Van Agt belooft financiële
steun aan Volksrepubliek
Tot ziens inBanjuwangi.
Nog geen eind aan
daling autoverkoop
D
Minister houdt vast aan
minimumprijs volle melk
Via Nederlandse projecten in China
Scheepsbouw moet
financieel meer
'armslag' krijgen
Spijkenisse: olie-
gebruik slechte
zaak voor milieu
Drogisten willen
meer medicijnen
zonder recept
DONDERDAG 30 OKTOBER 1980
FINANCIEN EN ECONOMIE
TROUW/KWARTET P 14 - RS 1(
PEKING (ANP) Premier Van Agt heeft gisteren in Peking zijn Chinese ambtgenoot Zhao
Ziyang financiële hulp van de Nederlandse overheid in het vooruitzicht gesteld voor projecten
die door Nederlandse bedrijven worden uitgevoerd. Als bedrijven die voor de uitvoering van
dergelijke projecten in aanmerking komen noemde de premier onder andere: Shell, Philips,
Fokker, fabrieken die landbouwmachines produceren en het speciaal voor waterbouwkundige
werken gevormde consortium Port and Delta.
De Chinezen denken aan relatief klei-
ne investeringen met een snel rende
ment, die ten dele produkten opleve
ren voor de export. Op die manier
zouden deviezen kunnen worden ver
diend om de verdere ontwikkeling
van het land te bekostigen.
Van Agt wees erop dat het niet gaat
om miljardenprojecten, en dat de
handel met China waarschijnlijk dit
jaar zal teruglopen. Dit als gevolg van
aanpassingen van China's ambitieu
ze plannen van enkele jaren geleden
aan de financieel-economische haal
baarheid. Zaken waaraan China in
eerste Instantie behoefte heeft, zijn
uitrusting van de energiesector, ont
wikkeling van het vervoer en uitbrei
ding van de lichte industrie en de
landbouw. Ook de verdere ontwikke
ling van de chemische en de staalin
dustrie staan hoog genoteerd.
Steun
Op welke wijze financiële steun van
Nederland aan China zal worden ge
realiseerd. was gisteren nog niet dui
delijk. Premier Van Agt verklaarde
dat Nederland, noch qua omvang,
noch qua voorwaarden, de leningen
kan evenaren die Japan aan China
heeft verstrekt als een soort smarte-
geld voor het leed en de verwoestin
gen die het tijdens de tweede wereld
oorlog in China heeft aangericht. Van
Agt: „De middelen van de Nederland
se overheid zijn beperkt, maar er zijn
wel gelden beschikbaar voor onder
zoeken naar de technische en financi
eel-economische haalbaarheid van
projecten." Een concreet bedrag
werd niet genoemd, noch voor te ver
richten onderzoek, noch voor een
eventuele lening.
Wel bekend is. waar de voorkeur van
China naar uitgaat: de Chinese minis
ter van buitenlandse zaken Huang
Hua. heeft gisteren tegenover minis
ter Van der Klauw laten blijken, dat
China graag zogenaamde preferente
leningen zou ontvangen. Niet alleen
van Nederland, maar ook van andere
Europese landen. Preferente lenln-
Van onze redactie economie
AMSTERDAM In de eerste negen maanden van dit jaar
zijn 95.000 personenauto's minder verkocht dan in dezelfde
periode van 1979. Gingen er toen 474.000 nieuwe auto's de
toonzalen en garages uit, nu waren het er slechts 378.000.
Alle merken kregen met een achter
uitgang in de afzet te kampen met
uitzondering van enkele Japanse ty
pes. Mitsubishi verkocht 30 procent
meer, Honda ruim 20 procent en
Toyata ongeveer 10 procent. Niet alle
Japanse merken deden echter mee in
de toenemende belangstelling voor
wagens uit dit land. Datsun, vorig
jaar nog de grootste Japanner op de
Nederlandse markt, moest genoegen
nemen met een achteruitgang van
tien procent waardoor Toyota nu
nummer één is geworden onder de
VLIS8INOEN (ANP) De overheid
moet de financieringsmogelijkheden
voor de scheepsbouw verruimen, tot
een internationaal concurrerend peil.
Wat betreft prijs en kwaliteit kan de
Nederlandse scheepsbouw de concur
rentie met het buitenland wel aan,
maar dat geldt niet voor de rente, de
looptijd van leningen en de krediet-
veizekeringspremie.
Dit zei ir J. van Loosen, directeur van
de De Schelde gisteren in Vlisslngen
bij de overdracht van het bij deze
werf gebouwde marine-fregat Ban-
kert.
Al eerder werden drie van deze stan
daardfregatten aan de marine over
gedragen. Het zesde fregat uit deze
serie van twaalf is verkocht aan Grie
kenland.
De beperkte financieringsmogelijk
heden van de overheid bij deze ver
koop hebben de werf genoodzaakt de
daardoor ontstane financiële nadelen
zelf te op vangen om de opdracht
binnen te halen. Indien de werf verde
re successen op deze markt wil heb
ben. dan is die verruiming een harde
noodzaak, aldus Van Loosen.
Doordat er in de serie standaardfre
gatten nu een extra schip wordt ge
bouwd, heeft de Werf De Schelde
werk tot 1984.
8chout-bij-nacht P. Stoltz, aan wie de
Bankert werd overgedragen zei dat
niet alleen Griekenland maar ook
Portugal voor het Nederlandse stan
daardfregat heeft gekozen bij de ver
nieuwing van de vloot. Onderhandé-
lingen met andere landen zijn nog
gaande, aldus Stoltz.
Van onze parlementsredactie
DEN HAAG Minister Van Aardenne (economische zaken) is
niet van plan de minimum-prijs voor melk af te schaffen, zoals
het Konsumenten Kontakt wil. Een ware prijzenslag, zoals die
kort na de zomer woedde, is voorlopig niet te verwachten.
Een en ander bleek gisteren uit een
gedachtenwisseling tussen minister
Van Aardenne en staatssecretaris
Hazekamp (beiden economische za
ken, en de betrokken tweede kamer
commissies. De meeste kamerleden
waren het met de minister eens, dat
het loslaten van de minimum-prijs
tot ernstige „marktverstoring" leidt.
Dat geldt momenteel alleen voor vol
le melk. Ondanks het ontbreken van
een minimumprijs voor halfvolle
melk wordt er met dit produkt niet of
nauwelijks „gestunt", aldus de minis
ter. Mocht echter dit produkt ooit de
inzet worden van een prijzenslag, dan
is het denkbaar dat ook voor halfvol
le melk een minimumprijs van kracht
wordt, zo bleek uit de woorden van
staatssecretaris Hazekamp.
Het Konsumenten Kontakt had ge
pleit voor afschaffing van de mini
mumprijs. Boeren, die daardoor in
financiële moeilijkheden komen, zou
den dan een „inkomenstoeslag" van
de overheid moeten krijgen. Volgens
de consumentenorganisatie is daar
mee minder geld gemoeid dan het
bedrag, dat de overheid bij het groot
winkelbedrijf „laat zitten". De mini
mumprijs pakt voor het grootwinkel
bedrijf namelijk gunstiger uit dan
voor de kleinere winkelier die het met
minder aantrekkelijke prijskortingen
moet stellen. Minister Van Aardenne
wilde wel toegeven, dat de minimum
prijs (thans 1,07 gulden voor een liter)
niet te hoog mag zijn, „omdat vooral
de sterksten daarvan zouden profi-'
teren".
gen. waarvoor de Organisatie voor
Economische Samenwerking en Ont
wikkeling (OESO) regels heeft opge
steld. zijn een soort mengeling van
ontwikkelings- en commerciële lenin
gen, in het geval van China aan een
bepaald project gebonden. Premier
Zhia Ziyang stelde zonder veel omwe
gen dat China geen prijs stelt op
buitenlandse leningen tegen de nor
male, door banken gestelde voor
waarden.
Joint venture j'
Om de bestaande fabrieken te verbe
teren. denkt China aan da oprichting
van joint ventures (Nederlands'Chi-
nese bedrijven waarbij hét risico door
de beide partners wordj gedragen).
Hierbij hebben landbouw en lichte
industrie zoals textiel, de voorkeur.
Nederland exporteert op dit moment
ongeveer evenveel naar China, als
China naar Nederland (ter waarde
van circa 315 miljoen gulden.
Aan het eind van het gesprek met zijn
ambtsgenoot, bracht premier Van
Agt ook nog de KLM-vluchten Am
sterdam-Peking ter sprake. Volgende
maand zal de KLM trachten het reeds
in januari vorig jaar getekende lucht
vaartverdrag in de praktijk te bren
gen. De Chinese premier noemde als
oorzaak van de vertragingen, het feit
dat het luchttransport nog niet snel
genoeg kan worden afgehandeld. De
KLM wil op Peking vliegen om na de
Chinese hoofdstad ook Tokio te kun
nen aandoen.
Van een onzer verslaggevers
SPIJKENISSE Het gemeentebe
stuur van Spijkenisse heeft bezwaar
gemaakt tegen het overschakelen
van aardgas op stookolie door de
elektriciteitscentrale Waalhaven in
Rotterdam. Spijkenisse maakt be
zwaar tegen de schadelijke effecten
op het milieu bij overschakeling van
gas op olie. BIJ de totale overschake
ling zal de uitworp van stof toenemen
met 210 kilo per uur. Bij gebruik van
aardgas wordt nauwelijks stof uitge
stoten.
Belangrijker is nog de toename van
zwaveldioxyde. BIJ gebruik van hon
derd procent olie is de zwaveldioxy-
de-uitworp 14.950 hoger dan de toege
stane 2550 ton per jaar.
Spijkenisse heeft het bezwaar gede
poneerd bij Gedeputeerde Staten die
moeten beslissen over een aanvraag
van Rotterdam. Rotterdam heeft een
vergunning nodig op grond van de
wet luchtverontreiniging.
Premier Van Agt tegenover zijn Chinese ambtsgenoot Zhao Ziyang, tijdens besprekingen i
Peking. De besprekingen begonnen met het overhandigen van een ingelijste foto van het i
Nederlandse kabinet voor het Catshuis, aan de Chinese premier.
Van onze redactie economie
STADSKANAAL Hoewel er op ve
le plaatsen in de maatschappij een
trend is naar minder zelfmedicatie
middelen (geneesmiddelen die zonder
recept zijn te krijgen), willen de dro
gisten Juist meer vrij verkrijgbare
medicijnen.
Op de Jaarvergadering van de Neder
landse Christelijke Drogistenbond
(NCDB) zei voorzitter J. H. Grachten
dat de drogist die nieuwe geneesmid
delen hard en hard nodig heeft in het
afkalvend assortiment van zelfmedi
catiemiddelen. De NCDB heeft deze
vraag indringend op tafel gelegd bij
de belangenorganisatie van de leve
ranciers. de Nefarma. Van die kant is
gezegd dat de industrie 8.5 Ji
heeft voor een nieuw
waarna de overheid nog
jaar nodig heeft voor goedk
Voorzitter Grachten bracht
genin dat er in het afgelq
voorbeelden zijn geweest vi
productie die snel in een
voorzagen. Dat moet voor de
ciers een aansporing zijn
meer nieuwe produkten te
ren. aldus Grachten.
Japanse auto's Ook Mazda verloor
een kleinigheid. Het marktaandeel
van Japanse auto's steeg in totaal
van 19 tot bijna 26 procent
Bij verschillende Europese merken
vielen zware klappen. Zo verkocht
Talbot (vroeger Simca) 40 procent
minder, evenals Peugeot, zo blijkt uit
cijfers van de RAI. Ook British Ley-
land (Mini en Allegro) bracht 40 pro
cent minder auto's aan de man ter
wijl Fiat een achteruitgang van onge
veer 35 procent noteerde. De Europe
se wagens van Ford scoorden ruim 30
procent minder dan vorig Jaar in de
eerste negen maanden.
Duurdere Duitse auto's deden het
verhoudingsgewijs goed. De achter
uitgang was bij Mercedes ongeveer 15
procent en bij BMW zelfs maar vijf
procent.
Verenigde Staten
Ford Motor Company in Detroit
heeft in het derde kwartaal van dit
jaar een verlies geleden van 595 mil
joen dollar (ongeveer 1,2 miljard gul
den). Dat is een van de grootste kwar
taal verliezen die een Amerikaanse
maatschappij ooit heeft geleden.
Met Amerikaanse automobielcon
cern General Motors maakte dezer
dagen bekend in het derde kwartaal
van 1980 een verlies van 567 miljoen
dollar te hebben geleden.
Deze gang van zaken weerspiegelt
het Inzakken van de vraag naar per
sonenauto's als gevolg van de econo
mische achteruitgang, de hoge benzi
neprijzen en de harde buitenlandse
concurrentie op het gebied van zuini
ge personenauto's. Ford, op General
Motors na de grootste Amerikaanse
autofabriek, heeft al vier kwartalen
achter elkaar met verlies gewerkt.
Het nadelige saldo is opgelopen tot
1,2 miljard dollar. De opbrengst van
de verkopen daalde met één miljard
dollar. Volgens de maatschappij is er
sprake van een terugloop van het
marktaandeel van Ford op de Ameri
kaanse markt, en wel met 33 procent
in het derde kwartaal, vergeleken
met dezelfde periode in 1979
De leiding van Ford heeft overigens
goede hoop op een verbetering van de
gang van zaken in de nabije toe
komst. In het vierde kwartaal ver
wacht het concern een ommezwaai
door economisch herstel in de Vere
nigde 8taten. Bovendien wordt ge
hoopt dat de nieuwe produkten van
Ford een warm onthaal zullen krijgen
bij het publiek.
ra*
101 aI
01
Je
Ik heb een vriend die geboren is in Surabaja.
Ik was intiem met een meisje uit Bandung. Ik ken
een jonge man, die neerkijkt op onze duinen,
polders, bosrand en. Hij is op z'n derde voorgoed
JtÜ uit Semarang vertrokken, maar hij vindt het alles
hier zo klein. Denk eens aan de wouden en de
watervallen, de wijdse valleien, vanjava!
Ik. ik heb ook wel eens heimwee naar de dessa
én deHeerenstraat, al herinner ik me niet er ooit
te zijn geweest; maar wie ben ik?
Toch, als het overj ava gaat, moet ik eerst denken
aan een Groninger, die ik leerde kennen als uit
vinder/groot zakenman in het westen des lands.
Zijn directievertrek, door hoge ramen omgeven,
besloeg bijna de hele bovenste verdieping.
Van alle kanten stroomde het licht binnen; de
Noordzee schitterde van verre. De directeur ver
hief zidr vanachter zijn voetbalveld van een
DOOR HANS VERHAGEN.
bureau, en verhief zich, en verhief zich - er kwam
geen einde aan. Hij was niet lang, niet dik, niet
breed, alleen reusachtig. Hij reikte mij zijn
geweldige hand zó onhandig dat ik hem bijna
nog miste. Ik was een jong journalist en de krant
wilde een 'menselijk portret'.
Hij vond zichzelf zo oninteressant als-ie groot was
en deed alle moeite om z'n leven zo saai mogelijk
voor te stellen. Als (eerste) machinist ter koop
vaardij had hij, spelenderwijs, het stelde weinig
voor natuurlijk, een grote vondst gedaan op het
gebied van de koeltechniek, waardoor allerlèi
nieuwe methoden ontwikkeld konden worden.
De bijbehorende fabricage had hij zelf ter hand
genomen. Hij had veel te danken aan zijn vrouw;
met de kinderen ging het goed.
'U zou me een gelukkig man kunnen noemen',
zei hij hoopvol, terwijl hij me met zijn heldere
blauwe ogen tamelijk verdrietig aankeek. Ik keek
terug. We waren inmiddels zonder plicht
plegingen op whisky overgestapt. We zwegen.
Je kon de regen horen kletteren.
Plotseling stond hij op, z'n blik zwenkte langs de
ramen en met een vage zwaai wees hij over de
dakenzee beneden: 'Daar ergens is Banjuwangi.
Tegenover Bali'. Het droop van de melancholie.
'En daari, hij knikte naar een ander raam, 'ligt
Wassenaar".
"Woont u daar?" vroeg ik verward. 'Was het maar
waar. Banjuwangi ligt op de uiterste oostpunt van
Java'. Hij stopte. 'O, Wassenaar bedoelt u?
Ja, daar woon ik, ja'.
'Maar Banju-eh', begon ik. 'Ja', haakte hij in, 'in
1954 ben ik opjava gedrost, een officier ter
koopvaardij, schande! Maar dat landIk was
niet van plan daar ooit nog weg te gaan. Mijn
uitvinding
Hij stokte, en keek mij aan alsof hij verbleekte.
Na enig weifelen verzuchtte hij: 'Nou ja Tra
perdoeli'£n toen: 'Ik hoopte m'n onderzoek daar
voort te zetten. Ik dacht dat er wel een toekomst
zat in de koeltechniek.'t Enige dat de ambtenaren
in Djakarta deden, was contact opnemen met
Nederland. Ah! Daar was pas belangstelling voor
m'n ideeën. Ik heb me laten overhalen, en nu
woon ik in Wassenaar, dat is waar
Tra perdoeli?" vroeg ik, terwijl ik opstond. 'Kan
me niet verdommen' vertaalde de Groninger, met
een grimas. Hij liep met me mee naar de deur.
"Ze was niet slaafs en niet zelfstandig en ze liep zo
zacht. U begrijpt me wel'. Hij grijnsde en tikte op
z'n kamergrote hoofd: 'Ik denk dat de koel
techniek me in m'n bol is geslagen'.
Dit is 'n Verhaal van de Maand, ken verhaal zoals u
dat best zelf eens zou willen schrijven. Wacht dan niet langer
maar zrt uw 'Dromen over Java 'eens op papier.
Maak dat verhaal ongeveer rven lang als dal hierboven
En stuur bet vóór I december 1980 naar: Koninklijke Bedrijven
Theodorus Xiemeyer B. V.. afd. Javaanse Jongens, Postbus 480.
9700AL Groningen.
Alle verhalen worden eigendom van Theodorus
Xiemeyer B. V.Iedere inzender ontvangt op zijn minst het nieuwe
pakjeJavaanseJongens. Vindt de deskundige jury uw verhaal
goed, dan ontvangt u bovendien f250, -.
Wordt uw verhaal uilstrkcnd bevonden, dan verschijnt
het ah' Verhaal van de Maand' in een van de volgende Javaanse
Jongenspublikalies. En ontvangt u een extra honorarium van
f500.-. Wij wensen u veel succes.
'JAVAANSE l JONGE NS
ZWARE SHAG
JavaanseJongensJe moet t gerookt hebben
om erover mee te kunnen praten.
Nieuwe verpakking Luchtdicht. Lange flap. Blijft lang vers.
