Oliecrisis hielp Schoonebeek
Tekening van een lezer
houw
">s0"Z.ï£~
aanslag in 'dallas' is opgelost
Commentaar
n uitweg? (1)
In uitweg? (2)
Zuidoost-Drents dorp en de NAM hebben elkaar nodig
mVorVin9
angst
prijzig bed
)AG 25 NOVEMBER 1980
BINNENLAND
TROUW/KWARTET
H S5
•roi
het
rtet
in
at"
N vraagstuk van de kernbewape-
a in de wereld heeft zoveel ethi-
en ook religieuze aspecten, dat
p. erk die hierover zwijgt, haar'
üll t verzaakt De kerk moet wel
en. omdat de kernwapens een
Toepclijke breuk in het tradi-
vj Ie denken over de bewapening,
^n geforceerd, een nieuw tijd-
hebben ingeluid.
de traditionele wapens gold
n er et get>ru'k ervan hoe weer-
iuid tkkend ook nog zo'n beetje
Rick in een menselijke schaal. De
"i1" quenties ervan waren tot op
hoogte te voorzien. Dat
echter niet van de kernwa-
De grenzen van ons denken
en bij elke bespiegeling over
Gla wapens ruimschoots over-
Het mag een wat vreemdsoortige sa
menwerking lijken, maar toch dankt
Schoonebeek zijn huidige welvaart aan
het samenspel van miljarden mlcro-or-
ganismen en de Arabieren. De micro-
J1 de kernbewapening echter ge-
aardig en politiek effectief
dan moeten we doen als ze
wel in die menselijke schaal
We moeten niet alleen over
ipens beschikken (en over
>b« kien om ze onkwetsbaar te
repn en voor de eventuele vijand en
transportmiddelen om ze te
e. ea tren). maar wij dienen ook van
I et4 wlitieke wil te getuigen om
of laat in geval van nood die
ook werkelijk in te zetten
le wwezigheid van kernwapens is
II voldoende. Nee. er moet ook
lijk gemaakt worden dat wij
valk
fnt' is tegen deze achtergrond
h", t, dat de hervormde synode in
Dgen duidelijkheid heeft uitgespro-
dat zij niet langer met de
•stel prachtigheid van de politiek en
neef systeem van kernbewapening
«n i even. De synode heeft principi-
,nee" gezegd tegen kernwapens
laaraan de consequentie ver-
van een eenzijdige ontwa-
T ng. Maar biedt deze uitspraak
M-H een uitweg?
arul
£d r een mogelijk perspectief kun
•noi we eigenlijk niet somber ge-
Mei l zijn. De werkelijkheid is nu
spr naai dat we hoe dan ook met
^•nwapens zitten opgescheept,
idei
■alt vraag is niet of we ze al dan niet
'an uis willen hebben. Ze zijn eren
i^een in alle harmonie verlopen-
rederzijdsc ontwapening zal
staat zijn deze wapens voor
uit de wereld te bannen. De
rid weet hoe ze die dingen
maken en anders dan de
:n zelf kan die kennis niet
vernietigd. Elk, ook met
lionele wapens uitgevochten
liet tussen landen met een
•szins ontwikkelde technologie,
steeds het gevaar in zich dra-
dat de partij met de rug tegen
muur vooi de verleiding zal
[wijken de tegenstanders alsnog
geweldige dreun met een in de
f«nfcst aangemaakt atoomwapen te
"ïd tn mel a'k gevaren van ecn
ch: 1 nieer te beheersen en complete
>rlog.
er in de laatste instanties ook echt
gebruik van willen en zullen maken.
Dat echter het buiten de mense
lijke schaal staan van het kernwa
pen en het er bij het ontwerpen van
theorieën toch binnen houden
vormt de ongeloofwaardigheid van
de kernbewapening: de grote leugen
waarmee wij ons zelf in de eerste
plaats in de luren leggen.
In de eerste na-oorlogse jaren was
dit paradoxaal genoeg nog niet zo'n
brandend probleem. In béide kam
pen lag zoveel groot en betrekkelijk
..grof" materiaal opgestapeld om
een wederzijdse vernietiging te ga
randeren. dat geen zinnig mens het
in zijn hoofd haalde er gebruik van
te maken. De logheid van het wa
pen maakte het in-cffectief.
Maar de techniek schreed voort. De
wapens werden verfijnd, beter toe
gerust om ook op grote afstand
militaire doelen uit te schakelen. De
kernbewaking leek op het eerste
gezicht een hanteerbaarder middel.
Al gauw werd echter duidelijk dat
een beperkte kernoorlog alleen
maar een theoretische mogelijkheid
was. De op verlies staande partij in
zo'n oorlog zou natuurlijk op een
gegeven ogenblik naar zwaarder
materiaal grijpen. Het kleine kern
wapen zou wel eens de lont kunnen
vormen voor een grote en alles
vernietigende kernoorlog.
t vraagstuk van de kernbewape-
la ig mag daarom niet geïsoleerd
ogi irden van de vraagstukken van
iventionele bewapening. Maar
echt stelt ook de hervormde sy-
Jc net als de politiek duide-
prioriteiten Eerst de kernbewa-
ling beheersen en de vraag onder
zien: hoe scheppen we gegeven
huidige stand van zaken een
iteem dat een maximale veilig-
id garandeert?
n I hervormde synode heeft hier-
organlsmen legden miljoenen Jaren ge
leden de basis voor wat het grootste
olieveld van West-Europa zou worden.
Op hun beurt hebben de Arabieren de
olieprijs zo hoog laten oplopen dat het
rendabel blijft deze uiterst taaie massa
te exploiteren. De wereldwijde oliecrisis
van 1973 was voor Schoonebeek een
geluk bij een ongeluk. Het Zuidoost-
Drentse dorp werd erdoor behoed een
grotendeels leeggelopen „spookdorp"
te worden.
door Jan Sloothaak
voor nu het middel aanbevolen van
de eenzijdige ontwapening van Ne
derland met alle consequenties die
dit kan hebben. Letterlijk schrijft
de synode dan ook: „In geen geval
rechtvaardigt de bescherming van
onze vrijheden, dat wij onze veilig
heid baseren op de mogelijke ver
nietiging van al wat ons en onze
tegenstanders lief is en op de aan
randing van de schepping." De mo
gelijke consequentie hiervan, na
melijk die van een Sowjet-overheer-
sing, neemt de synode voor haar
rekening met de woorden: „Maar
belijdend mogen wij zeggen: we
kunnen leven met onze Heer, des
noods ondanks het politieke sys
teem."
Ais norm heeft de synode hiermee
ongetwijfeld de juiste richting ge
wezen en christenen zouden die
norm ook in geweten moeten aan
vaarden. Maar ook de synode mag
niet aan de weerbarstigheid van de
werkelijkheid voorbijgaan en ver
geten dat eenzijdige ontwapening
slechts een middel is en geen doel
kan worden; een middel om gege
ven de ingewikkeldheid van de in
ternationale samenleving een maxi
male veiligheid te garanderen.
Het toepassen van dat middel tot
dat doel vraagt een lange weg. Het
begaan van die weg is bij uitstek de
taak van de politici, die de synode-
uitspraak mogen aanvaarden
niet als een politiek programma of
dictaat (want als het zo bedoeld is,
faalt de kerk en is zij in constantijn-
se arrogantie vervallen), maar als
een morele steun in de rug op een
weg die ons wellicht uit de doolhof
van de bewapening zal voeren.
Zoveel is zeker, dat er voor het
gaan op die weg veel geduld nodig
is. Het hoort tot de pastorale zorg
van de synode nu ook dit geduld op
te brengen én de deskundigheid om
de politici op mogelijkheden te wij
zen. De synode moet zich duidelijk
van (al dan niet kerkelijke) actie
groepen onderscheiden.
Iedereen In Schoonebeek die
de Nederlandse Aardolie
Maatschappij (NAM) een lek
kende olieleiding meldt krijgt
een cadeaubon van vijftien
gulden. „Je kunt toch moei
lijk bij de mensen aankomen
met twee kwartjes om hun
telefoontje te vergoeden,"
zegt Henk Stokman, sectie
chef grondzaken. Vandaar
dat beloningssysteem. De be
volking van Schoonebeek
houdt haar bodem graag ge
vrijwaard van oliedrab en
zout uit het binnenste der aar
de. En de NAM heeft er zelf
ook belang bij lekkages in de
kiem te smoren.
Een goede samenwerking dus. Dat Is
dan ook de basis waarop Schoone
beek en NAM samenleven. De streek
en de NAM zijn nauw met elkaar
verstrengeld. Het had echter maar
een haar gescheeld of de aardolie-
maatschappij had haar blezen ge
pakt. Beginjaren zeventig zag het er
naar uit dat 115 miljoen kubieke me
ter olie In de grond moest blijven
zitten. Van de oorspronkelijke 180
miljoen kubieke meter was maar een
kwart gewonnen. Door de taaiheid
van het produkt en de steeds grotere
toestroom van (zout) water werd het
echter steeds moeilijker de olie nog
rendabel omhoog te halen. De olie
prijs liet niet toe dat (dure) technie
ken werden ontwikkeld om die taaie
oliebrij toch boven de grond te
krijgen.
De NAM hield er al rekening mee dat
het laatste restje olie er in de jaren
tachtig zou worden uitgeperst. De
maatschappij met zijn vijfhonderd
werknemers en bijkomende economi
sche voordelen zou vertrekken. De
bekende „Ja-knikkers" zouden op
houden olie uit de diepte op te pom
pen. Gelukkig voor Schoonebeek
kwamen de Arabieren net op tijd met
hun oliecrisis te hulp. De gestegen
olieprijzen maakten het plotseling
weer interessant om toch die nieuwe
technieken maar verder te ontwikke
len. Zo kon het gebeuren dat minister
Van Aardenne enkele weken geleden
het „RW-2-project" begon. Door het
injecteren van het ondergrondse olie
veld met hete stoom kan uiteindelijk
65 miljoen kubieke meter olie (bijna
veertig procent) alsnog worden ge
wonnen. Schoonebeek kan weer twin
tig jaar vooruit.
Tolerant
Schoonebeek lijkt verbazingwek
kend tolerant als het om de NAM
gaat. Het sleutelwoord is „vertrou
wen". zegt burgemeester M. Schnee-
man. „Er is een unieke verhouding
tussen de gemeente en de NAM. geba
seerd op een compleet open en fair
spel. Als wij het milieu willen sparen,
voelen ze dat bij de NAM bij voorbaat
aan en proberen er op in te spelen.
Het is een kwestie van wederzijdse
beïnvloeding. We hebben elkaar no
dig. In die wetenschap beduvelen we
elkaar niet. De bevolking beseft dat
ook en weet dat er zo nu en dan wel
eens een offer moet worden ge
bracht." Zo'n offer is bijvoorbeeld de
stoomketelinstallatie die in een na
tuurgebied is gekomen in plaats van
op het industrieterrein, zoals de ge
meente graag had gewild. De NAM
vond dat echter te duur worden. Wel
zijn de waterbehandelinginstallaties
ondanks hogere kosten op het
industrieterrein gekomen. Maar
haast de heer Schneeman zich te ver
zekeren het is nu ook weer niet zo
dat de gemeente alles maar klakke
loos aanneemt wat de NAM zegt. De
gemeente heeft een extra grote dienst
gemeentewerken waar een stuk ken
nis voorhanden is om de NAM zo
nodig tegenspel te kunnen geven.
Voor een deel is men echter aangewe
zen op hogere instanties. Het is een
feit dat aan het stoominjectieproject
risico's verbonden zijn. In installaties
en leidingen wordt een enorme druk
en hitte ontwikkeld tot 140 bar en 360
graden Celsius. Wat dat betreft ver
laat Schoonebeek zich grotendeels op
rijksinstanties, zoals het Staatstoe
zicht op de mijnen.
Olieregen
Een ja-knikker in het Drentse land
Dat ook de bevolking zelf uiterst tole
rant is, bleek enkele jaren geleden
toen Schoonebeek drie dagen lang
door een „menselijke fout" een oliere
gen te verduren kreeg. Er was een
oliespuiter ontstaan die slechts met
moeite kon worden bedwongen. De
inwoners vonden het vervelend, maar
in het hele dorp was niemand te vin
den die de NAM aan de schandpaal
wilde nagelen. „Dat kwam doordat de
mensen wisten dat ze met de NAM te
maken hadden en dat wij het wel
weer in orde zouden maken." zegt
voorlichter Frank Duut. Wel klonk in
de gemeenteraad enige irritatie om
dat het allemaal zo lang had geduurd.
„We vonden het toch wel kwalijk dat
de NAM indertijd niet het materiaal
voorhanden en de kennis in huis had
om direct in te grijpen," zegt burge
meester Schneeman. De NAM heeft
sindsdien maatregelen genomen,
vooral in de sfeer van „voorkomen is
beter dan genezen". Maar bovendien
zijn er veel extra veiligheden inge
bouwd, zeker nu met extra hoge druk
en geweldige stoomtemperaturen
wordt gewerkt. „Net als bij de gasput-
ten in Groningen zijn er diep in de
grond veiligheidskleppen ingebouwd.
Zelfs als er een vliegtuig op valt kan
Tekeningen, bij voorkeur in liggend for
maat. sturen aan Trouw, jury politieke
prent, postbus 859, 1000 AW Amster
dam. Naam en adres aan de achterzijde
vermelden. Voor geplaatste prenten is er
een boekenbon.
dat geen kwaad. De kleppen sluiten
meteen af en de boorput wordt „ge
kild". Menselijkerwijs kan er niets
gebeuren," zegt Chris Hoogendijk, de
van Shell geleende supervisor van het
stoominjectieproject.
Overlast
Er valt niet aan te komen dat de NAM
een zeker overlast veroorzaakt. Stok
man: „Dit jaar leggen we vijftig kilo
meter leidingen. Daarvoor moet je
zo'n duizend contracten afsluiten,
vooral met boeren van wie we het
land doorkruisen". De enige manier
om dat goed te maken is zegt hij:
geld.
„Je kunt niet bij de boeren aankomen
en zeggen dat olie nu eenmaal nodig
is en dat zij anders hun karbonade
ook niet meer kunnen bakken". Er is
regelmatig overleg met individuele
boeren, standsorganisaties, water
schappen, de gemeente en noem
maar op. De medewerking is goed,
aldus Stokman.
„Weliswaar moet Je de overlast met
geld goed maken, maar het is geen
kwestie van afkopen. De NAM gaat
niet meteen met een grote portefeuil
le zwaaien als er iets aan de hand is.
De schade wordt vergoed, maar het
gaat vooral ook om de manier waar
op." Er raakt wel eens een boer geïrri
teerd als blijkt dat een lekkende lei
ding ondergrondse ongerechtigheden
in de sloten heeft laten lopen of als
zijn land is vervuild. „Maar nergens
heeft dat nog tot enig georganiseerd
verzet geleid."
Milieu
Dat geldt ook voor de beschermers
van het milieu. We hebben hier een
Stichting Milieugroep Rondomme,
die erg actief is", vertelt mevrouw
Cobie Enslnk uit Zandpol. Deze stich
ting waarin vooral veel huisvrou
wen zitten volgt (onder meer) de
NAM kritisch. „Als we aan de bel
trekken, dan wordt dat door de NAM
meteen geregeld." Zo heeft de NAM
een poos geleden reflecterende bolle
tjes bij waterbakken aangebracht
waar boorspoeling en olieresten in
terecht komen. Vogeltjes die daar in
raakten, overleefden het doorgaans
niet. De gevleugelde vrienden worden
nu echter op afstand gehouden door
de bolletjes. „Overigens moet ik erbij
zeggen dat we de NAM natuurlijk
niet echt tegenspel kunnen geven
Daarvoor hebben we te weinig kennis
van die ingewikkelde technische za
ken", zegt mevrouw Ensink. De werk
groep Eemsmond, die wat dit betreft
wat meer kennis in huis heeft, laat
inmiddels een monster van boorspoe
ling onderzoeken die de NAM regel
matig in de Eems loost.
De NAM doet er alles aan om alle
ongerechtigheden aan het oog te ont
trekken. Als je al bovengrondse lei
dingen ziet. dan zijn die ongetwijfeld
aan gene zijde van de Duitse grens.
„In Nederland zijn we wat gevoeliger
voor het milieu, in Duitsland geloven
ze nog in het Wirtschaftswunder
zegt Henk Stokman. Ook wil er nog
wel eens wat lawaai uit het aangren
zende Emlichheim overwaaien. „Bin
nenkort ga ik daar weer eens naar toe
om te proberen er iets aan te doen.
Dan ga ik ook praten overeen meelfa
briek die bij ons stank veroorzaakt",
zegt burgemeester Schneeman. Wat
dit betreft is in Schoonebeek zelf ook
de chemische fabriek Skado in op
spraak.
Geld
Schoonebeek (gegroeid van 4400 in
woners in 1945 naar bijna achtdui
zend) profiteert door een „lokatiebe-
lasting" en onroerendgoedbelasting
van NAM-geld. „Maar dat zijn we
grotendeels weer kwijt omdat we er
wegens de NAM een extra zwaar
ambtelijk apparaat op na houden en
extra uitgaven hebben voor bestem
mingsplannen", aldus burgemeester
Schneeman. De gemeenschap profi
teert vooral langs andere weg van de
NAM, die vrijwel alle werk uitbe
steedt. Aannemers, vervoerders con
structiebedrijven, de middenstand en
anderen verdienen een aardige boter
ham aan oliebaron „NAM". Dat ver
goedt veel. „We worden ondanks de
overlast geaccepteerd. Het belang
rijkste is dat de mensen vertrouwd
raken met de NAM", zegt Frank
Duut.
ADVERTENTIE
-Piano's
CHERNY
SCHIMMEL
RICH.WEBER LJ995
ZJOOT-
THIAN jnifr-
STEINWEGf***w*-
AUG.FÖRSTER JL2HK
ALEXANDER"" c ,Q|;
IRMBACH ÉUtóOr- 5.395.-
L1470r-10.995..
BECHNER
YAMAHA
\SM9? 13.425.-
- INSTAAT VAN NIEUW -
2.995.-
3.100..
5.575.-
9.975.-
5.3001
-„„BtCHTWN^ÓÓ'
PETROF AJWfc
ZIMMERMANN \AM07-
HEAGELE i 9J»0r-
BLÜTHNER 12t*40T-
ED.SEILEft.~-.
*SccASlQN.
Het hart van de Amerikaanse kij
ker (en van de Britse, de Zuidafri-
kaanse en ga zo nog maar even
door) is weer tot rust gekomen.
Maandenlang stond het bijkans
stil of sloeg het over. Maar de
bloedstollende spanning is ver
dwenen. Amerika weet wie „JR"
heeft neergeschoten.
De lotgevallen van „JR" hebben
in de VS tot een ongekende tv-
koorts geleid. J. R. Erwing,
wreed, gewetenloos, huwelijkson
trouw. is de hoofdpersoon in de
vakkundige soap-opera „Dallas",
een serie waarvan de AVRO des
tijds een handvol delen uitzond,
de verplichte minimumafname.
Nederland heeft dus nauwelijks
een glimp kunnen opvangen van
de problemen van de in de olie
rijk geworden familie Ewing uit
Dallas in Texas.
Dat is anders met de VS zelf. De
tranentrekker heeft miljoenen
gezinnen aan de (CBS) buis ge
kluisterd en wat zijn ze JR gaan
haten Voor de manier waarop hij
zijn vrouw Sue Ellen behandelde;
als een vod. Hij torpedeerde het
plan van Sue Ellen om een kind
te adopteren. Wat JR zelf niet
kon bereiken moest vrouwlief
niet buiten de deur halen. En zo
liep het met Sue Ellen van kwaad
tot erger met drankmisbruik en
overspel als dieptepunt. Maar de
schuld van alles har JR. Netzoals
hij een verhouding begon met
Sue Ellens zus Kristin en haar
vervolgens van de deur joeg met
de opmerking dat hij haar zou
laten oppakken als prostituée.
En JR was ook de kwade genius
achter de financiële ondergang
van concurrenten als Cliff Barnes
en Vaughan Leiand. Kortom, JR
de man die liegt en bedriegt, wie
zal hem niet met liefde haten?
De makers van de serie gebruik
ten de weerzin tegen JR handig
toen zij dit voorjaar een reeks
afleveringen moesten afsluiten
voordat in het najaar het seizoen
weer kon worden voortgezet met
een nieuwe reeks. In die laatste
aflevering van het voorjaar werd
JR neergeschoten, maar nie
mand zag wie het had gedaan. De
scripten lagen achter slot en
grendel en de voornaamste rol-
vertolkers hadden zwijgplicht.
Larry Hagman, alias JR, had als
vast antwoord op de vraag „Wie
schoot JR neer": Je hebt nooit
genoeg geld om dat geheim van
mij te kopen."
De afgelopen maanden hebben
commercie en kijkers de lotge
vallen van JR in de schijnwer
pers gehouden. Er zijn giganti
sche weddenschappen afgesloten
over de identiteit van de dader:
Sue Ellen? Haar minnaar Dusty?
Kristin? Cliff of Vaughan? Ieder
een had reden genoeg om hem uit
de weg te ruimen. Zelfs Jimmy
Carter vroeg tijdens een van zijn
verkiezingstournees in Texas of
iemand hem kon vertellen wie JR
had neergeschoten. Sinds no
vember 1963 had geen moordaan
slag in Dallas zoveel aandacht
gehad.
Het afgelopen weekeinde was het
zover. In een aflevering, die door
spekt was met reclamebood
schappen, waarvoor het volstrek
te record van een half miljoen
voor een halve minuut moest
worden betaald, werd het geheim
onthuld. De BBC meldde het in
een nachtelijk nieuwsbulletin
met wel de mogelijkheid om de
knop om te draaien voor de luis
teraars die het die avond zelf
wilden meemaken. Misschien dat
Nederland te zijner tijd ook nog
in de ban raakt van „Dallas",
want de AVRO schijnt de draad
weer te willen oppakken. Maar
voordat die aan de schietscène
toe is hebben we hier waarschijn
lijk al wel satelliet-tv. Daarom
verraden we hier wie JR neer
schoot: Kristin. Je overleeft het
en dus is er voor de andere haat-
dragenden nog een nieuwe kans.
Twee hoofdpersonen uit de door
miljoenen bekeken t.v.-serie
„Dallas": Larry Hagman, alias J.
R. Ewing, alias J. R„ de omhoog
gevallen oliebaron, en Mary
Crosby (dochter van Bing) als
zijn schoonzusje Kristin Shep-
hard, die haar zwager niet min
der verafschuwt dan de rest van
de familie. Hier poseren ze speci
aal even breed lachend voor de
fotograaf om te laten zien hoe
goed ze in 't echt met elkaar zijn,
maar hou die twee in de gaten
in de serie tenminste.
Omdat het al meer dan een Jaar
geleden is dat de beruchte
„Yorkshire ripper" een Jonge
vrouw vermoordde, was de voor
zichtigheid misschien hier en
daar iets verslapt. Maar nu vorige
week de nog steeds gezochte „rip
per" zijn dertiende slachtoffer
heeft gemaakt, is de angst weer
hoog opgelaaid. Op de campus
van de universiteit van Leeds,
waar het dertiende slachtoffer,
de 20-jarige studente sociologie
Jacqueline Hill woonde, wil nu
iedereen een alarmapparaatje
aanschaffen, worden roosters op
gesteld voor begeleiders van
meisjesstudenten die 's avonds
nog op pad moeten, en durft geen
meisje na vijven meer een stap
alleen buiten de deur te zetten.
Verscheidene meisjesstudenten
hebben hun studie tijdelijk afge
broken en zijn naar hun ouders
gegaan. Niet alleen in Leeds is
het onveilig voor vrouwen, maar
ook in andere steden in Yorkshi
re; de slachtoffers vielen in zes
verschillende plaatsen in dat ge
bied.
De handelwijze van twee niet
met name genoemde mannen
van de geüniformeerde politie
van Leeds is op het ogenblik het
gesprek van de dag. Gealarmeerd
door een student die een met
bloed bevlekte handtas vond en
herkende, gingen zij beiden op
zoek, maar niet nadat het eerst
twintig minuten duurde voordat
ze bij de vinder van het tasje
kwamen, vervolgens veel tijd ver
spilden aan het invullen van for
mulieren, en ten slotte volgens
ooggetuigen een vluchtig on
derzoekje van hoogstens vier mi
nuten in de buurt instelden op.
naar later bleek, nog geen vijftig
meter van het lichaam, dat pas
tien uur later werd gevonden. Ze
weigerden Jacquelines kamer te
onderzoeken. De algemene me
ning in Leeds en omgeving, ook
van de politie, is dat de „ripper"
een gewone werkman uit Leeds
moet zijn, die door een invloed
rijk persoon gedekt wordt, mis
schien zelfs door iemand uit poli
tiekringen.
Misschien slaapt iemand er wel
in, maar in elk geval heeft een
onbekend gebleven verzamelaar
op een veiling in Bern een ledi
kant aangeschaft voor 125.000.
Het was dan ook een bed waarin
eens Napoleon Bonaparte gesla
pen heeft; kenners hadden de
waarde op iets meer dan de helft
van het betaalde bedrag geschat.
Nog meer voorwerpen van Napo
leon en zijn vrouw gingen voor
bijna het dubbele van of veel
meer dan de schatting weg Na
poleons inktstel voor 78.000 (ge
schatte waarde ƒ42.000), zijn zil
veren drinkbeker voor op reis
voor een kleine ƒ10.000 1.500),
en een garnituur van verguld zil
ver uit de huiskapel van keizerin
Joséphine voor 63.000 15.000).
Het naaigerei van de keizerin
werd voor 45.000 verkocht.
Lekkage door diefstal Pas
toen het dak van de Bossche St
Jozefkerk door het slechte weer
begon le lekken, kwam een ver
moedelijk al jaren lopende dief
stal aan het licht: het dak was zo
poreus geworden, doordat dieven
er minstens 300 kilo lood en 100
kilo zink afgehaald hebben. De
gemeente Den Bosch heeft de
kerk aangekocht om er het stad
sarchief en een expositieruimte
in onder te brengen, maar dat zal
nog wel even uitgesteld moeten
worden; de schade aan wat er nu
tijdelijk lag opgeslagen, is al
groot genoeg.