reznjew: handen I van de Golf bendelid geeft laster" toe De ogen van het Westen Polen betuigen Kremlin nadrukkelijk hun trouw Armoede kan de wereld uit Grote druk op Europa door Polen irgissmg kW: Golan liet annexeren (ussen uit ruimte Landelijke demonstratie Grotere macht president VS amnesty international DERDAG 11 DECEMBER 1980 TROUW/KWARTET Den aan it ge iet dt an het >rok jwe 1 zijn, :ich >men kerk tel DELHI (AFP, AP, Reuter, UPI) De Verenigde Staten en alle andere landen moeten ,t hun handen afblijven van de Perzische Golf. Alle buitenlandse militaire bases in het led moeten verdwijnen. Russische president Leonid jnjew heeft dat gisteren voorge- ld tijdens zijn bezoek aan India, sprak zelf In het Indiase parie nt over een „doctrine van vrede en Igheld", die alle wereldmachten idt zich niet te bemoeien met de den rond de Perzische Golf, en die je doorvaart tussen de strategisch egen Perzische Golf en de rest van wereld moet verzekeren. Het Ieeu- jdeel van de olleproduktie komt uit gebied. verdrag, aldus de Russische pre ent, houdt ook ln dat In het gebied idom de Golf geen kernwapens staan opgesteld. Landen elders ln de wereld moeten Instaan voor de nlet- gebondenheld van de landen om de Perzische Golf en voor hun recht op eigen beheer van de natuurlijke hulp bronnen (olie). In zijn inleiding zei Breznjew dat ln het Golfgebled en de Indische Oce aan de spanningen steeds meer toe nemen. In een duidelijke toespeling op de Verenigde Staten, zei hij dat „wereldmachten op duizenden kilo meters afstand een armada ln het gebied hebben geconcentreerd en de bewapening opvoeren, waarmee ln toenemende mate druk wordt uitge oefend op kleine landen". nidi KING (AFP, UPI) Yao Wenyan heeft toegegeven dat hij piai deverantwoordelijk was voor de lastercampagne die ln 6 leidde tot de val van Deng Xiaoping en de rellen op het ln van de Hemelse Vrede in Peking. oWenyuan was ln die tijd als vtce- inler verantwoordelijk voor de ssamedla In die functie gaf hij het eerde fisdagblad opdracht de die zich keerden tegen de van I licalen onder leiding van Mao Ze- vrouw Jiang Qlng. te brand- als „contra-revolutionairen", voormalige redacteuren getuig- tegen Yao tijdens het proces te- de zogeheten „bende van vier". tt gebeuren op het Plein van de Vrede wordt nu ln de Chlne- pers beschreven als de „heldhafti- ultdrukking van de volkswoede gen de onderdrukking door de nde van vier" fipltpril 1976 verzamelen zich dul- Mfcn mensen op het plein om Tsjoe fiiMte herdenken. Deze was ln janu ari nn dat jaar overleden. De menlg- ontstak in grote woede toen bleek i( overheid beheerst door de ade van vier" een bloemenhulde tó weggehaald. Er ontstonden rel- betogers staken auto's en gebou- d en brand en zeker duizend men- s werden gearresteerd. mg kreeg de schuld van het oproer i werd van al zijn functies beroofd, iter keerde hij terug. Op het ogen- Ik is Deng Xiaoping de machtigste an ln China. Destijds was hij ver- Ikkeld ln een felle machtsstrijd met Volgens de ex-premler had hij op dracht gegeven tot het bekladden van de betogers uit lijfsbehoud. ZIJ vielen de „bende van vier" fel aan. en waren onder meer uit op de val van Yao Wenyuan zelf. Hij gaf verder toe dat hij zich in zijn dagboek had afge vraagd of niet een aantal „contra revolutionairen" moest worden dood geschoten. Yao bracht mede-bendelid Wang Hongwen ln verlegenheid door te ver klaren dat deze verspieders had uit gestuurd om „bewijzen" te verzame len tegen de „wegbereiders van het kapitalisme" ln de Chinese commu nistische partij. Miljoenen Chinese televisiekijkers hebben gisteren voor het eerst Jiang Qlng de naam van wijlen haar echtge noot Mao Zedong horen noemen. De televisie zond echter dat stuk van haar verdediging uit, waarbij Mao's nagedachtenis niet echt werd bezoel- deld. Publiciteit over delen van het proces waar de handel en wandel van de „grote roerganger" ter sprake komt is ln China verboden. Uitgezon den werd het antwoord van Jing op beschuldigingen dat zij geprobeerd heeft compromitterende brieven over haar verleden ais actrice ln de Jaren dertig te laten verdwijnen. Zij zei dat het ging om epistels die waren ge schreven op verzoek van Mao. Verhalen ln Washington dat dit nodig zou zijn wegens de bedreiging van de kant van Moskou werden door Brezn jew „pure verzinsels" genoemd De Sowjet-Unle, aldus de president, kan niet onverschillig blijven tegen over wat er zo dicht in de buurt van zijn grenzen gebeurt. „In tegenstel ling tot de imperialistische leer van agressie en dictatuur, staan wij (de Sowjet-Unle) vrede en veiligheid voor". BIJ de uitvoering van het voorstel moeten, aldus Breznjew. de landen rondom de Perzische Golf ten nauw ste worden betrokken. Hij benadruk te zich niet tot „woorden" te willen beperken, maar dat tot „daden" moet worden gekomen ln het Golfgebled. Waarnemers legden de toespraak uit als een poging westerse vrees weg te nemen dat de Sowjet-Unle de door vaart van olietankers zou willen be lemmeren. Daarnevens behelst de toespraak echter een duidelijke waar schuwing aan het Westen niet over te gaan tot een blokkade van Iran, ln verband met de gijzeling van Ameri kaanse diplomaten. Het Idee dat de Russische president opperde ls niet helemaal nieuw. Eerder dit Jaar had het Russische persbureau Tass al een balletje opgegooid. Het enige land ln de Golfregio waar mee de Sowjet-Unle op het ogenblik nauwe banden onderhoudt ls Zuld- Jemen. Betrekkingen met grote olie landen als Saoedl-Arablë bestaan ei genlijk alleen op papier. De enige grote Amerikaanse basis ln het ge bied ls die op een eiland voor de kust van Oman. Verder heeft Washington verschillende steunpunten ln de Golf Bezoek Met de toespraak beëindigde Brezj- new een bezoek van drie dagen aan India. Daarbij kwamen duidelijke verschillen van mening aan het licht wat betreft de Russische Inval in Af ghanistan. maar werd ook een nieuw verdrag voor technische en economi sche samenwerking gesloten. Brezj- new zelf wees iedere kritiek op de Russische inmenging in Afghanistan van de hand. De kritiek, aldus de president, komt alleen van de „gangmakers van de bewapeningswedloop" (de Verenigde Staten). Naar zijn mening wordt de toestand in Afghanistan geleidelijk weer normaal. De zuiderburen van Afghanistan (Brezjnew bedoelde Pa kistan, zonder dit land met name te noemen) moeten inzien dat alleen goede nabuurschap met de regering in Kaboel realistisch ls. Afghaanse ballingen hebben tijdens het verblijf van Brezjnew twee grote betogingen gehouden. Een van de verkenningstoestellen WASHINGTON (AP, AFP) De Amerikanen hebben gisteren uit voorzorg twee AWAC's, geavanceerde ra darverkenningsvliegtui gen, van de Verenigde Sta ten naar de Westduitse ba sis Ramstein overgevlogen. Vandaag komen er nog twee. AWAC's zijn omgebouwde Boeing 707 vliegtuigen die een grote schelpvorm op de bovenkant mee voeren. Daarin zit radarappara- tuur waarmee men, vliegend langs de grens met OostrDuitsland, en kele honderden kilometers diep waarnemingen kan doen op het gebied van het Warschau Pact. De toestellen kunnen wel eventuele militaire actie vanuit Oost-Dults- land tegen Polen waarnemen, maar zijn niet in staat (zelfs als ze boven de Oostzee vliegen) de Rus- sisch-Poolse grens helemaal in de gaten te houden. De AWAC's zijn ook uitgerust met elektronische afluisterapparatuur voor het ra dioverkeer binnen het Warschau Pact, maar op dat terrein ligt niet de belangrijkste taak van deze toestellen. Met de vier AWAC's komen twee tankvliegtuigen mee die de Boeings in de lucht van brandstof kunnen voorzien. Ook zijn twee honderd technici naar Ramstein overgebracht voor het onderhoud van de Amerikaanse toestellen. Vanaf 1982 moeten de toestellen, die nu regelmatig in Europa oefe nen, vast gaan vliegen boven West-Europa. Op die manier kan men vroegtijdig gewaarschuwd worden voor opstijgende militaire vliegtuigen. Daarmee wordt de ge ringere omvang van de westelijke luchtmacht ln verhouding tot die van het Warschau Pact enigszins gecompenseerd. Tot dusver beschikt de NAVO over tachtig grondradarstations die niet zo ver kunnen kijken door de heuvels in Oost-Europa. De Amerikanen beschikken welis waar over satellieten, waarmee ze de Sowjet-Unle in de gaten kun nen houden, maar deze apparaten vallen niet onder de NAVO. Het is de bedoeling dat de AWAC's wel onder het Atlantische opperbevel zullen ressorteren. Ze worden ge stationeerd op een basis in West- Dultsland vlak tegen de grens met Zuid-Limburg aan. De comman dopost van de AWAC's komt in Brunssum. o Wenyuan verklaarde dat de las- mpagne in de media geen „mis- vergissing was. maar een tologische". Hij gaf daarmee aan. hide rechtbank waarvoor de „bende vier" terecht staat niet bevoegd ERUZALEM (Reuter. AFP) Simo- t Veil, voorzitter van het Europees irlement. heeft haar verontrusting tgesproken over het voornemen *n een deel van het ln Israël regeren- t Likoedblok om de op Syrië ver arde Golan-hoogten bij Israël in te |ven. ëvrouw Veil, die aan het hoofd staat »n een elf man tellende delegatie uit it Europese parlement, zei aan het ot van haar bezoek aan Israël, dat in dergelijke stap ernstige schade >u toebrengen aan de verhouding iwen Israël en Europa. Slmone VeU erlüaarde wel, dat de Palestijnse Be- ljdingsorganisatie (PLO) pas ielgenoot bij het vredesoverleg kan In. als deze organisatie het be- aansrecht van Israël erkent. •e Europese delegatie zal bij haar hJgkeer in Straatsburg de Grieken oorstellen, dat zij diplomatieke be- «kkingen met Israël aanknopen, hekenland treedt 1 januari tot de uropese Gemeenschap toe. Israël ee(t de Europese Gemeenschap ver ft gevraagd rekening te houden met f Israëlische produktie van citrus- uchten, vooral nu Oriekenland en panje lid worden van de Europese Gemeenschap. Jo voormalige Israëlische minister n buitenlandse zaken Mosje Dajan naar verluidt ln Jeruzalem, vol- fnde week een voorstel indienen dat Jtaëi de mogelijkheid biedt om een- 'jdig een zekere vorm van autono me toe te kennen aan de Palestijnen 1 ide bezette gebieden. Dajan zou van •ordeel zijn dat de bewoners van de lezette gebieden sneller het recht noeten krijgen om hun eigen zaken e regelen. I0SKOU (Reuter) Drie Russen ^rden gisteren ln goede gezondheid ^^ug na twee weken in het ruimtela- •ratorium Saljoet 6, waar zij reparo les en onderhoudswerk uitvoerden, vlucht diende tevens ter beproe- van het verbeterde model ruim- chip Sojoez T-3, dat nog niet eer- 30A<j Der was gebruikt. ADVERTENTIE DAAROM HOUDT AMNESTY INTERNATIONAL EEN 110 LANDEN HADDEN HET AFGELOPEN JAAR POLITIEKE GEVANGENEN, MARTELINGEN EN/OF DE DOODSTRAF!!!! op 13 december te Den Haag waaraan ook vertegenwoordigers van politieke partijen. vakbonden, parlement, vrouwenorganisatie e.a. meedoen. Demonstreert u ook mee? START: 13.30 uur vanaf het Malieveld spreker: o.m. Max van der Stoel WASHINGTON (AFP) De Amerikaanse president heeft een deel van zijn bevoegdheid om tot een militaire interventie over te gaan ln een bedreigd deel van de wereld teruggekregen. Een aantal amendementen op de wet over de hulpverlening aan het buitenland, die deze week door het Congres zijn afgehan deld, vergroot de bevoegdheid van de president om mensen en materieel in te zetten ter onder steuning van regeringen die dit wensen. Daarmee krijgt de presi dent weer de mogelijkheid om ook in te grijpen in gebieden die daar op grond van wet of Inter nationale afspraken niet voor ln aanmerking komen, wanneer hij vindt dat de veiligheid van de Verenigde Staten daarmee ln het geding is. Na de oorlog in Vietnam maakte het Amerikaanse congres een einde aan de presidentiële be voegdheid om zonder toestem ming tot interventie ln het bui tenland over te gaan. Overigens blijft de berqemde wet van 1973, waarbij de congressionele toe stemming werd vastgelegd, wel van kracht, maar de scherpe kantjes zijn er nu van af. ADVERTENTIE Duizenden mensen worden in vele landen gevangengehouden vanwege hun overtuiging of hun geloof. Vaak zonder proces. Velen worden gemarteld. Hun lot wordt beschreven in het nieuwe JAARBOEK VAN DE POLITIEKE GEVANGENEN 1979/80 De prijs is/20,-. Het Jaarboek is verkrijgbaar bij Amnesty International, 3e Hugo de Grootstraat 7, Postbus 61501,1005 HM Amsterdam, tel.: 020-84 79 05. postgiro 489237, en bij de goede boekhandel. Van een onzer verslaggevers BRUSSEL De Verenigde Staten en de Europese NA- VO-bondgenoten blijven van mening verschillen over hoe hard de reactie op een eventu ele Poolse inval moet zijn in de diplomatieke, economi sche en militaire sfeer. De opmerking van Brown dat een crisis in Polen tot hogere defensieuit gaven moet leiden, voegt weer een element toe aan de al maanden be staande druk van Amerikaanse zijde voor hogere Europese defensie-uitga ven. Tot nu toe echter zonder veel resultaat. De Europese ministers van defensie onderschrijven die nood zaak wel in hun slotverklaring, maar het werkelijke beleid wijkt daar al van af. Een aantal Europese landen, waaronder Nederland, haalt de afge sproken drie procent verhoging van de defenslebudgett#» gewoon niet. WestrDuitsland heeft daarnaast voor lopig geweigerd te voldoen aan het Amerikaanse verzoek aanzienlijk meer geld uit te trekken voor zogehe ten infra-structurele voorzieningen voor het Amerikaanse leger. Het gaat o.m. om het aanleggen van grote ma gazijnen voor Amerikaanse leger- voorraden. De Amerikaanse minister Brown, die in januari aftreedt, gebruikte zijn af scheidsspeech voor de NAVO-colle ga's om nog een keer voor de drie procent te pleiten. Volgens hem is de NAVO-afschrikking tegenover de Russen nu nog wel aanwezig, maar „mijn zorg is dat die afschrikking binnen vijf tot tien Jaar verloren zal gaan als we de afgesproken program ma's (voor de versterking van de wes telijke defensie) niet nakomen Brown bepleitte daarbij ook eerlijker verdeling van de defensielasten tus sen de Verenigde Staten en Europa Het Amerikaanse volk zal geen situa tie accepteren waarin men de indruk krijgt dat de Europese landen minder voor eigen veiligheid over hebben dan van de VS verwacht wordt, zei Brown. Hij gig overigens toe dat er in de VereaiSde Staten soms geen juiste indrukbestaat van de Europese de fensie-inspanningen, zoals bijvoor beeld van het feit dat in vredestijd negentig procent van de grondtroe pen en vijfenzeventig procent van de luchtmacht door de Europese landen wordt geleverd. De Europese minis ters hebben inmiddels besloten de voorlichting hierover ln de Verenigde Staten zelf te verbeteren. Men vreest dat de kritiek op de Europese defen sie-inspanning zal toenemen als Eu ropa niet bereid blijkt de nieuwe Amerikaanse president Reagan te volgen in zijn beslissing de defensie uitgaven per Jaar niet met drie pro cent maar wel met vijf tot zes procent te laten groeien. WARSCHAU, MOSKOU (Reuter, AFP) Polen doet zijn uiterste best de Sowjet-Unie ervaii te overtuigen, dat er niets aan de hand is waarvoor de Russen bang hoeven te zijn. In alle toonaarden wordt de trouw aan het communistische bondgenootschap bezongen. De Sowjet- Unie sprak gisteren geruchten tegen als zouden enkele divisies via Polen op weg waren gegaan naar Oost-Duitsland. In toespraken en artikelen ln kranten legerkrant Zolniera Wolnosci schreet betuigde de Poolde natie haar trouw dat Polen blijvend verbonden is met aan het Warschau Pact. De Poolse de socialistische gemeenschap. De Van een onzer verslaggevers DEN HAAG Het is mogelijk de armoede in de wereld uit te bannen. Een dergelijk optimistisch geluid wordt zelden gehoord als het om ontwikkelingssamenwerking gaat. De zinsnede is afkomstig uit een rapport van Unicef (Het lot van de kinderen in de wereld van 1980), dat vandaag wordt gepubliceerd. Op grond van de huidige ontwikke lingen komt ook Unicef tot de conclu sie dat het aantal absolute armen in de wereld in het Jaar 2000 groter zal zijn dan op het ogenblik. „Maar," aldus het kinderfonds van de Vere nigde NaUes, „deze ontwikkelingen zijn het gevolg van het beleid dat gevoerd wordt. Ze zijn niet onvermij delijk". De taak is, zo meent Unicef, uit te zoeken hoe het beleid veran derd kan worden „voor een nieuwe en betere toekomst". Volgens Unicef kan in de komende twintig Jaar de kindersterfte worden gehalveerd, is het mogelijk de levens verwachting te verhogen tot zestig Jaar, en zouden op zijn minst 75 van de honderd mensen moeten kunnen lezen en schrijven. Bij handhaving van het huidige beleid zullen de lan den ln Latljns-Amerlka ln het jaar 2000 het welvaartsniveau van Europa in 1960 hebben bereikt. De armste ontwikkelingslanden in Afrika en Zuidoost-Azlë daarentegen komen niet boven een inkomen per hoofd van de bevolking van zeshonderd gul den per Jaar, terwijl kindersterfte en ongeletterdheid niet zullen afnemen. Het kan echter, volgens Unicef, an ders. Als voorbeelden worden China, Sri Lanka en de Indiase deelstaat Kerala genoemd. o ms tan dieheden verbeterd. In het straatarme Kerala, ln het zuiden van India, met een bevolking zo groot als Argentinië of Zaïre ls de kindersterfte half zo hoog als het gemiddelde in de derde wereld, en de levensverwach ting hoger dan zestig Jaar. Vrijwel alle kinderen gaan naar school ln deze Indiase deelstaat. Ontwikkelingslanden moeten, aldus Unicef, roeien met de riemen die ze hebben. Een artsenopleiding van ze ven Jaar of dure apparaten zijn niet nodig voor een betere gezondheids zorg ln ontwikkelingslanden, aldus het kinderfonds. Viervijfde van alle kinderziekten kan worden behandeld door lokale verplegers. Dat is de ma nier waarop het ln China gebeurt. Wat betreft voedsel meldt het rap port dat „net zo goed als economi sche groei niet voldoende was om de armoede te verminderen en de oplei ding van artsen en het bouwen van ziekenhuizen niet voldoende voor een betere gezondheidszorg,- net zo min is door een hogere voedselproduktie de honger verminderd". Er wordt ge noeg voedsel geproduceerd om leder een te eten te geven, aldus Unicef, maar de verdeling faalt. Op Sri Lanka echter wordt een derde van de totale voedselopbrengst gedistribueerd via speciale winkels, tegen lage prijzen. Naar Qphnnl 06 mensen daar zijn veel beter ge- iNdcti öcxiuui voed en de kindersterfte is lager dan Ondanks een laag inkomen per hoofd in andere ontwikkelingslanden met van de bevolking daar zijn de levens- een laag inkomen. Scholing wordt door Unicef de „derde poot" in de „trilogie van menselijke ontwikkeling" (na gezondheidszorg en voeding). Een boer met vier jaar lager onderwijs is veel produküever dan een boer zonder scholing. In ge zinnen waar de moeder kan lezen en schrijven sterven minder kinderen dan waar de moeder analfabeet ls. Naast veranderingen ln het binnen landse beleid van ontwikkelingslan den is volgens Unicef extra interna tionale steun nodig in het Jaar 2000 van 24 tot 40 miljard gulden per Jaar. Dat betekent een verdubbeling. Bo vendien moet veel meer steun worden gericht op de armste ontwikkelings landen. Wat betreft haar eigen beleid wil Uni cef, zo blijkt uit het rapport, meer aandacht voor de „stille armoede" in plaats calamiteiten als bijvoorbeeld ln Cambodja. Een half miljoen kinde ren in Cambodja is gestorven door ondervoeding en ziekten, aldus Uni cef. In de derde wereld als geheel sterven echter leder Jaar twaalf mil joen kinderen door dezelfde oor zaken. Het rapport van Unicef weerspiegelt volledig de ideeën van de nieuwe di recteur van het kinderfonds, de Ame rikaan James Grant. In een gesprek met deze krant in oktober stipte hij de „stille armoede aan, en stelde hij dat ontwikkeling investeren in men sen betekent, eerder dan economi sche groei. Als in de gezondheidszorg in de derde wereld een ander beleid wordt gevoerd, kan de kindersterfte worden gehalveerd. krant toonde begrip voor de zorg in andere Oosteuropese landen over de ontwikkelingen in Polen, maar meen de dat er voor die zorg toch geen echte reden was. Overigens sprak de krant duidelijk haar instemming uit met het vernieuwingsproces in tie Poolse samenleving en met de komst van een onafhankelijke vakbewe ging. De massakrant Zydie Warszawy meende dat het poolse volk blijk geeft van terughoudendheid, waar digheid en kalmte en dat degenen die zich verzetten tegen maatschappelij ke hervormingen in het land mensen zijn die wraakgevoelens koesteren veroorzaakt door hun eigen politieke fouten. De commentator van de krant meende een algemeen gevoel van optimisme te kunnen bespeuren onder de Polen. De onafhankelijke vakbeweging Soli dariteit verwierp iedere suggestie als zou zij Polen aan de rand van de economische chaos hebben gebracht. De vakbeweging herhaalde haar be reidheid om te onderhandelen met £e regering. De verklaring werd uitgege ven na een bijeenkomst van het na tionale bestuur van Solidariteit, een beweging die nu al tien miljoen leden telt op een totale bevolking van 35 miljoen. De vakbeweging is van oor deel dat de arbeiders door hun sta kingen van afgelopen maanden juist de voorwaarden hebben geschapen voor een noodzakelijk vernieuwings proces. De Russische president Breznjew heeft in New Delhi, waar hij op be zoek is, laten tegenspreken dat er sprake zou zijn van Russische troe penverplaatsingen door Polen naar Oost-Duitsland. De woordvoerder van de Russische president, Leonid Zamjatin, riep de vertegenwoordigers van de buitenlandse persbureaus vrij onverwacht bij zich om berichten over de beweerde troepenverplaat sing „van het begin tot het einde vals" te noemen. De Russische pers hield zich gisteren ook kalm. Er werd melding gemaakt van berichten in de Oostduitse pers, waarin het vertrou wen werd uitgesproken dat het Pool se volk zijn problemen zelf zou kun nen oplossen.

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Nieuwe Leidsche Courant | 1980 | | pagina 7