in zakken die ook al zijn aange
vreten.
W.W.-B
Amsterdam-Calypso 1; Rotterdam-
Calypso 1; Den Haag-Apollo 1; Nij-
megen-Luxor, 12 Jr.
van een mummie. Deze Ingrediënten
moeten uit musea worden gestolen.
In deze opzet wordt Fu Manchu ge
dwarsboomd door zijn aartsvijand
Nayland Smith. Maar tegen elk ge
vestigd filmgebruik in moet die vij
and nu tegenover de verjongde Fu
Manchu het loodje leggen.
Zoals al gezegd wordt ook de rol van
Nayland Smith gespeeld door Sellers.
Nu moet erkend worden, dat Sellers
altijd iets heeft weten te maken van
acteertaken, die hem werden toever
trouwd. Ook hier weer. Het verhaal ls
uitermate zwak en brekebenig. Het
spreekt vanzelf, dat dit zijn weerslag
op Sellers heeft gehad. Je ziet hem
dan ook meer ln een herhaling van
reeds eerder door hem toegepaste
methodieken dan ln een schepping,
waarin hij de Indruk geeft er geloof
aan te hechten. De film loopt uitslui
tend op Sellers techniek. Een goede,
maar in dit geval vermoeide techniek.
De herinnnering aan Sellers ls afge
rond met zijn meesterlijke rol ln
„Being there". Daar kan toch de ver
grauwing ln zijn Manchu en Nayland
Smith creatie niets aan afdoen.
D.O.
Amsterdam-Tuschinskl 2 en City 7;
Den Haag-Odeon 2 en Metropole 1;
Groningen-City; Den Bosch-Euro;
Rotterdam-Oscar; Nijmegen-Caro-
lus 2; Eindhoven-Euro 4, a.l.
Sitting Ducks
door O. Ouwendijk
Een sitting duck ls een niet te missen kans. De uitdrukking zal
wel verband houden met de jacht, omdat een broedende eend
een opgelegde kans biedt om verschalkt te worden. De kans
hebbers om wegens eigen gedrag te worden „afgeschoten"
zijn, in Henry Jagloms komedie „Sitting Ducks", twee „he
ren" die de middelbare leeftijd al ln het gezicht zien.
ADVERTENTIE
Sta ook in de Lekkerste Maand van
't Jaar even stil bij de olie die u gebruikt.
Reddy 100% zuivere zonnebloemolie.
Voor salades en sauzen, voor fondue,
voor oliebollen en appelflappen. En noem
maar op.
Een „geschiedenis van twee heren" ls,
zoals ook uit de toneelliteratuur
blijkt, een gezocht thema voor het
bedenken van komedies. Ze verhelde
ren als het ware eikaars schaduwkan
ten en zorgen daardoor automatisch
voor het nodige amusement. Ze zijn
gezworen kameraden, zonder te be
grijpen waarom. Ze zijn het eigenlijk
met tegenzin, maar tegen de onge
makken van hun „twee heren" ver
houding kunnen ze eenvoudig niet
op.
De „twee heren" ln Jagloms komedie
zijn Simon en Sidney. Simon ls in
dienst van een crimineel gok- en af
pers syndicaat, bij welk de vele incas
seerders wekelijks hun geïnde kapita
len komen afdragen. Simon is boek
houder in hart en nieren. Maar ook
een boekhouder kan zijn fantasieën
hebben, vooral als die gestimuleerd
worden door de gezworen kameraad
in dit geval Sidney die van
weinig anders droomt dan van „de
grote slag". De luchthartige Sidney
weet de eeuwige talmer en pietlut
Slmon ertoe over te halen om samen
met de dagopbrengst van het syndi
caat (drie kwart miljoen dollar) er
vandoor te gaan. Ze nemen de kans,
op een uitgekookt onhandige manier,
waardoor zij het In de luren gelegde
syndicaat schaakmat zetten.
De film ls door Jaglom op een plezie
rige manier uit de losse pols gemaakt.
De clou van het verhaal wordt tot aan
de laatste moment toe achter de
hand gehouden. Niet, zoals zo dik
wijls gebeurt, op de manier van een
soort verstoppertjes spel. De ontwik
keling verloopt logisch, zonder te dui
delijk willekeurige Ingrepen.
De „ontsnapping" heeft een beetje
het karakter van een vakantie tocht
van New York naar Miami, waar de
twee met een watervliegtuig naar
Costa Rica willen ontkomen. Omdat
Je pas geleidelijk de werkelijke ver
houdingen begint door te krijgen,
werkt de afwezigheid van bange ge
spannenheid bij het tweetal enigszins
bevreemdend. Ze hebben schijnbaar
meer zorg voor de vrouwelijke gasten,
die ze op hun toch naar Miami mee
nemen dan voor het geld. Met allerlei
van gemeenplaatsen overvloeiend ge
zwets over liefde en de daarmee ver
bonden technieken, probeert het
tweetal indruk te maken. Hun bur
germannetjes argeloosheid wordt tot
slot nog hun redding.
De film steunt geheel en al op routi
ne, maar een met geest doorspekte
routine. De „twee heren" dramatiek
ln komedlevorm heeft er met de „sit
ting ducks" zeker geen stralend mo
nument bij gekregen; maar er ls vol
doende humor in verwerkt voor een
amusante ontspanning.
Amsterdam, Alfa 2, 16 Jr.
The Shining Zeer bijzondere
griezelfilm van meester Stan
ley Kubrick. De gehele week in
Tuschinski, Amsterdam; Pas
sage, Den Haag; Thalia, Rot
terdam en verder ln veertien
theaters, overal in het land.
Annie Hall Film van en met
Woody Allen, vol grappen en
droefenis. De gehele week ln
Desmet, Amsterdam.
Die dritte Generation Barokke
film van Rainer Werner Fass-
binder, waarin hij de vloer aan
veegt met de laatste generatie
terroristen en met de maat
schappij die hen voortbracht.
De gehele week ln Studio,
Haarlem.
La Terrazza Interessant opge
bouwde film van Ettore Scola,
over lust en onlust van bedaag
de linkse Intellectuelen. De ge
hele week ln Studio K, Amster
dam en Cinesol 3, Breda.
De Komedianten Meesterwerk
van de Griekse regisseur Theo
Angelopoulos, waarin een veel
bewogen periode van de Griek
se geschiedenis wordt weer
spiegeld ln de lotgevallen van
een groep reizende toneelspe
lers. 14 dec. {Criterion, Am
sterdam.
Les petltes Fugues Allerchar-
mantste Zwitserse film van
Yves Yersln over een oude boe
renknecht die op zijn brommer
de vrijheid verkent. De gehele
week ln 't Hoogt, Utrecht.
Te gek om los te lopen Navran
te en ontroerende documentai
re van een Italiaans collectief
over nieuwe manieren om gees
teszieken te integreren ln de
maatschappij. 12 dec. Sociale
Academie, Den Haag.
Stalker Mysterieus meester
werk van Andrei Tarkowski,
een regisseur die ln zijn eigen
Sowjet-Unie niet wordt geëerd.
12 dec. Oktopus, Amsterdam.
Prima Delia Rtvoluzlone
Prachtige film van Bernardo
Bertolucci, vol van het bitter
zoete sentiment der jaren zes
tig. 13 tot en met 16 dec. Film
huls Amersfoort.
Edlpo Re Een der glanspunten
uit het oeuvre van Pier Paolo
Pasolini, een parafrase van de
Oedipus-mythe. 16 dec. Bar
leus, Bakkum.
De twee heren in „Sitting Ducks",
