Compromis D'66 over
nieuwe kernwapens
'Kerk laat zich door
jagers misbruiken'
EEN 6R0ENÉ-
De grenzen van de redelijkheid van D'66
CDA-jongeren blijven
op de Arjos wachten
Congres houdt mogelijkheid plaatsing raketten open
ïïg Vliegers tegen
rijoefemngen
luchtmacht
sort-o-post
Nu al meer samenwerking
Boze boeren kappen bomen
Hans van Mierlo heeft het onderste uit de kan gehaald
premiestijging
particuliere I
Verzekering
Ziektekosten
Mist
Pragmatisme
Marges
Milieudefensie
plakt stickers
in winkels
Rita
MAANDAG 3 NOVEMBER 1980
BINNENLAND
TROUW/KWARTET
Het congres van D'66 stemde zaterdag vóór het voorstel van mevrouw Bisschof (geheel links, met
voorzitter Terlouw in haar nabijheid). Haar voorstel behelsde een compromis over de mogelijke
plaatsing van NAVO-raketten.
Van onze parlementsredactie
DTRECHT D'66 wijst plaatsing van de nieuwe NAVO-kemwapens op Nederlands grondge
bied „onder de huidige omstandigheden" al. maar sluit heroverweging van dit standpunt ln de
toekomst niet uit. Een definitief nee tegen de kemwapenmoderniserlng is zaterdag op het
congres van de Democraten met ruime meerderheid verworpen
Die meerderheid gaf ln Utrecht ge-
loor aan de oproep van de D'66-top
om de ruimte voor Internationale on
derhandelingen over de modernise
Ting niet bU voorbaat tot nul terug te
brengen. Zou uit die onderhandelin
gen blijken dat een beperkt aantal
nieuwe kernwapens ln Nederland de
prtjs ls voor een algemene terugdrin
ging van kernwapens ln Europa, dan
moet het D'60-congres daar ln laatste
instantie opnieuw over beslissen.
De gedoodverfde minister van bui
tenlandse zaken ln een volgend kabl-
slat
le c Van een onzer verslaggevers
10 TW ARDEN De dorpen bij
varden bereiden een acUe voor
"^Jom 's avonds vliegers op te laten bij
ien de militaire vliegbasis te Leeuwar-
fjjjg den O rote delen van sommige dor
I j,,] >en dreigen door een overheldsmaat-
heb worden afgebroken; van Jel-
noe rum en Marssum zelfs een derde deel.
C0I let gaat om honderden hulzen. Oor
uil taak is dat ze ln een zone met te veel
awaai staan
net. mr L J. Brinkhorst constateerde
na de eindstemming over de moderni
sering opgelucht; ..D'66 is toch een
redelijke partij gebleven". Hij had
gedreigd de politiek te zullen verlaten
indien het congres tot onvoorwaarde
lijke afwijzing van de nieuwe kernwa
pens had besloten. .Als u werkelijk
uw eigen mensen (ln die internationa
le onderhandelingen - redactie) wilt
ketenen, dan valt er niemand meer te
ketenen", waarschuwde Brinkhorst.
Hij vond de nu aangenomen tekst
niet ideaal, maar er valt mee te leven,
zo zei hij- r
Ook D'68-lelder Jan Terlouw sugge
reerde dat een te radicale uitspraak
van het congres gevolgen zou hebben
voor zijn positie. Suggereerde, want
duidelijk werd dat niet Terlouw wen
ste namelijk, zo zei hij, het congres
niet door een uitspraak voorafgaande
aan de stemmingen, onder druk te
zetten. Hij liet beslissing of hij wel of
niet zou spreken vervolgens aan het
congres over
D'86-parüJvoorzltter Zeevalking was
vóór. ..Het congres moet weten wat
het standpunt van de politieke leider
ls. ten einde alle consequenties van
de besluitvorming te kunnen over
zien." zei Zeevalking. Het congres zelf
dacht daar anders over. Mët ruime
meerderheid sprak het uit geen prijs
te stellen op nadere uitleg van Ter
louw op dat punt.
eerste afkomstig van een aantal noor
delijke afdelingen, wees de plaatsing
van nieuwe kernwapens in Nederland
'48 van de 572 nieuwe kernwapens die
de NAVO wil Invoeren als er met de
Sowjet Unie geen beperkingen weder
zijds kunnen worden afgesproken)
onvoorwaardelijk en definitief van de
hand. Voorstanders van deze lijn vre
zen een gevaarlijke nieuwe stap in de
bewapeningswedloop en het dichter
bij komen van een beperkte kernoor
log. Zij geloven ook niet dat Neder
land met een andere aanpak enige
positieve Invloed ln de NAVO zou
kunnen hebben.
..Dubbelzinnig", noemden zij het
voorstel van het Tweede-Kamerlid
mevrouw Bisschof. Dit voorstel bood
een compromis aan realisten als
Brinkhorst en oud-D'68-voorman Van
Mierlo. die Internationaal niet met
lege handen willen staan en gematig
de radicalen, die oog hadden voor die
Internationale problemen, en ook de
Interne partijtegenstellingen niet op
de spits wilden drijven.
Volgens het voorstel-Blsschof moet
de plaatsing van de nieuwe raketten
..onder huidige omstandigheden"
worden afgewezen maar kunnen ze ln
het toekomstige voortgaande beraad
over de Internationale veiligheidssi
tuatie opnieuw worden overwogen.
mtLtterdag ls ln de buurt van de basis Ur6ü praten
het dorp Cornjum al geoefend
is (Hoewel de luchtvaartwet hiermee
ien awd overtreden, liet de politie zich
tfet zien. Op welke avond er militaire
duchten zullen worden gehinderd.
It door de commissie geluidshin
der van de dorpen nog geheim gehou
len Er wordt rekening gehouden met
aorgenavond. omdat er dan weer
vondoefenlngen vanaf de basis wor-
len gehouden.
'olgens een woordvoerder van de ba-
zullen de oefenvluchten dan moe-
worden afgelast omdat de vlleger-
ctie gevaar kan opleveren. Ook dan
al nog niet tegen de actievoerders
rordt opgetreden. Dat gaat alleen
lirec 'teurcn als dit soort acties zo vaak
n gehouden dat avondlijke oe-
luchten helemaal niet meer kun-
*n worden gehouden.
k
pzi
len v
Bij de stemmingen die na urenlange
discussies plaats vonden, ging het
uiteindelijk om twee voorstellen. Het
ADVERTENTIE
fTTïïl
postsorteersysteem
brengt rust èn dynamiek
m uw organisatie
02510 2564?
<f^ll\IO
Ei
uur
i ol_
ing ïr b een afspraak gemaakt dat een
docfcüe tijdig wordt gemeld om onge
heel ukken te voorkomen. „In deze fase
ïhoil DU het verkeerd zijn keihard op te
Inal *den. We hebben er begrip voor dat
het e dorpen aandacht vragen voor een
?êist >ch wel indringend probleem." aldus
iged woordvoerder van de basis ..We
)ven ln een samenleving waar zoiets
an. De gebeurtenissen rond de
Iroote Keyser ln Amsterdam tonen
lat weer eens aan. Als er maar spelre-
*ls ln acht worden genomen."
Van Mierlo
Terlouw noemde het ..unfair" te be
weren dat men hiermee alle kanten
op kan. Hij legde daarbij de nadruk
op de afwijzing ln de huidige omstan
digheden. Dit voorstel kreeg uitein
delijk een grote meerderheid. Grote
invloed daarbij was het betoog van
Van Mierlo tegen een definitief nee.
..Nederland kan invloed uitoefenen ln
de NAVO. maar de huidige regering
doet daar niets mee. zij heeft geen
werkelijke inspiratie om zich voor
wapenbeperking ln te zetten. WIJ
moeten nu zorgen onszelf niet mond
dood te maken tegen de tijd dat Ne
derland weer een progressief kabinet
heeft. Anders zou een conservatieve
regering met invloed maar zonder In
breng. opgevolgd worden door een
progressieve regering met Inbreng,
maar zonder Invloed", aldus Van
Mierlo.
Kritisch Faunabeheer protesteert tegen jacht
Van een onzer verslaggevers
WOUWSE PLANTAGE De Stichting Kritisch Faunabeheer heeft gister
middag in het Brabantse dorp Wouwse Plantage gedemonstreerd tegen de
jacht en de zegen daarvoor van de rooms-katholieke kerk. Na afloop van
de Slnt-Hubertusmis in de Dorpskerk deelden actievoerders pamfletten
uit tegen het houden van dergelijke missen
De Jagers beschouwen Slnt-
Hubertus als hun schutspa
troon en leder Jaar worden
begin november op verschil
lende plaatsen ln Nederland
speciale missen gehouden,
waarbij onder meer de Jacht-
attributen (zoals de geweren)
worden gezegend. Op enkele
plaatsen wordt de liturgie
ook opgeluisterd met de uit
stalling van gedood wild. de
zogenaamde wlld-offerande.
In Wouwse Plantage werd na
de geloofsbelijdenis een wll-
dofferande gehouden, waar
bij enkele Jachthonden wild
naar de pastoor brachten.
Tijdens die offerande klon
ken diverse „doodsignalen"
uit de Jachthoorns.
Kritisch Faunabeheer
meent dat de rooms-katho
lieke kerk zich ln toenemen
de mate door de Jagers laat
misbruiken om propaganda
voor de Jacht te maken. Pas
de laatste Jaren, nu alle na
tuurbeschermingsorganisa
ties zich van de plezierjacht
distantiëren, worden de Hu-
bertusmissen met zoveel
misplaatste show gecele
breerd, aldus Kritisch Fau
nabeheer
In het pamflet dat gisteren
werd uitgedeeld staat een ar
tikel van pater dr. Van der
Wey. waarin deze uiteen zet
dat de keuze van Hubertus
als patroon van het jagers-
gilde onjuist ls. Niet alleen
wordt de befaamde verschij
ning van het hert met het
kruis tussen de horens ten
onrechte aan Hubertus toe
geschreven. maar het ls bo
vendien onjuist dat deze hei
lige naar aanleiding van deze
verschijning tot beschermer
van de jagers ls gekozen.
„Na zulk een wonderlijke
verschijning zal die heilige
toch voor geen geld van de
wereld nog ooit een pijl op
een hert of ander wild heb
ben kunnen afschieten. Hij
werd ln zijn hart van dat
moment af patroon en be
schermer van het wild en
niet van de Jagers." aldus het
in 1957 verschenen artikel
Dode dieren
Kritisch Faunabeheer heeft
zich ook tot de bisschoppen
gericht, „bisschop Ernst van
Breda heeft ons schriftelijk
laten weten dat een beslis
sing over het al dan niet ver
zorgen van een dergelijke
viering een zaak ls van de
plaatselijke kerken en dat ln
zijn bisdom geen dode die
ren worden gebruikt bij de
liturgie," aldus Harm Niesen
van Kritisch Faunabeheer
In Wouwse Plantage worden
houden, afgelast. Tegen de
In het Limburgse Lottum is zaterdagavond een
Hubertusmis gehouden, waarbij onder mer de geweren
van de jagers werden gesegend.
echter al jaren dode beesten
de kerk binnengedragen
In Naarden is een Hubertus-
vierlng. die vanavond in de
St. Vituskerk zou worden ge-
viering was geprotesteerd
door Kritisch Faunabeheer
ën de Vogelwerkgroep Het
Gooi. De pastoor zei te zijn
gezwicht voor de protesten
omdat in het opgeroepen
spanningsveld geen viering
meer mogelijk is
ADVERTENTIE
IP
Met een Gkoene Betaalcheque en de Groene Betaalpa>
Gegarandeerd tot f 100,- per cheque. Zonder kosten
verkrijgbaar bij alle banken en spaarbanken van Nederland.
Van onze parlementsredactie
UTRECHT Het congres van de CDA-jongeren (CDJA) heeft
zaterdag ln Utrecht besloten cje. federatieve samenwerking
tussen de Jongerenorganisaties Arjos, CHJO en KVPJO ver
zwaard voort te zetten tot de fusie een feit is. Gemikt wordt nu
op een fusiedatum van uiterlijk 1 februari volgend jaar
Van een onzer verslaggevers
ROTTERDAM Boeren in de Krim-
penerwaard hebben dit weekeinde
bomen omgekapt. Op die manier wil
len ze er tegen protesteren dat ze niet
meer zonder vergunning sloten mo
gen dempen of hun land verharden
met bouw- en sloopafval.
De boze boeren, lid van de actiegroep
„Ik ben boer u ook?" hebben tot
nu toe zeventien knotwilgen omge
zaagd. maar woordvoerder Jan Blok
sluit niet uit dat er de komende da
gen nog veel meer bomen omgehakt
zullen worden De actie van de boeren
kwam dit weekeinde tamelijk onver
wachts. Aangekondigd was namelijk
dat tot de zesde november geen boom
omgehakt zou worden. Op die dag
vergadert het actiecomité van de
boeren.
Volgens woordvoerder Blok was de
directe aanleiding tot de actie het
bericht dat opnieuw een aantal boe
ren terecht zal moeten staan wegens
illegale stortingen op hun landerijen.
Kennelijk heeft dat bericht de vlam
in de pan doen slaan, zegt Blok
Het actiecomité van de boeren heeft
morgen weer een gesprek met de
milieugedeputeerde Hoek van Dijke
van Zuid-Holland. Volgens hem kan
de provincie niet ingaan op de eisen
van de boeren ln de Krlmpenerwaard.
Onder meer willen ze dat alle gel-
dboetenvoorwaardelijke gevangenis
straffen die de kantonrechter in Gou
da Inmiddels heeft opgelegd wegens
Illegale stortingen, teruggedraaid
worden. Ook willen de boeren de ga
rantie dat ln de toekomst geen pro
ces-verbaal meer wordt opgemaakt
als ze zonder vergunning afval
storten.
EINDHOVEN (ANP) Bij wijze van
proef is Philips bereid de vakbonden
periodiek te Informeren over de ont
wikkeling van de werkgelegenheid in
Eindhoven Dat staat in het vandaag
verschijnende nummer van ..Philips
te kijk", een uitgave van de FNV-
bedrijfsledengroepen bij Philips
Voor 18 januari enkele maanden
voor de verkiezingen zou de Arjos
dan alsnog tot fusie moeten beslui
ten, aldus het congres, dat hierover
een motie aannam. Het volgde daar-'
mee het federatiebestuur, dat al eer
der een dergelijke koers had uitge
stippeld
De bedoeling was eigenlijk dat het
CDJA-congres zaterdag tot de fusie
zou besluiten, maar de Arjos stak
daar op 25 oktober een stokje voor
Nadat KVPJO en CHJO zichzelf zon
der al te veel problemen hadden op
geheven. kwam de Arjos op de leden
vergadering vier stemmen te kort om
hetzelfde te kunnen doen
De statutair verplichte driekwart
meerderheid van de stemmen werd
niet gehaald. „Slechts" 73 procent
sprak zich voor opheffing uit De rest
stemde tegen omdat men teleurge
steld was over diverse ontwikkelin
gen binnen het CDA. variërend van
„het elkaar niet de ruimte laten" tot
het mogelijke lijsttrekkerschap van
premier Van Agt
De fusie kon daardoor zaterdg niet
worden beklonken en het congres van
de rechtstreekse CDA-jongeren be
treurde dat sterk.
Teleurstelling
CDJA-voorzitter Johan de Leeuw zei
dat „gevoelens van teleurstelling
overheersen". Maar hij stelde ook
blijmoedig vast dat de Arjos toch „in
grote meerderheid" het CDJA ln wil.
Volgens De Leeuw moeten de Jonge
renorganisaties gewoon op de oude
wg voortgaan en met de Arjos
blijven toewerken naar een fusie. Een
grote meerderheid van het congres
was dat met hem eens. Besloten werd
uiterlijk 1 februari van het CDJA een
door Willem Breedveld
fd
adit
Lef<
den
;laai
,n 0 an onze redactie economie
?esp >EN HAAG Met Ingang van 1
a. 1 tauari 1981 mag de premie voor par-
beti culiere ziektekostenverzekering
tan< rorden verhoogd. De ministeries van
se i conomlsche zaken, volksgezondheid
sliettn financiën hebben hierin toege
len I temd.
leb
de t )e premies met een eigen risico aan
iero e voet mogen dan worden verhoogd
net toet een toeslag die varieert van 8,9
lleei )t 13,2 procent (afhankelijk van de
inenfcoogte van het eigen risico).
iond oor zogenaamde leeftijdsgebonden
le i ontraden mogen de premie en het
tscl Igen risico ten hoogste met 7,75 pro-
veel ent worden verhoogd afgezien van
bij e automatische verhogingen op
eml fond van leeftijd
Ec«>e premie die bestemd is voor huis
i. irtsenhuip en medicijnen, mag met
meer dan één procent omhoog.
UTRECHT Hans van Mierlo. oud-leider van D'66. heeft in zekere zin het
onderste uit de kan gehaald toen hij het gezwalk van het D'66- congres
zaterdag in Utrecht tussen een absoluut nee en het wat remere nee, en het
mits, tegen de plaatsing van nieuwe kernraketten op Nederlands grondge
bied, „bespottelijk" noemde.
Een absoluut nee betekent ln
de ogen van de Democraat
van bet eerste uur vooral een
niet meer meepraten en daar
mee de uitschakeling van ie
dere mogelijkheid om nog eni
ge invloed uit te oefenen op
een vermindering van het
aantal kernwapens. Het is een
houding die hij hooguit kon
begrijpen vanuit een gevoel
van teleurstelling over de han
delwijze van het huidige kabi
net. dat zijns inziens voortdu
rend kansen laat liggen. Maar
van een progressieve regering
mag straks volgens Van Mier
lo wel wat anders worden ver
wacht. ZIJ zou met een „nee.
tenzij" wel degelijk aantoon
bare resultaten weten te
boeken
Het is zeker niet te veel ge
zegd. dat Van Mierlo met deze
interventie, zo hij het congres
er al niet mee om kreeg, hety
toch op zijn minst over het
dode punt heen hielp. Uit het
stormachtige applaus kon
worden afgeleid, dat hij menig
Democraat verloest had van
de twijfel of het in ernst wel
verantwoord was enige ruimte
over te laten voor de plaatsing
van wapens die hetzelfde con
gres eerder ln strijd achtte
met de waardigheid en de fun
damentele rechten van de
mens.
Het enthousiasme voor Van
Mierlo hield echter tegelijker
tijd ook een veroordeling in
van de hoeveelheid mist. die
partij en partijleiding kenne
lijk nodig hadden om deze
draal te kunnen maken. Want
Van Mierlo bleek eveneens
verrassend eerlijk ln zijn ver
dere beoordeling. Zo noemde
hij het standpunt van de
meerderheid van het hoofdbe
stuur principieel het zuiverst.
Dit standpunt behelst een on
omwonden „nee, tenzij" en
het geeft daarmee duidelijk
aan dat er voor toekomstige
onderhandelaars ruimte moet
zijn om te onderhandelen, in
clusief de mogelijkheid dat
plaatsing van de nieuwe kern
wapens hiervan het gevolg is.
Afhankelijk uiteraard van het
bereikte resultaat.
Die ruimte en daarmee ook
het risico van medeverant
woordelijkheid wees een min
derheid van het hoofdbestuur
af. Dit standpunt lag ln het
verlengde van een eerdere
congresultspraak en daarmee
dreigde een serieus conflict
met de partijleiding. Het ls
typerend voor de gang van
zaken, dat D'66 deze confron
tatie niet heeft aangedurfd
De meningsvorming concen
treerde zich op een amende
ment van het Kamerlid me
vrouw Blschoff. dat in de eer
ste alinea een duidelijk nee
laat horen en ln de tweede
alinea ruimte over laat voor
een heroverwelng van dit
standpunt. Wat kan dit an
ders betekenen dan een voor
waardelijk ln plaats van een
absoluut nee. Of nog anders
gezegd: Een nieuwe regering
krijgt hoe dan ook de ruimte
van D'66 om te gaan onder
handelen. Daarmee is het
voor D'66 gewoon een zaak
van vetrouwen geworden in
de onderhandelaars
Oaan die akkoord met bij
voorbeeld een beperktere
plaatsing dan heeft het con
gres het nakijken
Met dit alles ls een verrassend
licht geworpen op het redelijk
alternatief van D'66 Die rede
lijkheid wordt altijd met een
zekere trots omschreven als
niet dogmatisch, niet-princi-
pleel en met een positieve
term. als pragmatisch. Dat wil
zeggen dat men het kenmerk
van de waarheid ziet m haar
praktische toepasselijkheid,
haar bruikbaarheid om lei
ding te geven. Dit pragmatis
me zou een consequente keu
ze voor de lijn van de meerder
heid van het hoofdbestuur, de
lijn ook van D'66 „onderhan
delaar" Brinkhorst hebben
betekend.
Want waarheid is volgens de
D'66-formule niet een princi
piële of emotionele afwijzing
van de kernwapens, maar
waarheid is de praktische toe
passelijkheid en die verplicht
vooralsnog tot meepraten, tot
Invloed uitoefenen. Het prag
matisme in zo'n princiepiële
en gevoelige zaak bleek echter
voor de meeste congresgan
gers te veel van het goede
Jan Terlouw zette er zelfs een
aantal zaken voor op zijn kop
Zo zei hij dat zijn politieke
leiderschap naar binnen toe er
vooral één is om er op toe te
zien. dat de democratische
procedures goed in acht wor
den genomen Die uitkomst is
dan zoals hij eerder in een
interview in het weekblad De
Tijd heeft gezegd, bindend
voor hem. omdat hij per slot
van rekening ook niet de wijs
heid in pacht heeft
Naar buiten toe moet volgens
Terlouw de politieke leider
zijn partij vertegenwoordigen,
de marges aftasten en die des
noods overschrijden. Daar
voor dient hij dan achteraf ter
verantwoording te worden ge
roepen. Het zou er dus op neer
komen dat Terlouw in het
concrete geval van de kernwa
pens een absoluut nee van
zijn partij zou hebben geac
cepteerd. maar dat hij naar
buiten toe de marges des
noods zou hebben over
schreden.
Zo bezien was het inaar goed
dat het congres geen behoefte
had aan zijn eindoordeel Het
was trouwens al pijnlijk ge
noeg dat hij het congres daar
over eerst liet stemmen
Zoiets zeg Je of je zegt hel
niet. Dat zijn zo van die eenza
me momenten van een partij
leider, waar geen democrati
sche procedures behulpzaam
bij kunnen zijn.
zelfstandige organistie (vereniging) te
maken
Het Arjos-bestuur zal op 17 Januari
wellicht de laatste Arjos-ledenver-
gadering uitschrijven om dan alsnog
tot opheffing te komen. Intussen is
het bestuur druk aan de praat met de
tegenstemmers op de ledenvergade
ring van 25 oktober Gepoogd wordt
hen alsnog mee te kragen op de weg
naar de fusie
Het CDJA-congres werd ook toege
sproken door CDA-voorzitter Buk
man en CDA-fractieleider Lubbers.
De eerste bood „beoogd" CD JA-voor
zitter De Leeuw een sikkel aan opdat
deze .met degelijk handwerk de laat
ste restjes van de oogst zou kunnen
binnenhalen"
Van een onzer verslaggevers
AMSTERDAM In meer dan hon
derd gemeenten hebben zaterdag ac
tievoerders in winkels en grootwin
kelbedrijven voedingsmiddelen voor
zien van plakkertjes met de teksten
„Milieuonvriendelijke verpakking'
„Energieversplllend produkt" of
„Overbodig produkt uit de derde we
reld"
De stickeractle. waaraan ruim vijf
honderd mensen deelnamen, is een
onderdeel van de landelijke voedsel-
actie van de Vereniging Milieudefen
sie. Met het aanbrengen van de stic
kers wil Milieudefensie de verspilling
van grondstoffen, energie en geld in
de voedselproduktle aan de kaak
stellen, en de consumenten met de
problemen confronteren. De stickers
werden vooral geplakt op diepvries-
artikelen als kantren-klaar-maaltij
den, kartonnen en plastic drinkver
pakkingen en poedennaaltijden
De reacties van zowel klanten als
winkelpersoneel waren volgens Mili
eudefensie zeer uiteenlopend. Soms
werden de actievoerders door winkel-
chefs of de politie uit de winkel ver
wijderd, maar er ontstonden ook dis
cussies. De acties zijn onwettig (lo
kaalvredebreuk), maar Milieudefen
sle is er toch toe overgegaan omdat
de belangen van de consument al te
lang worden genegeerd
„Ik moet op mijn kamer blijven en
als ik er uit mag spreek ik mijn
vader weer tegen, zodat ik dan weer
op mijn kamer moet blijven."
