Meer onbevangen omgang met bijbel Aantal hervormden daalt, maar overtuiging groeit Methodisten leggen raciale wetten naast zich neer Trouw We nerveus is slaapt slechter! 1 Pleidooi gereformeerd rapport Conferenties KERK IN DE WERELD Hoe de kerk in Bolivia veranderde en dezelfde bleef VAN DA A VOORBUGAN< Nieuwe boekt mikrografie WOENSDAG 29 OKTOBER 1980 TROUW/KWARTET Van een onzer verslaggevers LEUSDEN Deputaten kerk en theologie van de gereformeerde kerken hebben hun synode een rapport aangeboden, waarin zij pleiten voor een meer onbevangen omgang met de bijbel. Het is het rapport over „De aard van het Schriftgezag", waarnaar al enkele jaren in de gereformeerde kerken wordt uitgezien. Allerlei ontwikkelin gen in de theologische bezinning had den aanleiding gegeven tot spannin gen en daarom besloot de synode in 1974 tot de instelling van dit depu- taatschap, dat de communicatie tus sen kerk en theologie zoveel mogelijk ten goede zou moeten komen. Men kwam al direct tot de conclusie, dat alle theologische spanningen te herleiden waren tot dit fundamentele probleem, wat de erkenning van het gezag van de bijbel over leer en leven thans, in de twintigste eeuw, nog kan betekenen. Het duurde echter zes jaar, voordat dit lijvige rapport (84 pagina's) voltooid werd. Het zal vol gende week dinsdag in de synode in Lunteren besproken worden. Als de synode ermee instemt, zal het gaan dienen als basis voor een breed ge sprek in de gemeenten over dit onder werp. Aan de samenvatting, die geschreven is door een der deputaten. prof. dr J. C. de Moor, ontlenen wij het vol gende: Het rapport begint met een hoofd stuk over „veranderingen in het waarheidsbegrip" Veel van de ver warring in de discussies over de waar heid in de Bijbel wordt veroorzaakt door het feit, dat wij er. meestal onbe wust. verschillende voorstellingen op na houden van wat „waar" is. De meest gangbare opvatting is deze, dat „waar" heet, wat objectief vast te stellen is. Een verhaal is „waar" als het de feitelijke toedracht heel pre cies weergeeft. Tegenover dit „objectieve waar heidsbegrip staat het „subjectieve". Daarbij is. zo zou men kunnen zeg gen, alleen maar „waar", wat de mens (het subject) zich via moeizame denk arbeid aan voorstellingen verworven heeft. Niet het feitelijke verloop der gebeurtenissen, maar de bedenksels van de verteller bepalen het waar heidsgehalte van het verhaal Innige relatie Naast deze beide stromingen tekent zich in de nieuwere wijsbegeerte een waarheidsbegrip af, waarbij men er meer de nadruk op legt. dat zich alleen via een innige relatie tussen subject en object waarheid open baart. Dit „relationele" waarheidsbe grip lijkt volgens het rapport meer mogelijkheden te bieden voor de the ologische bezinning op de aard van het Schriftgezag dan de twee andere benaderingen. Het relationele waar heidsbegrip sluit goed aan bij wat de Bijbel „waarheid" noemt. In het tweede hoofdstuk wordt een overzicht gegeven van het historlsch- kritisch bijbelonderzoek en in het derde hoofdstuk het verzet van de gereformeerden daartegen. Aan het objectief-historische gezag van de Bijbel mocht niet getornd worden. In de Jaren na de Tweede Wereldoorlog gingen echter ook de gereformeerden zich er meer in verdiepen, dat de Bijbel in veel opzichten evenzeer een boek van mensen is als andere oude boeken. Men kwam tot het inzicht dat niet alles verwerpelijk was. wat door het hlstorisch-kritisch bijbelon derzoek bereikt was. Menselijke factor Het vierde en langste hoofdstuk pro beert dan aan te geven, in welke zin de belijdenis van het gezag van de Schrift in deze tijd opgevat zou kun nen worden. De Bijbel is het produkt van een bijzondere relatie tussen God en uitverkoren mensen. Het blijkt onmogelijk die menselijke factor weg te cijferen. Dat mag zelfs niet, want dan zouden wij loochenen, dat de Heilige Geest Ingegaan is in déze we reld, in ónze geschiedenis. Juist dat is het. kenmerkende van al Gods han delen Deputaten wijzen dan weer op het „relationele waarheidsbegrip". De Heilige Geest werkt zowel vla de Schriftinspiratie als via het hart en de waarheid Gods wordt pas open baar. als die innige relatie tot stand is gekomen. Zo min als aan de gevende Kerk en theologie: een lijvig rapport. kant van de mens buiten spel ge- plaast werd (de sprekers en schrijvers van de Bijbel), zo min kan dat het geval zijn aan de ontvangende kant (de hoorders en de lezers van het Woord). Het rapport is zeer uitvoerig over de historische betrouwbaarheid van de Bijbel. Daarbij komen ook de wonde ren aan de orde. Voor een goed ver staan van de bijbelse opvatting van de geschiedenis blijkt het relationele waarheidsbegrip goede diensten te bewijzen. Niet pasklaar Kan de bijbel nog fungeren als norm voor het leven van vandaag? Onze situatie is niet meer dezelfde als in bljBelse tijden Daardoor geeft de bijbel vaak geen pasklare antwoor den op ethische vragen. Het rapport spreekt van afgeleide antwoorden, die in dialoog met de Geest der Schriften voor iedere generatie weer opnieuw zullen moeten worden gefor muleerd. Dit wordt toegelicht met voorbeelden als echtscheiding, sla vernij, de positie van de vrouw, kern bewapening. Waar het rapport de mens een wat minder passieve rol toedenkt, zowel bij de totstandkoming van de Schrift als bij de uitleg van die eeuwenoude boodschap, komt als vanzelf de vraag op: Hoe is te voorkomen dat de mens zichzelf boven de Schrift stelt? Het blijkt wel degelijk mogelijk de gren zen aan te geven, waarbinnen de the ologie zich zal hebben te bewegen. Maar die grenzen zijn ruim en zullen slechts in het uiterste geval beperkin gen mogen omleggen aan de vrijheid van de uitlegger. Bevrijdend Van onze correspondent JOHANNESBURG De Zuidafrikaanse methodistenkerk heeft zijn leden vrij nauwkeurige richtlijnen gegeven voor het plegen van burgerlijke ongehoorzaamheid tegen rassenwet ten. Hiermede is opnieuw een bladzijde omgeslagen in de lange geschiedenis van tegenstellingen tussen kerk en staat in Zuid-Afrika ADVERTENTIE I De methodistenkerk is de grootste van de multiraciale kerken Drie kwart van zijn leden zijn zwart en de kerk heeft veel jonge leden. Onder druk van hen moet de kerk nu af stand nemen van de lippendienst aan de strijd tegen de apartheid. Op een bijeenkomst dit voorjaar eisten de jongere kerleden dat de kerk zich duidelijker zou inzetten voor de be vrijding van de zwarten. Indien de kerk dat niet zou doen, zou zij haar betekenis voor de jeugd verliezen. De jaarvergadering van de kerk heeft zich dit kennelijk niet tweemaal laten zeggeh. want zij heeft besloten dat de kerk nu ook geestelijk-verzorgers zal leveren aan de zwarte guerrilla-strijd krachten aan de grenzen van Zuid- Afrika. Tot dusver waren legerpredi- kanten alleen te vinden in het Zuid- afrikaanse leger, dat tegen deze guer- rilleros vecht. Gods wet gaat uit boven de mensen- wet en daarom riep de kerk unaniem op tot het overtreden van wetten die openbare gelegenheden rassenschei ding afdwingen. Op de blanke kerkle den deed de jaarvergadering een be roep op dit punt het voortouw te nemen, omdat zij minder kwetsbaar zijn dan de zwarte kerkleden. waarin opgenomen: De Rotter dammer, met Oordts Dagblad. Nieuwe Haagae Courant mat Nieuwe Leidee Courant Uitgave: Trouw/Kwartet BV Hoofdredacteur Jenze Tamminga HOOFDKANTOOR Postbus 859 1000 AW Amsterdam Wibautstraat 131 Amsterdam tel 020-5629444 telex 13006 Postgiro 66 00 00 Bank Ned. Credietbank Rekemngnr 23 00 12 574 REGIO ROTTERDAM/DORDRECHT Postbus 948 3000 AX Rotterdam tel 010-115588 (abonnement» en bezorging) tel 010-115588 tel 115700 (uitsluitend voor advertenties) Westblaak 4 Rotterdam REGIO DEN HAAG/LEIDEN Postbus 101 2501 CC Den Haag tel 070-469445 (abonnementen en bezorging) tel 070-469445 (redactie) tel 070-468864 (uitsluitend voor advertenties) Parkstraat 22 Oen Haag REGIO NOORP/OOST-NEDERLAND (abonnementen en bezorging Postbus 3 8000 AA Zwolle tel 05200-17030 Melkmarkt 56 ZwoUe Abonnementsprijzen Per maand 16.98 Per kwartaal 50,95 Per half jaar 101.90 Per jaar 201.60 Advertentietarieven op aanvraag Telefonische abonnementenop drachten (zie adresoen boven) Opgave familieberichten 9-19.30 van maandag t/m vrijdag. Op zondag van 18-20 uur telel 020- 5622797 Opgave mim-advertenties tel 020-5626262 ot schriftelijk aan Mini-Adv afdeling, postbus 433 1000 AK AMSTERDAM Adreswijzigingen uitsluitend se adressen De kerk sprak steun uit aan de schoolboycots, die de laatste tijd veel zijn voorgekomen en aan de stakin gen die deels nog voortgaan. Alle kerkelijke opleidingen, scholen en be jaardentehuizen van de kerk worden voor alle rassen opengesteld, ook wanneer de staatswetten zich daarte gen zouden verzetten. En om alle besluiten te bezegelen koos de verga dering een zwarte predikant, ds. Stanley Mogoba. tot zijn secretaris generaal. Mogoba heeft enkele jaren als gevan gene op Robbeneiland gezeten, om dat hij een actief lid was van het Afrikaans Nationaal Congres ANC. Wie nerveus is verbruikt nutteloos te veel energie. Nerveuze mensen zijn dan ook vlugger uitgeput en kunnen zich moeilij ker concentreren. Zij voelen zich vaak loom en lusteloos en kunnen daardoor 's avonds slecht in slaap komen. Zij moe ten proberen weer de nodige rust in hun leven te brengen. Vaktisperi kan hen daarbij helpen. Vaktisperi is een zuiver natuurprodukt uit de valeriaanwonel. Vaidtsperi brengt u weer tot nist maar maakt niet loom of slaperig. Vaktisperi dragees zijn gemakkelijk in te nemen. Vraag nadrukkelijk Vaktisperi. Uitsluitend bij apotheker en drogist. Lees vooraf de gebruiksvoorschriften. Kaderdagen ter voorbereiding van de wereldgebedsdag 1981, dins dag 4 november, Marturlakerk, As sen; zaterdag 8 november. De Schut- se, Jac. Loisstraat 37. Rotterdam. Lnl. tel. 050-777777 Open studiedagen Ned. Christen vrouwenbond: 4 november, geref. kerk. Heiloo, .Jongeren, kerk en ge loof" (ds. E. Th. Thijs); 6 november. De Schouw. Uden, „Zambia, model van een ontwikkelingsland (mevr. Beukema-Blom); 13 november, De Ontmoeting, Emmeloord, „Zending/ missie-ontwikkelingssamenwerking" (mevr. C. Visch-Tonsbeek). Inl. tel. 070-451370. DEN HAAO (ANP) In het pas ver schenen tweede nummer van „Kijk op de kerk", informatiekrant van de hervormde kerk. verklaart ds A. W. Kranenburg, dat het aantal hervorm den weliswaar daalt, maar dat hun overtuiging groeit Ds Kranenburg is voorzitter van het landelijk college van visitatoren-ge neraal. en hij zegt in een interview over het kerkelijk leven binnen de hervormde kerk: „De kerk mag dan getalsmatig achteruit gaan, er groeit een veel bewuster en d oord ach ter ge meenteleven. Degenen die hun kinde ren laten dopen, doen dat vaak van uit een sterk doorleefde geloofsover tuiging, zozeer zelfs dat ik me afvraag of we die stap niet als een vorm van belijdenis moeten gaan erkennen. De deelname aan het heilig avondmaal neemt toe, ook in de kring van de gereformeerde bond. De actie .Kerk balans' maakt duidelijk dat hervorm den veel over hebben voor hun kerk. Het aantal sluitingen van kerkgebou wen en opheffingen van predikants plaatsen is niet zo groot gebleken als vijf Jaar geleden gevreesd werd." Daarbij komt, aldus ds Kranenburg, dat de belangstelling voor samenle- v ln gs vragen sterk toeneemt binnen de hervormde kerk. met als gevolg dat er ook meer behoefte ontstaat aan vorming en toerusting Het eerste nummer van „Kijk op de kerk" verscheen vorig Jaar om deze tijd. Het doel van de informatiekrant is de landelijke structuren doorzichti ger te maken voor de mensen in de plaatselijke gemeenten en om diege nen die bij de landelijke kerk betrok ken zijn „een gezicht" te geven..Kijk op de kerk" wordt verspreid door de plaatselijke gemeenten van de her vormde kerk. De oplage is 800.000 exemplaren. Ook voor visueel gehan dicapten is de krant beschikbaar. De christelijke blindenbibliotheek heeft van deze kranten een gesproken edi tie gemaakt. door Aldert Schipper In Bolivia heerst sinds de staatsgreep van augustus een ware kerkvervol ging. De methodistenleider bisschop Mortimer Arias is het land uitgewe zen, de vice-president van de Baptis- tenkerk werd gevangengenomen en naar het buitenland gestuurd en on geveer honderd priesters en religieu zen zijn iq arrest In gevangenissen wordt gemarteld. Honderden gemeenten zijn van hun geestelijken beroofd, doordat veel priesters ondergedoken zijn of naar het buitenland hebben moeten vluch ten. Een evenwichtige en pastoraal ingestelde bisschop als mgr Manri- que, de aartsbisschop van La Pax. de hoofdstad, wordt de rol opgedrongen van een staatsgevaarlijk crimineel en via de radio wordt het als een daad van mensenliefde voorgesteld om Manrique de weg te laten gaan van zijn collega Romero, die dit jaar in El Salvador werd vermoord Bolivia wordt bevolkt door mensen die gewend zijn aan de armoede en die een langdurige traditie hebben van verzet tegen onrecht. Het is nog niet zo lang geleden dat de kerk in Bolivia de mensen voorhield dat de armoede nu eenmaal een gegeven was en dat de opeenvolgende dictatu ren die over de mensen heersten dat met Gods zegen deden en dus gehoor zaamheid en respect verdienden De naar Europa gevluchte priester Rafael Puento (40) vertelt hoe de kerk Rafaél Puente m Bolivia langzaam maar zeker dich ter bij het eenvoudige volk van mijn werkers en boeren is komen te staan. Puente is leider geweest van de CIP- CA. een organisatie die onderwijs voor de kleine boeren in de buurt van Santa Cruz verzorgde. Behalve mel ken en zaaien leerden de boeren ook welke rechten zij bezaten en dat wordt door de huidige regering in La Paz zo weinig gewaardeerd, dat Puen te naar het buitenland moest vluch ten. indien hij niet, zoals zijn broer Alvaro. in een kamp, of zoals zovele anderen in een gevangenis terecht wilde komen. „Ood is de Heer van de geschiedenis. Zijn woord moet niet alleen gepredikt worden, maar ook worden gedaan. Die opdracht heeft elke christen en in het bijzonder een priester, die een openbare christen is." Puente vertelt dat de kerk ver volgd wordt omdat zij de armen helpt aan ontwikkeling en hen bewust maakt van hun burgerrechten. Zo herinnert Puente zich hoe in de jaren zestig kerken door arbeiders werden dichtgetimmerd, omdat de geestelijken met de mijneigenaren mee protesteerden tegen de pogingen van de toenmalige regering de tinmij nen te nationaliseren. De arbeiders wilden de uitbuitende priesters niet meer. Maar ze bleven toch katholiek en ze wilden hun kinderen laten do pen. De kerkleiding besloot toen Ca nadese en Belgische paters oblaten in het mijngebied toe te laten. De lei ding van de oblaten stuurde de pries ters met het doel en de opdracht tegen het communisme te strijden. De mijnbazen dachten: Deze pries ters kunnen we rustig toelaten, want ze zullen wel politiek neutraal zijn. Hun hoop werd volledig bewaarheid. De oblaten bleken ware reactionairen te zijn. Ze preekten tegen de vakbe weging. Puente vertelt hoe een Belgi sche pater. Lefebre, met een geweer vanaf de kerktoren schoot op Jonge ren die een studiegroep naar Maxim Gorki hadden genoemd. De pater zag het als zijn opdracht dat in Gods naam te vernietigen 'Verdiende loon' Deze zelfde pater Lefebre kreeg van de regering een stuk grond om een nieuwe kerk te bouwen Maar de ar beiders wilden daar nu net een ge bouw voor de vakbond neerzetten. Voor het grondwerk voor de kerk kwamen bulldozers, maar de arbei ders probeerden die tegen te houden. Een van de vakbondsleiders ging op de grond zitten. „Als ze die kerk wil len bouwen, zullen ze mij eerst moe ten doden," riep hij. Pater Lefebre beklom zelf de bulldozer om de man zijn „verdiende" loon te geven. Hij moest rennen voor zijn leven. Toen de kerk er na enkele jaren toch stond, hebben de arbeiders een pop. die op Lefebre leek. op het kerkplein COMMUNISME EN DEMOC! 1 Ik denk dat het voor die communisten die nog steeds sympathiseren met de system het Oostblok hoe langer hoe moeilijker zal worden om and hun werkelijk democratische gezindheid te doen geloven. C moet natuurlijk uitgaan van enorme blinde vlek. Maar ditl moet dan meteen wel weer geacht worden voor iemand politiek mee wil praten, laatst regeren. De voorbeelden liggei tegenwoordig voor het grijpen Afghanistan mag ook andere achtergronden hebben dan dir meestal in de kranten lezen, dt neemt niet weg dat de wijze va optreden van de communist» Het slothoofdstuk is bedoeld als pas torale handreiking om wederzijds de angst te overwinnen (bij de een voor het traditionele, bij de ander voor het nieuwe). Wij kunnen daar, aldus het rapport, alleen bovenuit komen, als wij bereid zijn steeds weer samen naar de bijbel te luisteren, zonder elkaar voortdurend in de rede te val len. Gods Woord zet niet klem, maar bevrijdt Juist van angsten. i Het rapport Is Samengesteld door de hoogleraren T. Baarda. J. Firet, J. C. de Moor, C. A. van Peursen, J. Veen- hof en de doctores J. Davidse, C. J. den Heyer, J. Vlaardlngerbroek en H. B Weljland lie upucucil VIUIUC UGII1IIIIUUM«H land weinig te maken kan heb >f,( met respect voor de democrat1^ staan voor het zellbeschikkiai van een volk. Maar die dingen we natuurlijk allang. In Polen weer eens heel duidelijk gewoi De ene en uitsluitende politie! partij laat zich geen duimbrea I afnemen. Datzelfde zal het gef als straks ook in de andere Oostbloklanden mensen wat geëmancipeerd worden en om werkelijke inspraak in het beli Pg gaan vragen. Ik vraag me vaal welke bochten men zulke onderwerpen als discriminati emancipatie, vrijheid en pen verantwoordelijkheid in die k moet verwringen zodat iemai brood van lust. Ik wil aannemt zij die zich in onze eigen omget "V^ communist noemen en voor di J± politieke verantwoordelijkheu genomen hebben niet alleen sympathieke mensen zijn. ma aanspraak kunnen maken op< zekere integriteit. Ook dat is Pie' meermalen bewezen. Des te r IL blijf Je Je afvragen hoe lang taf? moet voordat zij Inzien dat zij hun grote broers in feite allang >ler steek gelaten zijn en het zeker worden zodra die ooit hun ma over onze grenzen zouden uitstrekken. kte. NED. HERV. KERK Beroepen te Meerkerk: J Vl^ en Neder Andel; te Danti (toez T M Haitjema te M$ Aangenomen naar Dalfsen: Embden te Dieren a o Bedankt voor Amersfoort en Folkertsma te Huizum (verbp GEREF. KERKEN Aangenomen benoeming tcA km vormingspredikant te Man Wijs Irian Jaya, Th. M. Middelkoop b d< gen (N.-H.). jBloe Iwei CHR. GEREF. KERKEN td Beroepen te Oud-Beijerland: stiji Klomp te Zwaagwesteinde. te an dijk: J. W Schoonderwoerd. k an Vaassen >k ix ede' Bedankt voor Barendrecht: %tho stra te Bunschoten rd e GEREF. GEMEENTEN jüek Beroepen te Herkingen: J. Ki Opheusden; te Werkendam: 4To' gerland te Krabbendijke alle Kde Ds. P. de Hoop Op 64-jarige leeftijd is overh i er hervormde predikant P. de r Nijbroek. Ds. De Hoop begihij loopbaan als hulpprediker te Je burg; daarna was hij evangeli ets1 prediker te Franeker en in 191 94$ hij bevestigd als predikantf^ hervormde gemeente te Voordat hij in 1976 naar ging. stond hij nog te Gramtf"" en te Dokkum. ™jrdal Sr»! verbrand als teken van de kloof die er tussen kerk en arbeiders was ge groeid. Sindsdien zijn 11c impulsen van het Tweede Vaticaanse Concilie geko men. De militaire onderdrukking ging voort maar langzaam, stapje voor stapje, veranderde de houding van de kerk daar tegenover. Veel van de oblaten vertrokken. Anderen „be keerden" zich en gingen inzien dat het volk gelijk had. Dezelfde pater Lefebre werd later door soldaten van generaal Banzer (een vroegere dictator) doodgescho ten, omdat hij zich te veel van de armen had aangetrokken. Een ander oblaat, pater Roberto, werd gevan gengenomen en zwaar gemarteld, omdat hij mijnwerkers toestemming had gegeven in 2ijn huis een vakbond op te richten. De kerk verandert in Bolivia, concludeert Puente. niet doordat zij nieuwe Vaticaanse richt- lijnen ontvangt, maar door de massa beweging van het volk Maar niet alle priesters gaan deze weg. glimlacht Rafael Puente. Je hebt ook priesters, die onder druk van de situatie aan de charismatische beweging gaan meedoen. De toe stand om hen hedn is zo vreselijk, dat zij hun blik ten hemel slaan en in tongen gaan pralen. Puente vertelt dat de Amerikaanse dominicanen, die onder de diqtatuur van Banzer nog aan de kant yan de arbeidersbe weging stonden in die dagen een volledig horizontaal evangeliepre dikten, nu vrome liederen zingen en in hun handen klappen. Puente: Ban zer heeft hun getbond hoe fout het was om aan de vakbonden mee te doen en daarom zijn zij bij de pink sterbeweging terecht gekomen. Het is gewoon treurig. ïS>ï HA aan rrr-i e 01 Tussen herkenning een verkenning van zaken in de ontmoeting tussed en de reformatie, samengeste de betreffende taakgroep var reformeerde kerken in Net Een uitgave van de centrale v e F mingswerk, de hervormde vipth dienst, de Horstink en het tingscentrum van de gerefottper kerken. Besteladres: postbus Driebergen; bestelnr 264, blz.|)en boekje is niet toevallig rondi vormingsdag verschenen. He danig van opzet, met vragen gesties ter bespreking, dat he van dienst kan zijn voor oeA ve sche gesprekskringen van fthf Brieven aan de parelvisser, 0 Bad en eeuwigheid, leven en sten ef den en toekomst, door Ferdiifen Grijs. Uitg. Ambo. Baarn. 12,50. Persoonlijke bespieJreet over „het lot van de mens' D< voet ver is rk priester en doceert tilda aan de katholieke theologisch doo school in Utrecht chij: sect ters itvoi var T-r )n 1 en lanc k I dis tter rr-i Van e mei las >per Vt ADVERTENTIE fffii kompleet mikrofilm- programma brengt rust in dynamiek in uw organisatie 02510-2564!) OPINIO

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Nieuwe Leidsche Courant | 1980 | | pagina 2