Prof. De Moor: Amendement PvdA op vierjarige studieduur 'fataal' Trouw Ambtenarenbond dreigt uit stichting te stappen sinterklaas is niks bijzonders Commentaar 'olen 'Als we uitzonderingen toestaan is het hek opnieuw van de dam N& affaire belastingfraude Lichaam tweede machinist gevonden strooien schoen VRIJDAG 5 DECEMBER 1980 BINNENLAND TROUW/KWARTET Ondanks verklaringen van het Kremlin, dat de troepenconcentra- lies langs de grens met Polen geen enkele bijzondere betekenis heb ben. stapelen de aanwijzingen zich op dat de Sowjet-Unie inderdaad voorbereidingen treft voor een in vasie in hei westelijke buurland. Dc militaire oefeningen langs de rens met Polen in zowel Oost- )uitsland als Tsjechoslowakije, het onder de wapens houden van Rus sische reservisten en het op oorlogs- iiiveau brengen van het communi- 2 catienetwcrk van de stijdkrachten an het Warschau Pact kunnen met beste wil van de wereld niet meer ujjvorden uitgelegd als sabelgekletter om de bevolking van Polen duide lijk te maken, dat ze niet te ver kan gaan in haar streven naar meer vrijheid Het heeft er alle schijn van dat dc strijdkrachten van het Warschau pact voorbereidingen treffen voor een snelle actie tegen Polen. Alleen is nog niet duidelijk of de principe beslissing voor zo'n actie al is geno men. zoals sommige Kremlinolo- ;en suggereren, of dat een dergelij- (politieke) beslissing op korte termijn te verwachten is. Bij het trekken van parallellen met eerdere Russische acties tegen Hon garije, Tsjechoslowakije en Afgha nistan is tot dusver steeds gewezen op de verschillen met de Poolse situatie. Een rationele afweging van factoren als het op het spel zetten van de ontspanningspolitiek, het te verwachten Poolse verzet en de m van de Sowjet-Unie in de rest ran de wereld, bracht de meeste nmentatoren tot voor kort tot de Islotsom dat een Russische invasie wel zeer onwaarschijnlijk was De F moeilijkheid is echter dat uiteinde lijk ook andere, irrationele factoren de besluitvorming kunnen bepalen. lo is het zeer moeilijk uit te maken i hoezeer de leiders in het Kremlin de antwikkelingen in Polen beschou wen als een bedreiging voor de interne samenhang van het commu nistische bestel in Oost-Europa. Wel is duidelijk dat ze zeker in zullen grijpen als ze die bedreiging te groot vinden. Kan het Westen iets doen om een Russische invasie in Polen te ver hinderen? Strikt militair kunnen de landen van de NAVO zich geen antwoord permitteren. Polen ligt binnen de sedert de Slotakte van Helsinki vastgelegde Russische in vloedssfeer. Een militair antwoord op een Russische actie is dan ook ondenkbaar, tenzij men het bestaan van de wereldvrede op het spel wil zetten. Het enige dat het Westen op dit moment kan doen is in zo scherp mogelijke bewoordingen het Krem lin te verstaan geven dat een mili tair ingrijpen ernstige, diep ingrij pende consequenties zal hebben voor de verhouding tussen Oost en West. Het Westen zal de Russische leiders duidelijk moeten maken dat ingrijpen niet alleen zal leiden tot een tijdelijke verslechtering van de politieke verhoudingen, maar zal leiden tot een fundamentele her oriëntering van de politiek van de westelijke landen ten aanzien van de Sowjet-Unie. Verder dient het Westen ook duidelijk te maken dat de Russen de samenwerking op technologisch gebied en de graan- hulp verder ook wel kan vergeten, als de actie een feit wordt. door Plet Hagen TILBURG Als iemand de afgelopen jaren geijverd heeft voor verkorting van de doctoraal studie tot maximaal vier jaar, dan is het de Tilburgse hoogleraar dr. R. A. de Moor. Als voorzitter van de commissie 'Ontwikkeling Hoger Onderwijs' heeft hij tussen 1970 en 1980 achtereenvolgende kabinetten van advies gediend. Steeds luidde dat advies: vier jaar voor de eerste fase van de universitaire studie is het maximum. Nu de Tweede Kamer deze maand een definitief oordeel moet uit spreken over de zogenaamde twee-fasenwet van minister Pais, zegt De Moor: „Ik hoop dat dit wetsvoorstel zonder compromissen wordt aangenomen." Dc inhoud van dergelijke dreige menten is bepaald niet loos ge zien de kritieke economische situa tie van de Sowjet-Unie en de haar omringende landen. De meeste lid staten van het Oostblok hebben grote behoefte aan internationale hulp op economisch en technolo gisch gebied. Of de dreigementen zwaar genoeg zullen zijn, hangt af van de afweging die het Kremlin maakt tussen de gevolgen van een eventueel ingrijpen in Polen en het laten voortduren van de huidige liberalisering met alle mogelijke uitwaaieringen daarvan. Ten aan zien van die afweging is de invloed van het Westen slechts marginaal, aangezien de feitelijke mogelijkheid om een ingrijpen te voorkomen volstrekt afwezig is hoe treurig dat voor de Poolse bevolking ook Dat bonder compromissen* slaat op de poging van de PvdA-fractie in de Kamer om bij amendement toh nog een gaatje voor vijfjarige doctoraal programma's vinden. Dat zouden dan wel uitzonderingen moeten blijven, want ook de PvdA vindt dat een eerste fase in principe vierjarig moet zijn. De Moor vindt het amendement van de PvdA fataal. „Als de Kamer toch weer openingen biedt voor vijfjarige programma's, is het hek opnieuw van de dam," zegt hij. „Dan krijg je een herhaling van wat er gebeurde met de wet van 1975. Ook toen ls door een amendement van socialistische zijde een ontsnappingsclausule toege voegd met als gevolg dat bijna alle studierichtingen voor de maximale cursusduur kozen." Minister Pais heeft, zoals bekend, de wet van 1975 opgeschort. Hij kwam met een eigen ontwerp waarin de eerste fase van de studie vier jaar duurt. Een deel van de studenten krijgt daarna gelegenheid zich te spe cialiseren tijdens de tweede fase, die één twee Jaar duurt. Prof. De Moor beschouwt dit wetsontwerp als een eerste stap in de richting, die in het onlangs verschenen eindrapport van zijn commissie wordt aanbevolen. Adviseur De Moor ls hoogleraar in de sociolo gie aan de Katholieke Hogeschool te Tilburg, maar het grootste deel van zijn tijd besteedt hij aan zijn advise rende functies. Zo is hij voorzitter van de commissie die de' Open Uni versiteit voorbereidt. Sinds kort zit hij ook in een commissie die advies geeft over onderwijs en vorming voor volwassenen. Ondanks al zijn func ties ziet De Moor zichzelf niet als een beroepsadviseur, of, erger nog, als „het brein achter Pais", zoals ook wel eens In Trouw geschreven is. „U moet onderscheid maken tussen iemand die persoonlijk adviseur is en dan ook geregeld met een minister praat, en iemand zoals ik. Als voorzit ter van allerlei commissies heb ik in de eerste plaats te maken met de andere leden van de commissie. En verder met de mensen in de betrok ken sector van het onderwijs. De mi nister spreek ik sporadisch." Over het hoger onderwijs heeft De Moor een duidelijk filosofie. Steeds meer jonge mensen willen studeren. Dat betekent een snelle uitbreiding van universiteiten en hoger beroeps onderwijs. Dat kun je alleen opvan gen, wanneer Je het systeem aanpast aan de nieuwe behoeften. Misverstand Het is volgens prof. De Moor een misverstand te denken, dat alle stu denten zo lang willen studeren. Veer tig procent van de eerstejaars haalt nooit de eindstreep. En degenen die hun doctoraal wel halen, doen daar zeven, acht, nepen Jaar over. Een gro te groep studenten zou gebaat zijn bij kortere studieprogramma's. Een eer ste fase van vier jaar, zoals Pais voor stelt is voor velen lang genoeg. Som migen zouden misschien met drie jaar toe kunnen. Voor degenen die verder willen, is er altijd nog een tweede fase. En zelfs daarmee is het niet bekeken: het wederkerend on derwijs voor volwassenen biedt straks mogelijkheden om de draad weer op te vatten. Vanwege de politieke haalbaarheid vindt De Moor een maximum van vier jaar aanvaardbaar. Zo kan hij ook genoegen nemen met de bepaling Prof. R. A. de Moor dat studenten maximaal zes jaar over deze doctorale fase mogen doen. „Het zou beter zijn," zegt hij, „wan neer de maximale inschrijvingsduur de cursusduur niet of nauwelijks zou overtreffen. Dan zou er op de docen ten een plicht rusten om studenten die eenmaal toegelaten worden ook ergens te brengen. Maar dan heb je een heel ander stelsel van hoger on derwijs nodig. Met veel overstap-mo- gelijkheden en met afsluitingen op verschillende niveaus." Heilloos Over het zijns inziens heilloze plan van de PvdA-fractie om toch vijfjari ge programma's mogelijk te maken, zegt De Moor: „Dan krijg Je weer het probleem hoe je dat moet toetsen. Waarom de ene studierichting wel en de andere niet? Waarom kun je in vier Jaar wel een goede psycholoog afleve ren en geen goede natuurkundige? De fout is dat men denkt dat er maar één aanvaardbaar eindniveau is. Dat is niet zo: je kunt natuurkunde op verschillende niveaus beoefenen. Omgekeerd zegt het aantal jaren dat een student ergens mee bezig is, niet alles over zijn niveau." Prof. De Moor begrijpt best dat er verzet ls tegen de verkorting van de doctoraal studie. Zijn eigen kinderen hebben de afgelopen weken meege daan aan acties tegen het wetsont werp van Pais. En behalve de studen ten verzetten ook veel docenten zich tegen deze hervorming. De universi teiten kunnen nu eenmaal moeilijk gevestigde posities opgeven. Zij zijn .pas bereid om veranderingen te ac cepteren, wanneer zij eerst met hun kop tegen de muur gelopen zijn, heeft De Moor bij een eerdere gelegenheid gezegd. Dat moment lijkt nu aangebroken. Financieel staan de universiteiten voor het blok. Meer studenten met evenveel geld, dat moet wel leiden tot kortere studies. En ook politiek is het tij gekeerd: een meerderheid van de Kamer zal Pais steunen. Prof. De Moor hoopt dat regering en parlement het niet bij deze wet zullen laten, maar zullen doorgaan met een veel verder-gaande hervorming. Uni versiteiten en hoger beroepsonder wijs moeten ten slotte één geheel vormen, zodat iedere student een pro gramma kan samenstellen dat bij zijn capaciteiten en wensen past. 'Links' en 'rechts' Het lijkt een mooi Ideaal, hoe komt het dat veel actievoerders deze her vormingen afschilderen als conserva tief? Die vraag klemt temeer, omdat hervormingen in het voortgezet on derwijs vaak als progressief worden bestempeld. Prof. De Moor: „Ik ben voorstander van een zodanige struc tuur dat leerlingen niet de dupe wor den van hun milieu of van een een maal gemaakte keus. Voor het voort gezet onderwijs heb ik daarom een lichte voorkeur voor een meerjarige brugperiode. Het gekke is inderdaad dat je dan „links" gevonden wordt. Maar in het hoger onderwijs is het kennelijk „rechts" om te streven naar meer gelijkwaardigheid van hoger be roepsonderwijs en wetenschappelijk onderwijs. Terwijl de bedoeling toch dezelfde is: een zo groot mogelijk aantal jongeren de mogelijkheid te geven om te studeren. Dat kan alleen door te zorgen voor een grote ver- scheldenheid van studieprogram ma's: kortere en langere, meer theore tische en meer praktische." Als men het denken in links en rechts hier van toepassing acht, dan zou er wat voor te zeggen zijn om de rollen om te draaien meent christen-demo craat De Moor. „Ik vind het elitair om vast te houden aan een systeem waar in een klein deel van de jongeren zeven, acht jaar of langer mag stude ren, soms zonder dat ze een diploma halen, terwijl er dan geen geld meer overblijft voor al die andere Jongeren, die onderwijs vragen. Of voor volwas senen die hun schade willen inhalen." ADVERTENTIE Van onze sociaal-economische redactie DEN HAAG De ambtenarenbond Abva/Kabo dreigt uit het bestuur van de Stichting Opleiding Sociale Verzekering (808V) te stappen als de bestuursleden, die betrokken zijn bij een omvangrijke belastingfraude blijven weigeren hun zetel ter beschikking te stellen Onlangs ls een aantal docenten van de stichting veroordeeld omdat zij voor de belasting hadden verzwegen dat zij tegen betaling les geven aan het Instituut. In totaal gaat het om 144 middelbare en hoge ambtenaren uit de sociale verzekeringswereld. De ze week nog heeft een rechter uit Middelburg na zijn veroordeling iljn functie ter beschikking gesteld. 8ommlge van de frauderende docen ten zijn volgens een woordvoerder van de Abva/Kabo tevens lid van het curatorium of het bestuur van de SOVS. Deze bestuursleden hebben niet alleen zelf „zwart" les gegeven, In hun kwaliteit als bestuurder wisten zij dat tientallen andere docenten aan het opleidingsinstituut Jarenlang hun bijverdiensten voor de belasting .veizwegen. Als deze leden geen ont slag nemen zal de Abva/Kabo zijn vertegenwoordiger uit het bestuur van de 80SV terugtrekken, aldus de woordvoerder. De bond ls er verder op tegen dat de veroordeelde docenten renteloze voorschotten krijgen om hun boetes te betalen. In totaal zou er voor deze operatie 350.000 gulden zijn uitge trokken. Het besluit om de frauderen de ambtenaren op die manier de hel pende hand te bieden, is volgens de ambtenarenbond genomen buiten de aanwezigheid van de vertegenwoordi ger van de Abva/Kabo. KOOTWIJKERBROEK (ANP) BIJ een brand In een veeschuur ln Koot wijkerbroek zijn 100 zeugen en vijf honderd biggen omgekomen. De brandweerkorpsen van Bameveld, Kootwijkerbroek en Voorthuizen hebben het vuur tevergeefs bestre den. De omvang van de schade stond gisteren nog niet vast N.V. TWENTSCHE KABELFABRIEK HAAKSBERGEN imene Vergadering van ilhouders te houden op 22 december 1980 $m 11.00 uur, ten kantore van de Vennootschap te Haaksbergen. In deze vergadering zal een statutenwijziging, tevens inhoudende omzetting van de Vennootschap in een besloten vennootschap met beperkte aansprakelijkheid, aan de orde worden gesteld. De agenda van deze vergadering alsmede een concept van de gewijzigde statuten met toelichting liggen van heden af tot de afloop der vergadering voor de aandeelhouders ter inzage ten kantore van de Vennootschap en tevens bij de hieronder genoemde banken. Elke aandeelhouder kan kosteloos volledige afschriften daarvan verkrijgen. Houders van bewijzen van aandeel, zowel op naam als aan toonder, die de vergadering willen bijwonen, dienen overeenkomstig art. 25 lid 1 en 4 der statuten hun aandeelbewijzen uiterlijk drie dagen vóór de dag van de vergadering te hebben gedeponeerd ten kantore van de Vennootschap of bij de kantoren van de Algemene Bank Nederland N.V. te Haaksbergen, Amsterdam, Den Haag, Rotterdam en Enschede, De Voorzitter van de Raad van Commissarissen, Mr. R. Hazelhoff Haaksbergen, 4 december 1980. GINJAAR tVOLKiOCZONDHCID) BEELAERTS (yoWKSHUISVESTINQ) UTRECHT (ANP) Het stoffelijk overschot van de na het treinongeluk bij Warmond vermiste machinist is gevonden. Het ls de 49-jarlge A. P. Goossens uit Rotterdam. Het lijk be vond zich ln de cabine van het trein stel dat in de sloot terecht was geko men en woensdagavond laat omhoog werd getakeld. Gistermiddag om half drie is het treinverkeer bij Warmond weer op beide sporen hervat. De ravage van het gecompliceerde viervoudig trein ongeluk was toen geheel opgeruimd. De schade loopt in ieder geval in de miljoenen. De diesellocomotief en een wagon van de werktrein zijn on herstelbaar beschadigd. Het Interci- ty-wagenstel dat ln de sloot terecht Daarbij komt dan nog de schade aan rails en bovenleiding. Het onderzoek naar de oorzaak van de ramp kan nog weken duren. Zoals na elk spoorwegongeval stellen de NS een onderaoek in naar de toe dracht van de zaak. Onafhankelijk hiervan stelt justitie ook een onder zoek ln. Afhankelijk van de uitslag hiervan moet worden bekeken of er een strafvervolging tegen iemand moet worden ingesteld. UTRECHT (ANP) Er moet een coördinatiecentrum komen voor de aanpak van revalidatie. Dit heeft een werkgroep staatssecretaris Veder- kwam moet grondig worden hersteld. 'Smit (volksgezondheid) aanbevolen. Wat is er eigenlijk zo apart aan Sinterklaas? Waarin onder- scheldt hij zich van andere ster velingen voor zover hij tenmin ste ln die categorie onder te bren gen is? Om daar achter te komen, moeten we de goede man goed heiligman, als u wilt bijna let terlijk tot op het hemd uitkleden. Zonder ook nog maar een blik op hem geworpen te hebben, kun nen we al vaststellen dat de kle ding van de bisschop van Myra nog steeds veel weg moet hebben van die van zijn tegenwoordige collega's. Priesterkleding ls niet zo sterk aan mode onderhevig, al bestaan er vandaag de dag zon der twijfel heel wat meer ver' schillende pakken voor een hoge geestelijke dan toen de bisschop van Myra voor het eerst in de openbaarheid trad. Maar goed, Sinterklaas vertoont zich stee vast in een en dezelfde uitmon stering, die mooier of armoediger is naarmate de Sint over meer of minder financiële middelen be schikt. Op de foto van de demon strerende studenten op het Bin nenhof gaat het om de laatste categorie. Een enkeling draagt zelfs een regenjas als tabberd, en een boodschappentas aan de arm. Dat geeft natuurlijk geen pas. Zoiets zie Je niet bij een .echte bisschop die in het open- Demonstrerende studenten op het Binnenhof. Misschien goeie studiehoofden, maar slechte Sin terklazen. baar, mét mijter, optreedt. Even min trouwens als een mijter met zo'n materialistische van gul den erop. Nee, het gaat ons om de echte Sinterklaas. Zo een die kardinaal Willebrands maandagavond op Schiphol opwachtte. Weliswaar is hier de kardinaal net niet in ambtsgewaad, maar allé; ieder een heeft hem wel eens in officië le kledij gezien, dus die denken we er gewoon bij. We beginnen netjes, bij de mijter van Sinterklaas. Die hebben alle bisschoppen sinds Myra gedra gen (en daarvóór ook al), dus dat is niets uitzonderlijks. De tab berd zal gewoonlijk niet met ro zen zijn geborduurd, maar ook die vind je bij een bisschop; het kledingstuk heet dan alleen koor mantel of koorkap. Ook niets aparts. Onder zijn tabberd hoort de Sint een (korte) superplie te dragen of een (lange) albe, waar onder weer een paarse toog moet zeker als hij een superplie draagt, anders steken zijn benen er lelijk onder uit. Een goed ge- kleden Sinterklaas heeft boven dien een stool over zijn „onder- Jurk". De staf wordt bij speciale gelegenheden eveneens door de reguliere bisschoppen gebruikt, en handschoenen horen er meest al ook bij. Tot zover zou Sinterklaas maar nauwelijks in een rijtje bisschop pen opvallen, zij het dat zijn uit monstering uit een samenraapsel van kledingstukken bestaat, die moderne bisschoppen doorgaans niet bij elkaar dragen. Zij lopen niet te pas en te onpas in de koormantel, zeg maar tabberd, maar dragen die alleen bij feeste lijke processies, en zo kun je een kommervolle tocht over de da ken toch nauwelijks noemen. Als een gewone bisschop op een al of niet heerlijk avondje op bezoek komt, zal hij er niet uitzien als ge onderbroek voor de spiegel staat niet duidelijk is overi gens of echte geestelijken ook lange onderbroeken (mogen) dra gen en je herkent de buurman of ome Piet. dan valt hij helemaal door de mand. Als Iemand deson danks in hem wil geloven, moet ie het zelf maar weten. Een vreselij ke, maar tegelijk onschuldige vergissing. Niets aan de hand. Morgen is het weer over. Bij aankomst op Schiphol kreeg kardinaal Willebrands, bisschop van Utrecht, een hand en een cadeautje van collega Sint Nicolaas. Sinterklaas, maar ze hebben toch wel duidelijk wat van elkaar. Er zijn wel verschillen aan te wij zen. Het paard heeft als vervoer middel aan te wijzen. Het paard heeft als vervoermiddel afge daan, zeker voor de geestelijk heid, maar dat is een conservatief type als Sinterklaas waarschijn lijk ontgaan. Het opvallendste verschil is natuurlijk de baard. Wie ooit een bisschop met een golvende, lange baard op het Sint Pietersplein in Rome heeft ge zien, laat staan met een scheef gezakte wattenbaard, mag het zeggen. Het verschil zit 'm ook in wat de eeuwenoude en de tegen woordige bisschoppen weg te ge ven hebben, want ook de laatsten geven iets: de zegen. Maar zoals een collega treffend opmerkte: „Daar kan lk mijn schoen niet mee vullen". Kort en goed: Sinterklaas heeft, op paard en baard na, ln feite niets eigens. En als hij zijn tradi tionele kleding aflegt, ln zijn lan Dat ouderwetse strooien, met een zwart gehandschoende hand om de hoek van de kamerdeur, dat komt haast niet meer voor. „Hoogstens krijgen we allemaal een keurig handje strooigoed op een schoteltje", stond er een jaar geleden al ln deze krant. En die pakjes die vroeger in de koperen waskist zaten (of in een grote jutezak, waar zoveel mud aard appelen in gezeten had), die zit ten nu in een grijze vuilniszak of ln de plastic wasmand. Mevrouw Deurloo uit Den Haag heeft daar geen vrede mee. Het hoeft helemaal niet zo modern, schrijft ze „Wij vieren Sint met alleen volwassenen. Als ze alle maal zitten, zet ik even de hoofd schakelaar af, prompt wordt er geroepen: kijk uit voor je hoofd, joh! dan strooi ik ln een aardig tempo, ren terug naar de schake laar en duik op de vloer (die van tevoren extra goed schoonge maakt is, óók onder de zetels), want ik wil ook best mijn deel hebben. Daarna sluit ik de kamer aan de gangkant af. De pakjes zijn van tevoren door de gevers in echt juten zakken met Spaanse opdruk gedeponeerd, op elke zak staat een naam. Ik zet alles op de stoep, bel héél lang, vlieg rond het huls de keuken in en doe de knip van de kamerdeur, waar ze al staan te dringen. De zakken worden in de kamer gesleept, één deelt uit." Zo kan het dus ook, net als vroe ger. Vanavond nog als er toch gestrooid zal worden. Alleen waarschuwt mevrouw Deurloo om nooit het licht uit te doen als er kleine kinderen bij zijn. Die worden bang en dan is de pret er af. Advies aan al die vaders die zich vanavond in perfecte ver momming als Sinterklaas aan hun kinderen denken te presen teren: vraag voor dat uurtje de schoenen van de buurman te leen. Want niet alleen de schijn bedriegt, maar de schoen ook. Weinig vaders beseffen dat hun schoenen hen verraden. De erva ring heeft geleerd dat veel kinde ren hun vaders boven de gordel als Sinterklaas erkennen, maar onder de enkels als hun eigen vader herkennen. Wie de schoen past, trekke hem aan.

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Nieuwe Leidsche Courant | 1980 | | pagina 5