De zondagsschool bestaat nog steeds
Lof regeringspartijen
voor beleid Veder-Smit
Wetsontwerp
belastingaftrek
bij de Kamer
ADVIES
COMMISSIE
KABELTELEVISIE
Nieuw, 'n Filtersigaret
op mannenmaat. Kort. Vol
En daardoor pittiger.
25 sigaretten - f 3-
-WOENSDAG 29 OKTOBER 1980
TROUW/KWARTET
Van een medewerker
„Bestaat de zondagsschool nog steeds?"Dlt ls een vraag die Je van ouderen nog wel eens hoort.
De zondagsschool is voor hen vanuit hun Jeugd een goede bekende, waaraan ze meestal heel
goede herinneringen hebben overgehouden. En bestaat dit zondagsschoolwerk nu nóg?
Kerkelijk meelevende mensen stellen
de vraag soms wat anders: „Is de
zondagsschool nog wel nodig? In on-
ze gemeente ls een kinderneven-
dienst."
Deze herfst wordt het feit herdacht
dat het zondagsschoolwerk twee eeu
wen bestaat
Zondagse school
We moeten terug naar 1780, naar één
van de achterbuurten van Glouces
ter. Daar evenals in alle fabrieks
steden werden op zondag de stra
ten bevolkt met uitgelaten, baldadi
ge. vernielzuchtige kinderen. Het zijn
kinderen die zich op deze ene dag in
de week moeten ontladen en moeten
afreageren wat ze in de weer week in
de fabrieken hebben moeten Incasse
ren van hun opzichters.
IXen zekere Robert Ralkes, Journalist
en uitgever van The Gloucester Jour
nal let dan ook niet zozeer op de
baldadigheid van de kinderen, maar
hij ziet het kind zelf, Hij ziet de mis
standen in de maatschappij, waarvan
niet alleen arbeiders, maar ook hun
kinderen de dupe worden. En hij
komt dan tot het experiment om bij
de aanpak van maatschappelijke ver
anderingen bij het kind te beginnen.
Zo brengt hij kinderen bij elkaar in
een school op zondag, waar lezen en
schrijven wordt geleerd en onderricht
wordt gegeven uit de BIJbeL
Het experiment slaagt, slaat bij soci
aal bewuste mensen aan en in 1788
worden op deze manier al in vele
plaatsen in Engeland en 250.000 kin
deren bereikt.
Het initiatief van Robert Ralkes
blijft niet tot Engeland beperkt maar
breidt zich uit naar het vasteland van
Europa, en ook naar Amerika. Maar
zoals Oezegd: dit zijn scholen op zon
dag. „de school met de Bijbel" met
een zeer beperkt leerplan
Na de invoering van de leerplichtwet
wordt deze zondagse school dan ook
overbodig. Maar de zondagsschool
blijft bestaan, doordat nadien de
evangelieverkondiging in het vertel
len van bijbelse verhalen en het zin
gen van christelijke liederen centraal
wordt gesteld.
In Nederland kennen we een wat an
dere ontwikkeling. Reeds ruim een
eeuw eerder waren er in ons land hier
een daar ook „sonnendaechse scho
len" opgericht, maar ook weer opge
heven Door de beweging van het
Reveil en onder Invloed van ervarin
gen opgedaan in het buitenland be
gint Abraham Capadose, een arts in
Den Haag, in 1836 naar het Engelse
voorbeeld een zondagsschool. Naast
zijn eigen kinderen wordt deze be
zocht door de loopjongen van Capa
dose. diens broertjes en zusjes en
enkele vriendjes en vriendinnetjes,
aan wie Capadose iedere zondag een
bijbelverhaal vertelt
Ook dit initiatief groeit heel snel uit.
Rond de eeuwwisseling is er in ons
land geen plaats of stadswijk meer
waar zich geen zondagsschool be
vindt.
Intussen was er in navolging van
Engeland en Frankrijk ook hier
een overkoepelende vereniging opge
richt, de Nederlandsche Zondags
school Vereen!ging (NZV). Dit was in
1865 gebeurd, dit Jaar dus 115 Jaar
geleden. Deze vereniging stelde zich
tot taak de begeleiding van het zon
dagsschoolwerk, eerst via het maand
blad „De Christelijke Familiekring"
dat bedoeld was voor het gehele gezin
en vanaf 1933 in „Kind en Zondag"
dat zich uitsluitend richtte tot de
zondagsschoolleiding.
Naast de NZV ontstonden er nog en
kele andere zondagsschoolverenigin
gen, uitgaande van andere kerkge
nootschappen of andere modaliteiten
binnen de hervormde kerk.
Van onze parlementsredactie
DEN HAAG De twee regeringspartijen CDA en WD menen
nu, tijdens de laatste begroting volksgezondheid van dit
kabinet, dat staatssecretaris Veder-Smit haar taak ekurig
heeft volbracht. De CDA-er Borgman beoordeelde dat beleid
als ronduit positief, al was het vooral tijdens de Inzet van de
Bestek-opereratle soms bepaald ongelukkig. De liberaal Dees,
toetste dat beleid aan vier maatstaven: een verdere verbete
ring van de gezondheidszorg, een stringente kostenbeheer
sing. versterking van de positie van de patiënt, en een beter
overleg met de betrokkenen. Ten aanzien van die vier punten
noemde ook Dees het beleid positief.
aantal acties tegen de overheid gaan
ondernemen Daarbij hoort bijvoor
beeld, dat zij geen keuringen meer
zullen verrichten ten dienste van die
overheid. Gezien het feit dat de speci
alisten naar de rechtbank zijn ge
stapt, valt het echter niet te verwach
ten dat de staatssecretaris over een
en ander nu al uitspraken zal doen.
Op andere vragen zal ze de Kamer
vandaag antwoorden.
'Profetenschool'
Het oogmerk van de voormannen van
het zondagsschoolwerk, genoemd
moeten worden dr Ph. J. Hoedema-
ker en ds. C. S. Adama van Scheltema
(mede-oprichters der NZV) was het
zondagsschoolwerk te brengen onder
élle kinderen, ook van de gegoede
stand. Het lukte evenwel (toen nog)
niet. Ook heeft Hoedemaker voortdu
rend gepleit voor de zondagsschool
als „profetenschool werk door en
voor de gemeente. En als zodanig ls er
vanuit NZV altijd de behoefte en het
streven geweest de zondagsschool
een plaats te geven binnen de kerke
lijke gemeente.
Pas in en na de oorlog werd dit lang
zamerhand gerealiseerd. In de nieuwe
kerkorde van de hervormde kerk
(1952) werd het zondagsschoolwerk
voor het eerst gekarakteriseerd als
„voorbereidende catechese".
De NZV gaf dit in methode en doel
stelling nader vorm.
Na de oorlog werd alle aandacht ge
richt op een goede methodische aan
pak. In de vormgeving van het zon
dagsschooluur werd de beleving en
de viering veel meer centraal gesteld.
In onderdelen als gebed, schriftle
zing, lied, collecte dienden de kinde
ren te worden voorbereid op het later
bijwonen van de kerkdienst. De
naam zondagsschool veranderde
veelal in kinderdlenst.
De NZV vraagt in verband met het
herdenken van tweehonderd Jaar
xondagsschoolwerk een feestgave
ten bate van het xondagssehool- en
kerkewerk op het Indonesische el-
land Samosir. Ook venoekt de NZV
de kerken op zondag 2 november een
speciale gezinsdlenst te houden.
Voor de kinderen is er een jubileum-
prijsvraag en voorts staan conferen
ties op het programma. Inlichtingen
hierover èn over het huidige werk
plan „Op weg" van de NZV bij: bu
reau NZV, Bloemgracht 65, Am
sterdam.
Vader: En, wat heb Je op de xondagssehool geleerd? Dochtertje: I
kind van satan ben. (uit Punch).
Mevrouw Müller-van Ast van de
PvdA vertolkte het standpunt van de
oppositie. Ze zag geen kans dat beleid
te beoordelen, omdat er naar haar
mening geen beleid was. Die vier Jaar
kenmerkten zich door overleg, stu
dies en het instellen van commissies,
zo zei ze. De oppositie kritiseerde het
beleid van de twee bewindslieden van
volksgezondheid buitengewoon hard.
vooral waar het preventieve aspecten
van de gezondheidszorg en de aanpak
van vrije beroepsbeoefenaren betreft
Als mensen meer eigen verantwoor
delijkheid moeten dragen voor hun
gezondheid, dan moet er bij het rege
ringsbeleid ook iets terug te vinden
zijn over de omstandigheden waaron
der mensen moeten werken, zo hield
de socialist Toussalnt de staatssecre
taris voor.
Van onze soc.-econ. redactie
DEN HAAG Staatssecretaris Van)
Amelsvoort (financiën) wil voor vol
gend Jaar de speciale belastingaftrek
voor nietrgrote zelfstandigen bepalen
tweeduizend gulden. Het wetsont
werp voor verlenging van de zelfstan
digenaftrek ls gisteren ingediend bij
de Tweede Kamer.
De zelfstandigenaftrek geldt volgend
Jaar voor ondernemers met een inko
men (winst) minder dan 67.000 gul
den. Bij hoger inkomen daalt de af
trek tot nul voor inkomens boven
77.000 gulden. Voor zelfstandigen met
Inkomen tot 30.000 gulden wordt bo
vendien de in dit jaar ingevoerde ex
tra aftrek van 400 gulden gehand
haafd. Deze extra aftrek daalt tot nul
vanaf Inkomens boven 40.000 gulden.
De zelfstandigenaftrek ls in 1975 in
gevoerd als tijdelijke inkomensmaat
regel. Na enkele jaren wilde de rege
ring de aftrek laten vallen, maar zorg
de Van Amelsvoort, toen Kamerlid,
met enkele medestanders voor een
initiatiefwetje om de aftrek voorlopig
te handhaven.
BIJ de bewindslieden valt niets terug
te vinden over wat zij doen in preven
tief opzicht. Dat geldt ook voor het
beleid ten aanzien van alcohol en
drugs. „Waar blijven reclameverbo
den voor rookwaren, voor sterke
drank? Waar blijft de beperking van
het aantal verkooppunten? Waar is
het beleid om 800.000 alcoholisten
ook in voorkomende zin te helpen?"
vroeg Toussaint
Hij wil van de staatssecretaris voort
aan een jaarlijkse preventienota.
Daarin moet een overzicht worden
gegeven van het beleid in de preven
tieve gezondheidszorg, de doelstellin
gen, de moeilijkheden die zich daar
bij voordoen, en de manleren waarop
de regering iets wil gaan onder
nemen.
Ook de CDA-er Borgman maakte
'Zich zorgen over de deze problema
tiek. Hij spitste zijn bijdrage vooral
toe op de strijd tegen het roken. Voor
al het passief roken. Ook hJJ wil daar
over een nota met ldeeén en voorne
mens van de bewindslieden. Maar hij
wil eveneens een nota over voedings
gelegenheden, zo bleek uit zijn be
toog dat zich net als dat van de PvdA-
er Toussaint toespitste op een ge-
zondheidszorgbeleid, dat niet uitgaat
van de zieke, maar van de gezonde
mens.
Compliment
Alle partijen maakten de staatssecre
taris een compliment over haar in
spanningen. die er voor hebben ge
zorgd de kosten van de gezondheids
zorg vorig Jaar binnen de perken te
houden. Ook de PvdA achtte die lof
voor die bewindsvrouwe op zijn
plaats. Daarbij zette de fractie echter
wel een vraagteken: Als de gel
dstroom namelijk binnen de perken
is gebleven door het aantal arbeids
plaatsen af te remmen, dan krijgt dat
compliment een bittere smaak, zo
meende Toussaint. Hij wilde daar
over van de staatssecretaris een dui
delijke uitleg.
Verder vroegen de sprekers zich af
wat de bewindslieden gaan doen nu
de specialisten, die door een inko
mensmaatregel zijn getroffen een
ADVERTENTIE
De Adviescommissie Kabeltelevisie vergadert
op woensdag 5 november 1980, aanvang
14.00 uur, in de Raadzaal aan de Groenmarkt
over de volgende punten:
Verkennende notitie lokale omroep.
Notitie omtrent de jundische mogelijkheden
voor substitutie;
De voortgang der werkzaamheden bij aanleg en
exploitatie van kabeltelevisie.
Indien u over een of meer agendapunten meer
wilt weten, kunt u de volledige tekst van de te
behandelen stukken inzien in het Gemeentelijk
Informatiecentrum aan de Groenmarkt (geo
pend op maandag van 11.00 uur tot 17.00 uur,
van dinsdag t/m vrijdag van 9.00 uur tot 17.00
uur en op zaterdag van 10.00 uur tot 16.00 uur).
De stukken zijn bovendien tegen betaling van
de kosten verkrijgbaar in het stadhuis, Burge
meester De Monchyplein 14. bij de afdelling
Interne Zaken, kamer 2023. telefoon 624121,
toestel 2198
Desgewenst kunt u over een agendapunt het
woord voeren gedurende in principe ten
hoogste vijf minuten. U dient dit dan direct
vóór de aanvang van de vergadering kenbaar
te maken aan de secretaris van de commissie
of uiterlijk één dag voor de vergadering bij het
secretariaat te melden (telefoon 624121,
toestel 3044/3045). U krijgt de gelegenheid
tot inspreken in beginsel direct voordat het
desbetreffende agendapunt door de voorzit
ter aan de orde wordt gesteld.
