Schimmen van een vermoorde gemeenschap rofessionele air valt op Onbevredigende film over vermoeid boek SLIMME SINTERKLAZEN VIEREN MET MINDER GELD TOCH FEEST Fijne liedjes en goede muziek Kinderen op de rand van volwassenheid Jiddische films in Filmmuseum examenresultaat Filmacademie Prolongaties en reprises Nestwarmte One Trick Pony The Human Factor NU NÜ EXTRA VOORDEEL .DOE MEER MET MINDER GELD. TROUW/KWARTET P6-R13-HS15 door W. Wlelek-Berg In december worden in het Amsterdamse Filmmuseum Jiddische films vertoond. Het zou van grove ongevoeligheid getuigen om zo'n programma al te doen met de woorden „historisch interessant". Een groot deel van deze films ls ge maakt in Polen, aan het eind van de Jaren dertig, toen de volkerenmoord zijn schaduw al vooruit wierp. En wat we erin zien is dus een van de laatste tekenen van een cultuur die met wor tel en tak werd uitgeroeid. De oorlog die Hitler won. Maar een cultuur wordt gemaakt en 0| ijks worden eindexamenfilms van de Nederlandse Filma- mie voor één enkele maal in de openbaarheid gebracht, lan veelal voorgoed in het archief te verdwijnen. Een lijk frustrerende ervaring voor de, dikwijls zeer getalen- e. makers van de films. Ou wend ijk jrcit laku mei, jreekt van zelf, dat niet elke (nr.; die een goed werkstuk als „af- leerde van de academie'' heeft »kt, de gelegenheid zal krijgen lk< »n carrière als cineast op te rcpr^n. Maar even moet die kans hebben geschitterd. Daaraan nu tegemoet gekomen door het erdamse Filmhuis Jean Vigo, en week lang in de avondvoor- r str|ngen selecties vertoont van 7i J2fXamen films van verschillende Begonnen wordt met de selec in 1980 De titels van die films nder meer „Vier manieren om B van Hans van Beek en tom niet" van Joost Ranzijn. Be titels is zoals men wel zal onvd het aanl>od van eindexa poslj ms lang niet uitgeput. Er Blijkens de presentatie, aan de hooi hard en met geestdrift ge- En wat in het bijzonder Indruk is. de bijna professionele flair, lee gewerkt wordt. Zoals in de 3tap voor stap", van Marijke iloed. die ik zeer mis in de selec in Jean Vigo Het is een tamelijk film over de opleiding van bal n aan het Conservatorium Haag. Wat in deze film met tot uitdrukking komt is de on jdelijke hardheid in de oplei vsn balletleerlingen. Een hard alleen bezworen kan worden overgave en vooral door aanwe- lent Maar de gaafheid van pres moet aan het eigen kunnen w l afgedwongen Leraren en le- V m kunnen daarbij alleen hel- I xns door meegaandheid, soms I, thijnbaar gevoelloze, harde be- algemeen voor „volwaardig" worden aangelegd. Wat bij Henk overheerst is. een onbedwingbare lust tot zingen Als kind bracht hij er zijn vader al mee tot bittere woede. De man be greep instinctief, dat Henks zingen niet in de eerstge plaats voortkwam uit echte zanglust. maar uit een door de Jongen zelf niet begrepen lust tot eigenzinnig verzet tegen alles wat hem maar kon hinderen. Ook als vol wassene krijgt Henk het daar moei lijk mee. vooral als hij ergens op een kantoor terecht komt voor een niets zeggend baantje en hij verliefd wordt op een Portugese werkster De manier waarop Ranzijn de film heeft gemaakt, heeft een Innemende argeloosheid. Er komen nog een paar op effect berekende nadrukkelijkhe den In voor. maar over het geheel genomen komt in de lotgevallen van de zingende Henk toch Iets naar bui ten van een verfrissend relativerende kijk op „de ernst van het leven" Films in die richting worden er in Nederland weinig gemaakt. Daarom maar. hopen op de toekomst. Apocalyps* Now Overweldigende anti- oorlogsfilm, dè film over de vuile oorlog in Vietnam, van Francis Coppola De gehele week in De Midi. Amsterdam en Minerva. Apeldoorn. The Shining Zeer speciale griezelfilm van meester Stanley Kubrick. De gehele week in Tuschinski 1. Amsterdam; Passage. Den Haag; Thalia. Rotterdam en verder in 29 theaters, overal in het land. La Terrasaa intrigerende film van Ettore Scola over behagen en onbehagen van bedaagde linkse intellectuelen. De gehele week In De Uitkijk. Amsterdam Die dritte Generation Rainer Werner Fassbinder geeft de terroristen van de laatste Jaren en de maatschappij die hen voortbracht een veeg uit ds pan in een barokke film. De gehele week in Lido 3. Leiden. Prépare* ov* Motiehoira Bijzonder amu sante satirische Franse komedie met prachtige hoofdrollen van Oérard Dépar- dieu en Patrick Dewaere. De gehele week in Scala. Nijmegen. Die Blechtrommel Film van Volker Schlöndorff naar de roman van OUnter Oraas met een unieke bijdrage van David. Bennent als Oskar, de kleine trommelaar. De gehele week In Studio K. Amsterdam. Cet obscur objet du désir Luis Bunuel keert zich. zoals zijn gewoonte is. op zijn zeer speciale manier tegen de bourgeoisie De gehele week In 't Venster. Rotterdam. La Strada Prachtige film vol zuiver senti ment van Federico Fellini met briljante hoofdrollen van Glulietta Maai na, Antho ny Quinn en Richard Basehart. De gehele week in Palet. Bussum. I'm bert o D. Klassieke film van Vittorio de Sica over de fatsoenlijke armoede van een oud heertje. 28 nov. Filmhuis Uilenstede; 29 nov. Filmhuis Maastricht. Being There Film van Hal Ashby naar de novelle van Jerzy Kosinski met een schit terende' hoofdrol van de onlangs overleden filmacteur Peter Sellers. De gehele week In Alfa 1. Amsterdam; Calypso en Studio 2000. Den Haag; Calypso 2. Rotterdam en verder in tien theaters, overal in het land. gedragen door mensen. Ook al zijn sommige acteurs erin geslaagd tijdig te vluchten, de mensen die zij uitbeel den zijn met hun leefklimaat uitge wist. Niet alleen als individu, maar als soort: hun specifieke eigenschap pen. waaronder de warmte, de levens moed, de humor, konden zij niet over dragen aan hun kinderen Die zijn ook dood. Daarom kun Je de filmzaal niet zonder bagage betreden, droefe nis. weemoed, woede. Nu kun Je zeggen: „Niet alles is verlo ren. In Amerika beleeft het jiddisj een renaissance, daarvan getuigt on der andere de populariteit der ro mans van Nobelprijswinnaar Singer." Inderdaad, daarvan getuigt ook het onvolprezen ..Hester Street' van Joan Micklin Silver uit 1974. Maar deze nostalgisch gekleurde opleving is iets anders dan het echte, het le vende. dat teloor ging. Nu moet men ten eerste niet denken dat de films allemaal een sfeer van weemoed of angst ademen (het tegen deel is waar. zij zijn merendeels vro lijk en vitaal, dat maakt ze nog na vranter). En ten tweede is het niet zo, dat zij hun waarde alleen en uitslui tend ontlenen aan de gruwel van de genocide. ZIJ hebben hun eigen waar de: in „Jidl mit 'n Fidl" speelt de grote actrice Molly Picon een onver getelijke rol en „Dybbuk" van Mi chael Waszynski behoort tot de klas sieke griezelfilms. Zo zijn èr zeker meer. ik heb ze niet allemaal gezien Aanbevelenswaardig lijken me voor al (behalve het reeds genoemde „Hes ter 8treet") „Mamele" van Joseph Green en „Tevya", in 1939 door Mau rice Schwartz in Amerika gemaakt, evenals de beroemde musical gebas- seerd op Sholem Aleichems „Tevje de Melkboer". Wat kan ik anders zeggen dan „Ga ze zien?". Niet in de eerste, maar ook niet in de laatste plaats als een daad van eenvoudige rechtvaardigheid. Het grote vergeten ls een grote mis daad. inbaar onmenselijk vak. „On- |k". maar weergaloos mooi. Thijs Chanowski, een bekende figuur Een menselijke film over uit „fabeltjesland," heeft geprobeerd om met zijn film „Nestwarmte" de fabel te ruilen voor de werkelijkheid. Hij heeft daarbij de methode ge volgd. die sinds kort op filmgebied enkele bevredigende resultaten heeft is in het Nederlanse filmen opgeleverd de methode om met voorkomend iets. Humor een film aansluiting te zoeken bij een oorspronkelijk toneelproject. Dat project is nu afkomstig van de. ..centrales voor pleeggezinnen" Een idealistisch project, geboren uit een eerlijke bewogenheid met het lot van kinderen op de rand van de volwas senheid veertienjarigen die door de ouders geestelijk en emotioneel in de steek gelaten worden en tot slot in een kindertehuis of een pleeggezin moeten worden opgevangen. De hoofdpersoon om wie het in de film gaat is de dertienjarige Connie, HVH bet dochtertje van eeuwig ruziënde gehouden, .maar wat in het ouders. Als de moeder ten slotte het kei van de film en haar maker om verfijning in dramatiek en n in Nederland aan humor In gepresenteerd hebben gekregen steeds in de richting van vergro- De voorbeelden daarvan zullen llmliefhebber onmiddellijk voor Kt komen. In de selectie '80 van Bdexamenfilms zijn twee voor- en aan te wijzen van toepassing iumor in gematigde zin. in de -Waarom niet" en „Vier manie- In Je vrouw". imor in de laatst genoemde film nt naar het genre van de .zwar- umor Zij is niet helemaal in de kt is. dat de humor niet van '1^ n af is aangebracht, in de vorm itfpDerlei geintjes en gebbetjes Zij haar eigen expressie gevonden tns levens zwartgalligheid, die kg blijft drijven op de zelfspot terstavond wordt de politie ge schuwd. omdat een man (Siem D) zijn vrouw heeft vermoord ft verhoor van de man door een d politiemensen vertelt hij. welke weg van pesterijen in de van de Jaren het hoogtepunt van «sterijen, moord, is bereikt. De ücn van de man zie je vertaald in ïldlng van de polltiefunctio- Deze vertalingen hebben trend vervreemdend effect. Wn de film haar luchtig (zwart) T geeft. Met nog meer gereser- fid in regie en scène-opbouw Hans van Beek in ironische dra- zeker het een en ander be- nniger dger in humor, zij het niet zonder •ociaal sarcastische inslag, is de -Waarom niet" van Joost Ran- I De hoofdpersoon in de film is B (Jim van der Woude). een Jonge- 1 met een merkwaardige geestelij- jUtrusting. Hij lijkt verstandelijk ■helemaal volwaardig, te oordelen "i naar de normen die over het Er heerst een hausse in muziekfilms. Van de meeste moet je helaas zeggen dat ze niet meer zijn dan dependan ces van de platenindustrie: rafelige verhaaltjes, stuntelig opgehangen aan onnozele liedjes, die vast de Top Tien wel halen. Er zijn gelukkig ook uitzonderingen en een ervan is „One Trick Pony", geregisseerd door Ro bert M. Young, maar geheel gedragen door Paul Simon, (van het vermaarde duo „Simon 8e Oarfunkel"). Hij schreef het script, hij speelt de hoofd rol. hij maakte de liedjes en hij zingt ze ook Nu blinkt het verhaaltje waar lijk niet uit door originaliteit. Een groep gaat ten onder aan de verande rende mode en vooral aan de com mercie, het leven ..on the road" is geen lolletje, huwelijken zijn ook niet meer wat ze waren, dope en drank eisen hun tol en verwekken weemoed bij de overlevenden, kortom: pas op voor de roem. want hij vergaat, (onbe- Scène uit Mamele „The Human Factor" is zeker niet een van Graham Gree ne's beste romans. Er ligt een soort grauwsluier over: het is goed geconstrueerd, goed ge schreven, het heelt een inte ressant thema, maar het is alsof Greene zich bij het schrijven tezeer heeft laten drijven op zijn enorme routi ne De treffende, indringende, ontroerende momenten zijn te zeldzaam. Het boek heeft, zoals vaak in Gree ne's werk. een uitgesproken thriller element. Castle, een agent van de Engelse Secret Service, wordt uit dankbaarheid tot dubbel-spionage gedreven: een Zuidafrikaanse com munist heeft zijn zwarte geliefdè het land uitgesmokkeld. Hij is met haar getrouwd, zijn huwelijk is zeer geluk kig. hij houdt hartstochtelijk veel van haar en haar kind (niemand weet dat het niet van hem is), zijn gezinne tje vormt als het ware een staat in de staat. Het loopt mis wanneer een van zijn collega's in zijn plaats wordt ver dacht van spionage voor de Russen en dientengevolge terloops ver moord. Bovendien schijnt er een de mon uit het verleden, een blanke Zuidafrikaan die met zijn racistische intuiltie ruikt dat er iets mis is. „The Human Factor" is verfilmd door oudgediende Otto Preminger (er wor den steeds meer boeken verfilmd om dat, niet alleen in ons land. steeds minder mensen in staat blijken een origineel scenario op poten te zetten). Ondanks het feit dat de beroemde Tom Stoppard het scenario schreef en er een keur van Engelse acteurs aan meewerkte (Richard Attenbo- rough, John Gielgud, Derek Jacobi, Nicol Williamson, onze bloedeigen Joop Doderer slaat, als de Zuidafri kaan, in dit illustere gezelschap in het geheel geen slecht figuur) is de film allerminst bevredigend. Het boek wordt vrijwel op de voet gevolgd, maar de beste scènes zijn eruit weg gelaten. terwijl onevenredig veel tijd en aandacht wordt besteed aan on functioneel bijwerk (de showclub met de strippende meisjes). Misschien hoopte Preminger, die al filmende in barre geldnood kwam te verkeren, door enige seks zijn geld schieters te behagen, maar onver klaard blijft, waarom voor Castle's zwarte vrouw iemand werd gekozen die weliswaar heel mooi is doch zelfs bij een amateur-toneelgeselschap zou worden geweerd wegens gebrek aan talent (irritant is het feit, dat zij uit gerekend in Zuid-Afrika verschijnt in het ene oogverblindende toilet na het andere) en ook. waarom de karakters niet zijn uitgewerkt. Het accent ls geheel komen te liggen op het cyni sche. a-morele spionale-gescharrel en aangezien Castle daaraan zoal niet met hart en ziel dan tqch met enig genoegen schijnt mee te doen, spar telt hij de gehele film door zo'n beetje in de lucht. Je kunt nog altijd beter het boek lezen. Amsterdam-Cinecenter, 16 jr. W. W.-B. huis is uitgelopen, gaat „maatschap pelijke zorg" zich met het kind be-, moeien. Connie wordt opgenomen in een tehuis, waar met „deskundige" zorg over haar lot wordt beslist. Chanowksi heeft zijn best gedaan om alles zo gewoontjes mogelijk te laten verlopen. Alleen, aan het geredekavel van de „deskundigen" heeft hij een wat ironische tint gegeven, met name aan de vak-psychologe, die een eind domheden weg kletst, waarde hon den geen brood van zouden lusten. Hier is speculatie op te gemakkelijk te bereiken overbekende effeccten in het spel Voor de rest volgt de film slechts met grote keurigheid verzorg de. maar erg plat getreden paden Er groeit, wat betreft het meisje Connie om wie het allemaal gaat. uit ..het geval" geen persoonlijkheid. Het ge val is aandoenlijk en in zoverre heeft de film zeker sociaal propagandisti sche waarde. Maar meer ook niet. D.O. kendheid vergaat niet, net zo min als lelijkheid, doch het lijkt me geen doel om naar te streven Dit terzijde). In .Trick Pony" staat er evenwel iets tegenover. Paul Simon speelt zo na tuurlijk en eerlijk dat je in hem gaat geloven, sommige bijfiguren en de cors (de armoedige repetitiezaaltjes in tegenstelling tot de pronkpaleizen van de business-bazen) dragen het stempel van de authenticiteit. Maar bovenal: de liedjes zijn zo goed. Si mon zingt er elf. waaronder „One Trick Pony". „God bless the Absen tee". „Soft Parachutes" en „Thats why God made the movies". De tekst is vrij van alle kitsch en soms ontroe rend door eenvoud, de muziek uitste kend. Vandaar dat „One Trick Pony" niet alleen een film is voor fans van een bepaald soor muziek maar voor iedereen die van goede muziek houdt. Amsterdam-Leidsepleinth., a.l. WWB Elektronische wekker-radio, in wit of zwarte uitvoering. Met digitale tijdsaan duiding, AM/FM ontvangst. Radio of wekkeralarm met repeteersysteem d.m.v. snooze knop, automatische licht sterkte regeling van de cijfers. Sluimertijdinstelling tot 60 minuten met automatische uitschakeling. Normaal 80,- n'| Brengt deze sensationele achtbaan u niet op 'n idee? Inder daad. m de Hema vindt de achtens waardige Smt nog leuke kado's voor lage prijzen. Fijn spe-1 len met deze dubbele achtbaan. Met 4 autoo tjes en voor deze pnjs hoeft u 'm niet te laten Warm aanbevolen voor uw trouwe vierwieler stoel- hoezen van echte schapevacht met elastieken banden, passen op vrijwel elke autostoel. Schapevacht-hoezen hebben de prettige eigenschap 's winters warm en 's zomers koel te zija Normaal per vacht Ook verkrijgbaar: acryl --6S.-NU90» autostoelhoezen, per set van 2 stuks 39,75 nu 33,- met hoofdsteun 44,75 mo staart 24.75 (excL batterijen). Nu fantastisch speel goed voor kleine prijsjes Bijvoorbeeld: stuntmotor MljlA 24,75^20? tovertrein Mill A 39,75 JU» hond 24,75 NÜ Oil, (excL batl) £Ui Luxe badhanddoek van 100% katoen. In de aktuele kleuren rose, blauw en bruin. Afgewerkt met fraai appliqué. Formaat: 50 x 100 cm. In luxe kadoverpakking Aanbiedingen geldig t/m 6 december.

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Nieuwe Leidsche Courant | 1980 | | pagina 15