Samen op weg naar 't heerlijk avondje
'Ik blijf wel verdachte'
Doopsgezinden in Friesland
Handreiking voor
gemengd gehuwden
Interiektuur
Trouw
Schillebeeckx niet veroordeeld
De Nederlandse Zendingsraad
te Amsterdam,
SECRETARIS BINNENLAND
VOORBIJGA
Bevrijdend
Conferentie;
geweld
Roemeense domine
moeten blijven
VRIJDAG 5 DECEMBER 1980
TROUW/KWARTET
door A. J. Klei
Elk jaar op 6 december is het ons hartelijk
voornemen, het volgend jaar geen
Sinterklaas te neren, 't Was leuk en
gezellig, daar niet van. maar we hebben
eigenlijk alles wat ons hart begeerten als je
nagaat hoeveel ellende er nog op de wereld
is Nee. we kunnen veel beter iets storten
voor een goed doel.
Maar elk jaar tegen 5 december gaat het
weer mis. Nou ja. een kleinigheidje, zeggen
we. en daar begint het mee Daarna i> 't niet
meer te houden. Als 't heerlijk avondje
gekomen is. hebben de pakjes zich
opgestapeld en de rijmpjes zijn klaar D:t is
voor Bert van Sint. die hom zo n lieverd
vindt.
Het hierboven geschetste verschijnsel doet
zich niet alleen voor bij gevestigde burgers:
ik ken mensen die altijd van dat grijze
omlooppapier gebruiken en die geen
opstandige optocht overslaan maar op de
5e december gehoorzaam Sinterklaas zitten
te vieren, alsof er geen economische
structuren omver geworpen dienen te
worden.
Hieruit blijkt dat het geloof in Sinterklaas
en de beléving ervan geen richtingen kent.
Op 5 december staan aanhangers van de
bestaande orde en
maatschappijvernieuwers niet tegenover
elkaar, maar naast elkaar. Ook doet het er
niet toe. of je vrijzinnig of orthodox bent
Zoals bekend, dient Sinterklaas gevierd te
worden onder de gedaanten van suikergoed
en marsepein, maar wie daar de hand mee
licht, wordt niet bestraft, Nee hoor. we gaan
samen od weg naar 't heerlijk avondje.
In Quod Novum, het blad van de Erasmus-
universiteit te Rotterdam, schrijft Theo
Potma een diepborende beschouwing onder
de titel „De dubbele bodem van
Sinterklaas" Daarin zegt hij het volgende
..Hoe wonderlijk is het eigenlijk dat zo n
Sinterklaasviering alle stormen des tijds
overleeft. De goedheiligman slaat zich met
bijna even groot gemak door calvinistische
beeldenstormen als de hedendaagse
ontkerkelijking en terwijl sages en
legenden met inhoudelijk steeds grotere
korrels zout worden genomen, lijkt het
Sinterklaasgeloof alleen maar aan kracht te
winnen."
Nu. hier slaat de heer Potma de plank
volledig mis. Juist het ontbreken van tucht
op het gebied van de Sinterklaasviering, het
laten slieren van suikergoed en marsepein,
heeft het geloof aan Sinterklaas van zijn
kracht beroofd. O. 't klinkt zo mooi: samen
op weg naar 't heerlijk avondje, maar wat
hebben we aan eenheid zonder waarheid?
Zak en roe zijn aan het Sinterklaasgeloof
ontnomen. Godfried Bomans heeft hier
jaren geleden al op gewezen, in een artikel
in Elsevier van 10 december 1966. Hij zag dit
verschijnsel niet op zichzelf staan. Ik citeer:
..Zak en roe worden niet meer op de
preekstoel gehanteerd, de donderpreken
over hel en vagevuur zijn in onbruik
geraakt, de vasten is afgeschaft en het
boetekleed werd in het kerkelijk kamfer
opgeborgen We zijn gewoon ..op weg" en
wel naar het heerlijk avondje."
Theo Potma van Quod Novum heeft dit niet
in de gaten, hij vergaapt zich aan de schijn.
Arme Theo.
Terwijl ik tik. is het 3 december Het raam
van mijn werkvertrek kijkt uit op de
speelplaats van een lagere school. Ik zie de
kinderen ravotten, hun stemmen klinken
vrolijk op tussen de hoge huizen en
niemand kijkt bedremmeld. Net alsof ze
niet weten dat het weldra Sinterklaasfeest
is.
Maar dat weten ze wél. Waar ze geen weet
van hebben, is van de zak en de roe. Het zijn
beklagenswaardige schepseltjes. En de
Rotterdamse intelligentia bij monde van de
heer Potma maar roepen, dat 't zo goed gaat
met het Sinterklaasgeloof'
Wij weten beter. Het gez&g van de Sint is
aangerand en daarmee is het
Sinterklaasgeloof krachteloos geworden.
De moderne mens heeft zak en roe uit zijn
leven geschrapt en zo gaat hij samen op weg
naar 't heerlijk avondje.
Jaja. zo kan ik het ook!
Van een onzer verslaggevers
UTRECHT De eigenlijk al
jaren slepende zaak-Schille-
beeckx is tot een „sudderend"
einde gekomen. Er komt voor
lopig geen veroordeling;
Schillebeeckx hoeft niets te
rug te trekken. Wel moet hij
zijn lezerspubliek enige op
heldering verschaffen over
punten waar ook het Vati-
caan het moeilijk mee had
gehad.
Vorig jaar moest Schillebeeckx zich
in Rome voor een drietal theologen
van het Vaticaan verantwoorden over
zijn boek ..Jezus, het verhaal van een
levende" Daar was al een schriftelij
ke procedure aan voorafgegaan. De
betreffende Romeinse instantie, de
congregatie voor de geloofsleer, is nu
kennelijk tevreden met de ..ophelde
ring" die Schillebeeckx haar destijds
heeft verschaft, althans zij kan niet
positief aanwijzen dat de Nijmeegse
hoogleraar in zijn boeken dwaalt.
Maar de lezers van deze zware lectuur
hebben het recht, aldus de brief van
het Vaticaan, om op dezelfde wijze
bevrijd te worden van de ..onduide
lijkheden" die in deze boeken zouden
staan.
Die onduidelijkheden worden door de
congregatie voor de geloofsleer nader
aangegeven en ze komen kortweg
hier op neer: hoe is in Schillebeeckx*
boeken de verhouding tussen geloof
en ervaring en (in de tweede plaats
wat voor gewicht leggen uitspraken
van het r.-k.-kerkelijk leergezag in de
schaal van zijn theologie. Dit laatste
wordt dan nader toegespitst in kwes
ties als de maagdelijkheid van Maria,
de werkelijkheid van de opstanding
en verschijningen, de godheid van
Jezus.
Wenken
De congregatie voor de geloofsleer
wordt eigenlijk op haar wenken be
diend. Over geloof en ervaring heeft
Schillebeeckx onlangs een diepbo-
rend artikel geschreven en eerdaags
waarin opgenomen: De Rotter
dammer. met Dordts Dagblad,
Nieuwe Maagae Courant met
Nieuwe Leldse Courant
Uitgave: Trouw/Kwartet BV
Hoofdredacteur Jenze Tammmga
HOOFDKANTOOR
Postbus 859
1000 AW Amsterdam
Wibautstraat t3i Amsterdam
tel. 020-5629444
tele* 13006
Postgiro 66 0000
Bank Ned Oed-efOa"*
Aekemngrw 23 00 12 574
REGIO ROTTERDAM/DORDRECHT
Postbus 948
3000 AX Rotterdam
tel 010-115588 (abonnementen
en bezorging)
ie» 0t0-115588 (redacne»
tel 115700 (uitsluitend voor
advertenties)
Westblaak 4
REGIO DEN HAAG/LEIDEN
Postbus 101
2501 CC Den Haag
iel 070-469445
(abonnementen en bezorging)
lei 070-469445 (redactie)
lel 070-468864 (uitsluitend voor
advertenties)
Parkstraat 22 Oen Haag
REGIO NOORD/OOST-NEDERLAND
(abonnementen en bezorging
Postbus 3
8000 AA Zwolle
tel 05200-17030
Melkmarkt 58 Zwolle
Abonnementsprijzen
Per maand 16.98
Per kwartaal 50.95
Per half jaar f 101.90
er iaar 201.60
Advertentietarieven op
aanvraag
Telefonische abonnementenop
drachten (zie adresoen beven)
Opgave familieberichten 9-t9 30
var. maandag t/m vnjdag Op
zondag van 18-20 uur telei 020-
5622797
Opgave mmi-advedenhes tai
020-5626262 of schr.fteli|k aan
Mim-Adv afdeling, postbus 433
1000 AK AMSTERDAM
Adreswijzigingen uitsluitend
schriftelijk aan onze Amsterdam
se adressen
verschijnt een verslag van het ge
sprek destijds („De zaak Schille-
beeckx-Officiële stukken") en boven
dien een nadere evaluatie daarvan in
het Tijdschrift voor theologie, jaar
gang 1980, nr 4. De plaats van het
kerkelijk leergezag zal Schillebeeckx
vooral behandelen in een nog te ver
schijnen derde hoofdwerk.
Volgens Schillebeeckx heeft hij daar
mee ruimschoots voldaan aan de op
dracht van het Vaticaan. Volgens
hem was de hele procedure (het mag
geen ..proces" heten) onnodig en
heeft het Vaticaan zo heel wat meer
onrust gezaaid dan hijzelf ooit ge
kund had. Theologen dagen elkaar
altijd uit tot verdere uitdieping en
verheldering. Het Vaticaan doet dus
nu in feite niets anders dan hem
opdragen wat hij altijd al doet en van
plan is te blijven doen.
Toch moet maar worden afgewacht
of het Vaticaan tevreden is en blijft.
De procedure ging immers over de
verschenen „Jezus-boeken" en niet
over de toen nog niet verschenen boe
ken zoals ..Kerkelijk ambt" en wat
verder nog in de pen is. Schillebeeckx
maakte gisteren duidelijk dat hij niet
van plan is om iets anders te gaan
schrijven dan wat hij als theoloog
meent dat juist is.
Formules
Schillebeeckx geeft toe dat het niet
leuk is om veroordeeld te worden
door je kerk die je dierbaar is. Maar
tegelijk heeft hij het zich ook nooit al
te zeer aangetrokken. Het ging in de
gesprekken met Rome vooral over
„geloofsformules". meer dan over het
geloof zelf. In Rome trof hij een grote
huiver om de oude formules los te
laten: zelf verwerpt hij aldus Schil
lebeeckx geen van die formules,
maar hij vermijdt ze. gebruikt ze niet
meer. omdat ze voor mensen van nu
onverstaanbaar zijn.
Schillebeeckx' zijn Romeinse onder
vragers en hun opdrachtgevers zullen
van mening blijven verschillen over
de gepaste verhouding tussen de
theoloog, de geloofsgemeenschap en
het kerkelijk leergezag.
In de behoudende vleugel van rooms
katholiek Nederland had men stellig
ADVERTENTIE
Prof. Edward Schillebeeckx
op een stevige, ondubbelzinnige ver
oordeling van Schillebeeckx gehoopt
en daar moet de uitkomst een teleur
stelling zijn. Maar men kan zich vast
klampen aan de verdenking die rond
om Schillbeeckx blijft hangen. Voor
de verdachte, voor zijn tegenstanders
maar ook voor zijn officiële beoorde
laars is er weinig reden om op een en
ander als een welbestede tijdspasse
ring terug te kijken.
Van een onzer verslaggevers
EINDHOVEN Na een aantal jaren van intensiel overleg
hebben de kerken, verenigd in het pastoraal beraad van
kerken in Noord-Brabant, Limburg en Zeeland, overeenstem
ming bereikt over een aantal aanbevelingen met betrekking
tot het kerkelijk gemengde huwelijk.
Zij pleiten daarin vooral voor een
gemeenschappelijk huwelijkspasto
raat en een gemeenschappelijke cate-
ADVERTENTIE
TWEEDE OPROEP
missionair overleg- en samenwertdngeorgeen van de Raad voor da
Zending der Ned. Herv. Kerk, Geref. Zendingsbond, Zending ven de Geref.
Kerken. Zendingsgenootschap Evang. Broeder gem.. Ned. Bijbelgenoot
schap, Zendingsraad Evang. Lutherse Kerk, Doopegez. Zendingsraad,
Stichting Morgenland-Zending, St. voor Zending en Evangelisatie ven de
Bond van Vrije Evang. Gem., Unie Zendlngacom. der Unie van Baptlstsn
Gem., St. voor Werelddiakonaat en Zending der Remonstr. Broederschap,
zoekt wegens vertrek van de huidige functionans een
Samen met de algem. secr vormt zij/hij de centrale schakel in het werk
Taak-aandutding:
het bevorderen van samenwerking tussen de aangesloten instellingen voor
betreft hun werkzaamheden tn Nederland
ai "1 gericht op missionaire vorming
public ui "«lichting
vertegenwocru v*n de N.Z R in verwante organisaties
Gevraagd wordt
een vrouw of man tussen ,>0 <»n 50 jaar meelevend lid van een der
aangesloten kerken
die zch uitgedaagd voelt voor de nieuwe zendingsagenda voor de kerken in
de samenleving
met theologische en/of agogische vorm mg
die de Engelse taal voldoende beheerst
Ervaring overzee strekt tot aanbeveling.
Salarisregeling overeenkomstig de schaal voor de medewerkers binnen de
Ned Herv Kerk.
Sollicitaties worden vóór 5 januari 1981 ingewacht bij de voorzitter van'de
N.Z.R.. ds. C. B. Posthumus Mey/es, Krugeriaan 55. 2806 EC Gouda
chese ten behoeve van kerkelljk-ge-
mengd verloofden en gehuwden. Het
pastoraat dient erop gericht te zijn.
dat de huwelijkspartners in respect
voor eikaars kerklidmaatschap zich
daadwerkelijk interesseren voor el-
kaars kerk en geloofsbeleving.
Deze zes kerken in het zuiden (de
rooms-katholieke, hervormde, gere
formeerde. doopsgezinde, lutherse en
remonstrantse) zijn geen voorstan
ders van zg. „interkerkelijke" huwe
lijksdiensten of doopbedieningen
Eén kerk moet het huwelijk inzege
nen en daarbij bereid zijn, een of
meer ambtsdragers van de andere
kerk uit te nodigen erbij te zijn en na
overleg op verantwoorde wijze aan de
dienst deel te nemen
De kerken bevelen aan. dat de huwe-
lij les dienst het karakter heeft van een
woorddienst volgens de liturgie van
de kerk, waarin het huwelijk wordt
ingezegend. Indien om pastorale re
denen tot de viering van avondmaal
of eucharistie wordt besloten, dient
vermenging van deze beide vormen
vermeden te worden en gelden de
regels, die de betrokken kerk Inzake
viering en deelname heeft gesteld
Bijzondere pastorale zorg is nodig,
als een christen trouwt met een niet-
christen. Ook hier adviseren de ker
ken aan hun pastores tot contact en
overleg met de raadslieden of verte
genwoordigers van de andere gods
dienst of levensovertuiging Dit con
tact dient dan te worden gekenmerkt
•door een houding van respect voor de
vrijheid van gewetensovertuiging,
door dialoog en door solidariteit in
het dienstbetoon.
Postbus 355, 6800 AJ Arnhem,
iFft tel. 085-139160.
Onze postorderafdeling verzorgt
ook zendingen naar het buitenland
EEN SCHITTEREND BIJBELSWOORDENBOEK
De 3-delige, grote en uitvoerig geïllustreerde
ILLUSTRATED BIBLE DICTIONARY zal voor Kerst
kompleet zijn. Tot 31 jonuori 1961 geldt de inteken
prijs von 185. voor de 3 delen, daarna wordt
de prijs 215.
De redaktie berustte bij vooraanstaande wetenschap
pers zoals Dr. JO. Douglas, F F. Bruce. J I Packer.
D. Guthrie en R.V.C. Tasker. Qua inhoud, illustraties
en vormgeving is deze dictionary volstrekt uniek.
Edward Dayton S Ted Engstrom, PLANNING VOOR
ALLEDAG, Handboek voor effektieve tijdsbesteding,
196 pagina's, prijs j 19,90.
Een handboek voor direkteuren, huisvrouwen,
scholieren en pastors.
Malcolm Smith, MEDITEREN KUN JE LEREN, 160 pag.
prijs f 15, 90.
Een verhaal en tegelijkertijd handleiding over chris
telijke meditatie. Malcolm Smith vertelt over zfjn
moeilijkheden met bidden en over het leren luisteren
naar God.
Ja, Stuur mij:
ex. Illustrated Bible Dictionary
ex. Planning voor Alledag
ex. Mediteren kun je leren
Naam:
Adres:
Postcode: Woonplaats:
Ik betaal binnen 14 dagen na ontvangst van boeken en nota.
Handtekening
Stuur de bon op naar Interiektuur.
Antwoordnummer 655, 6800 VL Arnhem of bel 085-456351
Geheim Japans leger tegen komst paus
TOKIO (CIC) Een Japanse organi
satie die zich het „Nieuwe Aziatische
leger" noemt heeft gedreigd met alle
mogelijke middelen te verhinderen
dat de paus Japan gaat bezoeken. Dit
bezoek zou moeten plaatsvinden be
gin 1981, aansluitend aan zijn bezoek
art
SINT NICOLAAS
Het is dan weer zover. Voor veel
mensen, alle kinderen al om te
beginnen, een grote dag. Een
spannende dag: wat zou hij voor i
meebrengen? En misschien ook lilt
hier en daar voor oudere mensen: ,jn
zouden de kinderen eraan gedach «gj
hebben? Je blijft mens, nietwaar1
Ook dit jaar zal de Sint aan bepai fn
mensen voorbijgaan. Mensen die fP
ver en te diep in de nesten zitten, rut
hoofd er niet naar staat. Dacht je
ik onder zulke omstandigheden a
sinterklaas kon doen? Soms heeli
triest. Niet vanwege dat feest en
cadeautjes, want 't moet een spe
blijven. Maar als vast staat dat je
het spelletje niet mee kunt doen e
valt dat. denk ik. niet mee. Intussr
weten we nu ook wie een prettige
sinterklaas hebben zullen. Daar h<
de regering ruim voor gezorgd. De
hoge hypotheekhouders behoeva
aken. R n jt
slei
op
kn l
'Vei
zich geen enkele zorg te maken,
nog wel eens aan 't rekenen geslarfjjsi
is. kan dat nu wel laten, want wat Vt
houders van heel hoge hypotheke
moeten „inleveren" mag die naaq (t
niet hebben. De hele affaire dreigt 595
een grote flop uit te lopen. Hetzell ye
ls het geval met de hoge inkomeru „gj,
van de specialisten. Zij kunnen ar
heel plezierig feest vieren. Sint is
goed voor hen geweest En de
houders van spaarbiljetten of hoe
dingen heten mogen hoeven zich
helemaal geen zorg te maken
Onbereikbaar voor de fiscus staan
te lachen als de knechten van
sinterklaas. Nou Ja. hoe Je er dan 0
denkt, er zijn dan in ieder geval et
aantal mensen die een prettige ai
hebben. 8int was goed voor hen. 1
nu dus maar vlug de zwarte pietea]
achter de sociale uitkeringen aan.
Wie weet in welk partijhuls het
grootste feest gevierd wordt, m
zeggen. En intussen zijn we met:
allen niet in staat ervoor te zori
dat een schitterend pand in de
hoofdstad voor de zo noodzakelijk^an
woningruimte (daar zijn we imm
allen zo van ontdaan) behouden
blijft. We maken er een schiettent
van.
Beroepingswerk
NED. HERV. KERK
Beroepen: te Kootwijk A. P Vt
Waarder: te Utrecht H. Ondei
Overschle.
Afscheid: op 7 dec. te Druten (1
gem. Maas en Waal) J. Jac. B
ber. te Breda: van Amersfoort
Elderenbosch ber. te Olnnekea
Melissant H. F. Klok ber. te Rijtf£K
Intrede: te Willige-Langerak kant
D. Zonnenberg uit Werkendam. "T
Bevestiging: te Arnhem (missioi
toerusting) mevr. C. J Jacobs k
te Arnhem.
tn
GEREF. KERKEN
Beroepen: te Castricum (i.s.m. I
gem.) H. J. Westmaas. kerkelijk J*
ker aldaar, die dit beroep heeft j
Iru
aan de Philippijnen. „Het Japan van
vandaag heeft geen behoefte aan het
bezoek van de paus: wij zijn niet
verplicht mee te werken aan de mon
diale strategie van het Vaticaan". al
dus de organisatie die nog geheel
ondergronds werkt
genomen.
Afscheid: van Badhoevedorp F. J
ber. te Bennebroek; van Oouda
Mooy ber. te Rijsoord.
GEREF. KERKEN (VRIJG)
Intrede: te Wetsinge-Sauwerd JfcO J
Dronkers kand. te Hengelo: te 1 19 1
derwijk A. de 8noo uit Mussel.
CHR. GEREF. KERKEN
Beroepen: te Rotterdam-West J. 0
terbroek te Opperdoes
GEREF. GEMEENTEN
Bedankt: voor Hilversum R.
gaard te Leiden
DOOPSGEZ. SOC.
Aangenomen: naar Beverwijk Mil
Luikinga kand. te Haarlem.
Chinese protestanten
geven bijbel uit
PEKING Voor het eerst sinds een
jaar of veertig zijn in China weer
bijbels gedrukt De 'Drie Zelf Bewe
ging" heeft bij de regeringsdrukkerij
50 000 nieuwe testamenten en 100.000
volledige bijbels laten drukken, die
medio december afgeleverd moeten
worden
De bijbels worden verkocht aan men
sen die in de protestante kerken hun
namen op intekenlijsten hebben ge
zet en vooraf hebben betaald. zijn
volgens het Zwitserse instituut Olau-
be in der Zweiten Welt ongeveer
700.000 protestanten in China
Het nieuwe bijbeltje is op rijstpapier
gedrukt Diegenen die het hebben
mogen inzien hebben met opluchting
vastgesteld dat er geen veranderin
gen op de oude uitgaven in zijn aan
gebracht. Het is mogelijk dat de Chi
nese regering met een beroep op de
nu op handen zijnde bijbelversprei
ding de invoer van bijbels uit Hong
kong zal willen tegengeaan.
Mensen die geweld schuwen kunnen
toch betrokken raken bij bevrijdend
geweld Kerk en Vrede heeft daar oog
voor en wil de discussie over het
tijdelijk opschorten van de geweldlo
ze actie stimuleren Daartoe is Bro
chure nr G verschenen "Met alle ge
weld geweldloos? Bijdragen van Er
nesto Cardenal. Greetje Witte-Rang
en Harry Zeldenrust Besteladres De
HorStink, Postbus 400. 3800 AK
Amersfoort. Prijs 6.50.
door prof. dr D. Nauta
Er is een interessant boek ver
schenen over de geschiedenis
van de FTiesche Doopsgezin
de Sociëteit die is opgericht
op 16 mei 1695 en tot op heden
in stand is gebleven.
Het betreft dus de doopsgezinden
speciaal in Friesland of, gelijk dezen
er bij voorkeur aangeduid werden, de
mennlsten, dit na-r Menno Si
mons, grondlegger in de zestiende
eeuw van deze groep van christenen.
Vandaar blijkbaar dat de Fryske
Akademy, verantwoordelijk voor de
uitgave, het nuttig geoordeeld heeft
die in de Friese taal te doen verschij
nen. Daarin werd het boek door een
ander dan de auteur zelf, een be
kwaam historicus overgezet. Naar
mijn mening valt dit te betreuren
want de inhoud verdient in een brede
re kring te worden gekend.
De doopsgezinden voelden in het al
gemeen weinig voor het opbouwen
van een stevig organisatie. Toch kon
in het belang van de verzorging der
armen, van de vervulling der predik
diensten en andere doeleinden van
gemeenschappelijke aard het opstel
len van bepaalde orderegelen niet
worden gemist. Zij kozen daarvoor de
vorm van wat genoemd werd een so
ciëteit. Zo ontstond er op het voor
beeld van elders ook in Friesland een
dergelijk instituut Welnu, op grond
van een uitgebreid onderzoek van het
archiefmateriaal van dit instituut
Doopsgezinde schuilkerk in Pingjum
heeft de auteur hier voor het eerst een
volledige schets geleverd van het wel
en wee dat zich in de achterliggende
eeuwen in de onderhavige kring heeft
afgespeeld.
Drie perioden
De stof heeft hij over drie perioden
verdeeld: tot de Franse tijd, toen de
teruggeschoven positie van de doops
gezinden met die van alle dissenters
werden opgeheven en zij voortaan als
volle burgers gingen meetellen; tot
1856, toen de nieuwe Armenwet inge
voerd werd en daarmede een grondi
ge wijziging in de zorg voor de armen
intrad: en tot hedea Voor elk van die
perioden vinden wij het verhaal ver
werkt in vier of vijf hoofdstukken.
Registers van persoonsnamen en
aardrijkskundige namen vergemak
kelijken het naslaan.
Voor de oprichting van de bedoelde
sociëteit in een vrij laat stadium van
de samenleving der doopsgezinden is
een bepaalde omstandigheid mede
aanleiding geweest. Zij genoten ge
lijk reeds werd aangestipt, vóór 1795
niet het volie burgerschap. Zij wer
den in het politieke bestel alleen ge
tolereerd: in dit opzicht altijd nog
bevoorrecht boven hun geloofsgeno
ten in andere landen, alwaar zij bloot
gesteld waren een aan vervolging en
andere harde bejegening.
Goede burgers
Zelf gedroegen zij hier te lande zich
als goede, meelevende burgers. On
der meer gaven zij van die gezindheid
blijk door het vrijwillig verschaffen
van leningen aan de overheid, welke
leningen nodig waren ais gevolg van
de zware lasten, voortvloeiende uit
diverse oorlogsomstandigheden,
zoals de inval der Fransen in 1672.
Van die bereidheid plukten zij de
vruchten in een ruimere mate van
vrijheidsbeweging die hun werd ge
gund.
Aan de andere kant bleek dusdoende
voor henzelf de noodzaak van meer
gemeenschappelijk overleg. Deze
ontwikkeling droeg bij tot de oprich
ting van de vermelde sociëteit. Hard
van stapel gelopen is men daarbij
niet. Het heeft tot 1701 geduurd, voor
dat een en ander vastgelegd werd in
een soort van reglement. Opgemerkt
zij nog dat alle originele stukken in
het Nederlands opgesteld zijn; aan
halingen daaruit treffen wij in het.
boek herhaaldelijk aan. niet vertaald
in het Fries.
Rouwverwerking, een nood-a
18-19/december. Den Alerdinck, U
Zuthem (tel. 05290-541).
Stakingsrecht, jeugdcongres
ref. maatschappelijk verbond. S
december. De Duiventil, Nunspc
Aanm. tel. 05200-18649.
Naar Kerstmis toe.
ningsweekend bij de mindert»
ders in Megen (NB), 13-14 decs
ber Aanm. tel. 04122-281.
Dr J. S Postma, De Fryske Minnisten
en harren Sosiëteit. Oersetting fan
drs. S. Sybesma. Frentsjer, T. Wever;
373 biz.)
ZURICH (ANP) De evangebi
landskerk van het kanton Bern b
besloten om geen dominees meer
te stellen die uit het Roemeen*
venburgen zijn weggetrokken,
deze maatregel hoopt zij het vet K
van predikanten naar het wester
gen te gaan. Dat meldt het Infoc
tie-lnstituut voor Oost-Euf
„Glaube in der 2. Welt" te Zürid
Na de Helslnkiconferentle is het t
de Duitssprekende lutheranen, i
voorouders al In de mlddeleed
naar Roemenië vertrokken waren,
makkelijker geworden naar het
ten te emigreren. Omdat de l«
leiding in Roemenië die een nijpt
domineestekort zag aankofl
alarm sloeg, besloot de raad van
evangelische kerk van Duitsli
voortaan geen predikanten uit
venburgen aan te stellen
Nu ook in Zwitserland de moge#
heid voor een dergelijke aanstell
kleiner lijkt te worden, wordt
wacht dat er meer dominees in 1
venburgen zullen blijven om de k
daar te dienen.