Schimmen van
een vermoorde
gemeenschap
rofessionele
air valt op
Onbevredigende film
over vermoeid boek
SLIMME SINTERKLAZEN VIEREN
MET MINDER GELD TOCH FEEST
Fijne liedjes
en goede muziek
Kinderen op de rand
van volwassenheid
Jiddische films in Filmmuseum
examenresultaat Filmacademie
Prolongaties
en reprises
Nestwarmte
One Trick Pony
The Human Factor
NU
NÜ
EXTRA
VOORDEEL
.DOE MEER MET MINDER GELD.
TROUW/KWARTET
P6-R13-HS15
door W. Wlelek-Berg
In december worden in het
Amsterdamse Filmmuseum
Jiddische films vertoond. Het
zou van grove ongevoeligheid
getuigen om zo'n programma
al te doen met de woorden
„historisch interessant".
Een groot deel van deze films ls ge
maakt in Polen, aan het eind van de
Jaren dertig, toen de volkerenmoord
zijn schaduw al vooruit wierp. En wat
we erin zien is dus een van de laatste
tekenen van een cultuur die met wor
tel en tak werd uitgeroeid. De oorlog
die Hitler won.
Maar een cultuur wordt gemaakt en
0| ijks worden eindexamenfilms van de Nederlandse Filma-
mie voor één enkele maal in de openbaarheid gebracht,
lan veelal voorgoed in het archief te verdwijnen. Een
lijk frustrerende ervaring voor de, dikwijls zeer getalen-
e. makers van de films.
Ou wend ijk
jrcit
laku
mei, jreekt van zelf, dat niet elke
(nr.; die een goed werkstuk als „af-
leerde van de academie'' heeft
»kt, de gelegenheid zal krijgen
lk< »n carrière als cineast op te
rcpr^n. Maar even moet die kans
hebben geschitterd. Daaraan
nu tegemoet gekomen door het
erdamse Filmhuis Jean Vigo,
en week lang in de avondvoor-
r str|ngen selecties vertoont van
7i J2fXamen films van verschillende
Begonnen wordt met de selec
in 1980 De titels van die films
nder meer „Vier manieren om
B van Hans van Beek en
tom niet" van Joost Ranzijn.
Be titels is zoals men wel zal
onvd het aanl>od van eindexa
poslj ms lang niet uitgeput. Er
Blijkens de presentatie, aan de
hooi hard en met geestdrift ge-
En wat in het bijzonder Indruk
is. de bijna professionele flair,
lee gewerkt wordt. Zoals in de
3tap voor stap", van Marijke
iloed. die ik zeer mis in de selec
in Jean Vigo Het is een tamelijk
film over de opleiding van bal
n aan het Conservatorium
Haag. Wat in deze film met
tot uitdrukking komt is de on
jdelijke hardheid in de oplei
vsn balletleerlingen. Een hard
alleen bezworen kan worden
overgave en vooral door aanwe-
lent Maar de gaafheid van pres
moet aan het eigen kunnen
w l afgedwongen Leraren en le-
V m kunnen daarbij alleen hel-
I xns door meegaandheid, soms
I, thijnbaar gevoelloze, harde be-
algemeen voor „volwaardig" worden
aangelegd. Wat bij Henk overheerst
is. een onbedwingbare lust tot zingen
Als kind bracht hij er zijn vader al
mee tot bittere woede. De man be
greep instinctief, dat Henks zingen
niet in de eerstge plaats voortkwam
uit echte zanglust. maar uit een door
de Jongen zelf niet begrepen lust tot
eigenzinnig verzet tegen alles wat
hem maar kon hinderen. Ook als vol
wassene krijgt Henk het daar moei
lijk mee. vooral als hij ergens op een
kantoor terecht komt voor een niets
zeggend baantje en hij verliefd wordt
op een Portugese werkster
De manier waarop Ranzijn de film
heeft gemaakt, heeft een Innemende
argeloosheid. Er komen nog een paar
op effect berekende nadrukkelijkhe
den In voor. maar over het geheel
genomen komt in de lotgevallen van
de zingende Henk toch Iets naar bui
ten van een verfrissend relativerende
kijk op „de ernst van het leven"
Films in die richting worden er in
Nederland weinig gemaakt. Daarom
maar. hopen op de toekomst.
Apocalyps* Now Overweldigende anti-
oorlogsfilm, dè film over de vuile oorlog in
Vietnam, van Francis Coppola De gehele
week in De Midi. Amsterdam en Minerva.
Apeldoorn.
The Shining Zeer speciale griezelfilm van
meester Stanley Kubrick. De gehele week
in Tuschinski 1. Amsterdam; Passage. Den
Haag; Thalia. Rotterdam en verder in 29
theaters, overal in het land.
La Terrasaa intrigerende film van Ettore
Scola over behagen en onbehagen van
bedaagde linkse intellectuelen. De gehele
week In De Uitkijk. Amsterdam
Die dritte Generation Rainer Werner
Fassbinder geeft de terroristen van de
laatste Jaren en de maatschappij die hen
voortbracht een veeg uit ds pan in een
barokke film. De gehele week in Lido 3.
Leiden.
Prépare* ov* Motiehoira Bijzonder amu
sante satirische Franse komedie met
prachtige hoofdrollen van Oérard Dépar-
dieu en Patrick Dewaere. De gehele week
in Scala. Nijmegen.
Die Blechtrommel Film van Volker
Schlöndorff naar de roman van OUnter
Oraas met een unieke bijdrage van David.
Bennent als Oskar, de kleine trommelaar.
De gehele week In Studio K. Amsterdam.
Cet obscur objet du désir Luis Bunuel
keert zich. zoals zijn gewoonte is. op zijn
zeer speciale manier tegen de bourgeoisie
De gehele week In 't Venster. Rotterdam.
La Strada Prachtige film vol zuiver senti
ment van Federico Fellini met briljante
hoofdrollen van Glulietta Maai na, Antho
ny Quinn en Richard Basehart. De gehele
week in Palet. Bussum.
I'm bert o D. Klassieke film van Vittorio de
Sica over de fatsoenlijke armoede van een
oud heertje. 28 nov. Filmhuis Uilenstede;
29 nov. Filmhuis Maastricht.
Being There Film van Hal Ashby naar de
novelle van Jerzy Kosinski met een schit
terende' hoofdrol van de onlangs overleden
filmacteur Peter Sellers. De gehele week In
Alfa 1. Amsterdam; Calypso en Studio
2000. Den Haag; Calypso 2. Rotterdam en
verder in tien theaters, overal in het land.
gedragen door mensen. Ook al zijn
sommige acteurs erin geslaagd tijdig
te vluchten, de mensen die zij uitbeel
den zijn met hun leefklimaat uitge
wist. Niet alleen als individu, maar
als soort: hun specifieke eigenschap
pen. waaronder de warmte, de levens
moed, de humor, konden zij niet over
dragen aan hun kinderen Die zijn
ook dood. Daarom kun Je de filmzaal
niet zonder bagage betreden, droefe
nis. weemoed, woede.
Nu kun Je zeggen: „Niet alles is verlo
ren. In Amerika beleeft het jiddisj
een renaissance, daarvan getuigt on
der andere de populariteit der ro
mans van Nobelprijswinnaar Singer."
Inderdaad, daarvan getuigt ook het
onvolprezen ..Hester Street' van
Joan Micklin Silver uit 1974. Maar
deze nostalgisch gekleurde opleving
is iets anders dan het echte, het le
vende. dat teloor ging.
Nu moet men ten eerste niet denken
dat de films allemaal een sfeer van
weemoed of angst ademen (het tegen
deel is waar. zij zijn merendeels vro
lijk en vitaal, dat maakt ze nog na
vranter). En ten tweede is het niet zo,
dat zij hun waarde alleen en uitslui
tend ontlenen aan de gruwel van de
genocide. ZIJ hebben hun eigen waar
de: in „Jidl mit 'n Fidl" speelt de
grote actrice Molly Picon een onver
getelijke rol en „Dybbuk" van Mi
chael Waszynski behoort tot de klas
sieke griezelfilms. Zo zijn èr zeker
meer. ik heb ze niet allemaal gezien
Aanbevelenswaardig lijken me voor
al (behalve het reeds genoemde „Hes
ter 8treet") „Mamele" van Joseph
Green en „Tevya", in 1939 door Mau
rice Schwartz in Amerika gemaakt,
evenals de beroemde musical gebas-
seerd op Sholem Aleichems „Tevje de
Melkboer".
Wat kan ik anders zeggen dan „Ga ze
zien?". Niet in de eerste, maar ook
niet in de laatste plaats als een daad
van eenvoudige rechtvaardigheid.
Het grote vergeten ls een grote mis
daad.
inbaar onmenselijk vak. „On-
|k". maar weergaloos mooi.
Thijs Chanowski, een bekende figuur
Een menselijke film over uit „fabeltjesland," heeft geprobeerd
om met zijn film „Nestwarmte" de
fabel te ruilen voor de werkelijkheid.
Hij heeft daarbij de methode ge
volgd. die sinds kort op filmgebied
enkele bevredigende resultaten heeft
is in het Nederlanse filmen opgeleverd de methode om met
voorkomend iets. Humor een film aansluiting te zoeken bij een
oorspronkelijk toneelproject.
Dat project is nu afkomstig van de.
..centrales voor pleeggezinnen" Een
idealistisch project, geboren uit een
eerlijke bewogenheid met het lot van
kinderen op de rand van de volwas
senheid veertienjarigen die door
de ouders geestelijk en emotioneel in
de steek gelaten worden en tot slot in
een kindertehuis of een pleeggezin
moeten worden opgevangen.
De hoofdpersoon om wie het in de
film gaat is de dertienjarige Connie,
HVH bet dochtertje van eeuwig ruziënde
gehouden, .maar wat in het ouders. Als de moeder ten slotte het
kei van de film en haar maker
om verfijning in dramatiek en
n in Nederland aan humor In
gepresenteerd hebben gekregen
steeds in de richting van vergro-
De voorbeelden daarvan zullen
llmliefhebber onmiddellijk voor
Kt komen. In de selectie '80 van
Bdexamenfilms zijn twee voor-
en aan te wijzen van toepassing
iumor in gematigde zin. in de
-Waarom niet" en „Vier manie-
In Je vrouw".
imor in de laatst genoemde film
nt naar het genre van de .zwar-
umor Zij is niet helemaal in de
kt is. dat de humor niet van
'1^ n af is aangebracht, in de vorm
itfpDerlei geintjes en gebbetjes Zij
haar eigen expressie gevonden
tns levens zwartgalligheid, die
kg blijft drijven op de zelfspot
terstavond wordt de politie ge
schuwd. omdat een man (Siem
D) zijn vrouw heeft vermoord
ft verhoor van de man door een
d politiemensen vertelt hij.
welke weg van pesterijen in de
van de Jaren het hoogtepunt van
«sterijen, moord, is bereikt. De
ücn van de man zie je vertaald in
ïldlng van de polltiefunctio-
Deze vertalingen hebben
trend vervreemdend effect.
Wn de film haar luchtig (zwart)
T geeft. Met nog meer gereser-
fid in regie en scène-opbouw
Hans van Beek in ironische dra-
zeker het een en ander be-
nniger
dger in humor, zij het niet zonder
•ociaal sarcastische inslag, is de
-Waarom niet" van Joost Ran-
I De hoofdpersoon in de film is
B (Jim van der Woude). een Jonge-
1 met een merkwaardige geestelij-
jUtrusting. Hij lijkt verstandelijk
■helemaal volwaardig, te oordelen
"i naar de normen die over het
Er heerst een hausse in muziekfilms.
Van de meeste moet je helaas zeggen
dat ze niet meer zijn dan dependan
ces van de platenindustrie: rafelige
verhaaltjes, stuntelig opgehangen
aan onnozele liedjes, die vast de Top
Tien wel halen. Er zijn gelukkig ook
uitzonderingen en een ervan is „One
Trick Pony", geregisseerd door Ro
bert M. Young, maar geheel gedragen
door Paul Simon, (van het vermaarde
duo „Simon 8e Oarfunkel"). Hij
schreef het script, hij speelt de hoofd
rol. hij maakte de liedjes en hij zingt
ze ook Nu blinkt het verhaaltje waar
lijk niet uit door originaliteit. Een
groep gaat ten onder aan de verande
rende mode en vooral aan de com
mercie, het leven ..on the road" is
geen lolletje, huwelijken zijn ook niet
meer wat ze waren, dope en drank
eisen hun tol en verwekken weemoed
bij de overlevenden, kortom: pas op
voor de roem. want hij vergaat, (onbe-
Scène uit Mamele
„The Human Factor" is zeker
niet een van Graham Gree
ne's beste romans. Er ligt een
soort grauwsluier over: het is
goed geconstrueerd, goed ge
schreven, het heelt een inte
ressant thema, maar het is
alsof Greene zich bij het
schrijven tezeer heeft laten
drijven op zijn enorme routi
ne De treffende, indringende,
ontroerende momenten zijn
te zeldzaam.
Het boek heeft, zoals vaak in Gree
ne's werk. een uitgesproken thriller
element. Castle, een agent van de
Engelse Secret Service, wordt uit
dankbaarheid tot dubbel-spionage
gedreven: een Zuidafrikaanse com
munist heeft zijn zwarte geliefdè het
land uitgesmokkeld. Hij is met haar
getrouwd, zijn huwelijk is zeer geluk
kig. hij houdt hartstochtelijk veel
van haar en haar kind (niemand weet
dat het niet van hem is), zijn gezinne
tje vormt als het ware een staat in de
staat. Het loopt mis wanneer een van
zijn collega's in zijn plaats wordt ver
dacht van spionage voor de Russen
en dientengevolge terloops ver
moord. Bovendien schijnt er een de
mon uit het verleden, een blanke
Zuidafrikaan die met zijn racistische
intuiltie ruikt dat er iets mis is.
„The Human Factor" is verfilmd door
oudgediende Otto Preminger (er wor
den steeds meer boeken verfilmd om
dat, niet alleen in ons land. steeds
minder mensen in staat blijken een
origineel scenario op poten te zetten).
Ondanks het feit dat de beroemde
Tom Stoppard het scenario schreef
en er een keur van Engelse acteurs
aan meewerkte (Richard Attenbo-
rough, John Gielgud, Derek Jacobi,
Nicol Williamson, onze bloedeigen
Joop Doderer slaat, als de Zuidafri
kaan, in dit illustere gezelschap in het
geheel geen slecht figuur) is de film
allerminst bevredigend. Het boek
wordt vrijwel op de voet gevolgd,
maar de beste scènes zijn eruit weg
gelaten. terwijl onevenredig veel tijd
en aandacht wordt besteed aan on
functioneel bijwerk (de showclub met
de strippende meisjes).
Misschien hoopte Preminger, die al
filmende in barre geldnood kwam te
verkeren, door enige seks zijn geld
schieters te behagen, maar onver
klaard blijft, waarom voor Castle's
zwarte vrouw iemand werd gekozen
die weliswaar heel mooi is doch zelfs
bij een amateur-toneelgeselschap zou
worden geweerd wegens gebrek aan
talent (irritant is het feit, dat zij uit
gerekend in Zuid-Afrika verschijnt in
het ene oogverblindende toilet na het
andere) en ook. waarom de karakters
niet zijn uitgewerkt. Het accent ls
geheel komen te liggen op het cyni
sche. a-morele spionale-gescharrel en
aangezien Castle daaraan zoal niet
met hart en ziel dan tqch met enig
genoegen schijnt mee te doen, spar
telt hij de gehele film door zo'n beetje
in de lucht.
Je kunt nog altijd beter het boek
lezen.
Amsterdam-Cinecenter, 16 jr.
W. W.-B.
huis is uitgelopen, gaat „maatschap
pelijke zorg" zich met het kind be-,
moeien. Connie wordt opgenomen in
een tehuis, waar met „deskundige"
zorg over haar lot wordt beslist.
Chanowksi heeft zijn best gedaan om
alles zo gewoontjes mogelijk te laten
verlopen. Alleen, aan het geredekavel
van de „deskundigen" heeft hij een
wat ironische tint gegeven, met name
aan de vak-psychologe, die een eind
domheden weg kletst, waarde hon
den geen brood van zouden lusten.
Hier is speculatie op te gemakkelijk
te bereiken overbekende effeccten in
het spel Voor de rest volgt de film
slechts met grote keurigheid verzorg
de. maar erg plat getreden paden Er
groeit, wat betreft het meisje Connie
om wie het allemaal gaat. uit ..het
geval" geen persoonlijkheid. Het ge
val is aandoenlijk en in zoverre heeft
de film zeker sociaal propagandisti
sche waarde. Maar meer ook niet.
D.O.
kendheid vergaat niet, net zo min als
lelijkheid, doch het lijkt me geen doel
om naar te streven Dit terzijde). In
.Trick Pony" staat er evenwel iets
tegenover. Paul Simon speelt zo na
tuurlijk en eerlijk dat je in hem gaat
geloven, sommige bijfiguren en de
cors (de armoedige repetitiezaaltjes
in tegenstelling tot de pronkpaleizen
van de business-bazen) dragen het
stempel van de authenticiteit. Maar
bovenal: de liedjes zijn zo goed. Si
mon zingt er elf. waaronder „One
Trick Pony". „God bless the Absen
tee". „Soft Parachutes" en „Thats
why God made the movies". De tekst
is vrij van alle kitsch en soms ontroe
rend door eenvoud, de muziek uitste
kend. Vandaar dat „One Trick Pony"
niet alleen een film is voor fans van
een bepaald soor muziek maar voor
iedereen die van goede muziek houdt.
Amsterdam-Leidsepleinth., a.l. WWB
Elektronische wekker-radio, in wit of
zwarte uitvoering. Met digitale tijdsaan
duiding, AM/FM ontvangst. Radio of
wekkeralarm met repeteersysteem
d.m.v. snooze knop, automatische licht
sterkte regeling van de cijfers.
Sluimertijdinstelling tot 60 minuten met
automatische uitschakeling.
Normaal 80,- n'|
Brengt deze sensationele
achtbaan u niet op 'n idee? Inder
daad. m de Hema vindt de achtens
waardige Smt nog leuke kado's
voor lage prijzen. Fijn spe-1
len met deze dubbele
achtbaan. Met 4 autoo
tjes en voor deze pnjs
hoeft u 'm niet te laten
Warm aanbevolen voor uw trouwe vierwieler stoel-
hoezen van echte schapevacht met elastieken banden,
passen op vrijwel elke autostoel. Schapevacht-hoezen
hebben de prettige eigenschap 's winters warm en
's zomers koel te zija Normaal per vacht
Ook verkrijgbaar: acryl --6S.-NU90»
autostoelhoezen, per
set van 2 stuks
39,75 nu 33,-
met hoofdsteun
44,75 mo
staart 24.75
(excL batterijen).
Nu fantastisch speel
goed voor kleine
prijsjes Bijvoorbeeld:
stuntmotor MljlA
24,75^20?
tovertrein Mill A
39,75 JU»
hond 24,75 NÜ Oil,
(excL batl) £Ui
Luxe badhanddoek
van 100% katoen. In de
aktuele kleuren rose,
blauw en bruin. Afgewerkt
met fraai appliqué.
Formaat: 50 x 100 cm. In luxe
kadoverpakking
Aanbiedingen
geldig t/m 6 december.