ontwikkelingshulp op de stoep
Z-Afrika: 'land waar
mensen verdwijnen'
xken moeten verzorgers
llicht uit krijgsmacht halen'
Regeert het IMF de wereld?
Voor tien dirham
even de bajes uit
vjerlandse pater begeleidt Marokkanen bij terugkeer
iwb
►en ïl de grond eigendom is. een
in de plaatselijke veearts of
ek.zegt Storeken. In de
rallen dan al heel wat Ma-
af. omdat ze dergelijke lni-
niet op kunnen brengen.
van de landbouwhoge-
wel rendabel is Ton
.on
'esor Berkhof over brief De Geus:
idsbureau
ten onrechte
iwen ontslaan
Agent na ruzie
over voorrang
neergeschoten
Student schrijft
slechte brieven
Reisorganisatie
moet inkrimpen
Loods overlijdt na val in water
Journalisten
mishandeld
Enkele feiten die er
niet om liegen:
GSLDSCHIETËSS
VAM DS WERELD
27 OKTOBER 1980
BINNENLAND
TROUW/KWARTETH S 7
i W]
rantie
dan
Zo
ers
mcii
5 ro Hlelkema
lelt een Nederlandse pater in het hartje van Marokko in hemelsnaam om 's avonds in
boek te lezen over kippen? Ton Storeken (34) grinnikt bij die vraag. Het probleem is
rij simpel opgelost: de persoon in kwestie moet de volgende dag naar een terugkeer-
llle N' een kippenfokkerij, ergens in Marokko. En omdat Storeken voor de begeleiding van
riaafi ie projecten is aangesteld, mag hij van kippen toch wel iets afweten.
'an nii
xtra
r de
n hij voor een paar dagen
begeleider van projecten
ügkerende gastarbeiders,
was hij kapelaan in Ra-
dit jaar kwam hij volledig
het bureau Internationa-
Ontwikkelingssamenwer-
JS) in Utrecht, een bureau
ze ex4)ecten planklaar maakt en
jUfi3", er financiering aan het mi
ni ontwikkelingssamenwer-
huis
ver
ver 0 ,|jh
i)kne&°
IJ gei
!lgen
[evoi
ghi
en er
ar da
x nu
d v<
tan
jen.
J M
e vi
leki
ende
vatl<
n- dle Egt. Sinds half september is
omea|aangesteld als pastoor in
hij ruime gelegenheid heeft
lOS-werk uit te voeren.
[Jig t negentien projecten, die
ie zijn opgezet, zeker niet
|K 5 verlopen, gelooft Store-
hulp die Nederland op deze
331 Marokkanen biedt. „Zeker,
ginaal wat we hier doen en
In t moeizaam. Maar er is geen
Nedei f om deze mensen te hei
elij k 11e Marokkaanse gastarbei-
voortdurend gevoel om
an En hoe kleinschalig het
IMOS ook is. het levert
iheid op en heeft een
werking voor Marokkanen
•bleven zijn. Bovendien
persoonlijk geluk, wan-
irokkanen de kans geeft om
aan
a ®ven
rde voor het opzetten van
et is dat de Marokkaan zélf
jlan komt en zelf de aan-
let IMOS indient. „Ze moe-
jor de documenten zorgen,
bouwvergunning, een ver-
LM b Wagenlngen wordt de inves-
ekend en de vraag bekeken
geeft dan het eindadvies,
stuurgroep van het IMOS
•1 velt dat het fiat van het
gist
Pater Storeken
ministerie van ontwikkelingssamen
werking nodig heeft
Met 10.000 gulden mag de aanvrager
in Marokko aan de slag. Storeken
beheert de rest van de schenking en
lening voor het project Vrees voor
geldverspilling bij spaak lopende pro
jecten heeft de begeleider niet. Hij zit
er meer mee dat bij de voorbereiding
van een project vrijwel uitsluitend
gekeken wordt naar het werkgelegen
heidsaspect en de rentabiliteit van de
kippenfokkerij, de bakkerij, de win
kel, de garage of de boerderij. Het
sociale aspect krijgt naar zijn mening
te weinig aandacht. „Daar is een pa
ter voor nodig", zegt hij.
Verantwoordelijkheid
Die pater kan er dan achteraan, als
de teruggekeerde Marokkaan niet
weet hoe hij verder moet. „De meeste
jongens, die naar hun land terug
gaan, hebben in Nederland geen en
kele verantwoordelijkheid gehad, die
hoefden nooit leiding te geven, die
hebben alleen simpel werk gedaan.
Dan komen ze hier om een project uit
te voeren. Dat levert dan vaak proble
men op. Als ik hier In Marokko zelf
m'n mannetjes zou mogen uitzoeken,
dan liepen alle projecten goed."
De stages op de landbouwpraktljk-
school in het Noordfriese Oenkerk of
het veeteeltcollege in Barneveld kun
nen daar weinig aan veranderen. Die
zijn anders gericht. In Oenkerk krijgt
een Marokkaan zes weken lang zijn
eigen koe. Hij moet melken, voeren,
ziektegevallen meemaken, zelf kaas
bereiden In Barneveld leert de adspi-
rant-kippenboer stallen schoonma
ken, luizen ontdekken, eieren wegen.
Storeken en zijn „baas" drs. Dik Stro
band (directeur van het IMOS) gelo
ven dat de hulp vla terugkeerprojec
ten het minste Is wat Nederland kan
doen. „Deze projecten liggen ln het
verlengde van het welzijnswerk onder
buitenlanders ln Nederland," zegt
Stroband. „Ik denk dat niet het aan
tal succesvolle projecten van belang
Is. maar het feit dat Je bu'tenlandse
werknemers ln ons land een beetje
perspectief kunt bieden. Je levert een
bijdrage om de twijfel van een Ma
rokkaan zal ik wél of zal ik niet
teruggaan naar Marokko? te ver
minderen. Bovendien kun Je voorko
men dat Marokkanen die terug wil
len. hun spaarcenten in Marokko ver-
Terugkeerprojecten hebben
vaak een intensieve begelei
ding nodig. Daarvoor zit Ton
Storeken in Marokko. Dag
werk heeft hij eraan, omdat
zich bij het verwezenlijken
van een project tal van moei
lijkheden voordoen. Over
Storeken en zijn motieven
gaat dit artikel in de serie „Te
ruggaan of blijven". De eerste
verhalen stonden op 18, 22 en
24 oktober in de krant.
keerd Investeren. Het is kleinschalig,
dat ontken Ik niet. Je mag ook geen
wonderen van deze projecten ver
wachten. Je mag ze niet zien als ver
kapte 'oprot-premies'. Het Is ontwik
kelingssamenwerking op de stoep."
Speldeknoppen
Of Je met deze projecten ln Marokko
ook „binnen" komt, ls de vraag. De
drempel van corruptie, van ambtena
ren die regelingen treffen waar ze zelf
zeker niet armer van worden, van een
regime dat er veel aan gelegen ls om
de verhouding tussen arm en rijk te
stabiliseren, die drempel ls erg hoog.
„Speldeknoppen tussen de verschil
lende klassen." noemt Stroband de
terugkeerprojecten, tussen de massa
en het grootkapitaal. „De aanwezig
heid van zoveel gastarbeiders in Ne
derland is een morele verplichting en
een theoretische mogelijkheid om het
welzijn van de buitenlanders te ver
groten en de ontwikkeling van de
landen van herkomst te stimuleren."
De omstandigheden in Marokko zijn
mede-verantwoordelijk voor het ma
gere succes van de ontwikkelings
hulp. In Tunesië gaat het stukken
beter, zegt Storeken. „Maar elke Tu
nesiër heeft heeft lagere school ge
had, het land is kleiner en heeft bete
re wegen en verbindingen Bovendien
is de begeleiding daar beter." De
ambtenarij, die in Marokko zo'n
zwaar stempel drukt, is voor Store
ken bovendien een probleem. De er
varing leert dat alles zoveel mogelijk
met de lage overheden ter plekke
geregeld moet worden. Je moet in
Marokko uit de buurt van ministeries
blijven. Want hoe hoger je komt, hoe
zelfstandiger de ambtenaren ope
reren.
Toch laat Ton Storeken de moed niet
zakken. „We moeten zolang mogelijk
schipperen om,hier Iets te bereiken,
hoe marginaal ook. Meer kun je niet.
Fundamenteel de politieke structuur
aanpakken is vcor mij niet mogelijk.
Het is ook niet aan mij op dat gebied
initiatieven te nemen. Zolang ik niet
de Marokkaanse nationaliteit heb,
voel ik me niet geroepen. Anderzijds
moet je wel bewogen zijn met de
mensen hier. Anders zou je mijn werk
wel kunnen overdragen aan iemand
van de landbouwhogeschool."
Pastoraat
Het ls dan ook meer pastoaat, dat
werk van Storeken. Stimulerend en
soms belerend spreekt hij de terugge
keerde Marokkanen toe. Eén ding is
voor hem absoluut duidelijk: de Ma
rokkaan moet zelf aan een project
willen werken. „Als de Nederlandse
overheid denkt dat dit soort projec
ten een middel zijn om Illegalen naar
Marokko terug te krijgen, dan kan ze
dat wel vergeten. Het is een gedachte
vol eigenbelang, niet gericht op het
belang van de gastarbeider of Marok
ko. Het ls tekenend voor de politiek
in Nederland. Er is geen planning, er
is ook geen zicht op de situatie in
Marokko Het is een religieus, ethisch
sausje: onder het .mom van ontwik
kelingssamenwerking gastarbeiders
zien weg te werken. Nederland laat
zich erg weinig gelegen liggen aan
Marokko, nota bene het dichtstbij
zijnde ontwikkelingsland. Er is geen
hond hier, die zich met de ontwikke
ling van Marokko bemoeit. België
wel, dat heeft veel mensen hier. Mis
schien schudt de voorspelling dat Ne
derland ln 1990 ongeveer 400.000 Tur
ken en Marokkanen heeft, de mensen
wakker".
„We zitten hier in een cel van zes- bij-zes met 38 man.
ii onzer verslaggevers
RSUM Het ls niet uitgesloten dat het ogenblik komt
kerken hun geestelijke verzorgers moeten terug trek-
nden-1 de krijgsmacht, omdat ze de voorwaarden (met
ting tot de kernbewapening) niet meer aanvaardbaar
aar t>
m 12fof. Berkhof, hoogleraar dog-
Leiden, gisteren voor de
dio. De hoogleraar is van
dat ln dat geval weliswaar
moet worden dat de kerken
ijk meer aanwezig zijn in het
naar door hun afwezigheid
te wel sprekender aanwezig
door hun vroegere aanwezig
zei prof. Berkhof. In ieder Rpranri
de kerk onverkort achter de "Cl aau
[ende geestelijke verzorgers
{smacht moeten gaan staan.
stellen dat de geestelijke verzorgers
zich zijn brief over de kernwapens
ook zouden moeten aantrekken. Hier
mee zijn de plaats en functie van de
geestelijke verzorgers in de krijgs
macht ter discussie gesteld", meent
prof.Berkhof.
prof. Berkhof, die eind vorig
ien baarde met zijn verkla-
het christelijk geloof onver-
Is met kernwapens, is het te
ed dat de regering altijd op
dpunt heeft gestaan dat de
tot l^rolstrekt vrij en zelfstandig
leger De brief van minister
(defensie) geeft naar de me
de hoogleraar echter te den-
Oeus laat merken dat hij de
op het punt van de kernwa-
geg£iarden in de krijgsmacht in-
vrij wil laten, door te
MG (ANP) De directeur
gewestelijk arbeidsbureau in
Eelt de ontslagaanvragen van
ensmiddelenbedrijf voor ze
verkoopsters en casslères
Usch genoeg bekeken aan de
n de wet gelijke behandeling
en vrouwen.
Al bed a van sociale zaken
(dt op schriftelijke vragen
tweede-kamerleden Van der
a mevrouw Epema (beiden
lat hij er voor zal zorgen dat
estelijke arbeidsbureaus de
ien over de gelijke behande
ld ln het oog zullen houden.
(jiocfl "lus en september droeg een
tok! 1,1 Venl° zeventien vrou-
N werknemers, voornamelijk op
cr' Jbasts
V*
het (fB omdat de Duitse klandizie
*;).B
Zoals gemeld hebben twee geestelij
ke verzorgers, de leger-predikant ds
Fokkens en de humanistische raads
man Bos. inmiddels het initiatief ge
nomen tot de oprichting van een spe
ciaal vredes- en veiligheldsberaad
krijgsmacht (WBK). Het WBK stelt
zich ten doel een platvorm te worden
om binnen de krijgsraad over de
kernwapenproblemen te kunnen pra
ten. Ook ds Fokkens heeft vraagte
kens gezet bij de opmerking van mi
nister De Geus dat de geestelijke
verzorgers zich zijn brief over de
kernwapens zouden moeten aantrek
ken. In die brief zegt de bewindsman
dat de beroepsmilitairen die z'ch nu
zonder meer tegen kernwapens uit
spreken. maar beter ontslag kunnen
nemen.
In een gesprek met Trouw verklaarde
ds Fokkens dat de geestelijke verzor
gers zelf zich binnenkort over deze
brief zullen beraden. „Ik hoop dat de
geestelijke verzorgers duidelijk zul
len uitspreken dat de geestelijke ver
zorging vrij moet zijn om de discussie
over de kernwapens vrijelijk te voe
ren". aldus ds Fokkens.
AMSTERDAM (ANP) Bij een
schietpartij op de Singel ln Amster
dam ls in de nacht van zaterdag op
zondag de 34-jarige politieman W. J.
ernstig gewond geraakt In verband
met deze zaak zijn gisteren in de loop
van de dag vier verdachten, de 26-
Jarige R. L. H.. de 38-jarige G. J. L., de
28-jarige mevr. N. G. en de 34-jarige
R. O., allen uit Amsterdam, aange
houden. Het staat nog niet vast of
onder hen ook de schutter is.
Aanleiding tot de schietpartij was
een conflict tussen de agent, die geen
dienst had en in burger was, en een
aantal andere personen over het wel
of geen voorrang geven op de hoek
Singel/Brouwersgracht. De tegenpar
tij zou het eerst hebben geschoten.
De agent in burger zou daarna zijn
dienstpistool getrokken hebben. Ver
moedelijk werd bij de schietpartij
een Turk gewond. Deze is echter nog
niet gehoord, aldus de politie.
De politieman, die door negen kogels
werd getroffen, ls inmiddels bulten
levensgevaar, aldus de politie.
AMSTERDAM (ANP) Stu
denten zijn veelal slechte brief
schrijvers. Met de taalvaardig
heid is het bedroevend gesteld.
Dit heeft het bureau studen
tenadministratie van de Vrije
Universiteit in Amsterdam ge
concludeerd na drie Jaar lang
brieven van studenten verza
meld te hebben.
Volgens het bureau zou het
wenselijk zijn dat alle eerste
jaars studenten aan de VU, al
vorens met hun studie te begin
nen, eerst een spoedcursus Ne
derlands volgen, aldus een arti
kel hierover in het weekblad
Ad Valvas van de Vrije Univer
siteit.
De kritiek van het bureau richt
zich vooral op het taalgebruik
van de studenten, de taalfou
ten, onlogische zinstructuren,
het ontbreken van de beleefd-
heidsaanhef en de nlet-zakelij-
ke. haast poëziestijl van de stu
dent. waardoor zijn brief admi
nistratief niet of moeilijk ver
werkbaar is.
Ook over het formaat van de
brieven doet het bureau een
boekje open „Naast de gebrui
kelijke A-4-formaten, komen
ook brieven op allerlei soorten
kladpapier binnen. De tijd dat
studenten hun wensen kenbaar
zullen maken op closetpapier
of kassabonnen lijkt dan ook
niet ver weg," aldus het bu
reau.
Van een onzer verslaggevers
AMSTERDAM De grootste reisor
ganisatie van ons land, Holland Inter
national (voor vijftig procent eigen
dom van de KLM), moet het perso
neelsbestand gaan inkrimpen. Zowel
dit als volgend Jaar zullen er zestig
werknemers moeten verdwijnen. Dit
zal men zoveel mogelijk proberen te
bewerkstelligen via natuurlijk ver
loop. maar het wordt niet uitgesloten
geacht, dat er ook ontslagen zullen
vallen. Bij Holland International wer
ken 1250 mensen
Oorzaak ls de algehele malaise ln df
reiswereld, waardoor onlangs Chris
toffel en Relax ten onder gingen. Als
gevolg van deze ontwikkeling is de
groei er bij Holland International er
dit Jaar geheel uit en dat was onvol
doende resultaat om de gestegen kos
ten op te vangen. Vorig Jaar noteerde
de organisatie nog een groei van vijf
tien procent en het jaar daarvoor van
tien procent.
Om de situatie ook in de toekomst
het hoofd te kunnen bieden, wil de
organisatie verder gaan automati
seren.
Tien dirham heeft Hassan de bewaker van de gevangenis
gegeven om even buiten de poort te mogen praten met
zijn bezoekers. Vijf gulden voor vijftien minuten. Twintig
dagen zit hij nu al in de bak en hij baalt verschrikkelijk.
Hij is vastgezet, nadat hij met zijn
auto bij een aanrijding betrokken
was. En schuld of geen schuld, als
je zonder verzekeringspapier rijdt,
draai je de „alhabs" in. Twee ad
vocaten heeft Hassan, „maar toch
zit ik hier. De ene advocaat zei
tegen de ander: alleen red je het
niet. dus zal ik je helpen." Voor
achthonderd dirham (vierhonderd
gulden) zou het tweetal Hassan
wel tijdelijk vrij weten te krijgen.
Maar toen de Marokkaan het geld
had betaald, ging het feest niet
door
„Ik heb een hekel aan Marokko!"
zegt de 32-jarige, stevige kerel, als
we op een eindje van de ingang
staan te praten. „De eerste nacht
was vreselijk. In een kamer van
amper zes-bij-zes zitten we met 38
man. Middenin is een gat. waarin
je je behoefte moet doen. Leuk als
er 's nachts iemand buikloop
heeft. De ratten springen over je
heen. Ik blijf maar een beetje
staan, zonder me te verroeren. Met
140 man worden we hier vastge
houden. Eén bewaker is er. Af en
toe mag je de binnenplaats op om
je kleren te wassen. Daar is één
kraan voor." Hoe is de verzorging?
„Verzorging, hoezo? Het is hier
niet als in Nederland! Je moet je
eten van huis laten komen."
Bijtend spreekt hij het uit. „Ze
zijn zo traag met het invullen van
je papieren; op je dossier moet Je
dagen wachten. Marokko is niet
menslievend. Ik wil hier dan ook
geen uur meer blijven. Zodra ik
vrij ben. ga ik terug naar Neder
land. Ik heb een permanente ver
blijfsvergunning en kan zo weer
als monteur aan de slag in Tiel."
Hassan heeft ruim zes jaar in Ne
derland gewerkt. Hij was actief in
het welzijnswerk voor buitenlan
ders. Notabelen in Tiel hebben
zich beijverd om hem een terug
keerproject te bezorgen. Het luk
te: via het bureau internationale
migratie-ontwikkelingssamenwer-
king kon Hassan een garage in
Mechra-Bel-Ksiri beginnen. Maar
wie nu het meest enthousiast over
het terugkeerproject waren de
notabelen of Hassan laten we
maar in het midden. In elk geval
wil Hassan nu naar Nederland.
„Er is hier niet te leven. Ik wil
Marokko niet beledigen, ik zeg de
waarheid. Nederland is mijn
•land."
Hassans garage is inmiddels ge
sloten. Zijn project zal waar
schijnlijk niet meer van de grond
komen Voorlopig gaat hij weer de
gevangenis in. Tussen de hippies,
die met hasj gepakt zijn, en men
sen die ook bij aanrijdingen be
trokken waren. De Duitser, die
vorige week een Marokkaans
meisje dood reed, zit er niet meer.
Die zal wel genoeg dirhams bij
zich gehad hebben.
VLISSINGEN (ANP) De 42-jarige
zeeloods M. van der Ende uit Terneu-
zen is vrijdagavond in een ziekenhuis
in Vlissingen overleden, nadat hij eer
der die avond bij het wisselen van de
loodsdienst aan boord van het Deen
se vrachtschip „Jillcard" in de Wes-
terschelde viel.
Het ongeluk gebeurde toen de man
samen met een assistent vanaf een
loodsboot via een touwladder aan
boord van het Deense vrachtschip
klom. De touwladder begaf het en de
twee mannen vielen in het water. Zij
werden nagesprongen door twee col
lega's en weer aan boord van de
loodsboot gebracht.
De vier mannen moesten naar een
ziekenhuis in Vlissingen worden ver
voerd, omdat zij waren bevangen
door de kou. Kort na aankomst in het
ziekenhuis overleed de 42-jarige zee-
loods. De drie andere loodsen konden
na behandeling weer naar huis.
De rijkspolitie te water stelt een on
derzoek in naar de toedracht van het
ongeval.
TUBBERGEN(ANP) De 21-jarige
journalist E. M uit Almelo heeft bij
de politie in Tubbergen aangifte ge
daan wegens mishandeling door le
den van de familie V. uit Tubbergen.
De verslaggever liep diverse bloeduit
stortingen op en moest zich door een
arts laten behandelen. De Hengelose
fotograaf D. W. deed aangifte van
vernieling omdat zijn apparatuur
werd beschadigd tijdens een worste
ling met V.
De woede tegen de twee journalisten
ontstond toen zij verslag wilden doen
van de wijze waarop de gemeente
onder politietoezicht een illegaal
bouwsel van de familie V. afbrak.
ADVERTENTIE
basis werkzaam, voor ontslag
arbeidsbureau. Als reden gaf
rc drijf op de noodzaak tot in-
IPiekuren sterk was terugge-
■Irijf koos de vrouwen uit om
eeen kostwinners waren. Zo-
konden kostwinners in het
aan het werk blijven. De wet
behandeling mannen en vrou-
fbiedt evenwel het maken van
indirect onderscheid op
van geslacht.
Vanavond op tv.: dc unieke
documentaire over de
overheersende invloed die
het IMF (Internationaal
Monetair Fonds) uitoefent
op het wereldgebeuren.
het IMF blijkt Jc DcrJc Wereld-
Ian Jen m ven financiële M-urg'
l*reep te lioudcn waar te nauwclijk»
aan kunnen ontsnappen.
Engeland moet door Je crisi» van
1976 toestaan Jat liet
Internationaal Monetair Fonds
invloeJ kreeg in Je Britse politiek.
In Cairo, Lima en op Jamaica
lei J Jen Je afgedwongen econo
mische maatregelen tot soms
hloeJige rellen.
Jamaica tag zich in 1977
gedwongen Je hulp in te roepen
Larosièrc, Jc prest Jent vnn het IMF.
Jie nog nooit el*n interview toestond.
Maar nu d»»or de makers van
Jctc documentaire tot opmerkelijke
uitspraken werd gebracht.
Evenals o-i. Mr. Hcaly (Je
viHirmalige Engelse minister van
Financien) en Mr. Manlev
(Je premier van Jamaica). Hun
verhalen staan nu ook zwart op wit!
In Je Novih-uitgave
"Geldschieters van Je Wereld":
100 bladzijden (60 'V verhelderende
tekst, 40 boeiend fotowerk),
Jie u niet mag missen.
van het IMF. Dat betekenJe de
nekslag voor élke sociale
hervorming.
Want het IMF leent geld aan
landen die er zo slecht voorstaan.
Jat zc niet meer hij Je particuliere
banken tvrceht kunnen.
Het IMF helpt Jus, maar
stelt ingrijpende voorwaarden,
economisch en politiek.
Hoe ingrijpend h«»ort u vanavond
van niemand minder dan Jaques de
Kortom: bestel het boekje door
f 17.S0 (f IS.- plus f 2.S0
verzendkosten) over te maken
op postrekening 5SS, t.n.v. Novib.
Den Haag. Wij sturen u het boekje
zo snel mogelijk toe. Telefonisch
bestellen kan ook:070-624081.
Vanavond: 22.30 uur,
Nederland II.
Van onze correspondent
JOHANNESBURG Geheime arrestaties, gevangenhouding zonder arrest, pesterijen
van de politie en intimidatie, waarbij zwarte en blanke critici van de regering worden
aangehouden en beschuldigd op vage en troebele gronden, lijken belangrijke ingrediën
ten voor de strategie van de Zuidafrikaanse regering om koste wat het kost de politieke
controle in handen te houden.
Twee gebeurtenissen hebben op
nieuw de aandacht getrokken
voor deze onderdrukking, die van
de zogenaamde „liberalisering"
een farce maken. Een journalist
van de Rand Daily Mail, Arnold
Geyer, verdween zonder een spoor
na te laten toen hij voor zijn krant
de Jaarlijkse conferentie van de
Methodistische kerk versloeg. Pas
24 uur later ontdekte de Mail door
een toeval dat hij gevangen was
gezet door de geheime politie, die
niet de moeite had genomen de
krant op de hoogte te stellen.
In een ander geval werden 2*2 men
sen gearresteerd in Soweto en La-
nasia (een gebied waar Indiërs wo
nen) tijdens herdenkingsdiensten
voor de „banningen" en aanhou
dingen op 19 oktober 1977 een
dag die als een rouwdag wordt
beschouwd onder wie twee le
den van het Comité van tien.
Geyer is een bekende journalist,
die zich heeft gespecialiseerd in
kerknieuws. Onlangs nog schreef
hij over Afrikaners die de machti
ge Nederduitse gereformeerde
kerk verlaten, wegens het pro-
apartheidsstandpunt.
Verdwijning
Toen de Rand Daily Mail hem
vorige week maandag tevergeefs
zocht was Geyer al in verzekerde
bewaring. Zijn verdwijning zou
nog veel langer een mysterie zijn
gebleven als twee andere journa
listen niet bij zijn huis hadden
aangebeld, en prompt voor drie
uur door de politiek werden vast
gehouden. Daardoor zagen ze
Geyer onder geleide en met de
handboeien om een hoogst on
gebruikelijke stap bij zijn flat
aankomen.
De veiligheidspolitie bevestigde
daarop dat Geyer was aangehou
den op grond van een bepaling,
die het de politie mogelijk maakt
hem veertien dagen zonder enig
contact te houden, terwijl zijn ver
meende activiteiten voor het ver
boden Afrikaanse nationale con
gres (ANC) worden onderzocht.
Ironische genoeg zocht de Rand
Daily Mail Geyer maandag drin
gend omdat minister Louis Le
Grange (politie) had geklaagd dat
Geyer een rede waarin de be
windsman een aanval had gedaan
op de kerken, verkeerd had weer
gegeven. Maar Geyer was al de
gast van Le Granges eigen politie.
Zijn verdwijning volgde op een
vergelijkbaar incident twee maan
den geleden. Daar was een West-
duitse journalist bij betrokken.
Hij werd gearresteerd op het vlieg
veld op het moment dat hij het
land wilde verlaten. Het duurde
een week voordat men ln de gaten
had wat er met hem was gebeurd.
Dc veiligheidspolitie lichtte de
Westduitse ambassade niet in. en
gaf pas uitsluitsel nadat de ouders
van de journalist ongerust waren
geworden en na stappen van de
Westduitse regering.
In een commentaar toonde de
Rand Daily Mail in niet mis te
verstane bewoordingen bezorgd
heid, onder de kop: „Een land
waar mensen kunnen verdwij
nen". „Net als in Rusland, waar
ook mensen kunnen verdwijnen
zonder dat iemand weet wat er
met hen gebeurd is. Wij hebben nu
die ervaring aan den lijve onder
vonden."
Hoe lang. aldus de krant, zou het
hebben geduurd voordat we iets
van Geyer zouden hebben ge
hoord.
De arrestaties zijn een schoolvoor
beeld van de ongelooflijke kort
zichtigheid en het totaal gebrek
aan gevoel voor wat er politiek en
emotineel leeft onder dc zwarten
in Zuid-Afrika.
