aking blijft eigen in de aegio Warschau Vrouw van Mao weet van niets ABN Bank ladrid wil wel in de NAVO, nu het volk nog Breznjew ontvangt medewerkerReagan ABN Girospaar- Extra-rekening. Doodvonnis voor drie zwarten Zuid-Afrika n Lijkbezorging Frankrijk: misstanden Trms,. Trrnph, TTiri'!** indwet Uruguay: nesty zegt nee Jiang Qing voor de rechter ausen volgt cNamara op EL SALVADOR Palme bereikt akkoord over Sjatt-al-Arab EÊROAG 27 NOVEMBER 1980 TROUW/KWARTET speelt ann et Toe 8CHAU (Reuter, AP, AFP) De Poolse vakbeweging arlteit gaat uitgebreide stakingen ln de regio Warschau De v. iseren als de autoriteiten de drukker Jan Narozniak niet trees rt* termijn vrijlaten. Deze conclusie was gisteravond, zij htkerk et nog enig voorbehoud, te trekken uit een bijeenkomst ei prt ertegenwoordigers van Solidariteit in Gdansk, indel, f|Upn s htt"! Warschau van Solidarl rk'esl JaKle gisteren eerder op de dag l. PARIJS (DPA) De Franse regering wil een einde gaan maken aan mis standen op het gebied van de lijkbe zorging. Organisaties die zich met' begraven en cremeren bezighouden moeten voortaan aan bepaalde eisen voldoen en vaste tarieven hanteren. Doen ze dat niet dan loopt hun ver gunning gevaar. Een onderzoek van het ministerie van binnenlandse zaken heeft uitgewezen dat er op dit gebied in Frankrijk tal van misstanden zijn. Begrafenison dernemers hebben vaak een wijdver takt net van tipgevers. Zo kan het gebeuren dat een door ziekenhuisper soneel gewaarschuwde ondernemer al aan de deur staat voor de klandizie terwijl de familie van de overledene nog van niets weet. Ingeval van zelfmoorden en verkeers ongelukken maken de begrafenison dernemers graag gebruik van hun contacten met de politie en conciër ges van grote gebouwen geven voor een aantrekkelijke vergoeding met een het overlijden van een huurder door. Concurrerende ondernemingen maakten voor de klantenwerving ook gebruik van afluisterapparatuur en in het zuiden van het land ont vreemdde een ondernemer lichamen uit een gemeentehuis terwijl de con current al opdracht had de begrafenis te regelen. Om van de narigheid af te komen betaalden de nabestaanden twee maal de begrafeniskosten. hechtenis van Jan Narozniak zouden hebben te maken. Narozniak. een drukker, werkte als vrijwilliger bij de Warschause afde ling van Solidariteit Hij zou een ge- helm document hebben verspreid, waarin een hoge gerechtelijke func tionaris aanbevelingen doet voor de manier waarop met dissidenten dient te worden omgesprongen. Afgelopen rd echter bekend gemaakt, dat maandag legden arbeiders in de trac- rtegenwoordigers van de vrije torfabriek Ursus in Warschau het meging een beroep op de auto- werk neer. Ook in diverse andere fa- H-.fc hadden gedaan provocaties brieken is het werk inmiddels stil »dt vr e zetten en dat zij akkoord komen te liggen en te verwachten Pt scl 1 mel 0611 stakin8 *n de hoofd- valt nu. dat de acties zich verder de reeds begonnen stakings- te zullen uitbreiden. Aanvan- mf ujkwamen uit Gdansk berichten rhricf! vergaderende leden van Soli- n- T t zich wel achter de eisen van B Y.«hause afdeling wilden stel- -mkt-.i""" dat ze het nlet waren rt Het voorgenomen stakingen. La ng: 20 de omliggende regio. Jallet! a ythe., iment t m op de arbeiders in de rest van nd een beroep gedaan aan het n de blijven. In plaatsen als Ra- an wj n Lodz werden gisteren korte lot 22 Dderbrekingen gehouden, die 20.30i fns slechts marginaal met de inlsee Het A tering fORK ftPS) Amnesty Intema- wer[ veroordeeld de nieuwe grond- lloz ei m Uruguay zoals de militaire vanic van dat *and dle *°nda8 in een 8 idum voorleggen aan de kie- II JDe door de militairen voorge- uterd hervormingen" betekenen vol- ►udel de fnensenrechten-organisatie weri istitutionallsering van een sy- q dat bekend staat om onder- «êtho ng en martelingen die in strijd 5mpa et het internationale recht, toen ginselen van het ontwerp ge- ^Idus Amnesty, een blijvende nd aan de schendingen van idamentele rechten van de :oals die aan de orde van de dag inds de militairen in 1973 de t overnamen. De nieuwe grond- galiseert de greep van de mili- o op de politieke instelling. Am- heeft listen met de namen van len mensen die in gevangen- zijn gemarteld en ballingen uit ly hebben getuigd dat dit sys- ich gebeurt. zullen uitbreiden. Aan de staking bij de Poolse spoor wegen is inmiddels een einde geko men door een akkoord tussen de overheid en vertegenwoordigers van de vrije vakbonden bij het spoorweg personeel. De afgelopen dagen is re gelmatig geen treinverkeer tussen Warschau en Gdansk en tussen de hoofdstad en de voorsteden mogelijk geweest door een arbeidsconflict, dat zich toespitste op de verdeling van de toegezegde loonsverhoging. De Verenigde 8taten hebben inmid dels van de 8owjet-Unie geëist dat zij zich van elke actie onthoudt die de Poolse pogingen om de interne pro blemen op te lossen zou hinderen. Dit deelde het Amerikaanse ministerie van buitenlandse zaken gisteren mee Polen heeft het Westen gevraagd om acht miljard dollar aan nieuwe finan ciële steun om de steeds ingewikkel der wordende economische proble men de baas te blijven. Polen heeft het Westen gevraagd om de uitstaan de schulden ten bedrage van 21,1 miljard dollar te herzien. De nu ge vraagde acht miljard betreffen ver zoeken om nieuwe leningen. De West- duitse minister van buitenlandse za ken Oenscher heeft gezegd dat de Europese Gemeenschap overweegt hoe ze aan de Poolse wensen tege moet kan komen. PEKING (AP, Reuter, AFP) De vrouw van Mao Zedong, tien jaar lang ongekroonde keizerin van China, Jiang Qing, heeft tijdens het proces dat tegen haar is aangespannen geweigerd in te gaan op de beschuldigingen die tegen haar worden geuit. „Ik weet er niets van", antwoordde ze op alle uitspraken die haar werden voorgelegd. Jiang Qing lijkt hiermee de enige die weigert haar medewerking te verle nen aan het monsterproces dat in Peking aan de gang is tegen „de ben de van vier" en ..de kliek van Lin Biao" Haar weigerachtige houding om in te gaan op beschuldigingen dat ze het zou hebben gemunt op het leven van Deng Xiaoping en zou heb ben samengespannen tegen de vroe gere premier Zhou Enlai, vergroten de kans dat zij een zware straf zal krijgen. Volgens politieke waarne mers heeft mevrouw Mao tijdens het proces door haar houding bepaald geen beste beurt gemaakt. Jiang Qing kreeg vragen %orgelegd over een plan dat ze zou hebben ge maakt om samen met de drie andere leden van „de bende van vier". Wang Hongwen, Yao Wenyuan en Zhang Chunqiao, Deng en Zhou Enlai ten val te brengen en over het sturen van een missie naar Changsa voor een soortgelijke opdracht, maar op alle vragen bleef ze volhouden dat ze ner gens van wist. Rechter Zeng Hanz- hou. zelf ooit slachtoffer van het op treden van de radicale stroming, zei op een gegeven moment„Schrijf op dat de beklaagde alles ontkent". Eerder getuigde Wang Hongwen, het jongste lid van de bende van vier tegen Mao's vrouw. Ook twee vrouwe lijke getuigen legden verklaringen te gen haar af. Volgens berichten in de Chinese pers heeft Jiang Qing zich in de gevangenis ook zeer slecht gedra gen. Ze pikte dingen van tafel mee. om ze dan in haar cel te kunnen opeten! Wereldoorlog In de Noordduitse stad Kiel is giste ren het proces begonnen tegen de voormalige SS-officier Kurt Asche. Deze wordt ervan beschuldigd tij dens de bezetting van België en het noorden van Frankrijk 26.000 Joden naar de nazi-vernietigingskampen te hebben gestuurd. De 70-jarige Asche was de enige van de drie beschuldig den die voor de rechter verscheen. De ene SS-er, Himmlers rechterhand in België Ernst Ehlers pleegde in oktober zelfmoord en de 73-jarige SS-er Konstantin Canaris, tijdens de Belgische bezetting chef van de Ges tapo, is volgens artsen niet in staat te recht te staan. Aan het begin van het proces demonstreerden driehon derd Belgische joden in het centrum van Kiel en voor het gerechtsge bouw. MOSKOU, MADRID (Reuter, AP) De Amerikaanse senator Carles Percy heeft met een bezoek aan de Russische president Breznjew het eerste contact gelegd tussen het Kremlin en de komende regering Reagan. Het onderhoud tussen Percy en Breznjew duurde meer dan twee-en-een-half uur. De senator verklaarde na afloop van het gesprek wel enige hoop voor de toekomst te hebben. ADVERTENTIE ADVERTENTIE >raU ere k *e hi IINOTON (AP) De president - laarp Amerikaanse bank. Clausen, t algemene stemmen benoemd 'olger van McNamara als presi- an de WEreldbank. McNamara nenJlop 1 juli terug. Alle eenentwin- beel üen van het bestuur van de bank lab! 1 voor de benoeming van de 57- and Clausen Clausen is voorgedra- aan president Carter, die daar van wieg heeft gevoerd met zijn r h-b Ronald Reagan. Het la tra- NOS d*t een Amerikaan president ,-a.fte Wereldbank is. Alden Clausen ijaar president van de bank van irenigde Staten geweest 8,757. Tegoed direct opneembaar. Opnamekosten 2%. Rente gedurende 1 maand na bijschrijving vrij van opnamekosten. Storten en opnemen via uw bank- of girorekening. Viditel 369. Het bezoek van Percy aan het Krem lin is van belang omdat de republi keinse senator na de regeringswisse ling in Washington op 20 Januari naar alle waarschijnlijkheid de belangrij ke post gaat bekleden van voorzitter van de Senaatscommissie voor bui tenlandse betrekkingen. De belang rijkste onderwerpen van gesprek tus sen Percy en Brezjnew zouden de voortzetting van het SALT-proces en het graanembargo tegen de Sowjet- Unle geweest zijn. Na afloop van het gesprek verklaarde Percy dat de Sowjet leider hem „be paalde verzekeringen had gegeven die hoop geven voor de toekomst, hoop voor de Sowjet-Amerikaanse verhoudingen en hoop voor de we reld". Volgens persbureau Tass zou Breznjew gezegd hebben dat het van groot belang is om „een gemeen schappelijke taal te vinden" om de vastgelopen besprekingen weer op gang te krijgen. Breznjew zei dat de Sowjet-Unie bereid blijft op een con structieve manier met de V8 te blij ven onderhandelen. Percy, die ver klaarde zowel Carter qls Reagan als de Amerikaanse Senaat te vertegen woordigen. zal vandaag nog een ont moeting hebben met de Sowjet mi nister van defensie Oestlnow. In Madrid spreken de Europese lan den. de Verenigde Staten en Canada verder over vrede en veiligheid in Europa, zonder dat nog overeenstem ming bereikt is over de agenda van de zogeheten „eerste mand", waarin de principes van de Slotakte van Helsin ki besproken worden. Het geheel had veel van een dialoog tussen doven weg. aangezien de Sowjet-Unie op geen enkele manier inging op de ver wijten van westelijke zijde over de inval in Afghanistan en de behande ling van dissidenten. Parallel aan de Conferentie over Eu ropese Veiligheid en Samenwerking vond de afgelopen dagen ln Madrid ook een conferentie plaats over ont wapening en mensenrechten, georga niseerd door de Internationale Bewe ging voor Verzoening. De vroegere vertegenwoordiger van de V8 bij de VN. Andrew Young stuurde een ver haal over „politieke gevangenen in de Verenigde Staten", een onderwerp waaraan hij ln functie zijn vingers al eens brandde. Verder waren Nobel- vredesprijswinnaars Adolfo Perez Es- quivel uit Argentinië, Maired Corri- gan uit Noord-Ierland en de Ameri kaanse zangeres en oud-Vietnam ac tiviste Joau Baez aanwezig. Een volk vecht vóór zijn bevrijding en zelfbeschikking. Het voert oorlog té- BW gen de junta, tégen de zeer geweldda- I dige onderdrukking en tégen de militai re inmenging van de VS. In dit kader houdt het El Salva dor Komitee Nederland (ESKN) een Nationale manifestatie op zondag 30 november van 1 tot 6 uur s middags in het Roothaanhuis te Amsterdam (Rozen gracht 133). Deze manifestatie wordt financieel ondersteund door CPN. D'66, PPR. PSP en PvdA. Steun het volksverzet In El Salvador. Giro 29 36 572. ESKN, Postbue 8039, 5004 GA Tilburg. PRETORIA (Reuter, AP, AFP) Het Zuidafrlkaanse Hoog gerechtshof heeft gisteren drie zwarte Zuidafrikanen wegens hoogverraad ter dood veroordeeld. Zes anderen kregen gevan genisstraffen van tien tot twintig jaar. De negen nationalisten waren er tij dens het vier maanden durende pro ces van beschuldigd samen te hebben gezworen om een bank te overvallen en een granaataanval te doen op een afgelegen politiepost in de provincie Transvaal. De bakoverval vond afge lopen januari plaats. Drie zwarte gu errillastrijders gijzelden 25 mensen in de bank en hielden hen daar zeven uur vast. Bij de daaropvolgende be storming van het gebouw door de politie werden in het vuurgevecht de drie strijders en twee vrouwen ge dood. Rechter Jan de Villiers achtte de negen niet schuldig aan deze aan val maar wel aan die op de politiepost Soekmekaar. Bij deze actie, uitge voerd met Russische geweren de gra naten raakte niemand gewond. De Villiers sprak het doodvonnis te gen de 29-jarige Ncimbithi Lublsi, de '20-jarige Petrus Mashigo en de 24- jarige Maphtali Manana uit omdat ze ln het bezit waren van gevaarlijke wapens en gebouwen hadden ver kend voor mogelijke aanvallen. Hun gedrag was volgens de rechter „van het slechtste soort". Hij zei zich te realiseren dat de drie doodvonnissen een schok te weeg zouden brengen maar het ging dan ook om ernstige zaken. De drie krijgen de gelegenheid voor beroep; de andere zes niet De uitspraak van het Hooggerechts hof zorgde voor veel beroering. Op de publieke tribune vielen mensen flauw en braken anderen in huilen uit. De politie had grote moeite een schreeu wende menigte naar buiten te leiden. Daar werden vuisten geheven en vrij heidsliederen gezongen. Het laatste in Zuid-Afrika voltrokken doodvonnis was dat van de 23-jarige Solomon Mahlangu, april vorig jaar. Mahlangu, lid van het verboden Afri kaanse Nationale Congres, werd op gehangen op beschuldiging van moord op twee blanke mannen. Pro testen uit de hele wereld haalden niets uit. Tijdens besprekingen met de Spaan se communistenleider Santiago Car- rillo zouden de Chinese autoriteiten de stelling van de onvermijdbaarheid van de derde wereldborlog hebben opgegeven. Maar de kans daarop is alleen aanwezig, als alle vredelieven de volken zich verenigen in de strijd tegen het hegemonisme, de uitdruk king die men in China gebruikt als men de Sowjet-Unie bedoelt. Een me dewerker van Deng Xiaoping. Hu Ya- obang. zou tegenover Carrillo ver klaard hebben: „Het is nuttig deze twee mogelijkheden (samenwerking tegen Moskou óf een derde wereld oorlog) duidelijk aan de volkeren van de wereld bekend te maken". Tot aan de dood van Mao hield China steeds vast aan de onvermijdbaarheid van de derde wereldoorlog. Geleidelijk aan is men sedertdien dat standpunt gaan versoepelen, maar het is voor het eerst dat dit standpunt zo open lijk wordt prijsgegeven, een indicatie dat Dengs realisme nog steeds terrein wint. NEW YORK (Reuter) De speciale afgezant van de Verenigde Naties. Olof Palme, heeft een principe-over eenkomst bereikt met Iran en Irak over het vertrek van de koopvaardij schepen die vastzitten in de Sjatt-el- Arab. Dit heeft een woordvoerder van secretaris-generaal Kurt Waldheim bekendgemaakt. De technische details van de overeen komst worden momenteel uitge werkt, aldus de woordvoerder, zodat de noodzakelijke voorzieningen voor het vertrek van de schepen kunnen worden getroffen. Het is niet precies bekend hoeveel schepen vastzitten in de betwistte Sjatt-el-Arab, maar half oktober schatte de Verenigde Naties hun aantal op zestig. Palme keerde onlangs terug van een missie in Iran en Irak die ten doel had de twee oorlogvoerende staten aan de onderhandelingstafel te krijgen. De woordvoerder sloot niet uit dat de Zweedse socialistenleider opnieuw een bezoek aan Teheran en Bagdad zal brengen. Palme vertrok gister avond naar huis. ADVERTENTIE Steun de bevrijdingsstrijd, steun het ANC van Zuid Afrika ?en f Herman Amellnk RID De Spaanse minister van buitenlandse zaken, Jose Pedro •Llorca, heeft er in zijn toespraak tot de Conferentie over Europese Leid en Samenwerking geen misverstand over laten bestaan; zijn ng zal zich door geen enkele buitenlandse mogendheid laten ouden om zich aan te sluiten bij de Noordatlantische Verdragsor- o biifsatie. Toch zijn er voldoende redenen om te betwijfelen of het met het oetreding wel zo'n vaart zal lopen. uk) u bon zpU bestaat namelijk alles behal- thil V overeenstemming over de wense- tei nld van het lidmaatschap van de NA- D Dank zij een betrekkelijk afzijdige hou- •nto spanJe er doze eeuw ln geslaagd om bulten de eerste als de tweede wereld- °g te blijven. De meeste Spanjaarden iinl' f maar moelliJk wennen aan de ge- lieii i, dat hun land een actieve rol zou ten gaan spelen in het westelijke kamp >e!a! 8Paan*e ministerie van bultenland- ool houdt de directeur-generaal voor ïaa |KCarlos Fernandez Espeso, zich in- nde Ij. met het vraagstuk van de nla n8 tot de NAVO. Espeso, die een L'd h ln Brussel werkzaam was en die; zst I Smaakt van de Spaanse delega- naar de Conferentie voor Europese Vei ligheid en Samenwerking, meent dat de wens van de Spaanse regering om tot de NAVO toe te treden, niet beïnvloed mag worden door het feit dat de CEVS Juist in Madrid plaatsheeft. Espeso: „Al tijdens de voorbereidende be sprekingen hebben we steeds heel duidelijk gesteld: dat we gastheer zijn voor de CEVS en dat we een van de 35 aan de CEVS deelnemende staten zijn, zijn twee strikt gescheiden zaken. De conferentie vindt plaats op basis van de gelijkheid van de 35 staten en dat betekent dat elk land zijn eigen geluid mag laten horen. Spanje moet spreken volgens de Spaanse belangen, en hoeft niet op te treden als een soort bemid delaar." Espeso spreekt tegen dat er sprake is ge weest van Russische druk op Spanje Tij dens het bezoek van de Russische minister van buitenlandse zaken Oromiko aan Ma drid heeft deze geen enkele keer bezwaren geuit tegen eventuele toetreding tot de NA VO. Wel liet Gromiko uitkomen er de voor keur aan te geven dat Spanje neutraal zou blijven. Dreigementen dat de Russische ra ketten na een eventuele toetreding ook op Spanje gericht zouden worden, neemt hij niet serieus. Gezien het aantal Amerikaan se bases in Spanje is aan te nemen, dat er allang Russische raketten op doelen in Spanje gericht staan, aldus de directeur- generaal. De socialistische en communistische argu mentatie tegen een Spaans NAVO-lidmaat- schap vindt Espeso nogal in de lucht han gen. „Wij bezinnen ons momenteel op de vraag wat het beste is, het beste voor Span- Je en het beste voor Europa. Niemand wil graag bij een Europese oorlog betrokken worden. Dankzij een flinke dosis geluk zijn we "buiten de eerste en de tweede wereldoor log gebleven, maar wie zegt dat dat weer zo zal zijn? In de tijd dat u en ik hier zitten te praten, vliegt een militair toestel van Cen traal Europa naar Madrid. Kun je je onder zulke omstandigheden nog permitteren om te proberen Je kleren schoon te houden als iemand vlak bij staat te spetteren in een modderplas?" Evenwicht Het argument dat toetreding van Spanje tot de NAVO een verstoring van het machtsevenwicht ln Europa zou betekenen, vindt Espeso flauwekul „De hele theorie van het machtsevenwicht is er een van rigide, scholastische logica. Wat houdt dat evenwicht in? Het zijn alleen maar woor den! De these van het machtsevenwicht in Europa is gelanceerd door de Sowjet-Unie. Maar gesteld even, dat we zouden accepte ren dat er zoiets als een machtsevenwicht is. dan moet Je ook èlles meerekenen. Niet alleen de omvang van een bevolking of de macht van een leger, maar ook het econo misch potentieel, de delfstoffen. Het is al te simpel om te stellen dat het machtseven wicht wordt verstoord, als het aantal lan den van de NAVO met één wordt uitge breid." Ook voor deze uiteenzetting heeft Esposa een beeldende vergelijking: „Een koorddanser is permanent bezig met een evenwichtssituatie. Maar daarbij is hij niet alleen afhankelijk van zijn eigen kunnen, maar ook van de sterkte van het touw en eventuele zijwind. Toen Albanië in 1968 uit het Warschau Pact trad, betekende dat toch ook geen verstoring van het machtse venwicht?" Over de kosten die een lidmaatschap van de NAVO met zich zal brengen, maakt Espeso zich geen zorgen: „Je kunt niet alles ln geld vertalen. IJsland heeft helemaal geen gewa pende macht. Verder moet je de vraag stel- .len: hoe effectief is een leger? Het is gewoon niet mogelijk om geld in veiligheid te ver talen." Ook Espeso voorziet niet dat Spanje op korte termijn lid van de NAVO zal worden. Hij merkt op dat toetreding in het program ma van de regerende Unie van het Demo cratisch Centrum staat en derhalve in het regeringsprogramma. Maar hij acht het on denkbaar dat Spanje op basis van de helft plus een van de stemmen in het parlement zou besluiten tot toetreding tot het Atlan tisch bondgenootschap. „Als Spanje lid wordt, dan zal dat moeten gebeuren op basis van substantiële steun van de bevol king. Het is net als met de liefde daar kun je ook niet over stemmen. Het is aan de regering uit te maken wanneer het moment daar is." Of Spanje nu wel of geen lid van de NAVO wordt, het is buiten kijf dat het land geheel aan de kant van het Westen staat. Tijdens het onderlinge overleg tussen de leden van het Atlantisch bondgenootschap over de te volgen koers bij de besprekingen over Euro pese veiligheid en samenwerking, speelt Madrid zijn partij volwaardig mee. De Ame rikaanse ambassadeur Max Kampeiman liet eerder al doorschemeren dat eigenlijk niets toetreding van Spanje in de weg staat. Espeso lijkt dit te bevestigen: „De NAVO is meer dan een militaire organisatie. De NA VO is het beste apparaat voor de verdedi ging van de westelijke wereld. Spanje is een deel van die westelijke wereld en dus zou het niet meer dan logisch zijn als Spanje toetrad. Bovendien is de NAVO een orgaan voor overleg over politieke problemen. Het zou goed zijn als Spanje aan dat overleg zou kunnen deelnemen. Verder betekent het lidmaatschap van de NAVO ook dat we onze bewapening kunnen verbeteren." Het grote struikelblok blijft vooralsnog de Spaanse publieke opinie. De Spanjaarden zijn er door een decennia lang isolement niet aan gewend om zich betrokken te voe len bij het Europees en het Atlantisch ge beuren. De aanwezigheid van Amerikaanse bases en Amerikaanse waarnemingssta tions op Spaans grondgebied hebben daar geen invloed op gehad. Het land pakte het geld voor de huur van de bases graag aan. maar diep gewortelde huiver tegenover vreemdelingen is er niet door verminderd. Voorlopig zal Spanje dan ook nog buiten mededinging meedoen in de militaire en politieke Atlantische samenwerking.

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Nieuwe Leidsche Courant | 1980 | | pagina 7