Kunst op VU-campus:
toegevoegde versiering
Ir
1
Voortjagend kwartet
op kneuterig concert
Veel aandacht voor
verkiezingen in VS
dat wordt smullen vanavond Hamburgersvan Albert van Zoonen
CDA en PvdA tegen
commercie via kabel
Omstreden toneelstuk
kan door de beugel
Vertrouw op (8^
p altijd!
Koster/Fabricius
ere-leden PEN
TROS presentator
op non-actief
voor
- itet Vanè
rechter gedaagd
En dan nog
Popdagen
Nieuwe boekn?'
te
DONDERDAG 30 OKTOBER 1980
KUNST/RADIO/TELEVISIE
door Peter Karstkarel
AMSTERDAM Ter gele
genheid van het honderdjarig
bestaan van de Vrije Universi
teit van Amsterdam is een
postzegel uitgebracht en ge
lijk met de overhandiging van
dit kleine kunstwerkje, ont
worpen door Gielijn Escher, is
er een tentoonstelling geo
pend die gewijd is aan de VU
Campus en de monumentale
kunst die zich in en rondom
de universiteitsgebouwen be
vindt.
De portretkop van ..Abraham de Ge
weldige" siert heel klein de postzegel;
de eerste rector magnificus is met een
dubbel portret in monumentale af
metingen verbeeld op een raam bij de
foyer. In 1917 was er al een fonds
gesticht om ter gelegenheid van de
tachtigste verjaardag van Abraham
Kuyper een herdenkingsraam in het
VU-gebouw aan de Keizersgracht aan
te brengen. Door allerlei, vooral fi
nanciële omstandigheden is het nooit
tot uitvoering gekomen van het wel
getekende ontwerp. Met hulp van de
vereniging van de VU kon bij de vol
tooiing van het nieuwe hoofdgebouw
in Buitenveldert het idee alsnog uit
gevoerd worden. Het idealistisch
symbolistische glas-in-lood ontwerp
werd definitief in de archieven gebor
gen het is nu bij deze speciale
gelegenheid tentoongesteld en en
kele kunstenaars werd gevraagd een
nieuw ontwerp te leveren. Dat van
Carlo Andreoli werd gekozen.
In het vouwblad dat de tentoonstel
ling begeleidt, wordt van dit portret
vermeld; „Dit eigentijdse betreft zo
wel de techniek als het materiaal en
de tekening". Met behulp van oude
foto's werd een diapositief van reus
achtige omvang (3X8 meter) ver
vaardigd dat de „kop" van Kuyper
weergeeft De tweekleurige dia wordt
niet door daglicht tot leven gebracht
maar door kunstlicht, waarvoor apar
te voorzieningen werden getroffen
Op deze wijze is een uniek kunstwerk
tot stand gekomen, een portret dat
naar aard en omvang vooralsnog in
de wereld van de toegepaste kunst in
ons land eigensoortig is."
Aan het begin van onze eeuw heeft
Kuyper over architectonische vorm
geving van kerken opgemerkt: „Zo
dra het op kunst-conceptie en kunst
uitvoering aankomt, moet niet de
theoloog, maar de kunstenaar zelf de
zoeker en de vinder zijn" en „Het
moet opkomen uit zijn eigen zinnen
de verbeelding." Een gebouw „moet
niet zwijgen, maar spreken, altoos
voor het ontvankelijk gemoed, dat
ook de taal van steen en hout ver
staat." Het dubbelportret van Abra
ham Kuyper is een waardig monu
ment dat aantoont dat de malaise in
de omgevingsvormgeving toch niet in
de volle breedte heerst.
Toevoeging
Vanzelfsprekend hebben bij de bouw
programma's van het universiteits
complex de functionele en financiële
argumenten bij besluiten de doorslag
gegeven. De regeling die in de Jaren
'50 vastgesteld is om rijksgebouwen
te verrijken met kunstwerken die een
bescheiden percentage van de bouw
som mogen kosten, is over het alge
meen een versieringsregeling geble
ken. Bij de bouw van het nieuwe
universiteltscomplex lijkt men de
woorden van Kuyper over kunstcon
ceptie bij architectuur vergeten te
zijn en er zijn kunstenaars Ingehuurd,
dankbaar gebruikmakend van de
percentageregeling, om te redden wat
er te redden viel. Er moesten herken
ningspunten komen in de grote en
grijze omgeving; kunst moest worden
toegevoegd en er kwam een speciale
commissie voor milieu en aankleding.
Zo werden banden kleur in perspex
bij het restaurant, in tegels bij de
aula en losse tekens van email in de
hal van het radionucllden-centrum
en van spiegelglas en perspex bij de
collegezalen biologie geplaatst die
steeds een flauwe poging doen om de
economische grijsheid te doorbreken.
Je wordt er des te meer de grijsheid
door bewust. De Inrichting van het
binnenterrein, waaraan nota bene
een van de architecten van het hoofd
gebouw meegewerkt heeft, vormt in
de opsierderij een dieptepunt. „On
der de druk van de omvang van de
bouwactiviteiten en de snelle groei
van de universiteit is aanvankelijk de
kwalltiet van het leefklimaat op de
campus niet de eerste zorg geweest",
wordt in het vouwblad nuchter ge
constateerd. Het piazza met amphi
theater heeft een „plastische vorm"
gekregen om „de grote ruimte te bre
ken en te contrasteren zowel met het
omringende groen als met de rechtlij
nigheid van de aangrenzende bebou
wing." Zoals de bebouwing door de
economische wetten een toevallige
vorm heeft gekregen, zo is het piazza
door een toevallige artistieke ingreep
Carlo Andreoli vervaardigde dit waardige portretraam van Abraham Kuyper; een van de laan;
echte monumenten in de uitgebreide collectie monumentale kunst van de VI'. |do<
een kneuterig en rammelend geheel geestarme omgeving doorgrond en er jot en met 21 november i ede
geworden. Bij gegevens van enkele een eenvoudige rechthoekige plaat toonstelling van de mornet
verkeersassen en een amphitheater waar het water langs naar beneden kunstwerken van de VU in
had enige klassieke gestrengheid nog loopt opgesteld. Het tcken van eIe. ,,uierulmte van het restaur (kkl
een redmiddel kunnen betekenen. mentaire eenvoud in tegenstelling tot Hoofdgebouw 6e
Een van de weinige kunstwerken dat de meeste andere artistieke uitdruk- (De
jBjr" van maandag t/m vrijdag
te bezoeken.
wel overtuigt is de fontein van P. A.
M. Siegers. Deze kunstenaar heeft de
kingen die voort lijken te komen uit
versierder!ge armoede.
Ige
lel» ;nd(
g (I kin
iseei
voc
n d
and
och
Re i
ulee
DEN HAAG (ANP) De kamerleden Kosto (PvdA) en Schol
ten (CDA) vinden dat de overheid geen medewerking moet
verlenen aan het doorgeven van buitenlandse commerciële
televisie-programma's vla de kabelnetten die de PTT beheert
Eigenlijk moet dit geregeld worden via een wetswijziging,
maar dat zou erg lang duren. In de tussentijd moet de minister
van CRM aanvragers die van de PTT-faclliteiten gebruik
willen maken de deur wijzen
ADVERTENTIE
Volgens een brief van de kamerleden
is het nodig..het langs democratische
weg tot stand gekomen omroepbestel
te beschermen tegen mogelijke aan
slagen door commercieel geïnteres
seerden". Zij vragen de minister hier
toe de „politieke wil" te tonen
Aanvankelijk hadden Kosto en
Scholten de minister gevraagd om de
zaak ter beoordeling voor te leggen
aan de Raad van State. De bewinds
vrouwe voelt hier echter niet voor. De
kamerleden hebben daarop in een
brief van 28 oktober laten weten dat
zij dan vinden dat toestemming voor
gebruik van de kabelnetten moet
worden geweigerd
Als de aanvrager vervolgens met die
weigering naar de rechter stapt ont-
staat in ieder geval duidelijkheid
over het recht „neen" te zeggen tegen
commerciële ondergraving van het
door de overheid beschermde om
roepbestel.
DEN HAAG Simon Koster (70) en
Johan Fabricius (81) zijn benoemd
tot ere-lid van het PEN centrum Ne
derland. Koster, die diverse publika-
ties over het toneel op zijn naam
heeft staan en hoofdredacteur van
het Haarlems Dagblad was, zette zich
na de Tweede Wereldoorlog in voor
het opnieuw actief worden van de
PEN
Fabricius. journalist en schrijver,
stond met grote regelmaat op de bres
voor het vrije woord. Zo heeft hij in
1933 op de internationale PEN-confe-
rentie in Dubrovnik zich als niet-ge-
delegeerde m het openbaar gedistan
tieerd van het officiële Nederlandse
pro-Duitse PEN-standpunt
Dit probleem gaat onder andere in
Sluis (Zeeland) spelen. De firma Del
takabel heeft plannen vanuit België
Luxemburgse commerciële tv-pro-
gramma's het kabelnet daar in te
voeren. De meeste kabelnetten in Ne
derland worden beheerd onder ver
antwoordelijkheid van de PTT
Het speelt eigenlijk vooral totdat er
satelliet-televisie is. Dan kan ieder
een die er een relatief fors bedrag
voor over heeft, een parabool-anten
ne in de achtertuin zetten en zien wat
hij of zij wil. Voorlopig vinden CDA
en PvdA. samen een meerderheid in
de Kamer, echter dat de overheid er
alles aan moet doen commerciële tv
aan de landsgrenzen tegen te houden.
De andere regeringspartij, de WD, ls
het hier nog niet mee eens. Daar wijst
men op de vrijheid van informatie,
die in het gedrang zou kunnen
I**
/eket bn ie eerste aankoek ^wdeo
Van een onzer verslaggevers
HILVERSUM De TROS heeft
Ton Poppes, presentator van het mu
ziekprogramma TROS-Top-50 voor
lopig op non-actief gesteld. Dit is
gebeurd In afwachting van uitspraak
in hoger beroep, in een rechtszaak die
tegen de vader van Poppes is aange
spannen. Deze zou in zijn discotheek,
waar Ton Poppes ook werkzaam is,
een discriminerend toelatingsbeleid
voeren. Op grond van deze uitspraak
werd Ton Poppes door de Surinaam
se jongerenorganisatie Samami Hai.
een ..notoire racist" genoemd.
De TROS wil door de presentator
op non-actief te stellen, voorkomen
dat de omroep een opstelling in deze
zaak wordt verweten
Speciaal vandaag Ombudsman
Nieuw: achtdelige serie
Theodor Chindler. Bernard
van Brentano beschrijft Duits
land op weg naar de ontredde
ring van 1918. In de familie
Chindler tekenen de nieuwe
tegenstellingen zich af.
Ned. 2/20.45
Er zijn geen Belgen. Toch
een serie documentaires over
150 jaar Belgen. Programma
van de BRT.
Ned. 1/22.10
Achter bet Nieuws blikt
vooruit op de Amerikaanse
presidentsverkiezingen. Ver
der een portret van de Poolse
vakbondsleider Walesza. En
nieuwe onthullingen over het
opwerkingscontract van de
Franse fabriek Cogema met de
kerncentrale in Borssele.
Ned. 2/23.10
Nieuw: in Literama-don-
derdag een serie luisterspelen
over „Nog twintig minuten".
De laatste minuten voor een
belangrijke gebeurtenis. Eer
ste aflevering: „Het warenhuis
JEE"
Hilv. 1/20.35
Van een onzer verslaggevers
HILVERSUM Radio en televisie
zullen de komende dagen uitgebreid
aandacht gaan besteden aan de presi
dentsverkiezingen in de Verenigde
Staten.
Vrijdagavond bij voorbeeld
wordt de aktualiteitenrubriek van de
AVRO-tele visie, rechtstreeks uitge
zonden vanuit de NBC studio's in
New York. Daarin ondermeer een ge
sprek met oud-minister Henry Kis
singer, die zijn hoop heeft gesteld op
Ronald Reagan.
De NOS televisie zorgt in samenwer
king met de omroepen voor de versla
gen van de verkiezingen zelf. Dinsdag
4 november wordt op Nederland 1
van 23.10 tot 00.20 een documentaire
uitgezonden van de Amerikaanse om
roep NBC. Daartn stagt, de vraag cen
traal of de veranderingen in de proce
dure bij een kandidaatstelling, die na
de Watergate-affaire zijn aange
bracht, wel juist zijn. In deze uitzen
ding ook commentaren uit New York
van Bernard Hammelburg en Fons
van Westerloo
De volgende morgen is op dezelfde
zender er om half zeven een twee uur
durende ..ontbijtshoW', met de uit
slagen, commentaren, analyses en in
terviews.
Reacties vanuit New York
van Amerikaanse politici, en vanuit
Hilversum van buitenland-specialis
ten van politieke partijen. Daarbij:
Brinkhorst (D'66), Van der Stoel
(PvdA) en Ploeg (WD). De officiële
uitslag van de verkiezing wordt pas
tegen het einde van het programma
verwacht. k
Woensdagavond wordt weer op Ne
derland 1, tussen 22.10 en 22.40 ge
ïnventariseerd hoe Europa de nieuwe
(of oude) Amerikaanse president ont
vangt. Aansluitend weer commenta
ren uit de Verenigde Staten zelf.
door Louwrens Langevoort
AMSTERDAM De radio-
omroepen streven ernaar
steeds meer levende muziek
in hun programma's op te ne
men. Daarom organiseren ze
concerten en concertseries.
De zaterdagse Vara-matinee
is niet meer weg te denken uit
het Amsterdamse uitgaansle
ven. De Tros begon dinsdag in
de Kleine Zaal van het Con
certgebouw een eigen serie.
In een programma dat sonaten en
kwartetmuziek van Schumann en
ADVERTENTIE
De radio zendt in de nacht van
woensdag op donderdag een zeven
uur durend programma uit, dat om
middernacht op Hivlersum 1 begint.
Daarin eerst voorspellingen, later uit
slagen en analyses en commentaren.
Het programma waarin ook extra
nieuwsbulletins van het ANP te ho
ren zullen zijn, wordt gepresenteerd
door Willem van Beusekom, Alfred
La garde en Wlm Bloemendaal, die
normaal op deze uren ook te horen
zijn. De eindredacUe berust bij Nico
Haasbroek
Aan het begin van het programma
wordt een historisch overzicht gege
ven van de belangrijkste presidenten
die de Verenigde Staten tot nu toe
heeft gehad.
Vanuit New York komen
de commentaren op de gebeurtenis
sen van de correspondenten van de
diverse omroepen. Nederlandse luis
teraars zullen telefonisch hun mening
kunnen geven
In de vroege ochtenduren worden de
commentaren in de dagbladen in di
verse landen besproken. Politieke
commentatoren, van Anton Con-
standse tot mr. O. B. J. Hilterman
bespreken tenslotte het resultaat van
de verkiezingen.
Mendelssohn omvatte, was het voor
namelijk de pianist Ronald Brauti-
gam, die de aandacht opeiste. Brauti-
gam toonde zich veel meer dan een
doorsneebegeleider. In de Fantasie-
stilcke van Schumann speelde klari
nettist 8Jef Douwes verdienstelijk
maar kwam in de dynamiek niet ver
der dan hard en wat zachter. Brauti-
gam gaf zijn partij veel reliëf, speelde
met elan de wisselende stemmingen
en maakte daardoor de piano tot
hoofdinstrument. Violist Joan Berk-
hemer trad op in plaats van de aange
kondigde Jaap van Zweden. Berk-
hemer, winnaar van het Oscar Back
concours in 1975 had een overroman-
tische kijk op een Mendelssohnsona-
te. Zijn toonvorming is zacht met een
zweem naar sentimentaliteit waarbij
hij de neiging vertoont de noot van
onder te benaderen. Ronald Brauti-
gam ging uit van een wat nuchterder
visie, dat in het adagio tot een breuk
leidde. De beide hoekdelen kregen
ondanks dit opvattingsverschii een
evenwichtige uitvoering
Raadsel
Het is een volslagen raadsel waarom
de Tros het Kodaiy Kwartet voor
opnamen naar Nederland haalde.
Klankevenwicht en samenspel geven
geen aanleiding tot vreugde. De vio
len Intoneren nauwelijks en de prima
rius speelt op het „krasserige" af.
Vanaf de eerste maat van Schu-
manns Pianokwintet bleek het Koda
iy Kwartet, noch de pianist Jaap
Boogaart in staat te zijn om maar een
vleug van de vervlogen hart aill
geloofwaardig over te brei aj
werd gejaagd en op los gesa Ky
De presentatie van dit Tro
had iets van een kneuterig
eert. Tante Sigrid kwam.
iaat
icic
hoofd om de hoek van de deC*
ken te hebben, melden dat d
ten de eerste nummers zou l,e'
wisselen. Neef Wim las das £or
zijn vriendelijkste stem het
ma voor uit het ook aan he f
uitgereikte boekje. Jammer.
Co hem de Juiste uitspraak
teld had. Er valt nog veel te
ren. of is het nu chargeren.
\)IC
aak
icec
>eld
ET v
„e0t
Catf*er®.eSt i\\r* p,eS
^e"^sUndv»"onie
•xe^dzee°ei0ve->^3VnKe
P°ppa «ler
Van een onzer verslaggevers
AMSTERDAM De Scientology
Kerk heeft bij de officier van justitie
in Amsterdam een klacht ingediend
tegen VARA's Ombudsman Frits
Bom. De kerk vindt dat Bom zich in
een van zijn. programma's schuldig
heeft gemaakt aan opruiing tegen
een religieuze minderheid. Aldus
heeft een woordvoerder van deze sek
te laten weten.
De Scientology Kerk heeft zich gesto
ten aan de uitzending van het Om-
budsmanproKramma van 23 oktober.
De VARA filmde in het geheim een
medewerker van deze omroep, die
zich onder een andere naam
wilde opgeven voor een cursus van de
scientologen. Voor deze cursus dien
de ruim 18.000 gulden op tafel gelegd
te worden.
De Scientology Kerk diende bij de
Raad van de Journalistiek eerder al
een klacht in over het Ombudsman-
programma.
LONDEN (AP) De Engelse Justitie
zal geen stappen ondernemen tegen
de opvoering van het toneelstuk De
Romeinen in Engeland, door het Na
tional Theater. Tegen het stuk, waar
in onder meer grove taal wordt gebe
zigd en waarin mannelijk naakt is te
zien, is van verschillende kanten hef
tig geprotesteerd. De justitie ziet ech
ter op grond van de theaterwet van
1968 geen reden om tot vervolging
over te gaan.
Het stuk wed geschreven door de
auteur Howard Benton en vormt een
aanklacht tegen het kolonialisme en
de aanwezigheid van de Britse mili
tairen in Noord-Ierland. Plaats van
handeling is Engeland in de Romein
se tijd en het hedendaagse Ierland. In
een scène waarin elke speler naakt
optreedt, laat Benton onder meer kel-
tische priesters door Romeinse solda
ten verkrachten. Het protest richt
zich vooral op deze scène.
Onder de theaterwet kan iedereen die
een obsceen stuk opvoert of regis
seert een hoge boete krijgen en bo
vendien kan het stuk worden verbo
den.
De wet is ingevoerd na de af
schaffing van de regeringscensuur op
toneelprodukties. Tot dusver is het
nog nooit tot een vervolging ge
komen
Het Londense gezelschap heeft ook
moeilijkheden met het gemeentebe
stuur dat het theater subsidieert Ge
dreigd wordt met de intrekking van
een deel van de subsidie (meer dan
drie miljoen gulden per jaar) op
grond van dit stuk dat door enkele
stadsbestuurders een „obscene
schande" wordt genoemd.
Het Nederlandse PEN-centrum
(PEN is een afkorting van poets, es
sayists en novelists) heeft twee nieu
we adoptieleden geaccepteerd; de
predikant en toneelschrijver Hiber
Conté ris uit Uruguay en de Maleisi
sche Schrijver 8amad Ismail. De Ma
rokkaanse dichter Laabi, die onlangs
werd vrijgelaten, is van de lijst afge
voerd. Conté ris. die contactman was
tussen de protestantse kerken in Uru
guay en het buitenland, werd vorig
jaar tot 15 jaar veroordeeld.
Leonard Cohen Vanavond
geeft de Canadese zanger Leo
nard Cohen zijn enige Neder
landse concert ln het Concert
gebouw Amsterdam. Eind ja
ren zestig verwierf deze dlch-
terfcanger grote bekendheid
met het nummer Suzanne en
enkele elpees. Sindsdien werd
er weinig van hem vernomen,
tot vorig Jaar met het verschij
nen van de plaat Recent songs.
Paul Simon In die zelfde perio
de had Paul Simon grote be
kendheid verworven als helft
van het duo Simon Garfun-
kel. Na hun splitsing bleef hij
actief als componist van stan
daard poprepertoire. Ook de
onlangs verschenen elpee One
trick pony laat horen dat Si
mon nog steeds een verdienste
lijk componist en zanger is.
Maandagavond staat hij in
Carré te Amsterdam
Captain Beefheart Verreweg
het belangrijkste concert van
de komende week zal plaats
vinden rondom Captain Beef
heart Eveneens uit de jaren
zestig stammend. Hij was toen
een vreemde eend in de bijt die
samen met vriend Frank Zap
pa tot een avant garde behoor
de, die nu pas op zijn waarde
wordt geschat. Beefheart is in
de loop der Jaren actief geble
ven en zijn laatste plaat Doc at
the radar station maakt duide
lijk, dat hij nog steeds met beef
en heart bezig is. Vanaf zater
dag achtereenvolgens in Para-
diso-Amsterdam, Schouwburg-
Sittard. Hai 4-Rotterdam. Oos
terpoortrOroningen.
Rick Wakeman De Engelse for
matie Yes was eens de thuis
club van Rick Wakeman. Na
het veriaten van deze groep
ontwikkelde hij zich tot kla
vierleeuw die de symfonische
elementen van Yes tot nog gro
tere proporties wist op te bla
zen. Volgende week woensdag
in de Rotterdamse Doelen.
wen
Theologische oriëntatie,!
vember, Kontakt der konfl
Soesterberg (tel. 03463-1755). 1
Helpen in de hulpverlening!
Jordan. Uitg. Intro. Nijkerk. f
24.50.
Het taboe, gesprekken overi
loosheid door M. Vermeer en IN*
ten. Illustraties van P van S
Uitg. Meulenhoff. Amsterdam
17.50
AO-boekje nr 1836: Mens en
door prof, dr A. Stolk. Uitg. S fnh
IVIO. Lelystad. 20 blz. - 1 9 «P
'izei
M
Zon in de morgen. Besjes
bomen, Feest op het mos en
op de takken zijn prentenboelf601
J. Barklem. Uitg. Oberon. H on
Prijs per deeltje (30 blz.): ƒ9.
Stukjes van Mies. 50 van de e en
Margriet verschenen stukji 1 v'
Mies Bouman zijn gebunde
schenen bij uitgeverij Gott d Y
Haarlem. 160 blz. 15,-.
In de serie meesters der
kunst van uitg. Lekturama te
dam is uitgekomen Het co
werk van Jan Steen, door K.
192 blz. - 26.25
DF
di
CA
Kapstokken voor een grapja 0
Alexander Pola met tekening tge
E. Doeve en een voorwoord f
Hermans. Uitg. Wytt.
Prijs 14,90.
Jazz in China, door H. Dulf<
Bakker, Amsterdam. 170 blz.
d(
T, U dU'
Roti
iei
De legende van de Heilige D
van J. Roth. Uitg. De Lange. A
dam. 112 blz. - 18.90.
De strafzaak van Uje Wijkstr
O. Overdlep. Uitg. Jansma. I
post. 94 blz. - 17.50.
Van uitgeverij Boom te Mepp
De opbouw van de wetenscha
C. A. van Peursen (161 blz.
Arbeidersjongeren van J. Haz
(141 blz. - 19.50) en Ethiek I
tenschap. door L. Fretz (215
28.50).
Crimineel, door M. Berkel i
nawoord van prof. dr J. van W
Uitg. Contact. Amsterdam. 221
ƒ22.50
De terreurmachine van L.
Uitg. Wereldvenster, Bussum. 2
- 29.90
In de serie „antiek" van Moui
Bussum zijn verschenen: Jugt
(72 blz.), Meubels (96 blz.) en C
(96 blz.), van A. Bangert. Pri
deel ƒ24.50
Bij uitg. Zomer en Keuning
kwamen uit: Nog ligt de
open, roman van T. Veens tra (1
- 18.90) en twee handwerkb<
Patchwork, gevarieerd lapje
(102 blz. - 19.90) en Leuke IM
motieven in kleur (104 blz.
n"o
ADVERTENTIE