Een fraaie kalender en een bijzondere synode Paus op bezoek bij de buren Gesprek gemengd huwelijk stokt Trouw Na 218 jaar geen Dorsman meer koster S§L Neveda Kwaliteit HUUR'S—- nmrrnr, VAN DA Ai DER RAPST IN KÖLN HERZLICH WILLKDMMEN Theologen betreuren besluit bestuur VOORBIJGA! VRIJDAG 14 NOVEMBER 1980 TROUW/KWARTET door A. J. Klei Het huizenblok, waarvan de door mij gehuurde woning deel uitmaakt, is gebouwd in 1902 en een fraai tegeltableau aan de zijmuur houdt de gedachtenis aan dit jaartal levendig Zijn er in dat jaar nog meer bijzondere dingen gebeurd?, vroeg een collega van elders, aan wie ik met enige trots deze versiering liet zien. De spot in zijn stem was onmiskenbaar, maar ik liet me daardoor niet uit het veld slaan en antwoordde prompt: ja. toen is de synode van Arnhem gehouden en hing er voor 't eerst een kalender van Theo van Hoytema aan de wand De ander keek me verbijsterd aan en geen wonder, want mijn rappe reactie zou ook de meest doorgewinterde kwismeester versteld hebben doen staan. Overigens was het natuurlijk meer geluk dan wijsheid, dat ik die synode en die kalender paraat had. Als Ik met de laatste mag beginnen, de uitgever A. G Schoonderbeek in het Noordhollandse Laren had me Juist de dag vóórdat mijn collega aankwam, de kalender voor 1981 van Theo van Hoytema gestuurd. Ik vermoed dat ik deze zending te danken heb aan 't feit dat ik op deze plaats al vaker mijn ingenomenheid liet blijken met de herdruk van de kalenders die de lithograaf Theo van Hoytema (hij leefde van 1863 tot 1917) in het begin van deze eeuw gemaakt heeft Voor het volgend jaar kwam een herdruk van de eerste door Van Hoytema ontworpen kalender in aanmerking: die voor 1902. Ik ben er nogal opgetogen over. Méér dan op zijn latere kalenderbladen gloeien hier de warme, herfstige tinten die zo kenmerkend zijn voor het werk van Theo van Hoytema. Nu ook niet de voorname weekheid, die me altijd boeit bij Van Hoytema. eerder een nauwelijks ingehouden uitbundigheid. We zien natuurlijk weer tal van „kleurige gevederde lijven", om een omschrijving te nemen uit de recensie die Cornells Veth in De hanen van Theo van Hoytema 1904 schreef over Van Hoytemas ..Vogelvreugd". Dit boek is trouwens eveneens herdrukt en kost net zoveel als de kalender: 21.90. De liefhebbers zijn thans op de hoogte. Ik begeef me nu snel weer naar het kerkelijk erf, ik weet wat ik aan deze pagina verplicht ben. Welnu, die synode van 1902 kwam ik tegen toen ik een diepborend verhaal over de honderd-Jarige theologische faculteit van de Vrije Universiteit te Amsterdam aan 't voorbereiden was. De lezer behoeft niet te vrezen dat ik hem ooit met dat relaas vervelen zal, het is onvoltooid naar de prullemand verwezen. Maar goed. ik was dan toch al bij 1902 aangeland, het Jaar waarin de tien Jaar oude gereformeerde kerken een synode hadden te Arnhem, waarop besproken werd of het geen zin had, de theologische faculteit van de VU en de theologische school te Kampen tot één predikantsoplelding samen te voegen en te vestigen in een nette provincieplaats. Blijkens „Sola gratia", het door mij ten gerieve van mijn onvoltooide artikel opgeslagen gedenkboek bij het eeuwfeest van de Kamper (hoge techool. waren de gereformeerde kerken in 1902 in verband met deze zaak „in rep en roer". Het zal duidelijk zijn. waar ik heen wil: naar de vraag of de gereformeerde kerken anno 1980 nog wel ééns in rep en roer geraken. Neem nu dat pas door de gereformeerde synode aanvaarde rapport over het gezag van de bijbel. Voorzover ik 't bekijken en beluisteren kan. is alleen de EO vanwege dat rapport in rep en roer. Ik heb tenminste al driemaal via die omroep vernomen, hoe droef het bij de gereformeerderen is gesteld, omdat het verhaal van David en Goliath volgens de synode niet waar gebeurd is en omdat, alweer volgens de synode, de woorden van Jezus Hem later door de schrijvende evangelisten In de mond 2ijn gelegd De EO wil kennelijk het vuur aanwakkeren, er zijn meer uitzendingen over dat synodale rapport In het vooruitzicht gesteld. Ik ben benieuwd of 't lukt. Ik bedoel: de gereformeerde kerken in rep en roer te brengen. DE PAUS WEER OP REIS Het artikel van de heer A. J. Kfo krant van woensdag werd met de kop: Er valt niks te W door Pieter ran der Ven AMSTERDAM Morgen vertrekt paus Johannes Paulus n naar de Bondsrepubliek voor een bezoek van vijf dagen. Nog nooit in de geschiedenis ls een hoofd van de roomskatholieke kerk zo dicht bij de Nederlandse grens geweest, Nederlanders moeten gewoonlijk een hele reis ondernemen om de paus te zien. Maar dit weekend wordt het teruggebracht tot een overzichtelijk dagtochtje, als de paus in levenden lijve in Keulen en Osnabrück is. Zal het bezoek zijn glans tot over de grens kunnen werpen? Er is rondom dit gebeuren zoveel geharrewar ge weest dat een prelaat sprak van een „onverantwoorde stemmingmake rij". De paus zal van alles moeten doen om irritaties weg to nemen en de ijzige verhouding met de evangeli sche kerk op te warmen. Van een ontspannen, alles en iedereen ontwa penend. superieur, geroutineerd op treden zoals in Polen of Ierland kan geen sprake zijn, zonder de Iultse werkelijkheid geweld aan te doen Het bezoek van de paus zal langs inmiddels vertrouwde lijnen verlo pen. met missen, toespraken, ont moetingen en enige pelgrimages. Za terdag staan Keulen en Bonn op het programma met een toespraak over huwelijk en gezin, ontmoeting met wetenschapsmensen en studenten en met de Duitse overheid. Zondag, in Osnabrück preekt de paus over de kerk in de verstrooiing en in Mainz over de mens In de arbeid. Op maandag ontmoet de paus daar ver tegenwoordigers van andere kerken en de Joodse gemeenschap en buiten landers. In Fulda wordt het graf van Bonifaclus bezocht en zijn gesprek ken voorzien met bisschoppen, pries ters, seminaristen en actieve leken. Dinsdag bezoekt de paus het Maria- oord Al tóttin g bij Passau. woensdag tenslotte is er in München een mis met de jongeren. Eeuwfeest Aanleiding tot dit bezoek is vooral het zevende eeuwfeest van de sterf dag van Albertus de Grote, die in Keulen begraven ligt. Bovendien wordt herdacht dat de Keulse Dom waarin oppenomen: De Rotter dammer. met Dordts Dagblad. Nieuwe Haagse Courant mei Nieuwe Letdee Courant Uitgave: Trouw/Kwartet BV Hoofdredacteur Jen ze Tarnminga HOOFDKANTOOR Postbus 859 1000 AW Amsterdam Wibautstraat 131 Amsterdam iel. 020-5629444 iele* 13006 Postgiro. 66 00 00 Bank Ned Cred-etbank Rckenmqnr 23 00 12 574 Gemeentegiro Amsterdam X11000 REGIO ROTTERDAM/DORDRECHT 3000 AX Rotterdam lel 010-115588 (abonnementen en bezorging) tel 010-115588 (redactie) lel 115700 (uitsluitend voor advertenties) Westblaak 4 Rotterdam REGIO DEN HAAG/LEIDEN Postbus 101 2501 CC Den Haag tel 070-469445 (abonnementen en bezorging) tel 070-469445 (redactie) tel 070-468864 (uitsluitend voor advertenties) Parkstraat 22 Den Haag REGIO NOORD/OOST-NEDERLAND (abonnementen en bezorging Postbus 3 8000 AA Zwolle tel 05200-17030 Melkmarkt 56 Zwolle Abonnementsprijzen Per maand f 16.98 Per kwartaal f 50,95 Per hall jaar 101.90 Per |aar f 201.60 Advertentietarieven op aanvraag Telefonische abonnementenop- dracMen (zie adressen boven) Opgave familieberichten 9-19 30 van maandag t/m vrijdag Op zondag van 18-20 uur telef 020- 5622797 Opgave mim-advertennes tel 020-5626262 of schriftelijk aan Mini-Adv afdeling, postbus 433. 1000 AK AMSTERDAM Adreswijzigingen uitsluitend schriftetijk aan onze Amsterdam se adressen honderd jaar geleden eindelijk werd voltooid Om de stemming te schetsen: zelfs deze aanleiding bracht al beroering. De heilige Albertus, bijgenaamd de Grote, was in zijn tijd een geleerde van naam, een belangrijk theoloog en kerkbestuurder. Hij was onder meer de leermeester van de bekendste mid deleeuwse theoloog Thomas van Aquino en verdedigde hem toen deze van onrechtzinnigheid werd beschul digd Moet de paus. zo vroeg men zich in de evangelische kerk af, nu uitgere kend bij het graf van Albertus in Keulen mooi weer gaan spelen? Pre cies de Keulse aartsbisschop Höffner was de grote drijver achter de veroor deling van de theoloog Hans Küng. In dat licht wordt de plechtige viering van de paus en Höttner bij het graf van Albertus weinig fijngevoelig ge acht. Maar ook van roomse zijde is tegen deze aanleiding geprotesteerd. Alber tus mag dan een groot theoloog zijn geweest, hij was bepaald geen vriend van de Joden. De paus. aldus de kri tiek. had zeker voor zijn Duitse be zoek een ander hoogtepunt moeten kiezen. Albertus staat ten volle in de lange christelijke traditie, die uitein delijk tot antisemitisme en de gaska mers heeft geleid, aldus de theologe Uta Ranke-Heinemann. Vervolgens werden veel mensen weer boos over die uitspraak Augsburg Er was een gans andere aanleiding mogelijk geweest en wel de 450-jarige- Augsburgse Belijdenis. Afgelopen zondag heeft de paus weliswaar met een enkel woord aan dit jubileum herinnerd, maar het heeft geen plaats gekregen in het bezoek. Zowel de stad Augsburg als vele protestantse kerk leiders hadden gehoopt dat een be zoek aan die stad de bladderende oecumene weer had kunnen op fleuren. Nee, het bezoek van de paus begint niet onder een wolkeloze hemel. Er is ai ongenoegen geweest over de kos ten, er waren protocollaire problemen met de regering Schmidt, die ook de verkiezingsbrief nog niet is vergeten waarin de bisschoppen, achteraf met kennelijk negatief effect, hun gelovi gen praktisch aanspoorden om op Strauss te stemmen. Verder was er een boekje over Luther, de kerkscheurder. waarover al eerder werd bericht. En deze week kwam de onvermijdelijke open brief van Hans Küng aan de paus. Voor de achten tachtigste keer bepleitte Küng (in gezelschap van zo'n 150 vooral theo logische prominenten) een andere houding van zijn kerk tegenover za ken als geboortenregeling, echtschei ding. de vrouw In het ambt. enzo voorts. Terecht liet het Vatlcaan we ten dat de brief geen nieuws bevatte, wellicht minder terecht voegde het eraan toe dat op alle gestelde vragen reeds uitvoerig en afdoende was ge antwoord in verschillende kerkelijke documenten Opvallend was de kritische reactie van de bekende politieke theoloog J. B Metz uit Münster. Hij vond het een teken van vermoeidheid en inflatie als altijd maar weer dezelfde promi nente lieden dezelfde soort open brie ven schrijven. Hij zag meer heil in een acüe van de basis, die dan naderhand eventueel door vooraanstaande kerk mensen kan worden gesteund. Bo vendien zou. volgens Metz. niet zo zeer aandacht gegeven moeten wor den aan de liberalisering van de kerk. maar aan een radicalisering. Vergelijkbaar 15. November 1950 Duitse VVV-poster over de paus in Keulen. In veel opzichten lijkt de Duitse situ atie op de Nederlandse. De verhou ding protestant-katholiek-onkerke lijk Ls ongeveer dezelfde, met sterk protestantse en sterk roomse land streken en met vergelijkbare gevol gen voor de kleine minderheid. Ook in Duitsland heeft de rk kerk veel priesters zien weggaan en weinigen zien aantreden, nam het kerkbezoek af en groeide het kerkvolk van zijn leiders weg wat betreft de opvattin gen over huwelijksmoraal Verschillen zijn er ook: de als trauma tisch ervaren opdeling in oost en west; een sterke financiële positie door de kerkbelasting, die voor veel macht bij de kerkelijke top zorgt; kerkelijke verbanden en organisaties van jongeren en andere leken lelden bepaald geeh zieltogend bestaan. Het opvallendste verschil is dat de Neder landse bisschoppen er vermoedelijk niet over dromen om de paus naar ons land te halen. Wat dat betreft kan de schrijver van „Vandaag" gerust zijn. Skepsis over zo'n bezoek of ergernis over de show zijn echter maar betrek kelijk vruchtbare gevoelens. Juist het feit dat de paus in een wat kritischer omgeving komt kan hem stimuleren om terzake te zijn en duidelijk te maken wat hij van de vormen van kerk en christendom in onze streken begrijpt. Voor de verhoudingen bln- nén en tussen de kerken en met de buitenwacht kan dat verhelderender en belangrijker zijn dan de dominee in de rechterbovenhoek van deze pa gina vermoedt. Koster H. Dorsman Van een onzer verslaggevers OOLTOENSPLAAT Voor het eerst in 218 jaar moet de hervormde gemeente van Ooltgensplaat het zonder een koster Dorsman stellen. Sinds 1762 was steeds een Dorsman koster van de kerk. Gedurende vijf generaties ging de functie steeds van vader op zoon. De vader van de laatste koster, B. Dorsman, kreeg zijn aanstelling in 1912. In 1950 werd hij opgevolgd door zijn zoon H. Dorsman, die nu. na dertig jaar. van de kerkvoogdij op de meest eervolle wijze ontslag heeft gekregen De laatste koster Dorsman heeft geen zoons. Het kosterschap raakt overigens niet uit de familie. Hij is opgevolgd door zijn schoonzoon C. Bogerman. Deze kop viel mij op omdat de dj gjj tevoren ongeveer op diezelfdepjLfla op deze pagina een foto had gest van de zeven, breeduit lachende Nederlandse bisschoppen. Het vef bijbehorende artikel mat echter^erk misère uit van de onlangs geho« i bisschoppensynode. Daar kun» bisschoppen dus niet om gelacfc hebben en zeker niet alle zeven le tegelijk. Of speelt een bepaald jy combinatievermogen mij partei erki ik dan ga denken aan het bezoet i ui de paus aan West-Duitsland dai cr?t morgen een aanvang neemt? AWjti het goed begrijp zal dat ook allerminst een verheugende gebeurtenis worden. „Een oecumenische berg van gebrok? L porselein." heeft iemand de n(je entourage van dit bezoek ai R t genoemd. Intussen zullen velen Dge de hoogte zijn van de woordew; mif die er in ons buurland rondom d rke bezoek heeft plaats gevonden d met het anti-Lutherboek toe fa eenvoudig niet te begrijpen wa# mte de rooms-katholieke kerk zulkt v evenementen blijft doorzetten, 0& Iedere katholiek die enige afflnfi heeft met het Nieuwe Testamea met de „breking des broods" nt eerste christenen moet gruwen* f w begrippen als massa-missen ops Uer vliegveld of ln een stadion, afga ies nog van de geldverslindende 7*en evenementen daaromheen. WH( m paus reizen, hij ga zijn gang, nla misgunt het hem, maar dit zij:7 die schade aanbrengen aan het gehele christendom. Eén dingt) hopen, dat de lachende bissctt) zich niet op het idee laten breaj dat ook wij hier „bezocht" nw? ve worden door de paus. Met nu» laatste uitspraken lijkt het oei maatregel die als allerlaatste Mmu overwogen en nooit genomen* moeten worden om het vertroi fflodi de gevers van dit soort ultsprjf Ijl weer wat op peil te brengen, genri Daarvoor zullen andere dinget de V. itpi moeten gebeuren ADVERTENTIE Nieuw. Neveda Zinnia. Modieus, modem. Zuiver scheetwol. Meerkleuren-eflect. Makkelijk te breien? AMSTERDAM De faculteitsraad van de faculteit der godgeleerdheid aan de Universiteit van Amsterdam is niet gelukkig met het besluit van het college van bestuur van de uni versiteit om de regeling voor docto raalexamens bij de faculteit der god geleerdheid te vernietigen. Deze rege ling hield in dat het ook mogelijk was de vakken dogmatiek, christelijke e- thiek en prakttsch-theologische vak ken voor het doctoraalexamen te be studeren. De faculteitsraad betreurt in een ver kenning „ten zeerste dat het college van bestuur het nodig heeft geacht de wet op het wetenschappelijk onder wijs van 1876 en het academisch sta tuut, dat dateert van 1921, zo strin gent toe te passen. ADVERTENTIE GENÊVE/ROME (ANP) De theologische gesprekken over het gemengde huwelijk, die al tien jaar aan de gang waren tussen Rome en de reformatie, zijn afgebroken omdat de partners het niet eens konden worden. De gesprekken gaan tussen de Lu therse Wereldbond en de Hervormde Wereldbond enerzijds en het Vati- caan anderzijds. De rooms-katholie ke kerk houdt vast aan de eis dat het gemengde huwelijk voor een katho liek priester wordt gesloten wil het geldig zijn. In ons land is reeds jaren geleden een overeenkomst tussen de synodes van de protestante kerken en de rooms katholieke kerkprovincie gesloten, die als gevolg heeft dat een huwelijk met een katholieke partner door de rooms-katholieke kerk erkend wordt, ook wanneer het in een protestante kerk wordt ingezegend. nisaties zijn begonnen in 1970. Toen werd erkend dat de scheiding der kerken het scherpst gevoeld wordt, wanneer een katholiek en een protes tant een huwelijk aangaan. Het zoe ken van een oplossing werd als belangrijkste punt op de agenda ge zet. Nu de theologen niet verder kun nen hebben zij in hun evaluatiebij eenkomst besproken wat hun dan te doen staat. Zij willen nu de aandacht richten op de effecten die wederzijdse erkenning van het ambt en van de kerken kan hebben op het vraagstuk van het gemengde huwelijk. Ook wil len zij kijken naar de gevolgen van de theologische en filosofische eisen, die ten grondslag liggen aan de huidige kerkrechtelijke praktijk inzake het In 1970 gemengde huwelijk. De gesprekken tussen de rooms-kat- De theologen willen er bij de wereld- holieke kerk en de protestante orga- raacj van kerken op aandringen, dat deze een onderzoek laat instellen naar de niet-theologische factoren, die bij een gemengd huwelijk een rol spelen. Zij bevelen de kerken aan eens een studie te maken van wat zij van zichzelf denken. Dit ter voorbe reiding op de oplossing van de oecu menische hamvraag, de wederzijdse erkenning *an elkaar als kerk. Resultaat Namens de r.-k. kerk namen theolo gen van het Vaticaanse secretariaat voor de christelijke eenheid aan de gesprekken met de hervormden en lutheranen deel. Van 1971 af kwamen de theologen vijf maal bij elkaar. In 1976 legden zij het resultaat van hun theologisch overleg voor aan de ker ken. De 38 reacties uit de drie kerken werden onderzocht in de evaluatlebij- eenkomst in Rome van 27 tot 31 okto ber. De reacties waren van dien aard. dat tot afbreking van de dialoog be sloten werd. Uit het materiaal dat de theologen meebrachten, blijkt, dat heropne ming van het gesprek over het ge mengde huwelijk pas zinvol wordt, wanneer eerst tussen Rome en Refor matie overeenstemming wordt be reikt over het wezen der kerk. Ook dient eerst een volledige en weder zijdse erkenning van elkaar als kerk en van het ambt te worden verwezen lijkt. Op een persconferentie van de luther se wereldbond werd meegedeeld, dat die wederzijdse erkenning gezien de huidige stand van de theologische dialoog niet mogelijk is. Dit betekent aldus de lutherse woordvoerder dat er voorlopig ook nog geen oplos sing in zicht is voor het gemengde huwelijk U-Orgelï tan VOO' HAMMOND Dmr,- 1.745,- WURtlTZER JJH:- 2.175,- HOWARD 337 juer- 1.525,- NOWINA 1.975,- EMINENT jxeeer- 9.400,- AMERIKAANS 1.695,- tor waarde van oor YAMAHA AW- 2.975,- KIENIE JM457- 1.695,- IN STAAT VAN NIEUW—— vuaa'de vOOt COSMOVOX 1.995,- WURLITZER HIHA AJmr- AM97- 4.495,- 2.995,- VISCOUNT 1.295,- EMINENT 1.375,- «HA 975,- Beroepingswerk NED. HERV. KERK Afscheid: op 16 nov. van OoLs ber te Hoogeveen; (NOP) A. Jonkers ber. te Dl Intrede: te Breukelen A. W. kand te Utrecht; te LJsseln van Laar uit Meteren-Est; te burg L. A. Nell uit Bol pinged am H. de Noo uit Westernljkerk. Bevestiging: te Lelderdt past. EUsabethzlekenhuis) Brommel uit Amsterdam. GEREF. KERKEN Afscheid: van Oroningen-ZU |c)f F Schoep, ber. te Gouda Intrede: te Bussum P. E. R. B Bazel (Zwitserland); te Ana West H. Peper uit Renkum H c GEREF. KERKEN (VRLJGJ Beroepen: te ZwijndrechK Lindt L. J. Joosse te LJmuida *e Afscheid: van Bodegraven lar dags) en van Alphen a/d W vonds) J. Borgdorff ber. teA» Intrede: te Zoe term eer J Hlf1* uit Huizum. GEREF. GEMEENTEN Beroepen: te Hendrik Ido N. W. Schreuder te Goes; te sum R. Boogaard te Lelden, dankte voor Rottei Bedankt: voor B Rijssen. Os. H. Bardeloos t, Op 61-jarige leeftijd is overl F hervormde predikant H. Bart rj Emmen. Hij was sinds 1975 a jf|| voor maatschappelijke la voor de stichting welzijnsbeii vanwege de hervormde kerkt wc te. Daarvóór was hij van 1954* wr teur van het vormingscenf Z1S Klencke. Ds. Bardeloos is rt iisj tot 1946 evangelist-h ul pprn Emmen geweest. Van '46 tot to hij predikant in algemene (MB 'Pn werk onder geïnterneerde ond hl) tot 1954 to LU# art •ce der llic In de radiorubriek „Kleur"' IKON is gisteren meegedeew Haagse hervormde predikant Q| van der Zee (50 jaar) de ven» P( ke opvolger is van dr. A H- tne Heuvel als secretaris generaal 0r hervormde kerk. Ds. Vanderi llrf nummer één zijn van de voflj ,.l£ genera* e !t( 1* die volgende week de g de wordt aangeboden. ADVERTENTIE et LINDENBERG biedt meer! Zaterdag 15 november in winkel; van 13.00 tot 1tW ENNY IJSKES-KOr signeert haar dichtbundels mei belangstellenden! - ld ld. Slaak 4-14, 3061 CS W* «de Postbus 4209. 3006 AE Rotterdam. J10' Tel. 010-111607 „rui Een bezoek méér danJ^J^

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Nieuwe Leidsche Courant | 1980 | | pagina 2