Zonnepoort opRijnoever in schaduw van Inka's Muisstil publiek aan Dieskau's lippen Mooie vorm mist inhoud J m/ tLekkerste broodje met. Vleeskrokeiten van Albert van Zoonen ^i^die™Proeft Belgisch-Nederlandse radio moet 24 uur per dag de lucht in KLM Colombo 1700- Bangkok 1800- Kuala 1850- Lumpur Singapore 1850,— Jakarta 2050- HongKong 2390— Thuis in de lucht. The Nits op tournee in Paradiso m ih Popdagen En dan nog DONDERDAG 11 DECEMBER 19B0 KUNST/RADIO/TELEVISIE TROUW/KWARTET Expositie bij project van Marius van Beek door Jac. Lelsz ARNHEM In Arhem-Zuld, aan de overzijde van de Rijn, heett de beeldhouwer Marius van Beek zijn Poort van de Zon gebouwd. Het ls een project waarvoor hij onder meer stimulansen ontving vanuit de Inka-cultuur In Peru, ln het bijzonder de daar beoefende zonne-cultus. In de zomer van 1979 vond de overdracht van het geheel plaats: de poort van zwart graniet, een schuin in de grond gestoken blok vuurrode steen, zodanig bewerkt dat de zon bij de hoogste stand in de midzomer ln de poort wordt weerkaatst. En, op enige tientallen meters afstand van de poort, twee als vizier werkende puntige stenen, ter aanduiding van de zonsopgang op 21 maart en 21 september. Aan dit zonne-project wordt thans in het Gemeentemuseum in Arnhem een overwegend documentaire ten toonstelling gewijd, die tevens de ver schijning markeert van een door Ma rius van Beek geschreven Dagboek over het avontuur van een beeldhou wer. Hij doet daarin een soort poë tisch proza Van Beek is ook een bekwaam schrijver op boeiende wijze verslag van de totstandkoming van de Poort van de Zon. Fascinerend Op de zuidelijke oever van de Rijn. in de moderne stad die daar verrijst, maakt de Poort van de Zon misschien een wezensvreemde indruk, maar zij is tezelfder tijd fascinerend present Relatief imposant zou Je kunnen zeg gen. Het Immerloo-park, oplopend naar een oude dijk met daarachter stille plassen, ls tenslotte Maccha Picchu niet, met zijn hulzen, torens, rotsen waarin uitgehakte zonne-ob- servatorta, altaars en tempels. Marius van Beek is in Peru geweest, heeft er weken gezworven, sliep er 's nachts op de top van een kale berg en zag 's morgens de zon uiteenspatten. „Zo'n geweldig moment dat ln één klap de hele betekenis van de zonne cultus der Indianen Je duidelijk wordt," zegt hij zelf. Zijn elementen van de Inka-cultuur speciaal inspirerend voor hem ge weest nó zijn Peru-reis? Het is een moeilijk te beantwoorden vraag. Van Beek is allereerst uitgegaan van het materiaal, dat hem ongedacht ln han den kwam. Er waren ook andere voor beelden dan Peru: Stonehenge ln En geland bijvoorbeeld. De grondvorm was al bepaald voordat Van Beek naar Peru vertrok. Vanaf het begin wilde hij een monument maken dat de aandacht zou richten op het ge beuren ln de natuur. ..We zijn op dat punt afgesleten, het horloge, de ka lender en de weerkaarten op de tv hebben het natuurgebeuren met techniek versluierd", aldus Van Beek. Aanvankelijk transformeerde hij de Tower Bridge ln Londen, de Are de Trlomphe in Parijs en de Branden burger Tor ln Berlijn zelfs in poorten van de zon en ontwierp er een voor Times Square in New York. Maar toen Van Beek in Peru was. schreef hij zijn opdrachtgevers, de Arnhemse gemeentebestuurders. ..dat het nu uit was met die grapjes". Dat bewijst toch weer dat de dingen die hij daar zag zijn gedachten over de Poort van de Zon op zijn minst hebben verdiept. „De werkelijkheid is onzegbaar, over stelpend. aan de aarde gebonden en tegelijk bovenaards". Geen symboliek Overigens heeft Marius van Beek. die aan het project nog eens graag een marmeren zuil zou toevoegen (zoda nig geplaatst dat deze de „zonnestil stand" op 21 juni en 21 december aangeeft), er op gewezen dat het voor al om een beeldhouwkundig, pias- De zender moet een hulpmiddel zijn bij de culturele samenwerking van Nederland en Vlaanderen. Voor het eerst werd daar gestalte aan gegeven in het Cultureel Verdrag van 1946 en voor het laatst in het Taaluniever drag van 1980 De eerlijkheid gebiedt daarbij te ver melden dat de behoefte aan culturele integratie, evenals het spoedig in ge bruik nemen van de gemeenschappe lijke radiozender, van Belgische zijde veel enthousiaster is gedemonstreerd dan van Nederlandse. Bij de Neder landse omroep stelde men zich tot voor kort minder geïnteresseerd op. De Belgisch-Nederlandse zender en vooral de programmering ls nu echter al een punt op de agenda van de vergadering van het NOS-bestuur van morgen geworden. De minister van CRM heeft de N08 om advies gevraagd. Andere voorwaarden waaraan de toe- Speciaal vandaag Televlzier Supplement be spreekt deel 10* van Lou de Jongs Het Koninkrijk der Ne derlanden in de Tweede We reldoorlog. Daarin onder meer een gesprek met prins Bern- hard, toelichting op de conflic ten tossen koningin Wilhelm!- na en het Londense kabinet, reportage over het voorkomen van de vernietiging van de Waalbrug en reportages over de bevrijding van Zeeuws Vlaanderen en Walcheren. Ned. 1/20.45 Onrust In kringen van het voormalig verzet Staatssecre taris Kraaljeveld-Wouters (CRM) wil de wet buitenge woon pensioen '40-*45 sluiten, sod at na 1 Juli 1985 geen aan vragen voor venets pensioen meer Ingediend kannen wor den. Achter het Nieuws be- steeds er aandacht aan. Verder reportage over burgemeester Franz Hausberger van het Oostenrijkse Majrhofen, die lid is geweest van de Waffen- SS, in Wit-Rusland meedeed aan massamoorden en ook in Nederland geruime tijd als SS'er heeft gediend. Ned. 2/22.10 Tegenover Achter het Nieuws staat NOS Tribune. Valt de Nederlandse economie nog te redden? Hoofdgast, NCW-voorxitter Van Eijkelen- burg. Kritische vragen van vooraanstaande gasten en toe voegingen vanaf de publieke tribune. Ned. 1/22.10 Nieuws De meeste aandacht wordt besteed aan nieuwsuitzendingen. De nadruk valt op nieuws uit Belgié en Neder land, daarna komt het internationale nieuws in hoofdzaken. De bulletins zullen in het Duits, Engels, Frans en Nederlands zijn. Daarnaast zijn er actualiteitenrubrieken met informa tie over wat wordt genoemd de Lage Landen. En er ls een parlementaire rubriek met veel aandacht voor Den Haag en Brussel, de EEG, het Euro pees parlement en de Raad van Euro pa. Verder moet veel zendtijd besteed worden aan cultuur en ook taalcur sussen. Omdat over de financiering het laat ste woord nog niet is gezegd, is nog niet bekend wanneer de gezamenlijke Belgisch-Nederlandse zender de lucht in zal gaan. De totale kc»ten zijn thans geraamd op ruim veertien miljoen gulden per Jaar. Indien men op basis van het Taalunieverdrag te werk gaat komt tien miljoen gulden ten laste van Nederland en vijf mil joen van Belgié. tisch gegeven gaat. Oeen nadruk dus op eventuele symboliek. Een gevaar dat er ook inzit omdat de Poort van de Zon weliswaar in een mooi park staat, maar tevens op historische bo dem. Het ls een omgeving die geasso cieerd wordt met Bataven en Romei nen. met offerplaatsen en leger kampen De tentoonstelling ls het aanzien ze ker waard. ZIJ laat zien hoe intens Van Beek met de opdracht is bezig geweest Misschien dat hij, toen de plaatsing tenslotte een feit was. daar om tot een wat teleurstellende, ln ieder geval relativerende constate ring kwam. „Mijn verwachtingen zijn te gespannen en dus valt het geheel me tegen, te klein, te weinig ro buust Op de expositie is ook een reeks zeefdrukken te zien die door hem rond het thema van de poort is gemaakt. Het boek is fraai, maar vanwege het formaat niet zeer handzaam. De prijs ls 15 gulden. Gemeentemuseum Arnhem, L'trecht- seweg 87, tot 5 Januari, dagelijks geopend van 19-17 uur, op zondag van 11-17 uur, op Nieuwjaarsdag ge sloten. in een besneeuwd Immerloo-park in Arnhem-Zuid staat de Poort van de Zon van Marius van Beek. Pot* LMb Draai. door Louwrens Langevoort AMSTERDAM Barstensvol was het dinsdagavond in de Grote Zaal van het Concertgebouw te Amsterdam. Drommen mensen, waaronder de Nederlandse zangwereld van knop tot (verwelkte) bloem, waren gekomen om eindelijk weer een recital te horen van de Duitse bariton Dietrich Fischer-Dleskau. Maar goed, u verwacht hier geen re- sen de liederen door. na afloop mocht censle van het publiek: het fenomeen het des te meer en werd het ook Fischer-Dleskau, de ongekroonde beloond met vier toegiften, keizer van de lJedinterpretatle is ten De keus was op Schubert gevallen, slotte interessanter. Samen met de Logisch, geen mens kent Schubert zo pianist Jörg Demus hield hij door goed als Fischer-Dleskau. Toch ook middel van een achttiental liederen Jammer, want de liederen hadden van Schubert de zaal volledig ln zijn op de componist na niets gemeen, greep. Uitstekend was de opbouw van Ze leken te zijn geselecteerd op het de spanning: applaus werd met een criterium langzaam, snel, uitbundig simpel handgebaar afgewimpeld tus- of ingetogen. In een reeks van vlug en Ademloos zaten ze te luisteren, de bijna vijfentwintig honderd gelukki ge bezitters van een kaartje. Opval lend stil was het, waardoor een enkele hoestbui dan ook te meer opviel. Wat een gedisciplineerd publiek, een voor beeld voor de piano-enthousiasten, die op zondagavond met gestommel, gekuch en rolletjes pepermunt de Pollinl's en Brendels grijze haren be zorgen. ADVERTENTIE door Riet Diemer HILVERSUM Een commissie van medewerkers van de NOS, BRT en radio Nederland-Wereldomroep heeft een opzet gemaakt van een gezamenlijk programma voor de Belgisch- Nederlandse radiozender die radio Delta wordt genoemd. Het station zou 24 uur per etmaal in de lucht moeten zijn. komstlge zender moet voldoen is het verstrekken van informatie in het Frans. Duits en Engels over Neder land en België voor gebieden elders ln Europa Iets dat door krant, radio en televisie niet of onvoldoende wordt gedaan. Groot-Brittannié en Ierland. Frankrijk tot de lijn Bordeaux-Genè- ve. de Duitse Bondsrepubliek, uitge zonderd het zuiden, Denemarken en Zuid-Noorwegen kunnen door het toekomstige Belgisch-Nederlandse radioprogramma worden bereikt Het kan ook voorzien in het contact met Nederlandssprekenden die elders ln Europa verblijven, het bedienen van etnische minderheden in Nederland en Belgié, servicemededelingen aan Internationaal wegverkeer, gezamen lijke onderwijs- en vormingsactivitei ten van Nederland en Vlaanderen. BIJ dat laatste wordt zelfs gedacht aan een open universiteit als deze in Bel gisch-Nederlandse samenwerking zou worden opgezet. De commissie van NOS-. BRT- en Wereldomroepmedewerkers is van mening dat de invoering van radio Delta in zes of zeven fasen moet ge schieden, waarbij de zender eerst al leen 's avonds van half acht tot elf uur in de lucht zou moeten zijn. Die periode zou zich bijzonder goed lenen voor experimenten. In de begintijd zal een zware wissel worden getrokken op programmama kers om een geïntegreerd programma te maken. Het mag geen „Hollands" en geen „Vlaams" karakter dragen. Binnen de Nederlands-Belgische pro- grammastaf moet voortdurend over leg zijn om misverstanden te voorko men die voortvloeien uit onvoldoen de kennis en aanvoelen van eikaars cultuur en taai Laag tanef zonder ongerief. 1. KLM vertrekt altijd vanaf Schiphol. U hoelt dus bii de prijs van uw ticket niet nog eens de prijs van transport naar Frankfurt, Brussel of Luxemburg op te tellen. 2. Een KLM-ticket krijgt u meteen wanneer u betaalt. 3.Met een definitieve reservering in uw KLM- ticket bent u zeker van een plaats op de vlucht waarop u geboekt hebt. 4. KLM-tarieven zijn goedgekeurd door de Rijks Luchtvaart Dienst. Dus geen risico dat u op 't laatste moment moet bijbetalen. 5*KLM-tickets zijn vaak ook geldig op vluch ten van andere maatschappijen. Besluit u u* ticket (deels) niet te gebruiken, dan krijgt u meestal gewoon uw geld terug. ó.KLM-tickets worden alleen uitgeschreven door vakbekwame IATA-agenten. meestal ook ANVR-lid. 7- KLM vliegt u vrijwel altijd rechtstreeks. 8. KLM heeft gegarandeerde vaste prijzen. Eenmaal betaald en geen wijzigingen in het reisschema makend, krijgt u achteraf nooit een brandstoftoeslag te betalen.. Naar het Verre Oosten met de KLV1. Nu voor extra lage excursietarieven. Met alle voordelen van KLM-lijndienstservice. Extra voordeel: woont u in de buurt van Groningen. KLM bestaat al heel lang en zal ook nog r heel lang hlnvcn bestaan. Nog een extra Enschede. Eindhoven of Maastricht: de NLM zekerheid dat uw vlucht echt doorgaat. CityHopper vliegt U gratis naar Schiphol! jo. De KLM is een van 's werelds best aange- Een speciale folder met alle lage tarieven schreven maatschappijen en zal u nooit in en complete voorwaarden ligt voor u klaar bij dc slcck Ia,en- E'8cn kantoren in alle bestem- elke KLM-agent en alle KLM-kantoren. mingen. Nederlandssprekend personeel aan Zie ook Viditel pagina 7473. boord. Met de KLM bent u 'Thuis in dc lucht'. langzaam werdén ze zorgvuldig afge werkt. Veel interessanter zou een lie derencyclus zijn, zoals Flscher-Dies- kau zondagavond in Parijs deed. In de 8alle Pleyel een zaal waarbij vergeleken de oude Ceintuurbaan bioscoop nog sfeervol ls boeide hij zijn publiek met de Liederkrels en Dlchteriiebe van 8chumann. Belde werken zijn compositorisch al zorg vuldig opgebouwd en Fischer-Dles kau was hier absoluut op een hoger niveau bezig dan tijdens zijn Amster damse optreden. Even wennen Wie Fischer-Dleskau's recente opna men kent, kwam deze avond niets te kort. De liederen werden precies ais op de plaat uitgevoerd. Wie alleen zijn oude opnamen kent, moest mis schien even wennen aan de stem. Die heeft in de afgelopen Jaren aan warm te Ingeboet. Op het Interpreterende vlak is Fischer-Dleskau sinds de Ja ren vijftig nauwelijks iets veranderd. In die jaren maakte hij met Gerald Moore al opnamen van de hier gezon gen liederen, die toen al zo overdacht waren, dat elke verandering er eerder afbreuk aan zou doen. Dietrich Fischer-Dleskau is nu vijfen vijftig, een leeftijd waarop elke zan ger op zijn hoede moet zijn. Nu pas is duidelijk te merken hoe fabelachtig de technische ondergrond van deze zanger is. De ademsteun ls zo sterk dat er geen enkel hinderlijk tremolo of vibrato te horen is en zowel grote forte-ulthalen als de zachtste pianls- slmi op niet te evenaren wijze gezon gen worden. Af en toe verliest hij ln een moment van spontaniteit de con- tróle over zijn stem, maar dat ia in een fractie van een seconde weer her steld. In leder geval was Fischer-Dleskau ln staat om Je te doen vergeten dat Je ln de Grote Zaal naar een liederenavond zat te luisteren. In het lied Prome theus had hij moeite met de klankba lans, maar vanaf dat moment was het één en al superieure zangkunst. Fi scher-Dleskau zingt vrijdagavond en zondagmiddag met het Concertge bouworkest de Veertiende 8ymfonle van 8JostakowltsJ, waarvoor nog kaarten te verkrijgen zijn niet mis sen, dus! door Stan Rijven AMSTERDAM De Neder landse popmuziek houdt ge lukkig niet op bij Maywood of Spargo. De Nederpop heeft de laatste Jaren een turbulente tijd doorgemaakt, waarin Herman Brood als spil ge noemd kan worden. Uit deze hausse aan bandjes heeft zich langzaam maar zeker een experi mentele lichting losgemaakt. Daarin vallen ruwweg twee richtingen te be speuren. Enerzijds zijn dat de op avantgardistische leest geschoeide experimenten van groepen die wer ken met elektronlka, zoals kraakdo- zen, ritmeboxen en synthesizers. Ie dere woensdagavond biedt Oktopus in Amsterdam ruimte aan dit soort groepen onder de naam de Ultra's. Minnypops en Nasmak plus Instru ments zijn daarvan twee goede voor beelden. Anderzijds opereren er groepen van- uit het conventionele popinstrumen tarium, al of niet met toevoeging van synthesizers, die het zoeken in an- derssoortlge ritmiek en grensverleg gingen binnen de bestaande Amster damse perken. The Tapes en The Nits vallen hieronder. De laatste bezoch- I 1 Henk Hofstede (zang en toetsen) en Alex Roelofs (bas) van The Nits. Foto Ui ru Imn ten woensdagavond Paradiso als on derdeel van een uitgebreide tournee om hun nieuwe plaat New Flat onder de aandacht te brengen. De verpakking ls hetzelfde ais de vorige Tent, namelijk strak en duide lijk. De Mondriaans van de Neder pop, maar daar is alles mee gezegd. Het hoesontwerp is in de hoekige composities terug te vinden met leu- pi Talking Heads Het concert van de week zo kis het optreden van de Ameri li kaanse Talking Heads 1' noemd worden. ZIJ hebben zicj de laatste Jaren verrassen ontwikkeld tot een stijlvw &vc' nieuwer van de eerste ord /dA waaraan de samenwerking at Brian Eno niet vreemd ls. Pearl Harbour The Ext.. slons en de bizarre B52's stain5 ze vanavond in de Amsterdam *n| se Jaap Edenhal. Rock A roll 3 daagse Komend weekeinde staat Leysdreamhal te Roosendai e,,s in het teken van de rock 61 rol! !°rr Naast een uitgebreide mar) 0 en optredens van Nederland! ,Tt j rock êt roll acts zijn veel grol name uit het buitenland aangt jr trokken Bill Haley en Jen rtij Lee Lewis hebben het al late a2 afweten, terwijl geruchten om trent de komst van Chuck Bei ry en Bo Didley ook op nietcn berusten. Vast staat de deel tet nam van: Carl Perkins, Tbi $t Drifters, The Blue Cats en Th cpr Crystals (vrijdagavond). Th Coasters, Little Antony 61 Th Jz Imperials en Roy Orblson (za P terdagavond) en The Platten I d< Freddie Finger Lee en Mate box (zondagmiddag). Het bil, overigens de vraag hoeveel vi de oorspronkelijke bandledffbt* naar Roosendaal zulk urn komen. Wlnterfolk Zaterdag viert Dordrecht zij^le eerste lustrum met het Wlntetlcr folkfestivaL Dit wordt gevler met een uitbreiding van d >vi rondom-activiteiten en me nIr een prolongatie de dag daaro in Arnhem. De Angelsaksisch landen zijn het sterkst verte genwoordlgd met o.a. Th IE, Battlefield Band. Sllly ntzii tl1 en Melanle Harrold. Voorts ko men er groepen uit Italië, Be „1 gië. Frankrijk (Sonerien Dl Hongarije en Zuld-Amerll nkt aan bod. is Joe Jackson Bant! me De Joe Jackson Band gee riM maandagavond een concert I 9. Vredenburo te Utrecht. 1 nds Vredenburg te Utrecht. ADVERTENTIE Verhalen lezen, een bundel ste van de analyse van vei proza, samengesteld door C. man en drs J. Schipper. Uitg. Kampen. 90 blz 12 gulden 't Mergelland op e n af, stad e in Zuid-Limburg door A Bute fotografie van R. Lucas. Uitg l hoeve, Den Haag. 196 blz - 65 g lelil an Een tuin vol spinnen, kindt van E. de Jong. Uitg. v.d. V q Amsterdam. 101 blz - 16,50. e r Verhalen van een oude hanat|00n Kamper auteurs schrijven over ger. Uitg. Kok, Kampen. 119 17,50. Van uitgeverij Van Loghum 81 te Deventer zijn: Opgroeiende iCy) ke accentverschuivingen. Een collage van ldeeén die echter weinig aanslui ting vinden bij de teksten. Tent was een verrassing, een van de beste el pees van 1979 hier te lande. New Flat ls een luxere uitvoering van Tent maar ontbeert enige verdieping. De zelfde tendens was op het podium waarneembaar. Gitarist Michlel Pe ters, bassist Alex Roelofs, toetsen man Henk Hofstede en drummer Paul Kloet hadden zich zijdelings naar de zaal opgesteld, even overzich telijk en sober als hun hoezen, leder nummer had een mathematische op bouw die door gitaar en toetsen van melodie werd voorzien. Alle vier zon gen ze samen dan wel apart, soms op Beatleske wijze. Het werk van belde elpees werd keurig nagespeeld maar gevoelsarm gebracht Zodoende rest te een statisch gebeuren, zonder bac teriën, zonder spanning. Op een plaat kan zoiets verheeld worden, op een podium blijkt die cleanheid slecht te werken gewoon omdat zij geen emo tionele lading konden aanbrengen op momenten waarbij het andere groe pen ln dit genre wel lukt Als sympat hieke toegift speelden zij „I saw her standing there", opgedragen aan John Lennon. Toen kwam er applaus, iets dat de Nits is gegund maar daarvoor moet toch meer gebeuren, aangezien vorm zonder inhoud op deze avond Nits opleverde. Herfc regel) liefkinderen, leven en groei vaiL^ tenlandse adoptiefkinderen it ,erkj Nederlandse gezin, door R. Hol gen en H. Walenkamp (180 29,50) en Seksuele problemen) m v adolescent, onder redactie van dr H. Musaph en prof. dr A A pels (130 blz - 29,50) 75 Jaar kinderwetten 1 1905-1980. Uitg. TJeenk Wil' ie. (218 blz 35 gulden» Tol betalen, gedichten van Hl IJzer. Uitg. De Beuk. Amst blz - 14,50. Van uitg. Polak en Van Oe Amsterdam zijn vier gedichtt deltjes: Dolen en dromen van Li hardt (21 blz. - 19,50), De weft Egypte, van G. Starink (38 tl ƒ22,50), Fabels met kleurkrijt.! 8. Vestdijk (5e druk; 35 blz. - De zaken Si De Dood, van M. Ver (56 blz. 24,50). In de Amerikaanse staat chussetts ls een schilderij van Ai del 8arto (1486-1530) teniggeW dat sedert een eeuw zoek is ge) Het werk, dat meer dan honden geleden ln het openbaar was ge seerd, werd drie Jaar geleden P Een expert van de Harvard-unl ty is er drie Jaar mee bezig ge om er achter te komen dat het 01 verdwenen portret van Johannf Doper door Del 8arto gaat. ADVERTENTIE

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Nieuwe Leidsche Courant | 1980 | | pagina 4