)verheid moet straffer
rijsbeleid gaan voeren
VS stoppen hulp
aan Ë1 Salvador
10%
amro bank
83/4%
.eiders Zuid-Afrika rollen vechtend over straat
Israël verhindert
Arabische betoging
Russische olievondst
onderwerp discussie
Niet meer morrelen aan
de aftrek hypotheekrente
S *tn
onsumenten Kontakt:
Bestuurders van
Wieringermeer
wieden onkruid
CDJA: jongeren
moeten te veel
loon inleveren
JjJÓAG 8 DECEMBER 1980
BINNENLAND/BUITENLAND
TROUW/KWARTET
H HAAG (ANP) De consumenten-organisatie Konsu-
iten Kontakt, zal minister Van Aardenne van economi-
zaken voorstellen doen voor een straffer prijsbeleid De
uiisatie vreest dat bij ongewijzigd beleid de prijzen in 1981
:ler zullen stijgen dan officieel wordt voorspeld.
HERINGERMEER (ANP) -
)e burgemeester, de belde wet-
ouders, de gemeentesecreta
ts en de directeur gemeente
werken van Wieringermeer
lebben zaterdagmorgen een
nwoner van Wieringerwerf ver
ast door zich in werkkleding
n gewapend met schop aan
Ijn voordeur te melden om de
uln van het welig tierende on-
buid te ontdoen.
)e bewoner had een brief van
ipt gemeentebestuur, waarin
iem werd gevraagd zijn voor
tuin wat beter te onderhouden,
tantwoord met een uitnodi-
pig aan de plaatselijke autori-
ics Sten zelf deel te nemen een
nor hem te organiseren „ope-
lUe onkruid" bij wijze van
luttige vrijetijdsbesteding op
zaterdagmorgen. Hij zou
ïn wel voor koffie, voedsel en
en EHBO-post zorgen.
De grondwerkers vroegen de
fleringerwerver zaterdagmor-
en naar de werkinstructie en
Ie CAO waaronder zij vielen en
ingen aan de slag. Een
neeuwbui dreef hen echter al
auw naar de koffiepot. Toen
er na hun bakje leut weer
tegenaan wilden gaan. bleken
lie weersomstandigheden zo te
zijn verslechterd, dat zij in
overleg met hun opdrachtge
ven met sneeuwverlet besloten
U|Kf»an.
de
<»rc
v-U
Eén van de maatregelen, die Konsu-
menten Kontakt voorstelt om de prij
zen beter in de hand te houden, is een
wijziging van de prijzenwet. Op basis
van de voorgestelde wijziging kan de
regering ingrijpen in het absolute
prijsniveau van goederen en dien
sten.
Momenteel kan de overheid alleen
maar een maximum percentage toe
staan, waarmee produkten in prijs
mogen stijgen. Bij de Introductie van
nieuwe produkten heeft de overheid
UTRECHT (ANP) De plannen van
het kabinet tot verlaging van de mini-
mum-jeugdlonen. de weddes van
dienstplichtigen en de kinderbijslag
voor gedeeltelijk leerplichtigen lel
den er toe dat de Jongeren een on
evenredige bijdrage leveren in de
noodzakelijke inkomensmatiging.
Dit standpunt heeft het bestuur van
de CDJA. de jongeren-organisatie
van het CDA. zaterdag in een verga
dering in Utrecht Ingenomen. De jon
gerenorganisatie doet dan ook een
beroep op het kabinet de plannen zo
bij te stellen, dat die onevenredigheid
verdwijnt.
Het bestuur van het CDJA meent dat
door de kabinetsplannen zeker niet
de meest draagkrachtigen van de sa
menleving worden getroffen. Boven
dien is de relatie tussen de hoogte
van de minimum-jeugdlonen en de
Jeugdwerkloosheid niet aangetoond.
Ook vindt het CDJA dat de voorge
stelde verlagingen niet te rijmen zijn
met het sociale woonrecht vanaf 18
Jaar en het onlangs ingediende wets
ontwerp tot verlagingi van de meer-
derjarigheidsgrens naar 18 Jaar.
nu geen greep op de prijzen. Dit leidt
volgens Konsumenten Kontakt on
der meer tot te hoge prijzen van
speelgoed, waarvan leder jaar nieuwe
variaties worden geïntroduceerd, te
hoge prijzen vóör geneesmiddelen,
waarbij de fabrikant voor het aflopen
van haar octrooi een vergelijkbaar
nieuw produkb-op de markt brengt,
en in de levensmiddelensector voor
halvaprodukten, waarbij de prijs in
geen verhouding staat tötde gebruik
te grondstoffen
Controle
Konsumenten Kontakt zal minister
Van Aardenne voorts voorstellen de
controle op de naleving van de prij
zenwet te verscherpen en het vervol
gingsbeleid te verbeteren. Volgens
Konsumenten Kontakt schiet de con
trole van de Economische Controle
dienst schromelijk te kort. Zo heeft
twee Jaar achtereen een groot deel
van de horecabedrijven de prijsbe-
schikklng overtreden. Konsumenten
Kontakt meent dat men in deze be
drijfstak kennelijk niet bang is om
beboet te worden Een onderzoek
heeft aangetoond dat de tarieven van
vakantiehuisjes in drie jaar tijd ruim
twee keer zo veel ln prijs waren geste
gen als mocht volgens de prijsbe-
schikking. Gedupeerden moeten de
mogelijkheid krijgen om het teveel
betaalde geld terug te eisen, aldus de
organisatie.
Tenslotte vraagt Konsumenten Kon
takt de melkindustrie, de vleessector
en de levensmiddelen-detailhandel
onder het prijsbeleid te brengen. De
PTT-tarieven moeten niet verder om
hoog en de stijging van de gemeente
lijke tarieven moeten worden inge
damd.
WASHINGTON, SAN SALVADOR (AFP, AP, Reuter, UPI)
De Verenigde Staten hebben alle militaire en economische
hulp aan El Salvador opgeschort. Een commissie is naar het
midden-Amerikaanse land vertrokken om een onderzoek in te
stellen naar de dood van drie Amerikaanse religieuzen en een
lekehelpster.
De Salvadoriaanse regering heeft alle
beschuldigingen van de hand gewe
zen dat veiligheidstroepen de hand
hebben gehad in de dood van de
religieuzen. De vier vrouwen werden
sinds woensdag vermist. Donderdag
werden hun stoffelijke overschotten
gevonden op een zandweg ten zuiden
van de hoofdstad Sal Salvador. Vol
gens het Amerikaanse ministerie van
buitenlandse zaken geven de berich
ten over de betrokkenheid van veilig
heidstroepen „aanleiding tot grote
ongerustheid". Er werd echter aan
toegevoegd dat de onderzoekcom
missie uitsluitsel moet geven over de
werkelijke toedracht.
De Zweedse socialistische leider Olol
Palme heeft de beslissing de steun op
te schorten toegejuicht. „Het was de
enig Juiste actie," aldus Palme. Hij
zei dat de junta in El Salvador wordt
beheerst door extreem rechts. Vol
gens de voormalige Zweedse premier
heeft Carter laten blijken dat het
hem ernst is met de mensenrechten
en zullen dictators zich nu wel twee
maal bedenken voor zij mensen zon
der proces in de gevangenis gooien.
Palme hoopt dat de moord op de drie
religieuzen en de lekehelpster een
„keerpunt" zal zijn voor El Salvador,
net zo goed als de moord op een
linkse journalist in het buurland Ni
caragua.
Gewonde bij steekpartij
Van een onzer verslaggevers
ROTTERDAM - De 20-Jarlge H. de
J. heeft het afgelopen weekeinde ver
wondingen in de borst opgelopen bij
een steekpartij in een bar-danclng in
Rotterdam. De dader, de 45-jarige 8-
G. kon korte tijd later worden aange
houden. De aanleiding tot de steek
partij is nog onduidelijk.
Israëlische troepen verspreiden demonstranten.
TEL AVIV (AFP, Reuter, UPI) Op de westelijke oever van
de Jordaan Is het Israëlische leger in actie gekomen om te
verhinderen dat Arabische jongeren voor de tweede dag
achtereen betoogden tegen de definitieve verbanning van
twee vooraanstaande Palestijnen. Oud-minister Mosje Dajan
van defensie heelt zijn teleurstelling erover uitgesproken dat
de autoriteiten het advies van het hooggerechtshof naast zich
neer legden, de notabelen een „proeftijd" te geven.
Van onze redactie economie
PARIJS/AMSTERDAM De „grootste olievondst uit de
geschiedenis", die de Russen zouden hebben gedaan in het
Westen van Siberië, is onderwerp van heftige discussie.
aldus Kinney. Volgens hem heeft
Rusland in juni van dit jaar bekend
gemaakt dat het op tachtig plaatsen
in Siberië boringen had verricht, en
dat de resultaten daarvan „niet spec
taculair" waren. „Er zit vrij veel olie
in Russische bodem, aldus Kinney,
maar het Is een moeilijke en boven
dien zeer kostbare zaak. deze boven
de grond te halen."
ADVERTENTIE
Hoge rente!
De Amro Vaste Looptijd Rekeningen.
Het hoogste rendement voor uw spaargeld bij de
Amro Bank. Beleg uw geld voor 2,3,4,5 of 6 jaar.
Geen bijkomende kosten. Vaste hoge rente voor
de gehele looptijd. Uiteraard geldt: hoe langer uw
geld vaststaat, hoe hoger uw gegarandeerde
rente. Die rente is nu:
De Amro Giro Extra Rekening.
Gemakkelijk sparen u hoeft er niet voor naar de
bank. Storten en opnemen doet u via uw betaal-
of girorekening, ook als deze niet bij de Amro
Bank loopt. Uw geld blijft direct opvraagbaar.
Alleen over opgenomen bedragen betaalt u 2%
opnamekosten. De extra
hoge rente kunt u vrij
opnemen. Die rente is nu:
De verbanning in mei van de burge
meesters van Hebron en Chalchoul,
Fahd Al-Qawasme en Mohammed
Milhem was rechtmatig, oordeelde
het Israëlische hooggerechtshof vrij
dag. Maar, zei het erbij, het is oppor
tuun dat ze voorlopig in Cis-Jordanië
blijven.
Toen de autoriteiten toch overgingen
tot verwijdering van de twee burge
meesters. kwam het op de Bir-Set-
universiteit bij Ramallah tot anti-
Israëlische betogingen. Als nasleep'
daarvan werden zondag nog twaalf
studenten van deze universiteit door
de militaire autoriteiten vastge
houden.
Het meisjesatheneum van Chachoul
is voor onbepaalde tijd gesloten, na
dat ook daar zaterdag een met ge
weld gepaard gaande demonstratie
was gehouden.
Het Amerikaanse persbureau UPI
meldde dit weekeinde dat een ambte
naar van het Russische ministerie
van geologie in Moskou het bericht
heeft tegengesproken. Het Franse
persbureau AFP deelde mee. dat het
Russiche ministerie van geologie de
berichten tot nog toe „niet heeft te
gengesproken, noch bevestigd."
De vondst werd vrijdag gemeld door
het Franse vakblad voor de olie-in
dustrie „Bulletin de l'Industrie Pétro-
lière". dat het had van het Zweedse
bedrijf „Petro-studies". Petrostudies
zou het bericht rechtstreeks hebben
gekregen van het Russische ministe
rie van geologie.
De Rotterdamse oliedeskundige prof.
dr. P Ode 11 acht de vondst geenszins
uitgesloten.
Hoofdredacteur van het vooraan
staande Amerikaanse blad „Oil and
Gas Journal", G. T. Kinney, noemt de
berichten over de vondst „ridicuul".
Hij wijst erop dat de vondst helemaal
niet nieuw is. maar al werd gedaan in
1965. „De bronnen zijn niet nieuw,
noch zijn ze de grootste ter wereld".
De CIA in Washington liet gisteren
weten dat Petrostudies klaarblijke
lijk refereert aan een grote hoeveel
heid olie die op een diepte van SOOO
meter in de Siberische bodem zit en
die al jaren lang bekend is.
Een Amerikaanse olie-geoloog, die de
activiteiten van Rusland op dit ge
bied op de voet volgt, meldt: „Een
olieveld van die afmetingen (één mil
joen vierkante kilometer) bestaat
eenvoudig niet."
De Amerikaanse investeerders-gi
gant „Lynch Pierce and Smith" acht
de vondst hoogst onwaarschijnlijk
maar aannemelijk dat de vertaler, bij
de vertaling van de stukken uit het
Russich. een decimale punt verkeerd
heft geplaatst.
DEN HAAG (ANP) Voor VVD-voorzitter Korthals Altes is
een verdere verlaging van het bedrag waarop de hypotheek
rente niet meer aftrekbaar is voor de belastingen „onbe
spreekbaar". Het kabinet heeft onlangs voorgesteld dit be
drag op 540.000 gulden vast te stellen, maar het CDA heeft een
initiatiefwet ingediend waarin staat dat dit bedrag op 480.000,
lager dus, vastgesteld zou moeten worden.
Verbanning
De verbanning van de twee burge
meesters geschiedde ln mei, als repre
saille voor het ln koelen bloede doden
van zes joden. De autoriteiten moti
veerden de uitwijzing met te zeggen
dat de (Palestijnse) burgemeester
hun onderdanen hadden opgezet te
gen het Israëlische gezag. Ze moch
ten echter het land weer in. nadat
vastgesteld was dat de zaak onder de
jurisdictie viel van een burgerlijke
rechtbank en in de laatste instantie
van het Israëlische hooggerechtshof.
Dat gaf vrijdag zijn fiat aan de han
delwijze van de militaire autoriteiten.
De WD-voorzitter. die het een en
ander opmerkte voor de TROS-radio,
zaterdag, vindt het op zich niet on
aanvaardbaar dat er een grens wordt
gesteld aan de hypotheekrente-af
trek.
Nu er op andere gebieden, bijvoor
beeld bij persoonlijke leningen, de
aftrekmogelijkheden worden be
perkt. is het logisch dat ook bij de
hypotheken grenzen worden gesteld,
meent Korthals Altes. Al was het
alleen maar om allerlei ingewikkelde
fiscale constructies te voorkomen.
Hij meent echter dat de grens van
540.000 gulden (het hoogste bedrag
dat in de tabel van de huurwaarde-
forfait voor komt) een duidelijk, al in
de wet voorkomend, bedrag is en dat
hiermee verder niet moet worden ge
rommeld.
Wat betreft het abortus-debat in de
Tweede Kamer zei de VVD-voorzitter
in dezelfde radio-uitzending, dat hij
vindt dat het kabinet zijn wetsont
werp niet moet intrekken. De minis
ters hebben hun best gedaan om tot
een aanvaardbaar compromis te ko
men en het is ook voor de VVD acep-
tabel als het beslissingsrecht van de
vrouw er duidelijk in tot uitdrukking
komt. aldus Korthals Altes.
or Hennle Serfonteln
•HANNESBURG In de zesenzestig jarige geschiedenis van de
Wafrikaanse Nationale Partij heeft er zelden zo'n hevig gevecht plaats
als nu tussen de pragmatische eerste minister Botha en de
rWlerkrampte" rechtervleugel van de partij.
een reeks vreemde ontwikkelingen de
Iste tijd dringt de vorige jaar mei tot
reden gedwongen president John Vorster
steeds meer op de voorgrond als grote
n achter de schermen. Hij geeft steun
een bondgenootschap van conservatie-
Hguren binnen en buiten de Nationale
tij. die erop uit zijn Botha's afdwalen
i ..het rechte pad" van het Afrikaanse
lonalisme tegen te gaan.
flens een toespraak beschuldigde pre-
it Botha het vorige weekeinde Vorster er
Gtolijk van. dat hij hem in de rug aanviel
overigens zonder diens naam nadrukke-
»te noemen. In zijn toespraak vroeg
te namelijk de identiteit „van de man
als een moordenaar rondwaart door het
'd met een dolk in zijn hand om de eerste
Mster van Zuid-Afrika in zijn rug te
kg ze opmerking was een reactie op onthul-
V '&en tien dagen daarvoor in de Rand
Mail in die krant stond een fotocopie
leen ontwerp document van het rapport
n de commissie Erasmus. dat Botha in
a bezit zou hebben gehad nog voordat het
M gepubliceerd. In het ontwerp waren
een niet nader geïdentificeerd hand
gift enige veranderingen aangebracht.
'eigementen
®l?ens het rapport van de commissie Eras-
jjs zijn de ontwerp-teksten van het eerste
PPort en van het hoofdstuk over Vorster
"et derde en laatste rapport voorgelegd
aan premier Botha, voordat de tekst in de
commissie akkoord werd bevonden en ge
publiceerd
Deze onthullingen waren aanleiding tot een
reeks dreigementen, ontkenningen en be
schuldigingen van de kant van de premier.
De Rand Daily Mali sloeg daarop vorige
week maandag terug door de publicatie van
een afschrift van een met de hand geschre
ven brief die was ondertekend door Botha,
waarbij hij een afschrift van het eerste
rapport aan iemand toestuurde. Volgens
kranten die op de lijn-Botha zitten kan die
brief alleen gericht geweest zijn aan de
toenmalige president Vorster.
De positie heeft nu opdracht gekregen een
onderzoek in te stellen naar mogelijk dief
stal van staatseigendom. Hoge functiona
rissen ondervroegen niet alleen de hoofdre
dacteur en journalisten van de Rand Daily
Mail en The Star, maar ook oud-president
Vorster zelf Zoiets is in de Zuidafrikaanse
geschiedenis nog niet eerder voorgekomen.
Geest
Het is al enige tijd bekend, dat Vorster heeft
laten blijken in het bezit te zijn van docu
menten die wel eens ernstige schade zouden
kunnen berokkenen aan de positie van pre
mier Botha. Enkele weken voor de onthul
lingen ln de pers kreeg ik te horen dat
Vorster en zijn aanhangers van plan waren
het materiaal begin volgend jaar te gebrui
Premier Pieter Botha
ken, zodat de publicatie ervan zou samen
vallen met een conflict binnen de parle-
mentsfractie van $e Nationale Partij.
De laatste ontwikkelingen in het voortsle
pende Muldergate schandaal maken, ander
half jaar nadat het derde Erasmus-rapport
leidde tot het weinig eervolle vertrek van
Vorster uit de politiek, duidelijk dat ér nog
steeds heel wat onopgehelderde zaken zijn.
De geest van Muldergate waart nog steeds
rond en bedreigt nu zelfs de eenheid van de
Nationale Partij.
De centrale figuur in het verzet van de
rechter zijde is oud-premier en oud-presi-
Oud-president en premier
John Vorster
dent John Vorster. Hoewel hij te oud is en
een te slechte gezondheid heeft om nog een
politieke come-back te maken, wordt hij
voortgedreven door wraakgevoelens en een
passie om zijn naam te zuiveren. Hij voelt
zich niet eerlijk behandeld door de commis
sie Erasmus en meent op een onrechtvaar
dige manier uit zijn ambt te zijn ontzet. Het
voorwerp van zijn wraak is premier Botha
zelf. De verstandhouding tussen beide man
nen is nooit erg denderend geweest sedert
Vorster in 1966 Botha versloeg in de strijd
om de post van premier
Fundamentele verschillen over de te volgen
politiek speelden in het verleden maar een
marginale rol in de confrontatie tussen Bot
ha en Vorster. Ook toen Vorster premier
werd was er vernet van de rechter vleugel,
en dat leidde twee jaar later tot het vertrek
van vier parlementsleden en tot de oprich
ting van de Herstigte Nationale Partij. Ook
de toenmalioge rechter vleugel beschuldig
de Vorster destijds ervan een „pragmati
sche liberaal" te zijn.
Andere koers
De kloof tussen beide mannen verbreedde
zich toen Botha in september 1978 premier
werd en onmiddellijk een van Vorsters be
leidslijn afwijkende koers insloeg. Volgens
medestanders uit zijn kring heeft Vorster
duidelijk gemaakt, dat hij als president de
ondertekening zou weigeren van wetten die
de controversiële landwet van 1936 zouden
veranderen. In dat jaar werd bepaald dat
slechts dertien procent van het grondge
bied van Zuid-Afrika de totale omvang van
de Bantoestans zou omvatten. Een derge
lijk optreden van de president zou zich
overigens niet verdragen met de grondwet,
maar het zou een aardige manier geweest
zijn om het conservatieve verzet tegen pre
mier Botha te bundelen.
De aanhang van Vorster beweert nu dat
Botha het informatieschandaal heeft ge
bruikt om de president aan de kant te
schuiven. Eerder dit jaar liet Vorster al een
politieke bom ontploffen door tijdens een
rede in Bloemfontein de orthodoxe princi
pes van de Nationale Partij nog eens na
drukkelijk te herhalen. Daarmee nam hij
openlijk afstand van Botha's afwijkende
ideeën op het terrein van landbezit, meer
rechten voor de zwarte bevolking in de
steden en een nauwere samenwerking met
de twee miljoen kleurlingen.
Sinds die tijd heeft Vorster een reeks ont
moetingen gehad met dr. Andries Treur-
nicht, de conservatieve leider van de Natio
nale Partij in Transvaal die de leiding heeft
van de oppositie binnen de partij tegen de
politiek van Botha. Bij deze besprekingen
zou ook Lourens Muller betrokken zijn. een
vroegere vertrouweling van Botha die juist
werd verslagen in de strijd om het presi
dentschap en verder A. H. de Plessis, de
leider van de Nationale Partij in Namibië en
de vroegere minister van justitie Jimmy
Kruger
Het meest opmerkelijk in dit verband is,
dat Vorster in toespraken tot Zuidafrikaan
se culturele kringen de loftrompet heeft
gestoken op de Herstigte Nationale Partij,
die geen parlementszetels heeft en in het
verleden Vorster regelmatig hard heeft aan
gevallen.
Multiraciaal
De strijd spitst zich nu toe op de kwestie
van de kleurlingen. De conservatieven ver
denken Botha ervan, dat hij de onlangs
benoemde multiraciale presidentiële raad
(met blanken, kleurlingen en Indiërs) wil
gebruiken om pressie van de conservatieve
leden van de Nationale Partij te omzeilen
en af te stevenen op een rechtstreekse ver
tegenwoordiging van kleurlingen in het par
lement. Zoiets zou haaks staan op het offi
ciële beleid van de Nationale Partij.
Botha heeft op de groeiende kritiek inmid
dels laten laten weten dat hij eventueel een
referendum zal uitschrijven om de constitu
tionele veranderingen ten aanzien van
kleurlingen en Indiërs goedgekeurd te krij
gen. In de nasleep van de verwikkelingen
met betrekking tot de documenten van de
commissie Erasmus, hebben Afrikaanse
kranten openlijk gesuggereerd dat Vorster
direct of indirect veantwoordelijk is voor
lekken naar de Engelstalige pers. Voor de
blanke Zuid-Afrikanen is het tweegevecht
tussen Vorster en Botha een traumatische
ervaring. Nog nooit hebben de Zuidafri
kaanse leiders zo vechtend over straat ge
rold
