Kabel „notitie" vraagt adempauze De ondergang van een variété-artiest Hollandse 'Pergolesi' heet Van Wassenaer T IS DAT HUIS MET DAT GELE LANTAARNTJE WAAR MOETIK JE AFZETTEN?" VVD verontwaardigd over betutteling Scientology kerk wil onderzoek bij belastingen Utrechtse musicoloog ontdekt: Huygensprijs voor Kossmann David Zinman gaat weg bij R'dams orkest DONDERDAG 27 NOVEMBER 1980 KUNST/RADIO/TELEVISIE TROUW/KWARTET Van onze parlementsredactie DEN HAAG De regeringsfracties CDA en VVD zijn sterk verdeeld over de kabelnotitie. Dit beleidsstuk van minister Gardeniers van CRM is gasteren naar de kamer gestuurd. De kamer had vorig jaar in een motie om een nota gevraagd. Die zou er per 1 oktober hebbén moeten zijn. De WD heeft verontwaardigd gerea geerd op het regeringsstuk. De fractie noemt het in een eerste reactie een ..onvoldragen werkstuk." Ook heeft deze partij aangekondigd ..zich tegen elke vorm van programmatische be tutteling met kracht te zullen verzet ten. De televisiekijker is volwassen genoeg om zelf te bepalen wat hij wil zien." Het CDA is daarentegen gematigd verheugd over de inhoud van het stuk. De christen-democraten vinden rindnCIGfS het een goede zaak. dat de overheid de mogelijkheid krijgt om commer ciële programma's die vanuit het bui tenland op Nederland worden ge richt. van de kabel te houden. De overheid kan dat doen door het staatsbedrijf van de PTT te verbie den voor de nodige straalverbindin gen te zorgen. Naar de mening van de minister zul len zenders die zich op Nederland gaan richten met door commercie doorspekte programma's een ernsti ge aanslag betekenen op het eigen omroepbestel. De veelvormigheid van ons omroepbestel, dat goeddeels wordt bepaald door culturele, politie ke en geestelijke opvattingen, zal zwaar worden ondermijnd, zo meent de bewindsvrouw Daarbij komt dat ook de STER te lijden zal krijgen van concurrentie uit het buitenland. De STER is een van de belangrijkste financiële pijlers van ons omroepbestel Naar het oordeel van het CDA moet worden gestreefd naar een Europees verdrag, waarin deelnemers afspre ken om eikaars omroepbestel te res pecteren. Die landen zullen dan stap pen binnen eigen grenzen kunnen ne men tegen maatschappijen die zich (commercieel) op een buurland of bondgenoot richten De CDA-fractie mist die aanzet in de notitie van de minister Zij vindt ook dat tijdens de „adem pauze" een goede aanpak wordt ge boden, maar dat er na introductie van de satelliet vooralsnog geen waarborgen zijn om het buitenlandse ..kwaad" van het scherm te houden. Het CDA vindt dat de verantwoorde lijkheid voor dat beleid in ieder geval bij de minister van CRM behoort te liggen. In de toekomst, wanneer ka belnetexploitanten de PTT niet lan ger nodig hebben, zou die verant woordelijkheid bij de exploitant ko men te liggen. Dat vindt het CDA een onverantwoorde verlegging van de verantwoordelijkheid voor het om roepbeleid Positief De PvdA heeft zich in een eerste reactie in dezelfde lijn uitgelaten. Woordvoerder Kosto noemde het een positief stuk van de minister en zei te hopen dat de bewindsvrouw op korte termijn met afdoende wettelijke maatregelen zal komen. Hieruit mag worden afgeleid dat een meerderheid in de 'Tweede Kamer van CDA en PvdA de minister alle ruimte zal laten om het beleid zoals in de notitie wordt aangekondigd voort te zetten. De WD heeft aangekondigd zich hef tig te zullen verzetten tegen plannen. Wat dat bij de behandeling van deze notitie in de kamer zal betekenen is nog niet duidelijk. Fractieleider Riet- door André Rutten Adempauze De notitie van de minister spreekt van een „adempauze". Het beleid dat wordt aangekondigd, moet worden gezien als een maatregel voor de mid dellange termijn. Daarbij moet aan een jaar of vijf worden gedacht. In de verderliggende toekomst zal het voor kabelnetexploitanten mogelijk zijn de PTT te passeren, omdat ze dan met eigen apparatuur program ma's van de satelliet zullen kunnen ontvangen. Voor het zo ver is. moet gebruikt om in internationaal ver- André van den Heuvel in De humorist band tot afspraken te komen. Ook het Nederlandse omroepbestel zelf moet de tijd gebruiken om zich aan te passen aan de dan ontstane situatie Aanleiding tot de notitie die nu is verschenen, is de aanvraag van kabelexploitant Dake vorig jaar om via het kabelnet in Sluis de Luxem burgse RTL op het Nederlandse ka belnet te zetten. Daarbij was hulp nodig van de PTT. Het parlement ontwaarde in deze aanvraag het ge vaar dat de Compagnie Télédiffusion onder de naam RTL Nederlandse pro gramma's zou gaan maken, met Ne derlandse reclames. Een meerderheid in de kamer, onder meer bestaand uit CDA en de linkse fracties, keerde zich heftig tegen deze ontwikkeling en kon het tij voor dat ogenblik keren Een aankondiging van wettelijke maatregelen in een nota zou minister Gardeniers vóór oktober van dit jaar aan de kamer moeten sturen. Afgezwakt In de nota, die is afgezwakt tot een notitie, geeft de minister nu aan dat zij tot „blokkade" zal overgaan in overleg met de minister van Verkeer en Waterstaat, die PTT-zaken behar tigt. De kijk- en luisterdienst van CRM zal doorlopend moeten bezien of vanuit het buitenland program ma's worden uitgezonden, die de nor men van de minister overschrijden. De norm wordt naar het oordeel van Gardeniers overschreden, wanneer deze geheel of gedeeltelijk in het Ne derlands worden uitgezonden. Ook ondertiteling eventueel met be hulp van teletekst of ingesproken vertalingen worden onaanvaardbaar geacht. Belgische programma's ziji\ daarvan uitgezonderd. Ook buiten landse zenders, die reclame gaan ma ken voor produkten, die alleen in Nederland verkrijgbaar zijn zullen worden tegengehouden. Evenemen ten bijvoorbeeld sportwedstrijden die voor de buitenlandse kijker niet interessant zijn maar niettemin worden uitgezonden met het oog de Nederlandse kabel zullen ook dat lot ondergaan. AMSTERDAM (ANP) De Sciento logy kerk in Amsterdam heeft een dringend verzoek gedaan aan de mi nister van financiën een onderzoek in te stellen naar het „lek" bij de belas tingdienst Amsterdam waardoor vol gens de kerk gegevens over haar in handen van Ombudsman Frits Bom van de Vara zijn gekomen. De Scientology Kerk vindt dat de Ombudsman „in zijn lastercampagne tegen de kerk is ingegaan op persoon lijke financiële aangelegenheden van enkele leden van de organisatie." Minister Gardeniers kerk (WD) zei vorige week al te ver wachten dat de regering met een na der standpunt zal komen, waarin het ingrijpen van de minister van CRM zal worden ontkracht. Volgens woordvoerders van de betrokken de partementen moet die kans uiterst klein worden geacht. Bovendien is juist dit punt kernachtig voor de par tijen CDA en PvdA Het plan dat staatssecretaris Smit- Kroes van verkeer en waterstaat door de PTT heeft laten ontwikkelen zal geen belemmering ondervinden van dit nieuwe beleid. Dit staatsbedrijf heeft aangekondigd door middel van 34 straalzenders alle kabelnetten in het land van zestien televisienetten te zullen gaan voorzien. Bij die zes tien netten zitten twee commerciële buitenlandse zenders: een Luxem burgse en een Engelse. Deze zenders zijn vooralsnog niet op Nederland ge richt en zullen door de minister dus niet worden tegengehouden. Ons commentaar staat op paf. 5 ROTTERDAM André van den Heuvel en Kitty Janssen, die zich ruim acht jaar gele den van het gesubsidieerde toneel hebben vrij gemaakt, spelen nu, onder regie van Henk Rigters, samen met Joan Remmelts, Ansje Been tjes, Peter Römer en Tim Co leman „De humorist" van John Osborne. De première ervan was dinsdagavond in het Hofpleintheater in Rotterdam, waar de voorstelling tot en met 6 december te zien is Zij zetten hiermee de koers voort, die zij in 1972 met „Wie is bang voor Virginia Woo IT' van Edward Al bee insloegen: stukken spelen die bij hun eerste verschijning zo nieuw waren, dat zij een groot deel van het publiek voorbij gingen, maar de moeite waard zijn gebleven, met daarin rol len die voor henzelf een uitdaging zijn. Omdat zij een kleine, particulie re onderneming vormen de Katrijn Theater ProducUes met gewoon lijk maar één stuk per seizoen, wisse len zij de serieuze voorstellingen af met blijspelen, die toch altijd meer publiek blijken te trekken en dus meer geld opleveren „De humorist" (The Entertainer, ver taald door Michel van der Plas), van 1957, in 1958 door de Haagse Comedie in Nederland geïntroduceerd en in 1969, weer met Paul Steenbergen, op nieuw gespeeld, is geen blijspel, al zou de titel het doen vermoeden. Het was bij zijn verschijnen in twee op zichten „nieuw" Er verscheen, zoals in Osbornes opzienbarende vorige stuk „Look back in anger" (Omzien in wrok) een sociale laag uit de samenle ving in op het toneel, die daar nog nauwelijks eerder te zien was ge weest. En het doorbrak het toneelrea- lisme door de invoeging van music- hall-scènes: de hoofdpersoon is een mislukkende variété-artiest, die je zo wel thuis als op bet toneel met zijn grapjes en zijn liedjes bezig ziet. De combinatie van die twee elemen ten is nu niet zo verrassend meer maar blijft wel doeltreffend: zij maakt het beeld van die man en de samenleving waarin bij probeert te functioneren mooi doorzichtig. Hij. Archie Rice (André van den Heu vel), heeft het variétévak geleerd van zijn indertijd zeer succesvolle vader Billy Rice (Joan Remelts), die hij zeer bewondert, wat in het stuk duidelijk kan worden omdat die vader bij hem inwoont. Maar hij werkt, zoals zijn zoon Frank (Peter Römer) klaarblij kelijk ook weer, in een uitgebloeid genre, een van de ten dode opgeschre ven negentlende-eeuwse instellingen. Je ervaart als toeschouwer zelf, dat hij eigenlijk niet meer gelooft in de nummertjes die hij voor het publiek ten beste geeft, dat hij, tegen beter weten in, ook thuis krampachtig en drinkend en grappen makend de schijn ophoudt en probeert de werke lijkheid niet te zien. Zijn vrouw Phoe be (Kitty Janssen) is er het bijna weerloze slachtoffer van, evenals ten slotte zijn oude vader. Het duidelijk ste weerwerk krijgt hij van zijn intel ligente dochter Jean (Ansje Been tjes), die meer doorheeft wat er aan de hand ia, omdat zij voeling heeft met wat er in de samenleving om gaat. Ook daardoor blijken er facet ten in het stuk te zitten, die verras send actueel gebleven zijn. Maar ook passages, die niet of maar tijdelijk op spanning komen. Dat ligt misschien ook hier aan: iede re rol wordt uitstekend gespeeld, maar niet altijd klikt de relatie tus- Archie Rice (Aodrc ven den Heuvel) met lijn bewonderde veder Billy Rice Mn twe« onmiddellijk.of gaat nroev tol AA, Maar rloorln tal ria iiaav. door Franz Straatman Voor alle muziekminnaars een nieuwe naam om te ont houden: Unico Wilhelm, graal van Wassenaer, 1692-1766, ln de wandeling der hoge Haag se kringen van het Tweede Stadhouderloze Tijdperk (1702-1747) beter bekend als Mijnheer van Twickel. De Utrechtse musicoloog dr Albert Dunning heeft hem geïdentificeerd als de componist van zes „concerti armonicitot nu toe ten onrechte toegeschreven aan Giovanni Pergole si (1710-1736). Concerten voor vier violen, altviool, cello en basso conti nuo die door hun hoge kwaliteit we reldberoemd zijn geworden. Stra- winski ontleende de tarantella in de Pulcinella-suite aan het zesde con cert. Het was al een dikke twintig jaar bekend dat deze werken niet van Per golesi konden zijn; er was een eerste druk gevonden. Den Haag 1740. waar bij de componist anoniem wordt aan geduid als een „illustere hand" wat toen sloeg op iemand van hoog maat schappelijk aanzien. Toch bleef de commercie vasthouden aan Pergole si. Platenmaker Philips had vorige maand tienduizend nieuwe opnames door I Musici voor verzending gereed staan, uiteraard onder de vlag Pergo lesi (het gaat om de uitgave van diens complete werk!), toen dr Dunning zijn vondst onder gebod van strengste geheimhouding mee deelde. Zelfs de leden van I Musici wisten tot op de dag van gisteren niet dat ze géén Pergolesi. ook niet Ricciotti (hij was alleen de uitgever in Den Haag), maar Van Wassenaer hadden ge speeld. De ingeperste papieren labels op de schijf vermelden nog de naam Pergolesi; alleen de omhullende do zen en toelichtingen zijn op het laat ste moment vernieuwd Dr Dunning, al jaren vruchteloos ki lo's brieven en paperassen nalezend in archieven en bibliotheken over de ze zaak. kreeg december vorig Jaar bij toeval een tip dat er op het kasteel Twickel (bij Delden. Overijssel) een muziekhandschrift met zes concerten was aangetroffen. Uit het handge schreven Franstalige voorwoord bleek de toedracht Tussen 1725 en 1740 had mijnheer van Twickel ten behoeve van de muziekclub van hoge heren (o.a. graaf Bentinck) deze con certen geschreven De uitgever Ric ciotti, die als eerste violist in dit groepje meespeelde, wilde ze graag uitgeven Dat weigerde de gelegen heidscomponist die Van Wassenaer was; (hij schijnt bezeten van muziek te zijn geweest, getuige de inhoud van zijn bibliotheek). Maar na aan dringen van zijn vriend graaf Ben tinck gaf hij toestemming, mits zijn eigen naam niet genoemd werd in de uitgave. En zo begon de verwarring, met in de negentiende eeuw toe schrijvingen aan Pergolesi en Handel Logische vraag, heeft Van Wassenaer nog meer gecomponeerd tussen het werk als hoogheemraad van Rijn land, lid van de Amiraliteit. bestuur der van de Oostindische Compagnie en ambassadeur ln Keulen en Parijs. Mogelijk, maar dr Dunning heeft op kasteel Twickel nauwelijks iets ge vonden. Een motet, misschien van hem, minder van kwaliteit Roos of tulp Graaf Unlco van Wassenaer als 27-jarige edelman geportretteerd. Volgens zijn broer Johan was hij iemand „die zich met groter hart stocht uitdrukt tussen masieklijnen dan in woorden". Musicoloog dr Dunning heeft niet kunnen achterhalen welk instrument Van Wasse naer bespeelde in de muziekclub van Haagse heren. Evenmin is iets bekend over zijn muzikale opvoeding. Mogelijk kreeg hij klavecimbel- en compositieles van de Haagse componist Quirinus van Blankenburg. (Joan Remmelts) in De humorist. Foto: Stodio Lemalrc weer teloor. Maar daarin zal de voor stelling wel verder groeien De Zuid-Afrikaanse schrijver An dré Brink is de Prix Médecis voor buitenlandse literatuur 1980 toege kend voor zijn boek A dry white Sea son. ADVERTENTIE: Speciaal vandaag Voor de laatste keer Om budsman-Antwoordman. Kij kers mogen telefonisch hun malheur voorleggen aan een deskundig panel, dat soms de weg naar het recht wijst. Ned. 2 21.56 m Nog voor bet jaar 2060". Finse film over alternatieve energiebronnen, zoals wind, water en zon. De onderzoekin gen in Engeland worden uitge breid belicht. Ned. 1/22.10 Dol op Mossaique des légu- mes, zeg maar groetenpaté? Recept en bereiding voor de lekkerbek via de radio. Hilv. 2/9.25 De gast van de week in NCRV Globaal is deze keer Willy van Hemert. Hilv. 1/13.20 DEN HAAG (ANP) De Jan Cam- pertstichting heeft de Amsterdamse schrijver Alfred Kossmann ter bekro ning van zijn hele oeuvre de Constan- tijn Hugeynsprijs toegekend. Aan de ze onderscheiding, een van de jaar lijkse Haagse letterkundige prijzen, is een bedrag van achtduizend gulden verbonden De dichter Ed Leeflang krijgt voor zijn dichtbundel, De hazen en andere gedichten de Jan Campertprijs. Leef lang is leraar in Amsterdam. Het ro mandebuut van Oek de Jong, Op waaiende zomerjurken, is bekroond met de F. Bordewijkprijs. De J. Greshoffprijs gaat naar Andre as Bumier voor haar essaybundel De zwembadmentaliteit. Andreas Bur nier is het pseudoniem voor dr. C. I. Dessaur, hoogleraar ln de criminolo gie aan de Katholieke Universiteit in Nijmegen. Professor Dr. A. L. Sötemann, hoogle raar in de Nederlandse letterkunde aan de Rijksuniversiteit in Utrecht, ontvangt de G. H. 's-GravesandepriJs voor zijn letterkundig werk over J. H. Leopold en J. C. Bloem. De vier laatstgenoemde prijzen bedragen vierduizend gulden JONGE DUBBELE GRAANJENEVER Op 19 december zal burgemeester Schols van Den Haag de onderschei dingen uitreiken. ADVERTENTIE ff fff Van onze kunstredactie ROTTERDAM David Zinman. chef-dirigent van het Rotterdams Philharmonisch Orkest, zal zijn drie jarig contract niet verlengen. Aan het einde van het seizoen 1981-82 (juli) verlaat hij zijn post Over een opvol ger is nog niets bekend Zinman werd met ingang van het seizoen 77-78 aangesteld als vaste gast-dlrigent Kort daarop werd be kend dat de vaste dirigent, Edo de Waart, zijn taak zou neerleggen. Uit de onderhandelingen over een opvol ger (namen van Klaus Tennstedt en Kyrill Kondrasjln deden destijds de ronde) rolde David Zinman. In een communiqué van het Rotter dams Orkest wordt gemeld dat Zin man zelf de wens te kennen heeft gegeven zijn vaste verbintenis met het orkest niet voort te zetten. Rede nen van persoonlijke aard hebben de doorslag gegeven. Sedert 1974 is Zinman ook vaste diri gent en artistiek leider van het sym fonieorkest van Rochester (in een van de staten aan de oostkust van de VS). Nog afgezien van de lichamelijke en geestelijke belasting die de leiding van twee grote symfonie-orkesten aan beide zijden van de Oceaan voor hemzelf meebrengt, betekent deze combinatie van functies een belem mering voor een normaal gezinsleven. Aldus het communiqué. Zinman heeft zijn familiale en huiselijke thuishaven in Rochester; hij zal ln de toekomst slechts incidenteel gastdi recties aannemen. dat ze een roos zien. Nu de tulp blijkt, wordt de proef q genomen met deze beroem ten. De verkoopleider van Japan (het land waar de ihX, is uitgebracht in oude doa u alvast negatief gereageerd naamswijziging. De tragielfl DE Ontdekking. j Dr. Dunning heeft zijn vondj rig beschreven in een wetei lijke (Engelstalige) uitgav Unico Wilhelm van Was» d( master unmasked Uitgai m Knul, Buren, prijs 95 guldes gave bevat het facsimile handschrift met de zes con< het voorwoord, plus het iji motet Laudate Dominum ii ejus. Philips bracht de zes c uit, gespeeld door I Musici 1 met twee andere strijkerso 'e die ook waarschijnlijk niet golesi zijn; van wie dan we onbekend. Ook al heet de see in de lp's verschijnen Levend de manier van voordragen e door I Musici is zo romant |k kleurd dat de romantisch-? j schrijving aan Pergolesi best L haafd had kunnen blijven. Di ten van Van Wassenaer zulle 01 de plaat nog „ontmaskerd" worden. Een mooite taak illustere handen van Gust hardt. Ton Koopman. Hogwood of Reinhardt hun ensembles. De hamvraag; Heeft het zin, zo'n ano nieme auteur te ontmaskeren. Dr Dunning. „De muziekwetenschap heeft tot taak vast te stellen hoe de zaken precies zijn. Aan de waarde van de concerten doet het niets af of toe. Shakespeare zei al; Geef een roos een andere naam. zij blijft hetzelfde ruiken." Helaas moet worden geconstateerd dat veel mensen pas ruiken ais je zegt Van uitgeverij Querido kreg p volgende boeken toegezont Salamander-pockets (priji Verhalen van T. Mann (herd 0 blz.). Jullie is jodenvolk, doe ten (2e druk - 111 blz.). De 10 eend dingen, van M. Den C druk 192 blz.). Alissa en l van A. Morriën (2e druk Een echte Kavalsky en andc len van C'Jacobi (eerder va bij Bruna. 11 blz - 16.90). van de „Koninklijke", doorja (2e druk - 116 blz. - ƒ21,50). van W. J. Otten (2e druk 9,90). Pestvogels en andt len van W van Toorn (II ƒ16,90). Een leeuwerik weiland, een keuze uit de van K. Schippers (226 blz. Geen volkse god in uw a< een keuze uit de gedicht Vlek (144 blz. - 27.50). De knecht, roman van A. v.d. (13e druk - 320 blz 29, Bij uitgeverij De Kern te schenen: Het huis Lauen L. O. Bosboom-Toussaint j sche roman uit 1885 534 1 gulden). En duizend jaar i dag. F L. Boschke geeft in I een uitleg van het begrip blz - 29.50). Geheimen vat dwenen beschavingen doorfl bergen (220 blz. 29.50). De minderheden, 600.000 v gen ln Nederland door P. cher, uitg. Van Gennep, J 216 blz - ƒ19,50 De beste Vlaamse streekge bereid door R. Demanet veerd door J. van Remoorti Helios, Kapellen, 111 blz. sopgave Van de Wetenschappelijke l te Amsterdam zijn: Over de gen van H. Claus door G. F. (98 blz. - 14.50) en Nieuwe een Herman Gorter boek Groot (110 blz. - 16,50). Tsaar Peter de Grote, doo Jonge. Uitg. Hollandia. Ba: blz -ƒ32,50) Leven met verhoogde bh Bijdragen van W van Veea daert en P Schreurs. Uitg. cum. Assen. 136 blz. - 22,50 Uitg. Rap, Baarn stuurde: 1 bloemlezing van gedichten eg (71 blz - ƒ17.50 stilte, bloemlezing gedichten Fens (86 blz. - 17.50) Van uitgeverij De Beuk in dam zijn twee dichtbun Kwestie van tijd door A. Bi blz. 12.50) en Het begint te van J. Boerma (32 blz. - 10 g Bij de Rotterdamse kunsti verschenen drie gedichtbua zon halveert de straat, van( hout (37 blz - ƒ7,50). Spelen gedachte, van H. Groen (40 gulden) en Zwaar bewolkt, opklaringen door W. de Vries 10 gulden). G. de Werd schrijft over t van Jan de Beijer. UUg. Spij 268 blz. - 29.50. Na l decemt 34,50. Het officieuze circuit, een over zwart en grijs geld door! tje en H. Cohen, uitg. Sp Utrecht. 195 blz - 17,90 Van uitgeverij Heuff te Nk kwamen: het nationaal wfl menstelling H. H. Been, illust J. Damme en tekstboekje vi H. Bosch (ƒ9,50). Thomas Huygen (eerder verschenen boek onder de titel „En buitel paradijs") 164 blz - 17.90). daagse dood van mijn vadtf Kersten (99 blz. - 19.5C' van Rosmalen zeventien etsei gedicht LiUth van M. Emant - 29.50) Van J Sinberg SU N. Gray (tekeningen) en een de van R. Kohnstamm zijn is een grote mensen problee! Ik zit ermee (42 blz en Ik l stiefvader... en dat is best (42 blz.). Prijs per deeltje 9 kinderboeken: Het gouden ei Maync 15.90) en Nu niet, door D*McKee 15.90).

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Nieuwe Leidsche Courant | 1980 | | pagina 4