teagan belemmert
plossing gijzeling
[oskou: lood
oud ijzer
Blank Zuid-Afrika blij met Reagan
uropa wacht af
roepen Weddei in
torden van Tsjaad
Iran wijst voorstel
voor 'vrede nu' af
If
ft Carter waren beter zaken te doen
lische rol ontkend
Dodental El Asnam
nadert de 2600
Lech Walesa
'erg gelukkig'
Bani Sadr
op bezoek
bij troepen
Hof in Warschau
behandelt beroep
vakbond maandag
Nyerere blijft
president
van Tanzania
Journalisten staken
4 dagen in Portugal
'Camp David'
in de ijskast
Vuurwerk en
zorg in Azië
Ieder voor zich
rtDAG 6 NOVEMBER 1980
BUFTENLAND
TROUW/KWARTET
lames Horsey
SRAN Ronald Reagan's overwinning bij de Amerikaanse presidentsverkiezingen lijkt
jen te bekronen van de jongste pogingen een oplossing voor de gijzeling te vinden. Te
Irong in Iran het besef door dat het beter met Jimmy Carter dan met Ronald Reagan
f kon doen.
eek gisteravond ook uit de
si van de geestelijke leider van
ftters van de ambassade, Hoja-
m Khoeiniha Hij zei dat de
k van president Carter een mis-
is geworden, wat op zich geen
.loeft te hebben op de gijze-
Maar omdat Carter al in func-
I, zouden sneller oplossing heb
enden als hij herkozen was
overwinning van Reagan heb-
meer tijd nodig.
stellen ook andere Iraanse
oerders dat de verkiezingsult-
an generlei invloed is op de
n de betrekkingen tussen de
jde Staten en Iran. Carter en
i zijn immers beiden vertegen
{ers van de „grote satan",
n de afgelopen twee weken
gaven Iraanse regeringsfunctionaris
sen in privéi-gesprekken toe. dat zij
toch dachten sneller met Carter tot
zaken te komen waarbij ze de brood-
benodigde financiële middelen, die
door de Verenigde Staten in beslag
zijn genomen, en het militair materi
eel dat Iran in de Verenigde Staten
besteld en reeds betaald heeft, snel
zouden krijgen. Toen dit besef door
drong wat bleek uit de afgelopen
zondag door het Iraanse parlement
goedgekeurde voorwaarden voor vrij
lating van de Amerikanen was het
echter al te laat De peilingen lieten
toen al doorschemeren dat Reagan er
veel beter dan Carter voorstond
Misrekening
Naast de Iraanse misrekening met
jtENDE (Kameroen) (AFP) Aanhangers van de presl-
t van Tsjaad, Goukouni Weddei, hebben het noorden van
,land bezet en troepen van Weddel's rivaal Hissen Habre
zware slag toegebracht.
I in Yaoendé, de hoofdstad van
tuurland Kameroen, vernomen
Tsjaad Nadrukkelijk wordt
d dat Libische troepen Weddei
n hebben geholpen bij het be
h van de provincies Borkou. En-
i TOestc De internationale
^iag zich zelf komen overtuigen,
i woordvoerder van de presi
ituurlijk centrum van de drie
jksttfcies, Faya-Largeu, duizend ki-
ten noorden van de Tsjaadse
n in Ifwd N'Djamena is door Weddei
op de Gewapende macht
noorden (FAN) van Habre.
de plaatsen Kalait en Fada
zou zich in Waya bevinden.
Ijk getuige te zijn van
twinning".
wordt dat de regeringstroe-'
t noorden „gereinigd" hebben
bs te proberen N'Djamena
[eheel in handen te krijgen. De
stad is na langdurige en bloedi-
rechten. die tienduizenden men-
p de vlucht Joegen, onder meer
TERDAM Laten we niet hopen dat president Reagan
llfde politieke programma heeft als kandidaat Reagan
was de eerste reactie van een Sowjet-commentator. Niet
rbazingwekkend, want als Reagan doet wat hij tijdens de
pagne beloofde kan de Sowjet-Unie er nog van lusten.
naar Kameroen, thans verdeeld tus
sen de strijdende partijen.
Het bericht over Libische inmenging
was opgevangen door een Israëlische
journalist en radio-amateur, Michael
Gurdus. Hij maakte ook als eerste
melding van de Westduitse bevrij
dingsactie in Somalië en de Ameri
kaanse actie in Iran. De Llbtërs zou
den een strook van 200 kilometer aan
de Tsjaadse kant van de grens ln
handen hebben. Libische bommen
werpers zouden er doelen beschoten
hebben.
In Tsjaad is sprake van steeds wisse
lende allianties tussen verschillende
groepen die elkaar naar het leven
staan, en waarbij de traditionele te
genstelling tussen het islamitische,
straatarme noorden en het christelij
ke en animistische en net iets minder
arme zuiden thans minder een rol
lijken te spelen, dan persoonlijke ve
tes tussen de leiders. Weddei en Ha
bre zijn beiden noorderlingen. Zij
hebben zich lange tijd verzet tegen de
overheersing door het zuiden, maar
kregen later onderling ruzie.
betrekking tot de Amerikaanse ver
kiezingen lijkt het wantrouwen en de
machtsstrijd in de Islamitische repu
blikeinse partij, de grootste politieke
beweging in Iran een oplossing voor
de gijzelingsaffaire te hebben door
kruist. Binnen deze partij zetten ver
schillende kopstukken elkaar zoda
nig een hak uit vreei dat zij buiten de
boot zouden vallen, dat niemand
meer de verantwoordelijkheid voor
oplossing van de gijzeling wil nemen.
Politieke waarnemers wijzen op het
feit dat degenen die verleden week
donderdag de zitting van het parle
ment saboteerden aanhangers waren
van Ayatollah Behesjtl.de na Ayatol
lah Khomeini politiek meest gezag
hebbende geestelijke leider van Iran.
Wie in Iran de gijzeling weet op te
lossen, zal niet alleen binnenlandse
maar ook buitenlandse erkenning
verwerven. Ayatollah Behesjti, een
bij het Iraanse volk toch niet al te
populaire figuur, vreesde dat zijn ri
valen. onder leiding van parlements
voorzitter Rafsanjani de winst op
zouen strijken. Om dit te voorkomen
plaatste Khoeiniha, een van Behesj-
ti's volgelingen, premier Rajai, die
door diplomaten in Teheran met een
speelbal wordt vergeleken, in een bij
na onmogelijke positie.
Afgesproken werd dat de regering-
Rajal de verantwoordelijkheid voor
de Amerikaanse gijzelaars over zou
nemen Deze afspraak werd gemaakt
in de veronderstelling dat de poging
de gijzeling op te lossen uiteindelijk
zou mislukken. De regering-Rajai
heeft weliswaar gezegd de verant
woordelijkheid voor de gijzelaars
over te zullen nemen, maar lijkt wei
nig haast te hebben deze belofte ln te
lossen, omdat Rajai niet als een rege
ringschef naar buiten wil treden, die
de gijzelaars in handen heeft maar
hen. om binnenlandse redenen, niet
vrij kan laten.
GENÊVE (Reuter. DPA) De Vere
nigde Naties hebben een balans opge
maakt van de zware aardbeving die
Algerije op 10 oktober trof. Uit de
puinhopen van El Asnam zijn 2590
lijken geborgen. Naar verwacht zal
dit dodental nog stijgen. Ongeveer
60.000 mensen raakten gewond en
300.000 dakloos.
De internationale gemeenschap heeft
36 miljoen gulden aan hulp geschon
ken.
de campagne heeft Reagan
lende president steeds verweten
ij een zwak buitenlands beleid
t en dat hij onvoldoende geld
k voor de Amerikaanse defen-
Httn wil opnieuw onderhande
lt de 8owjetrUnie over het twee-
MT-akkoord. HIJ vindt dat ook
tussischr Backfire-bommenwer-
'n de 88-20 raket bij dat akkoord
en «orden betrokken. Verder wil
an nog eens duizend extra Minu
i-raketten aanschaffen en daar-
rijfduizend lanceerinstallaties
en. De Amerikaanse raketten-
aad zou daardoor minder kwets-
worden voor een eerste Russi-
ianval
wil de nieuwe president Car-
lan voor de verplaatsbare MX-
i» V0°rt2etten en meer gelden ter
kert lkkin« stellen voor de oprich-
13 diran een overal ter wereld snel
inzetbare interventiemacht Eerder
hekelde Reagan ook Carters besluit
dat hij niet doorging met de ontwik
keling van de zware B-l bommen
werper.
Erg bemoedigend voor een goede ver
standhouding met de Sowjet-Unie
zijn deze martiale uitspraken niet.
Toch wees niets er op dat Moskou
teleurgesteld was over de nederlaag
van Carter. Er werd alleen verbazing
getoond dat de overwinning van Rea
gan zo groot was Radio-Moskou
presteerde het zelfs te beweren dat
Carter had verloren wegens zijn eco
nomisch beleid èn wegens zijn vijan
dige houding tegenover de Bowjet-
Unie. Afgelopen zondag hield de
Prawda het er veiligheidshalve maar
op dat het niet veel uitmaakt of er
een Republikeinse dan wel een De
mocratische president in het Witte
Huis zit.
Amerika'» nieuwe president.
ITERDAM De reacties ln West-Europa op de verkiezing
arttRonald ReaSan zijn overwegend afwachtend. Alleen de
tij ie premier Margaret Thatcher was ronduit gelukkig met
eus Ze bleef gisternacht zelfs op om het verloop van de
d te volgen. Na het bekend worden van Reagans overwln-
I stuurde ze hem een allerhartelijkste felicitatie, waarin ze
loop uitsprak hem spoedig te kunnen ontmoeten.
kctie van Westduitse kant was
koeler. Bondskanselier
sdt liet alleen weten dat hij de
'e president nog deze maand
L °"tmoeten als hij toch in de
"et zijn om een hem toegekende
tn ontvangst te nemen Wat dul-
®r (en waarschijnlijk tekenend
t°e. reactie van de Westduitse
nee u-democraten) was de reactie
«ft«voorzitter Willy Brandt, fn
ellcltatie sprak hij de wens uit
e twee grote mogendheden zich
n inzetten voor stopzetting van
E£e"*eJdlo°P Wat dat betreft
nij Dij de nieuwe president niet
B aan het goede adres.
De overige Westeuropese landen be
perkten zich tot officiële gelukstele
grammen voor Reagan. Eerst maar
eens zien wat voor beleid Reagan
gaat maken, leek de ondertoon. De
voorzitter van de Europese minister
raad. Gaston Thorn, sprak de hoop
uit dat Reagan „Europa opnieuw zal
ontdekken". Hij zei niet geheel zon
der vrees te zijn dat de Verenigde
Staten nu meer op zichzelf betrokken
zullen raken en een wat isolationalls-
tische koers zullen gaan varen. Thorn
zou dat niet leuk vinden, zo liet hij
blijken. Ook hij zei dat eerst de be-
leidsdaden van de nieuwe president
zouden moeten worden afgewacht
WARSCHAU (AP) Ook de
leider van de vrije Poolse vak
bond, Lech Walesa, moest na
tuurlijk vertellen wat hij vond
van de overwinning van Ho
la kk tg dat Reagan heeft ge
wonnen. Ik waa er allang seker
van dat hij president sou wor-
Waarschijnlijk Is Waleaa daar
mee een van de weinige Polen
die voor Reagan Is. De Polen
In de Verenigde Staten stem
men traditioneel Democra
tisch. Carters minister van
buitenlandse zaken Mnskle
(Muskovltch) en sljn adviseur
voor veiligheidszaken Brze-
zlnskl sljn belde van Poolse
afkomst. Walesa's stiefvmder,
die In de VS woont, vertoonde
slch tijdens de campagne sa
men met Reagan tijdens een
verkiezingsbijeenkomst Maar
een woord ten gunste vsn de
Republikeinse kandidaat kon
er toen niet af bij Waleaa sr.
De Iraanse president Bani
Sadr (met bril) bezoekt de
troepen, in de buurt van de
oliestad Abadan. De raffina
derij daar ligt volledig in
puin en om het bezit van
Abadan wordt nog steeds fel
gevochten.
BAGDAD, TEHERAN (AP, AFP, UPI) De Iraanse leider,
ayatollah Khomeini, heeft het Iraakse voorstel voor „vrede
nu" op voorwaarde van erkenning van de Iraakse rechten
volledig van de hand gewezen. Hij riep de Iraanse troepen op
„door te gaan met strijd totdat Irak is verslagen. Er kan geen
sprake zijn van een compromis met de vijand".
WARSCHAU (AFP. Reuter. AP)
Het Poolse opperste gerechtshof zal
op 10 november het beroep van de
onafhankelijke vakbond Solidariteit
behandelen
De vrije vakbond van Lech Walesa
wil de veranderingen die de rechter in
Warschau in het statuut heeft aange
bracht ongedaan maken. Naar ver
luidt is Solidariteit tot geen enkel
compromis bereid.
Solidariteit kreeg wel erkenning,
maar moet in zijn statuut de „leiden
de rol van de communistische partij"
erkennen en kreeg onder bepaalde
omstandigheden niet het recht te
staken.
Khomeini sprak voor islamitische lei
ders die voor een religieuze plechtig
heid bijeen waren ln Iran. De ayatol
lah verklaarde dat Iran in de oorlog
„grote verliezen" heeft geleden, maar
dit was, zo zei hij, „in het belang van
de islam". „Veel van onze jongeren
zijn gesneuveld".
Iran, aldus Khomeini, moet voorbe
reid zijn op een gevecht van man-tot
man tegen de Irakezen. Hij keerde
zich fel tegen de Iraakse eis dat Iran
zich uit de havenstad Khorramsjahr
moet terugtrekken, een zinspeling op
de Iraakse aanspraken op de strategi
sche Sjatt-al-Arab. De rivier vormt
Iraks enige uitweg naar de Perzische
Golf. Ten tijde van de sjah hebben de
twee kemphanen afspraken gemaakt
over het grensgebied, maar die wor
den niet langer door Irak erkend. Irak
zegt Khorramsjahr nu volledig in
handen te hebben en heeft de stad
haar oude Arabische naam terugge
geven: Mohammara.
Irak heeft gedreigd dat als Khomeini
zijn- been stijf houdt, het ook delen
van de olieprovincie Khoezestan blij
vend bezet zal houden. Het is de
eerste keer dat met een permanente
bezetting wordt gedreigd. President
Saddam Hoessein zei dat als de oor
log voortduurt Iran steeds hogere ei
sen kan verwachten.
„Iedereen weet dat een land meer
recht op een gebied kan laten gelden
naarmate het zich langer in zo'n ge
bied bevindt", zei de president in het
Iraakse parlement. Hoessein zei dat
Iran er niet in was geslaagd het aan
gekondigde volksleger op de been te
krijgen, en waarschuwde dat Irak „de
troepen, de wapens en de wil" heeft
door te vechten totdat de vijand toe
geeft.
Gisteren werd weer melding gemaakt
van zware gevechten ter land en in de
lucht. Iran verklaarde dat parachu
tisten 140 Irakezen hebben gedood,
terwijl Irak 100 nieuwe Iraanse
slachtoffers heeft gemeld en de ver
nietiging van een telecommunicaties-
tation.
DAR ES SALAAM «Reuter) - De
Tanzanlaanse president Julius Nye
rere is gisteren beëdigd voor een nieu
we en laatste ambtstermijn Nyerere
maakte een uiterst sombere indruk
tijdens de plechtigheid bij de natio
nale vergadering
Tanzania kampt met grote economi
sche problemen door de gestegen
olieprijzen, de dure invoer, het voor
alsnog mislukken van nieuwe („uja-
mmaa' -jdorpen. de droogte, de slecht
draaiende industrie en een alles ver
stikkende bureaucratie
De komende dagen zal Nyerere een
regering benoemen, waarin naar ver
wachting veel nieuwe en jonge ge
zichten te zien zullen zijn.
Bijna de helft van de zittende parle
mentsleden werd bij de verkiezingen
verslagen. De kiezers konden kiezen
uit twee kandidaten, die belden door
de enige partij in het land waren
aangewezen.
Premier Edward Sokoine keert we
gens zijn slechte gezondheid niet te
rug. en zal naar verwachting worden
opgevolgd door de Tanzaniaanse am
bassadeur in Washington. Paul Bo-
mani De Tanzaniaanse afgevaardig
de bij de Verenigde Naties. Salim
Ahmed Salim, wordt eveneens in dit
verband genoemd Hij wordt echter
ook beschouwd al; een mogelijke op
volger van Kurt Waldheim als secre
taris-generaal van de Verenigde Na
ties. Salim was het afgelopen jaar al
voorzitter van de Algemene Vergade
ring en de speciale zitting van de VN
over het derde ontwikkelingsdecen
nium. Twee ministers verloren hun
parlementszetel, onder wie de enige
blanke, de vroegere Schotse missio
naris Sterling. Hij gaat nu met pen
sioen. Nyerere wil na deze termijn
hiet terugkeren om zich helemaal te
kunnen wijden aan de partij en om de
Tanzanianen te wennen aan de ge
dachte dat hij niet de enige leider is.
LISSABON (AFP) De Portugese
journalisten zijn gisteren voor vier
dagen in staking gegaan. De regering
en de werkgevers willen niet op de
looneisen van de journalisten ingaan.
De krantendirecteuren hebben wel 20
procent loonsverhoging geboden,
maar verwerpen de eis dat de be
roepss tatus van de journalist herzien
moet worden. Bovendien hebben ze
moeite met hun statuut.
AMSTERDAM De besprekingen
tussen Israël Egypte en de VS over
Palestijnse autonomie zullen worden
uitgesteld tot na Reagans beëdiging
in januari. Tot zijn aftreden heeft
president Carter ook internationaal
weinig meer ln te brengen. De komen
de twee maanden zal het vredespro
ces dan ook noodgedwongen stillig
gen Daarna zal het vooral afhangen
van de ministers en adviseurs die
Reagan om zich heen verzamelt op
welke wijze het sedert Camp David
voortslepende autonomiegesprek tot
een afronding zal worden gebracht.
De Egyptische president Sadat, die
de laatste jaren nauw bevriend is
geraakt met Carter, prees hen om zijn
inspanningen voor de vrede. Hij
sprak de hoop uit dat Reagan de lijn
Carter zou voortzetten. Ook de Israë
lische premier Begin had woorden
van dank voor de aftredende presi
dent. In het verleden heeft de rege
ring-Begin nogal eens kritiek gehad
op Carter, omdat deze Israël eigenlijk
maar beperkte politieke steun zou
hebben gegeven. In regeringskringen
in Jeruzalem heerste de vrees dat een
herkozen Carter de druk op Israël zou
opvoeren. In dat verband wijst men
erop dat een Amerikaanse veto over
een resolutie die de annexatie van
Jeruzalem veroordeelde uitbleef.
Voor een Incident in de laatste fase
van de Amerikaanse verkiezings
strijd zorgde de in mei afgetreden
Israëlische minister van defensie
Weizman, die met Carter meevloog in
het presidentiële vliegtuig en daar
mee openlijk diens campagne steun
de. Op die manier probeerde Carter
nog wat Joodse stemmen voor zich te
winnen. De Republikeinen èn de Is
raëlische regering oefenden scherpe
'kritiek op deze buitenlandse Inmen
ging in de binnenlandse aangelegen
heden van de Verenigde Staten Weiz
man had gisteren nog geen commen
taar op de nederlaag van zijn favo
riet, maar dat zijn eigen kansen om in
het Likoedblok mettertijd Begin op
te volgen er groter op zijn geworden,
is niet aan te nemen.
In de Arabische wereld was niet di
rect grote vreugde te bespeuren over
de verkiezing van Reagan. Reacties
uit verschillende landen wezen op
vrees dat een Republikeinse regering
zich krachtiger achter Israël zal scha
ren. Vooral de radicale Arabische lan
den lieten zich in die geest uit.
Een aardige „testcase" wordt Rea
gans beslissing over de levering van
F-15 jachtvliegtuigen aan Saoedi-
Arabië. Carter heeft die niet willen
leveren aan de vooravond van de ver
kiezingen. aangezien de toestellen
een bedreiging voor Israël zouden
zijn. Kiest Reagan voor levering, dan
verspeelt hij krediet in Israël, levert
hij de toestellen niet dan kan hij
uitbouw van het vredesproces naar
andere Arabische staten voor enige
tijd vergeten.
AMSTERDAM Voorzichtig opti
misme tot grote vreugde in de meeste
op Amerika gerichte en van Amerika
afhankelijke landen ln Azië op de
overwinning van de Republikeinse
presidentskandidaat Ronald Rea
gan. Japan hoopt zijn relaties met de
Verenigde Staten „nog te kunnen ver
diepen", Singapore en Zuid-Korea
juichen een nieuw „sterk Amerika"
toe dat het communisme een halt kan
toeroepen, en in de straten van de
Taiwanese hoofdstad Taipeh werd
vuurwerk afgestoken.
De beursnotering van de Amerikaan
se dollar in deze landen steeg bedui
dend naarmate het duidelijker werd
dat Reagan de nieuwe president zou
worden, maar eveneens steeg de dol-
larprijs van het goud. Waaruit de
financiële experts de conclusie trok
ken dat hoewel de zakenwereld in zijn
nopjes is met Reagans overwinning,
men eveneens de kans op spanningen
en oorlogen hoger acht met een Re-
DUblikein in het Witte Huis.
De grote mogendheid in het gebied.
de Volksrepubliek China, kijkt de kat
uit de boom en een woordvoerder van
Peking zei gisteren te hopen en te
verwachten dat de nieuwe Ameri
kaanse regering zich zal houden aan
de principes van het communiqué
van Sjanghai. Waarmee Peking im
pliciet te kennen geeft dat Reagan
niet moet proberen weer officiële be
trekkingen met het nationalistische
bewind op Taiwan aan te knopen. In
het communiqué van Sjanghai, on
dertekend ln 1972 door de eveneens
Republikeinse president Richard
Nixon, staat expliciet dat Taiwan
„deel uitmaakt van China"
Na de normalisering van de betrek
kingen tussen China en de Verenigde
Staten in januari 1979 heeft Washing
ton formeel met Taipeh gebroken en
in het communiqué dat ter gelegen
heid daarvan werd uitgegeven, staat
dat „de regering van de Volksrepu
bliek China de enige wettige regering
van China is".
Afgezien van de kwestie-Taiwan zou
er tussen Peking en het Washington
van Reagan iets moois moeten kun
nen opbloeien. De huidige leiders in
China zullen, in hun streven de macht
van de Sowjet-Unie in te dammen, de
harde taal die Reagan ten opzichte
van Moskou uitslaat, waarschijnlijk
wel waarderen. Evenzo zal Reagan de
herhaalde Chinese waarschuwingen
voor het Russische gevaar op prijs
stellen.
Iets moois dus, tenzij Reagan tot de
conclusie komt dat het gevaar niet
alleen dreigt vanuit de Sowjet-Unie
in het bijzonder, maar vanuit het
communisme in het algemeen, en er
tevens achter komt dat de Chinese
Volksrepubliek zich ook nog steeds
communistisch noemt.
WASHINGTON (Reuter, AFP)
Ronald Reagan wilde de
Amerikaanse economie dras
tisch hervormen. Vrij onder
nemerschap, concurrentie en
het „ieder-voor-zich-systeem"
zijn de belangrijkste ideeën
die hem voor ogen staan.
Overheidsbemoeienis dient
zoveel mogelijk te worden te
ruggedrongen en lonen en prij
zen moeten worden vrijgela
ten. In zijn eerste jaar wil hij
de regeringsuitgaven met
twee procent verminderen om
in 1985 op zeven procent uit te
komen. Alleen defensie mag
meer gaan kosten.
Om de negatieve betalingsba
lans weer in evenwicht te
brengen, stelt hij zich voor de
export flink te bevorderen en
de import te beperken. Op de
beurs in Tokio daalden giste
ren dan ook de aandelen van
de Japanse autobedrijven, die
nu samen 24 procent van de
Amerikaanse markt be
heersen.
De belastingen, zo heeft Rea
gan beloofd, gaan omlaag, de
bedrijven kunnen meer af
schrijven en mogen grotere
winsten behouden. Dat dient
investeringen en spaarzin te
bevorderen en de inflatie te
rug te dringen.
Om Amerika's afhankelijk
heid van de oliestaten te ver
minderen zal de komende ja
ren versneld naar andere ener
giebronnen worden gezocht:
kolen en vooral kernenergie.
Reagan is van plan de maatre
gelen tegen milieuverontreini
ging te verzachten.
Veel deskundigen in en buiten
de VS twijfelen aan Reagans
kans op succes, een twijfel die
vooral wordt ingegeven door
de stijgende defensiebegroting
en de belastingverlaging. De
vraag is ook of het buitenland
op Amerikaanse importbeper
king niet met soortgelijke
maatregelen zal reageren.
door Hennie Serfontein
JOHANNESBURG Buiten de Verenigde Staten werd waar
schijnlijk nergens zo sterk gehoopt op een overwinning van
Reagan als in blank Zuid-Afrika. Zowel de grote Nationale
Partij als de overwegend Engelstalige zakengemeenschap
steunde de Republikeinse kandidaat. Oók de aanhangers van
de kleine vooruitstrevende Federale Partij, die in de oppositie
is.
De meeste zwarten hoopten echter op
een overwinning van Carter De te
genstellingen tussen blank en zwart
op bijna leder gebied worden ook
duidelijk ln de houding ten aanzien
van de Amerikaanse verkiezingen.
De steun voor Reagan moet worden
gezien tegen de achtergrond van de
scherpe conflicten tussen Zuid-Afri
ka en bijna alle andere landen ln de
wereld over de rassenpolitiek en Pre
toria's onvermurwbaarheid in Nami
bië. Toen Carter vier Jaar geleden
president werd, trok hij onmiddellijk
ten strijde tegen landen waar men
senrechten worden geschonden.
Zuid-Afrika was een van de doelen.
Dit veroorzaakte een golf van anti-
Amerikaanse woede. Bij de verkiezin
gen in 1977 was de „bemoeienis" van
de VS een van dé onderwerpen. Het
vertrek van Carter uit het Witte Huis
wordt daarom gezien als de nederlaag
van een van Zuid-Afrika's vijanden.
Een ingrijpende verandering in de
Amerikaanse houding wordt echter
niet zonder meer verwacht Het idee
is dat „retoriek" en openlijke veroor
delingen zullen plaats maken voor
„dialoog" en „voorzichtige overtui
ging". naar het voorbeeld van Kissin
ger onder president Nixon. Rege
ringskringen verklaren vertrouwelijk
dat een oplossing voor Namibië nu
minder hard zal worden gespeeld. Het
afgelopen jaar zijn ook in Canada en
Groot-Brittannië twee andere van
de vijf westerse mogendheden die bij
het Namibië-overleg betrokken zijn
conservatieve regeringen aan het
bewind gekomen.
Een voorzichtig optimistische pre
mier Pietcr Botha zei te hopen dat nu
een tijd van „redelijk overleg" was
gekomen, maar herinnerde er tevens
aan dat nog steeds een wapenboycot
tegen Zuid-Afrika van kracht is. Mi
nister van buitenlandse zaken Pik
Botha waarschuwde dat de overwin
ning van Reagan niet betekent dat
een oplossing van de binnenlandse
problemen van Zuid-Afrika minder
dringend is geworden.
En sommige zegslieden wezen erop
dat de rechtse Charles de Gaulle en
de rechtse Margaret Thatcher respec
tievelijk Algerije en Rhodesië hebben
„overgeleverd aan de terroristen".
