reldmarkten
[eer onrustig
Het Amro
Obligatie Fonds.
Unilever verkocht
12 procent meer
Braks blijft bij sanering
Zuinigheid
loont ook bij
centraal 'stoken
Merkbare invloed buren
Enige invloed bonden
bij steun Hoogovens
Als u in eersteklas
obligaties wilt beleggen.
De Amro Bank
is er voor iedere belegger.
Met advertenties V& D oppassen
^DREESMAMN
chommelingen goud en dollar
'Wall Street' op bezoek
Sluiting één Avébé-vestiging nog ter discussie
Niet ver genoeg voor PvdA
Duurder pond beïnvloedde gunstig
Hoger interim
Warmte verbruik vrij
nauwkeurig te meten
Auto zelf invoeren voordelig
Mening over reclame
SFNSDAG 12 NOVEMBER 1980
FINANCIEN EN ECONOMIE
TROUW/KWARTET
onze redactie economie
IstERDAM De goud- en geldmarkten, die de laatste
ik te maken hebben met sterke koersschommelingen, zijn
t eisteren nog niet tot rust gekomen. De goudprijs, die zich
ndag had hersteld tot 612 dollar per ounce, kwam weer
den de 600 dollar om aan het einde van de dag toch op 603
t uit te komen.
gratie wegens het tekort op de Duitse
betalingsbalans.
Bdlsr bleef gisteren op ruim 2.04
en kost in de vorm van bankpa-
f209 bij aankoop en 1.99 bij
m Aan het einde van de vorige
t Was de koers nog 2.11%. maar
ndag klapte de Amerikaanse
t in tot ongeveer 2,05 (en niet
0 zoals wij abusievelijk meld-
Bet pond sterling, eind vorige
oog ƒ5.14. stond gisteren op
0
Bflrtkkellngen van de laatste
oterziende. valt op dat de dollar
cent of zeven in waarde was ge-
ta voor de klap van maandag,
rerder afgelopen vrijdag de goud
met 36 dollar daalde en zich deze
gedeeltelijk herstelde en dat
otte het Engelse pond sterk ln
ging
voor dit alles een reeks van
•en; factoren die gedeeltelijk
1 elkaar in werken. Zo is de da-
van de dollar eigenlijk een op-
bedrog omdat er eerder sprake
jn een herstel van de Duitse
i die andere munten als de gul-
en de Zwitserse frank mee om-
gezogen heeft. Het ln Polen be-
e akkoord tussen de partij en de
vakbond werd als gunstig voor
jark gezien. Ook heeft de steun
Ie Fransen aan de mark hebben
ven. zijn uitwerking niet gemist,
dansen hebben hun tarief voor
eld op de geldmarkt verlaagd
nütenlandera niet verder aan te
ligen in Franse franken te beleg-
Daamaast namen ze nog een
Ul banktechnische maatregelen,
mark was de laatste tijd erg uit de
Was de daling van de dollar groten
deels optisch bedrog, ook bulten de
D-mark waren er wel redenen waar
om de Amerikaanse munt zakte. Uit
Saoedl-Arabié zouden veel dollars
zijn aangeboden op de valutamark
ten. Ook hebben geldhandelaren dol
lars verkocht om de winst binnen te
halen van de eerdere koersstijging.
De dollar was vorige week aanvanke
lijk omhooggegaan na de verkiezing
van Reagan als president.
Diezelfde verkiezing had aanvanke
lijk ook het goud omhoog gestuwd.
Ooud wordt als een veilige belegging
gezien ln tijden van Internationale
spanning, die, zo wordt geredeneerd,
het gevolg zijn van de verkiezing van
Reagan. Later daalde het goud weer
als gevolg van de rentestijging in
Amerika. Dollarleningen met hoge
rente waren althans op dat ogenblik
te verkiezen boven goud.
De Amsterdamse effectenbeurs kreeg gisteren bezoek van de voor
zitter van de beurs van New York, William M. Batten (rechts). Het
bezoek hield verband met de uitbreiding van de handel in Ameri
kaanse aandelen. Daarom was ook de Amerikaanse vlag uitge
hangen.
IDirecteur terug
bij Sea Search
Van onze redactie economie
DEN HAAG Dr. O de Ko-
jg, een half jaar geleden ont-
lagen als directeur van Hol-
ind Sea Search, komt ln die
wcöe terug. De raad van
ssen heeft hem dat
•aagd en De Koning heeft
eaccepteerd.
e KonJng was ontslagen om-
iftal hij naar de mening van
Commissarissen aandelen van
(Holland 8ea Search had ver-
Kocht met gebruikmaking van
■oorwetenschap. Dat was het
begin van een onverkwikkelij
ke ifialre met drie bultengewo-
m aandeelhoudersvergaderin
gen. beschuldigingen over een
weer en tenslotte het ontslag
(van de oude raad van commls-
L garissen De nieuwe raad heeft
[De Koning herbenoemd.
commissarissen
van plan officiële notering
te vragen voor de aandelen
op de beurzen van Am
en Londen.
Van onze parlementsredactle
DEN HAAG Minister
Braks (landbouw) bereidt de
sluiting voor van zes fabrie
ken uit het Avébé-concern, al
betwijfelt de Tweede Kamer
of al die fabrieken wel dicht
moeten. „Zoals ik er nu tegen
aan kijk. is het noodzakelijk
dat er ook een zesde fabriek
gesloten wordt," zei de minis
ter gisteren in de Kamer.
De Kamer steunde ln meerderheid
een motie-de Vries (CDA) waarin de
minister werd gevraagd pas eind vol
gend Jaar een beslissing te nemen
over de zesde fabriek. Braks toonde
zich bereid, om ln de loop van vol
gend jaar de noodzaak van sluiting
nog eens te bezien. Maar de voorbe
reiding van de sanering van het aard-
tlng van een zesde fabriek gaat
gewoon door. zei Braks.
De Kamer verwierp een motie Voort
man (PvdA), die tot uitstel van sane
ring zou leiden. Volgens Voortman
dreigt het plan ..ln geforceerd tempo"
te worden uitgevoerd. Daardoor ls er,
volgens de socialist, nauwelijks of
geen kans op een verantwoord over
leg tussen alle betrokkenen over een
mogelijke handhaving van de pro-
duktiecapaciteit. verbetering van het
sociaal plan en uitbreiding van vijf
ploegendiensten bij de overblijvende
AVB-fabrieken.
WD en CDA wilden de PvdA-moUe
niet steunen omdat „verwachtingen
worden gewekt, die niet waar ge
maakt kunnen worden." Minister
Braks keerde zich om de zelfde reden
tegen de moUe. Braks voelt niets voor
handhaving van de produktiecapa-
ceit, en vreest dat vijfploegendien
sten de financiële lasten van AVB
zullen verzwaren. Bovendien, zei
Braks gisteren. Is uitstel van de sane
ring ongewenst, in verband met de
accute betalingsproblemen van AVB
DEN HAAG De PvdA zal in de Tweede Kamer minister Van
Aardenne (economische zaken) aan de tand voelen over de
beloofde investeringssteun voor Hoogovens. De socialist van
de Hek wil weten waarom de minister de vakbonden „buiten
de deur" houdt, zoals de bonden zelf zeggen. ZIJ hebben er
gisteren bij van Aardenne persoonlijk op aangedron-gen om
betrokken te worden bij de uitvoering van de steunoperatie.
Na afloop van het gesprek met de
minister sprak bestuurder Henk Krul
van de Industriebond FNV over een
„stapje voorwaartsWeliswaar ligt
de bestemming van het grootste deel
van het geld al vast, maar over het
resterende bedrag- en eventueel ver
dere Investeringssteun kunnen de
bonden hun zegje doen. aldus Krul.
„Voordat de minister in de toekomst
beslist zal hij luisteren naar de zoge
heten paritaire commissie innovatie,
waarin de bonden en werkgevers in
de staalindustrie vertegenwoordigd
zijn. WIJ hopen dat de bonden een
volwaardige partij worden, als het
gaat om de besteding van de gemeen
schapsgelden," zei de FNV-bestuur-
der gisteravond.
Krul heeft Van Aardenne voorgehou
den, dat de bonden niet alleen willen
„opdraven als het bedrijf dicht moet
of Ingekrompen worden", maar ook
als het gaat om Investeringsprogram
ma's van ondernemingen. De toe
schietelijkheid. die de minister uit
eindelijk wist op te brengen, kan „een
principiële doorbraak betekenen, al
dus Krul.
ADVERTENTIE
Van onze redactie economie
AMSTERDAM Unilever heeft ln het derde kwartaal van dit
jaar over de gehele wereld twaalf procent meer verkocht dan
ln de overeenkomstige maanden van 1979. De verkopen
bedroegen namelijk 12.018 miljoen gulden, tegen 10.736 mil
joen gulden een jaar geleden. Gerekend naar hoeveelheden
namen de verkopen met 2,5 procent toe.
Het Amro Obligatie Fonds is een veilige
en gunstige manier van beleggen. U belegt in
eersteklas obligaties en in onderhandse
leningen van bijvoorbeeld de Nederlandse
Staat en de Bank Nederlandse Gemeentea
U loopt dus weinig risico's en de uitkering
is hoog.
Het Amro Obligatie Fonds is één van de
Amro Effecten-Beleggingsrekeningen.
Een volledig giraal systeem:
•u betaalt géén bewaarloon;
uw administratie is overzichtelijk;
•u krijgt automatisch gegevens voor opgave
inkomsten- en vermogensbelasting;
u kunt uw uitkering gratis doen herbeleggen;
•u kunt door middel van automatische
overschrijving beleggen.
In Europa had de produktgroep mar
garine, oliën en vetten vooral als
gevolg van betere marges bij de olie-
fabrieken een uitstekend kwartaal,
zo wordt ln een toelichting op de
cijfers opgemerkt. BIJ de meeste be
drijven was de gang van zaken in
Europa ln het derde kwartaal van
1980 redelijk. De resultaten van de
overige activiteiten, in het bijzonder
van chemische produkten en papier,
kunststoffen en verpakkingsmateri
aal waren echter lager.
De totale bedrijfswinst in Europa lag
beneden die van het derde kwartaal
ln 1979. toen de overdracht van de
supermarktactiviteiten van MacMar-
kets ln Engeland een aanzienlijke
winst opleverde. In Noord-Amerika
waren de resultaten enigszins beter
dan ln het derde kwartaal van vorig
Jsmr. BIJ de bedrijven ln de overige
gebieden bulten Europa was de gang
van zaken over het geheel genomen
bevredigend. In de eerste negen
maanden van het lopende jaar stegen
de verkopen van Unilever met elf
procent van 31.828 miljoen gulden tot
35.452 miljoen gulden.
Nagenoeg gelijk
De nettowinst van het concern (op
basis van eind september 1980 gel
dende wisselkoersen) bedroeg over
het derde kwartaal van 1979 354 mil
joen gulden, tegen vorig jaar ln de
zelfde maanden 355 miljoen gulden.
Van de nagenoeg gelijke nettowinst
in Juli/september 1979 was een bedrag
van 8 miljoen gulden toe te schrijven
aan de hogere koers van het pond
sterling.
De nettowinst over de eerste negen
maanden ging met vijf procent om-
AMSTERDAM Unilever zal over
1980 een interimdividend uitkeren
van 4,16, tegen 3,56 in 1979 per
gewoon aandeel van 20. De hogere
uitkering is uitsluitend het gevolg
van de sterke waardestijging van het
pond sterling ten opzichte van de
gulden (van 4,18 in november 1979
tot ƒ4,89 nu). De raad van bestuur
heeft namelijk besloten het interim-
dividend van Unilever Limited te
handhaven op het niveau van het
vorige jaar, te weten 8,94 pence per
gewoon aandeel van 25 pence.
De raad van bestuur wijst erop, dat
het onjuist zou zijn uit de nu bekend
gemaakte Interimdividenden con
clusies te trekken over de hoogte van
de slotdividenden. Over 1979 be
droeg het slotdividend op de gewone
aandelen Unilever 6,32 en het tota
le dividend ƒ9,88.
hoog van 960 miljoen gulden tot 1008
miljoen gulden. Zonder de extra stij
ging door veranderingen in de wissel
koersen met een bedrag van 34 mil
joen gulden zou de stijging, volgens
Unilever, twee procent hebben be
dragen.
ALMELO (ANP) Twaalf maanden
gevangenisstraf waarvan vier voor
waardelijk heeft de rechtbank in Al
melo gisteren voor steunfraude opge
legd aan de 32-jarige M. H. uit En
schede. De officier van justitie eiste
veertien dagen geleden zeven maan
den, waarvan twee voorwaardelijk.
In woningen met een centraal gestookte
cv-installatie kan het gebruik van warmte
in elke afzonderlijke woning redelijk
nauwkeurig worden gemeten (en dus in
rekening worden gebracht). Dit blijkt uit
een onderzoek naar de meest gangbare
verdampingsmeters en warmtedoor-
stroommeters, dat in opdracht van het
ministerie van Volkshuisvesting in Den
Haag door TNO in Apeldoorn ls gedaan.
Het meten en berekenen van de gebruikte
warmte is niet alleen rechtvaardiger voor
de individuele bewoners die zuinig
„stookt", maar heeft bovendien een voor
delige uitwerking op het collectieve ge
bruik van schaarse energie.
Goed nieuws dus voor
energie- en kostenbe
wuste bewoners en hope
lijk ook een goede aan
sporing voor de eigena
ren of beheerders van
centraal gestookte flat
gebouwen of apparte
menten.
Want het voordeel van
het plaatsen van deze
apparaatjes is niet alleen
dat de verwaimingskos-
ten rechtvaardiger in re
kening kunnen worden
gebracht, maar ook dat
hierdoor energiebewus-
ter wordt „gestookt".
Het totale energiever
bruik van woningen met
zo'n meter blijkt in de
praktijk namelijk vijf
tien tot twintig procent
lager te liggen dan het
totale energieverbruik in
woningen zonder meter.
Verdamping
De meest toegepaste
warmtekostenverdeler is
de verdampingsmeter.
Deze meter bestaat uit
een met vloeistof gevuld
buisje, dat op de radiato
ren wordt bevestigd. De
VERDAMPINGSMETER
f7///////
metalen grondplaat
schaalverdeling
buisje met meetvloeistof
radiator verwarmt de
(meet)vloeistof ln het
buisje, dat van boven
open is.
De snelheid waarin deze
vloeistof verdampt is af
hankelijk van de tempe
ratuur van de radiator.
Zodoende kan aan het
peil van de vloeistof wor
den afgelezen, hoeveel
warmte door die radiator
in een bepaalde periode
is afgenomen.
Eén keer per jaar kan de
stand worden opgeno
men en het buisje wor
den vervangen door een
nieuw meetbuisje.
Zoals opgemerkt kan het
verbruik redelijk nauw
keurig worden gemeten.
In tachtig procent van
de gevallen is de afwij
king minder dan vijf pro
cent. Voor het overige
zullen de afwijkingen
zelden de tien procent
overtreffen. In het alge
meen is het zo, dat de
bewoners die minder dan
het gemiddelde gebrui
ken, te weinig en dege
nen die meer dan het ge
middelde aan warmte af
nemen. te veel betalen.
De mogelijkheden met
verdampingsmeters te
frauderen om de verwar-
mingskosten te drukken,
blijken uiterst gering te
zijn. Meestal leidt het
knoien daarmee tot ho
gere, ln plaats van lagere
verwarmings kosten.
j het plaatsen van een
warmtedoorstroomme-
ter wordt het tempera
tuurverschil van het wa
ter bij de aanvoer en de
afvoerbuis geregistreerd
De beperking van dit
systeem ls echter, dat
zon apparaatje alleen
kan worden aangebracht
in woningen waarin de
centrale verwarming via
één aanvoer- en één af-
voerleiding loopt.
Uit het onderzoek blijkt,
dat elektronische warm-
tedoorstroommeters
nauwkeuriger zijn dan
mechanische. Maar ook
dit systeem heeft geen
honderd procent nauw
keurigheid, ook al is de
warmtedoorstroomme-
ter nauwkeuriger dan de
verdampingsmeter.
Uit proeven blijkt, dat de
afwijking niet hoger is
dan vijf procent. Het
warmteverbruik wordt
geregistreerd door mid
del van een meter die te
verzegelen is. Op deze
manier is frauderen uit
gesloten.
WARMTEDOORSTROOMMETER
warm te-af gifte rekeneenheid
Het warmte (energiever
bruik van een flat of ap
partement kan met on
geveer tien procent da
len of stijgen, als ln de
aangrenzende flats of ap
partementen een graad
hoger dan wel lager
wordt gestookt. Dit ver
schijnsel is echter geen
specifiek probleem bij
verdampingsmeters of
warm tedoorstr oomme
ters. Want hetzelfde is te
zien op de gasmeters van
met een eigen ketel ge
stookte flats of apparte
menten.
Een ander probleem ln
dit opzicht is dat in flats
en etagewoningen met
een centraal gestookte
cv-installatle, de tussen
woningen warmte krij
gen die niet wordt gere
gistreerd. Dat komt om
dat er in tussenwoningen
vaak cv-buizen lopen,
die (uiteraard) ook
warmte afgeven. Terwil-
le van de „eerlijkheid"
wordt door TNO geadvi
seerd bij verbouwing of
nieuwbouw het aantal
cv-buizen zoveel moge
lijk te beperken, en die.
buizen die er moeten lo
pen te isoleren.
De voordelen zijn even
wel zoveel groter dan de
nadelen, dat de conclu
sie moet zijn, dat het
aanbrengen van verdam
pingsmeters of warmte-
doorstroommeters moet
worden aangemoedigd
(en zonodig moet worden
afgedwongen).
In de meeste gevallen ls
het toerekenen van de
verwarmingskosten nog
een slag in de ruimte. De
verdeling van de verwar
mingskosten gebeurt na
melijk nog vaak op basis
van het vloeroppervlak
of van de radiatorcapaci
teit.
Aangezien er in deze ge
vallen geen direct (finan
cieel) verband bestaat
tussen verbruik en kos
ten. wordt zuinigheid
met energie bepaald niet
gestimuleerd.
Zoal* opgemerkt is uit
diversé onderzoeken
gebleken, dat door het
monteren van een
warmtemeetmethode,
het totale energiever
bruik in woningblok
ken met vijftien tot
twintig procent wordt
verminderd.
Uitgaande van een ge
middeld aardgasver
bruik van 2.500 m3 per
woning, een beparing
van 15 procent en een
prijs van 0,35 per m3,
bedraagt de gemiddelde
besparing per jaar 375
m3 of 130 gulden per
jaar. Gezien de te ver
wachten tariefverho
ging kan die besparing
oplopen tot ongeveer
185 gulden per jaar.
De investeringskosten
in verdampingsmeters
of warmtemeters zijn
tegen deze achtergrond
alleszins verantwoord.
Het is oppassen met ad
vertenties van Vroom
Dreesman. Dit blijkt uit
de advertentie Goed-
Koop. die dit warenhuis
onlangs plaatste.
In die advertentie wor
den allerlei elektrische
huishoudelijke appara
ten aangeboden tegen la
gere prijzen, waarbij
door de ..normale" prijs
een dikke streep is ge
haald en de „voordelige"
prijs groot en in vette
cijfers is afgedrukt. Bij
één artikel een radio/
recorder staat geen
..normale" prijs of advie
sprijs, maar alleen de
mededeling dat dit appu
raat NU 119 gulden kost.
Aangezien bij de radio/
recorder de indruk wordt
gewekt, dat de prijs lager
is dan anders, ligt het
voor de hand in de win
kel te vragen wat deze
radio recorder „nor
maal" kost. Een verwon
derde verkoper ant
woordt hierop zonder be
denking dat de prijs he
lemaal niet lager is. maar
dat deze radio'recorder
normaal ook 119 gulden
kost.
Gezien de gehele adver
tentie en de kreet „nu"
wordt door Vroom
Dreesman ln dit geval
een verkeerde om niet
te zeggen misleidende
tekst gebruikt Met ad
vertenties van V ii D is
het dus oppassen ge
blazen.
Een VW-Golf kost in de
Bondsrepubliek onge
veer 3.200 gulden minder
dan in Nederland en de
prijs van een Ford-Tau-
nus ligt in België ruim
2 800 gulden lager dan
hier. Daarom kan het ko
pen van een auto in het
buitenland, en die ver
volgens hier invoeren
voordelig zijn.
Dit blijkt uit een artikel
in de Consumentengids
van november. Het voor
deel zit vooral bij sommi
ge dure en grote auto's,
zeker als een korting op
de catalogusprijs kan
worden bedongen.
Er zitten wel enkele be
zwaren aan een dergelij
ke transactie, namelijk:
1) de prijzen dienen zorg
vuldig vergeleken te wor
den, 2) er komt nogal wat
„zelfwerkzaamheid" bij
kijken en 3) zit er nogal
wat papieren rompslomp
(„een ontmoedigende
hoeveelheid reglemen
ten en papieren") aan
vast.
Giftig
Voorts wordt geconsta
teerd, dat giftige kamer
planten die lukraak
worden verkocht voor
al voor kinderen gevaar
opleveren. Een onder
zoek toont aan, dat de
bloemisten en mark
tkooplieden. op één uit
zondering na. geen of
volstrekt onvoldoende
voorlichting geven over
het gevaar van planten
als de dleffenbachia, de
oleander, de anturium en
de philodendron.
ue consumentengids be
vat verder nog een aan
tal interessante artike
len. waaronder het on
derzoek naar radio-ver
sterkers en luidspreker
boxen.
B. F. C. van het Veld (reclameman): De kwaliteit
van de reclame in een bedrijf daalt in verhouding
tot de omvang van de medezeggenschap die erop
wordt uitgeoefend.
(Bijeengebracht door FHV/BBDO)