Paus legt synode streng uit
Een Bijbel,
meer talen
Evangelicals: hard
aanpakken in 1982
Palaches
Talmoed
inleiding op
onovertroffen
li
Kerk moet jongere^
meer serieus nemei
Trouw
Verdonk veroordeelt het harmoniemodel
predikant-opbouwwerker (m/vr)
VANDAAG
VOORBUGANGE
Belgische kerk
anti-fascisme wefn
MAANDAG 27 OKTOBER 1980
KERK
TROUW/KWARTET
Van een onzer verslaggevers
ROME Met „een boodschap aan christelijke gezinnen in de
huidige wereld" heeft de bisschoppensynode haar vier verga-
derweken in Rome besloten. In dezelfde plechtigheid waarin
deze boodschap werd voorgelezen hield de paus een toespraak
waarin hij de resultaten van de synode naar de zuinigste en
strengste zijde uitlegde.
In hun boodschap verklaren de syno
dedeelnemers. dat ze tijdens hun be
raad goede nota hebben genomen zo
wel van de vréugden, alsook van de
moeilijkheden en het leed voor het
gezin in deze tijd. Uitdrukkelijk ver
melden zij de verscheidenheid van
culturen en levenspatronen waarover
zij elkaar hebben geïnformeerd en in
deze verscheidenheid zien zij grote
kansen voor de kerk
Dit cultuuraspect in huwelijk en ge
zinsleven was vooral vanuit Afrika en
het verre oosten naar voren gebracht.
In Latijns Amerika moesten de bis
schoppen signaleren dat door armoe
de. onrecht en onderdrukking velen
niet eens aan enig gezinsleven kun
nen toekomen. In het westen daaren
tegen heerst een geestelijk vacuüm,
angst voor heden en toekomst. „Zij
hebben hun handen vol. maar hun
hart is gewond", aldus de bis
schoppen.
De boodschap protesteert krachtig
tegen alle aanranding van het gezin
door regering en internationale orga
nen; zij bepleiten een handvest van
rechten voor het gezin. Ook in het
ongeremd streven naar bezit, genot
en macht ziet de synode een ernstig
probleem
Kern
Volgens de boodschap van de synode
is het gezin op een bijzondere wijze
geroepen tot deelneming aan Gods
hellplan, vooral door het sluiten van
het verbond en het doorgeven van
leven. Daarom kan de rk kerk ook
niets afdoen aan haar standpunt dat
het huwelijk onontbindbaar is en de
..huwelijksdaad open moet staan
naar nieuw leven". De zwakke mens
wordt aangespoord niet ontmoedigd
te raken.
In het gezin als de eerste kern van de
DRIEBERGEN (ANP) De Evangelische Alliantie wil dat de
kerken de komende tijd bijzondere aandacht gaan geven aan
zending en evangelisatie. Zij heeft daarom 1982 uitgeroepen
tot evangelisatorisch jaar. De EA is een organisatie van
zogenaamde evangelicals, waarin christenen uit reformatori
sche kerken en opwekkingsbewegingen samenwerken.
samenleving en ook van de kerk moe
ten volgens de bisschoppen gebed,
kerkelijke deelneming, geloofsonder
richt en seksuele opvoeding beginnen
en ontwikkeld worden; gezinnen heb
ben vooral ook een taak ten opzichte
van elkaar en de noden in de wereld.
Om al die dingen te bevorderen zien
de bisschoppen een belangrijk aan
dachtsveld voor pastores: huwelijks
voorbereiding, gezinscatechese. Maar
ook worden genoemd, kinderloze
echtparen, onvolledige gezinnen, ge-
scheidenen. mensen onder psychi
sche spanningen, migranten, gezin
nen met drug- en alcoholproblemen.
O rote zorg van de pastores voor de
gezinnen zou bovendien priester- en
kloosterroepingen bevorderen, zo
wordt verwacht. Een aparte para
graaf wijdt de boodschap aan de posi
tie van de vrouw. „Man en vrouw zijn
verschillend, maar zij bezitten gelijke
waardigheid. Men moet voor de ver
schillen eerbied hebben, maar die
moet niet als voorwendsel gebruikt
worden om de overheersing van de
ene over de andere te rechtvaardi
gen." De bisschoppen eindigen hun
boodschap met opnieuw te zeggen
dat in een „ziel van goede wil geen
angst zou moeten heersen. Is het
evangelie niet een tijding die ook al is
ze veeleisend ook ten diepste bevrij
dend is?", aldus de boodschap
Voorstellen
Behalve deze boodschap heeft de sy
node een reeks van vijftig voorstellen
bij de paus Ingeleverd. Deze zijn ech
ter niet gepubliceerd. In het eerste
voorstel dat wel bekend geworden is,
wordt de paus gevraagd om met dit
document in de hand en ook met het
meewegen van al het overige van wat
op de synode te berde is gebracht een
nieuw stuk. een zogenoemde „exhor-
tatlo", te vervaardigen. Daar gaat
doorgaans wel een Jaar over heen.
maar zaterdag gaf de paus toch al wel
een voorproefje in welke richting hij
denkt Een van de voorstellen van de
synode gaat bij voorbeeld over de
geleidelijkheid waarmee mensen aan
een ideaal toekomen. De paus ziet
echter geen rek in de wet. die goed en
vast en zeker is; hij wijst iedere verva
ging tussen het duidelijke gebod
enerzijds en de menselijke zwakheid
anderzijds af. Zijn toespraak maakt
overigens geen deel uit van de syno
destukken.
Ten slotte heeft de synode uit haar
midden een raad gekozen die op het
vervolg moet toezien en de volgende
synode moet voorbereiden. De uit
slag was niet verrassend: zo werden al
vijf van de twaalf plaatsen vergeven
aan de mensen die de boodschap heb
ben opgesteld en werd ook de alge-
men rapporteur kardinaal Ratzinger
gekozen, van wie men vond dat hij
zijn werk uiterst goed had gedaan
Opvallen ls de bliksemcarrière van
aarts-bisschop Danneels van Meche-
len-BrusseL Bij de vorige synode was
hij nog niet eens bisschop; nu maakte
hij zowel met zijn Interventie als na
derhand zoveel indruk dat hij met
een topaantal stemmen gekozen
werd.
De paus heeft volgens de regels de
raad van twaalf gekozenen aange
vuld tot vijftien. Bij de gekozenen
was geen Italiaan, en geen curiekardi
naal. Dat kon zo alsnog worden recht
getrokken.
ADVERTENTIE
In het kader van de voorbereiding
van het evangelisatorisch Jaar beleg
de de EA deze week in Driebergen een
driedaags congres. Sterke nadruk
werd daar gelegd op de gemeen
schapsbeleving in de plaatselijke ge
meenten. De christelijke gerefor
meerde theoloog prof. dr. J. P. Ver
steeg uit Apeldoorn noemde dat een
voorwaarde voor alle missionaire ac
tiviteit. Evangelisatie en gemeente
opbouw moeten hand in hand gaan.
Volgens Versteeg ontbreekt er Juist
op dit punt nogal wat binnen de tra
ditionele kerken. Daarom moet er
volgens hem gezocht worden naar
nieuwe structuren voor de gemeen
ten. waarin de gemeenschapsbele
ving beter tot haar recht kan komen.
Hij pleitte voor kleinschaligheid: het
kerk zijn moet vooral beleefd worden
in kleine groepen.
De hoogleraar waarschuwde ervoor
te veel waarde te hechten aan de
ambten binnen de kerk. Zij hebben
naar zijn mening slechts een ordenen
de functie. Ambtsdragers zijn niet
meer dan de andere gemeenteleden.
noemde hij de teleurstelling bij vele
oprechte marxisten in Oost-Europa
over het falen van het systeem een
goede voedingsbodem voor het evan
gelie. Datzelfde kan zijns inziens ge
zegd worden van velen in het westen
die het materialisme zat zijn. Vooral
bij Jonge mensen is er volgens Osel-
Mensah een honger naar het woord
van Ood.
De Brit dr. Clifford Hill van de Engel
se evangelische alliantie schetste een
somber beeld van de huidige wereld
situatie. waarin de machten van het
kwaad zijns inziens vrij spel hebben.
De wereld gaat zijn ondergang tege
moet. tenzij er een terugkeer ls naar
het evangelie. Daarop moet de zen
ding gericht zijn. Dr. Hill citeerde een
woord van Solsjenltsyn, die zei: „De
De klassikale vergadering van WInsum (Gron.)
zoekt samen met de gemeente Noordwolde-Zuidwolde een
voor het opbouwprojekt in de klassis uitgaande van het
Hervormd Evangelisatorisch Beraad en de Raad voor de
Zending.
In Zuidwolde, 3 km van Groningen, is een moderne pastorie
beschikbaar.
Zij die voelen voor dit interessante projekt dat deels klassikaal
deels gemeentewerk omvat, kunnen nadere informatie krijgen
bij ds F. A. W. Noordhuis-van 't Land te Ulrum. tel. 05956-1216.
Schriftelijke reakties kunnen worden gericht aan de skriba van
de klassis. Molenhom 6. 9997 PN Zandeweer
Teleurstelling
De Ghanees Gottfried Osel-Mensah.
secretaris van het zogenaamde Lau-
sanne-comité voor wereldevangelisa
tie, zei vrijdag dat de zending van
daag vooral In de weg gestaan wordt
door culturele barrières en door het
opdringen van de oosterse godsdien
sten. Maar hij zag ook openingen. Zo
door dr K. A. D. Smellk
waarin opgenomen: De Rotter
dammer. met Dordts Dagblad.
Nieuwe Haagse Courant met
Nieuwe Leldse Courant
Uitgave: Trouw/Kwartet BV
Hoofdredacteur Jenze Tamminga
HOOFDKANTOOR
Postbus 859
1000 AW Amsterdam
Wibautstraat 131 Amsterdam
tel 020-5629444
teie* 13006
Postgiro 66 00 00
Bank Ned Credietban
Rekenmgnr 23 00 12 524
Gemeentegiro Amsterdem
XI1000
REGIO ROTTERDAM/DORDRECHT
Postbus 948
3000 AX Rotterdam
tel 010-115588 (abonnementen
en bezorging)
tel. 010-115588 (redactie»
tel 115700 (uitsluitend voor
advertenties)
Westbiaak
Rotterdam
REGIO DEN HAAG/LEIDEN
Postbus 101
2501 CC Den Hhag
iel 070-469445
(abonnementen en bezorging)
tel 070-469445 (redactie)
tel 070-468864 (uitsluitend voor
advertenties)
Parkstraat 22 Den Haag
REGIO NOORD/OOST-NEDERLAND
(abonnementen en bezorging
Postbus 3
8000 AA Zwolle
tel 05200-17030
Melkmarkt 56 Zwolle
Abonnementsprijzen
Per maand f 16.98
Per kwartaal 50.95
Per half jaar 101,90
Per jaar 201.60
Advertentietarieven op
aanvraag
Teiefomscne abonnementenop-
drachten (ze adressen boven)
Opgave familieberichten 9-19 30
van maandag t/m vn|dag. Op
zondag van 18-20 uur ie lef 020-
5622797
Opgave mmi-advertenties lel
020-5626262 ol schrifteli|k aan
Mini-Adv afdeling, postbus 433
1000 AK AMSTERDAM
Adreswijzigingen uitsluitend
schriftelijk aan onze Amsterdam-
Geen joods geschrift heeft zo
op de verbeelding van buiten
staanders gewerkt als de Tal
moed. In het verleden hebben
vele christenen er tegen aan
gekeken als een gevaarlijk
boek vol passages, waarin de
Christus belasterd zou
worden.
gefotocopleerd. Het is daarom ver
heugend. dat „De inleiding ln de Tal
moed" van Palache opnieuw ls uitge
bracht, dit maal met een Ten gelelde
van prof. dr R. J. Z. Werblowsky uit
Jeruzalem. Verder vindt men in dit
boek een Levensbericht over de au
teur. dat prof. dr. M. A. Beek voor de
herdruk van 1954 schreef en een
nieuw literatuuroverzicht, samenge
steld door dra p. J. Tomson, waarin
de lezer een verantwoorde selectie
van nieuwe titels over het onderwerp
aantreft.
Werkelijke kennis van de inhoud van FfjflZinniC]
de Talmoed was vrijwel afwezig en
ook nu nog hebben weinigen een
beeld van deze voor de joodse traditie
zeer belangrijke reeks geschriften.
Reeks geschriften, want wie naar een
eendelige uitgave van de Talmoed
vraagt, zal teleurgesteld worden. Een
standaardeditie van de babylonische
Talmoed omvat 16 delen en dan ls er
ook nog de Jeruzalemse Talmoed.
Opzet
Men kan zich afvragen, hoe een boek
uit 1922 nog steeds de beste Neder
landstalige inleiding tot de Talmoed
kan-zijn. Niet dat er sinds 1922 geen
wetenschappelijk onderzoek ls ge
daan dat hier en daar de tekst enigs
zins gedateerd maakt, maar de fijn
zinnige wijze waarop Palache de lezer
in de Talmoed introduceert, ls voor
alsnog onovertroffen.
De Talmoed behoeft voor een belang
stellende geen gesloten boek te blij
ven: er bestaat een uitstekende En
gelse vertaling ln 18 delen met uitvoe
rige registers. Om echter zonder meer
het eerste deel te beginnen en dan
dapper vol te houden tot het einde,
zou ik niemand kunnen aanraden.
Men zal zich eerst moeten oriënteren
over de opzet van het geschrift, wil
men er iets van kunnen begrijpen.
Voor die eerste oriëntatie bestond
sinds 1922 het boekje van Palache.
uitgekomen in de serie Volksbiblio
theek. Na de herdruk in 1954 was het
reeds lang niet meer verkrijgbaar en
werden bestaande exemplaren druk
Juda L. Palache werd ln 1886 gebo
ren. Na studie ln de klassieken speci
aliseerde hij zich in de Semitische
talen. Hij promoveerde in 1920 op
„Het heiligdom in de voorstelling der
Semletische volken" en werd in 1924
hoogleraar in de taal en letterkunde
der Semletische volken, de Israëlietl-
sche Oudheden en de uitlegging van
het Oude Testament. Dat was toen
een bijzondere benoeming, omdat
Palache ook onderwijs in Hebreeuws
en Oude Testament aan de theologi
sche faculteit ging geven Aan chris
telijke zijde vond niet iedereen het
vanzelfsprekend, dat dit onderwijs
aan een joods geleerde werd toever
trouwd. maar de gemeenteraad van
Amsterdam, die over de benoeming
>hn
iljrsc!
;>p<
Paus Johannes Paulus daalde in processie met kardinalen en
bisschoppen de trappen af op weg naar de St. Pieter, waar hij na
vier vergaderweken de bisschoppensynode afsloot.
Van een onzer verslaggevers
UTRECHT Gereformeerde bonden en leden van de gerefor
meerde kerken spreken met dezelfde Bijbel ln de hand soms
een heel andere taal. „We verstaan elkaar niet meer. We
hebben wel dezelfde Bijbel, maar we lezen hem totaal anders."
de
an I
Vo
Maar de tollenaar, van
staande, wilde zelfs z'n oge\ W1
ten hemel heffen, hij klopU IDS
op de borst en zei: Ood, wet peil
zondaar genadig. iD*
(Lukas 18 ieL
^noÉ
Nu zien we het verschil ten voet^net
Ook van hem lezen we dat hij
maar er staat een ander woord
Grieks. Dat eerste heeft iets
had zich zo opgesteld, terwijl he
veel meer lijkt op: je moet tochpaa
en daarom stond hij. Er staat
bij: op een Kai Munk ik
tekening niet bij de hand
hem helemaal achter in het 2
dorpskerkje met. geloof ik. zl gr
voor z'n hoofd. Je ziet z'n ogen
Die slaat hij achter die pet nee r
hem is het precies omgekeen 1
farizeeër lijkt open te staan voor »SC
maar „hij bad bij zichzelfDe ers
naar lijkt helemaal in zichzelf a
kruipen. HIJ lijkt op een egel O jt,
afstand, van verre. Maar ln werl dat
held komt er achter die pet van hel
en uit die ineengekrompen hot n c
vandaan en schreeuw naar Ood rnis
bijna rauwe kreet. De farizeeër ,ent
z'n pourparlers, z'n praatjes. vlten
de hand. Hij heeft namen vo< wai
medemensen die even zoveel sc 0be
woorden zijn. Hij somt graag oj
hij allemaal doet. De tollenaar h
niets. Alleen maar die schreeuw ju,
Ood. Die schreeuw vanuit z'n ra
te existentie. Hij dóet geen ge be mm
is een gebed. Er hoeft daarom
aan toegevoegd te worden. Hij \g
't bij voorbeeld niet over een gro .1
over een doemwaardige zon^
Echtheid heeft geen bijvi
naamwoorden nodig. En zo krij
der wat hij met God bespreek
gaat gerechtvaardigd, bevrijd
wat hem drukt, naar huls, zegt J<
moest beslissen, liet zich gelukkig
hier niet door afschrikken
Haat
Palaches benadering van het Oude
Testament komt het beste tot uiting
in zijn inaugerele rede .Het karakter
van het Oud-Testamentische ver
haal" (herdrukt in de bundel Slnal en
Par an; Lelden, Brill, 1958). Hij neemt
hier afstand van de hlstorisch-kritl-
sche methode van Bijbeluitleg en
geeft aan, hoe men de oudtestamenti
sche verhalen als voortbrengselen
van semltlsche letterkunde dient te
benaderen. Prof. dr M. A. Beek. die
Palache na de oorlog is opgevolgd,
heeft deze Ideeën samen met zijn
leerlingen verder uitgewerkt.
Dat Palache dit zelf niet heeft kun
nen doen, is het gevolg van dezelfde
redeloze haat tegen het Joodse volk,
welke hij in zijn „Inleiding ln de tal
moed" op zo'n weloverwogen wijze
heeft proberen tegen te gaan. Tijdens
de bezetting werd hem eerst zijn
hoogleraarschap ontnomen, vervol
gens zijn vrijheid en ten slotte ook
zijn leven. HIJ stierf in 1944. Zijn
nagedachtenis zij tot zegen.
Nu de „Inleiding in de talmoed" ls
herdrukt, hoop lk dat de herdruk van
zijn andere belangrijke werk „De He-
breeuwsche literatuur van den na-
Talmoedlschen tijd tot op onze da
gen, in schetsen en vertalingen" uit
1935 niet lang op zich zal laten
wachten.
J. L. Palache, Inleiding in de tal
moed. Derde druk. Amstelveen.
Amphorabooks, 1980. XIV 209 bis.
27,50. De aatenr van dese bijdrage,
dr. K. A. D. Smelik is theoloog te
Haarlem.
Dat stelde ds H. Veldhuizen uit Al-
blasserdam zaterdag vast op de
bondsdag van de bond van hervorm
de raannenverenlgingen op gerefor
meerde grondslag.
Deze bondsdag was geheel gewijd
aan de kwestie van het gezag van de
Bijbel en men constateerde grote ver
schuivingen op dit punt. vooral ln de
gereformeerde kerken. Volgens ds.
Veldhuizen ls de redenering zo, dat de
Bijbel geschreven is in zo'n andere
tijd en met zo'n ander cultuurpa
troon. dat veie (op zichzelf duidelijke)
uitspraken van de 8chrlft voor ons
niet meer van waarde zouden zijn.
Zelfs is het mogelijk, dat als Je de
Bijbel goed leest en je peilt goed de
bedoeling. Je tot precies het omge
keerde komt van wat de Schrift zegt.
Ds. Veldhuizen citeerde prof. Kuitert:
De Schrift reikt ons alleen modellen
aan; een regelrecht beroep op de
Oods hulsgezin geldt; Vaders wil is
wet. Dat is niet vernederend voor het
menszijn. „Dacht u. dat het voor een
kind vernederend ls om zich vol ver
trouwen te verlaten op de woorden
van ouders en zich aan hun liefdevol
gezag te onderwerpen? Hoeveel te
minder geldt dit voor een kind van
Ood. dat zich onderwerpt aan het
Woord des Heeren." aldus ds.
Koeman.
Wanneer het gezag van Oods Woord
wegvalt, valt alle gezag ln de religie
weg en wordt men overgeleverd aan
eigen mening, gevoel en situatie. Het
geloofsvertrouwen wordt dan onder
mijnd en het leven van kerk en we
reld. de toekomst incluis, wordt door
twijfel en duisternis beheerst. Maar
de Heiige Oeest leert ons, dat Oods
handelen en spreken betrouwbaar ls.
zo betoogde de RIJssense predikant.
Bisschop Albers
Vorige week is ln Indonesië c
mgr A. E. J Albers, de vroeger
schop van Malang. Bisschop A )D
werd in 1939 bisschop.
•Dl
■eiéati
So
Van onze kerkredactie
BRUSSEL Dr. André J
synodevoorzitter van de v
protestantse kerk in België,
zijn land spoedig een wet tegei
facisme krijgt, evenals een wet,
belangen van de buitenlandse
derheden beschermt. Ook heeft
gevraagd dat de wet op privé
tjes strikt toegepast wordt.
ie
pjflei
gen beter zien en weten dan Paulus.
Medemenselijkheid
Ds. Veldhuizen dacht daarbij aan de
manier, waarop de uitspraak van de
gereformeerde synode over de homo
filie tot stand is gekomen. Men wil
volgens hem de Schrift lezen naar de
norm van de medemenselijkheid.
Maar, aldus ds. Veldhuizen, de ware
menselijkheid van de Bijbel staat
Juist haaks op ónze menselijkheid,
wat wij graag willen en doen.
Overigens spoorde ds. Veldhuizen de
gereformeerde bonders aan, ook de
hand ln eigen boezem te steken, als
het gaat om de vraag of de Bijbel
werkelijk gezag heeft. „Gaan we ook
niet dikwijls eenzijdig met de Schrift
om, en blijven onder ons dikwijls niet
vele stukken liggen zonder dat we
daar verontrust over zijn? Ik denk
aan de levensheiliging, onze levens
stijl, onze omgang met elkaar; lk
denk ook aan de verre naaste en de
problemen van de derde wereld." HU
signaleerde ook eenzijdigheid ln de
tekstkeuze voor de preken. „Hele
stukken van de Schrift bUJven liggen,
terwijl andere stukken al vele keren
uitgelezen of doorgepreekt zijn." HU
drong aan op meer persoonlijke MJ-
belstudie
E
BV
F
aan, een regeuecni. ucrucp op uc i j 1 1_ 1
Schrift ls niet mogelUk. en een ander: APPeluaÊT COnfeSSlOIieel D6raaU
Het kan voorkomen, dat wij de din- r r
m
Van een onzer verslaggevers
ZWOLLE Youth tor Christrdirecteur ds Pieter Boomi
heeft op de appèldag van het confessioneel gereforme
beraad, zaterdag ln Zwolle, een oproep gedaan om de jeu®
de kerk meer serieus te nemen en zinvol ln te zetten.
Huisgezin
De andere spreker op deze goed be
zochte toogdag. ds. P. Koeman uit
RIJssen, ging op de aard van het
Schriftgezag ia Ood spreekt. HU
houdt het voor het zeggen. Niet ons
eigen inzicht of gevoel beslissen. In
Van een onzer verslaggevers economische verschillen ln onze we
reld.
AMERSFOORT De aan- de encycliek wordt ons evenwel
staande Amcterriamce hone. m harmoniemodel voorgehouden.
Staande Amsteraamse noog- outierrez het connict voorop
leraar dr. W. E. Verdonk heeft stelt HU aanvaardt geen minuut uit.
het afgelopen weekeinde voor stel van de gerechtigheid voor hen die
de rooms-katholieke Sint Wil- ontmenseUJkt, gemarteld en de dood
librordus Vereniging uitge
legd hoe hij als protestants
theoloog aankijkt tegen twee
recente rooms katholieke
stukken theologie op het punt
van gerechtigheid en vrede.
Verdonk koos zUn uitgangspunt in de
encycliek Gaudlum et Spes en het
werk van de Latijns Amerikaanse
priester Gustavo Outlerrez. Beide is
het duidelUk te doen om het vestigen
van gerechtigheid en het bouwen van
vrede. In beide wordt uitdrukkeUJk
gezegd dat vrede uitgesloten is zon
der een ingrijpende verandering in de
ingedreven worden. Gutierrez heeft
haast. Qaudium et 8pes bepleit ge
stadige groei. Omdat revolutie moge
lijk is, als de armen hun lot in eigen
handen nemen. bUJkt dat het harmo
niemodel een manier is om de be
staande orde te bestendigen. De ar
men zullen dat harmoniemodel daar
om terecht herkennen als een Ideo
logie.
AMRO
Ideologie is een geheel van uitgangs
punten dat Jezus als Heer wil verdrin
gen en daarom ls een ideologie in
wezen antl-christeUJk. Prof. Verdonk
legde bU de leden van de Willlbrord
Vereniging enkele voorbeelden op ta
fel. In de eerste plaats noemde hij de
controverse tussen de AMR O-bank
en de wereldraad van kerken Inzake
leningen aan de regering van Zuid-
Afrika. „Wie de correspondentie van
de AMRO-bank en de wereldraad
doorleest, ziet de „weldenkende" ver
dedigers van de geleldeUJkheld en
groei, de bankiers, onder de druk van
de haast die de wereldraad ten toon
spreidt. De bankiers bekeren zich
niet, maar ze gaan Inzien dat de haast
toch heel wat wUzer was dan hun
voorzichtigheid. En ze erkennen dat
investeren in Zuld-Afrika minder
aantrekkelijk ls dan ze hebben doen
voorkomen. Zo verontrust de haast
het verzelfstandigde geduld steeds
weer", aldus Verdonk.
De aankomende Amsterdamse hoog
leraar noemde vervolgens de krakers
en de Dodewaard-demonstranten
„Strijdbaarheid en wijsheid leiden
tot de durf burgerlijk ongehoorzaam
Hij had daarbij vooral het oog op de
zondagse kerkdiensten. Het mag niet
langer zo zijn. dat ouderen daarin
eenzijdig de dienst uitmaken, jonge
ren trouwens ook niet. Ouderen en
Jongeren zouden volgens Boomsma
veel meer op elkaar ln kunnen spelen
ln de kerk. Hij noemde drie dingen,
die oudere kerkleden van de Jeugd
kunnen leren: hun radicaliteit, entr
housiasme (de spontaniteit van het
pas ontdekte geloof) en verantwoor
delijkheid naar bulten, zowel maat
schappelijk als in de evangelisatie.
Deze appèldag, die door 2500 mensen
bezocht werd, wordt jaarlijks gehou
den, nu al voor de vijfde keer. HU is
vooral bedoeld om gereformeerden,
die zich zorgen maken over de door
werking van ongereformeerde theolo
gische inzichten ln hun kerk, een hart
onder de riem te steken. Zang en
muziek nemen op deze dagen dan ook
steeds een belangrijke plaats ln. Het
thema was deze keer „Jong en oud ln
één kerk"
Vertelde Boomsma, wat ouderen van
Jongeren zouden kunnen leren, de an
dere spreker, oud-synodepraeses ds
C. Mak. gaf aan wat ouderen voor
Jongeren zouden kunnen betekenen,
ook ln drie punten. HU wees op de
te zUn", zei Verdonk. „In eerbied voor intensieve omgang met de BUbel en
de orde wordt gestreden voor verbe- de daarmee samenhangende verbor-
tering van de orde.1* gen omgang met Ood. Ouderen kun-
IlfV nen ook een voorbeeld zUn van
IIVdienstbaarheid. Overgave aan de
Omroeppastor Jan ter Laak vroeg de zaak van de Heer vraagt dagelijkse
leden van de Willlbrord aandacht training in zelfverloochening. En ten-
voor de reacties die het Interkerkelij- slotte wees ds Mak op de wUsheid,
ke Vredesberaad (IKV) krijgt uit de dat de kerk niet nu pas begint, maar
officiële leiding van de kerken. Hem al eeuwenlang bestaat en dat er ln
was opgevallen dat de Nederlandse dat verleden een schat van ervaring
Hervormde Kerk op het terrein van opgetast ligt, waarmee men winst
oorlog en vrede doelmatiger en profe- kan doen.
tischer spreekt dan de Nederlandse
bisschoppen. Deze hebben meestal, Vratron
omdat zij geen deskundigheid op dat 1 aoCI1
terrein bezitten, adviescolleges, maar Zoals gebruikelijk op deze appèldag
die zUn zo evenwichtig samengesteld kregen de aanwezigen de gelegen-
dat de vragen zo glad gestreken wor- held. tientallen schrifteUJke vragen te
den, dat er ln de standpuntbepalln- stellen over alle mogeUJke zaken in
gen geen profetische lading meer zit. het kerkelijk leven, waarna dan een
'het avondmaal, het Schriftgezag tl
gereformeerd karakter van de I y
Universiteit, de synodeuitspn
over de homofilie en de politieke tn
diking de revue. tt
Dr. B. van Oeveren uit Rijnsl
betreurde het, dat de synode niet
royaler was geweest ten aanzien r
gemeenteleden, die plaatseUJk
hun zin kerken en lid willen wo
van een genabuurde gemeente
deur ls wel niet helemaal dicht, i
dr. Van Oeveren, want de sy
heeft uitzonderingen toegest
noodgevallen, maar ze wilde er
regels voor stellen. De Rijns bi
predikant vond het vooral jan
dat dergeUJke „gastleden" buitt
gen woonplaats alüjd „gast"
bUJven en bU voorbeeld geen
recht kunnen krijgen. ..Hier ls de
node zo formeel, terwijl zU dat I
maal niet was toen het erom i
kindpren aan het avondmaal toe
laten."
IKV
Synodelid ds E. Overeem uit E
maakte zich boos op het InterM
Ujk Vredesberaad (IKV), dat vol
hem nog steeds de Indruk bUJft
ken, dat het namens de kerke
namens de synode spreekt, terwij
synode in april gezegd heeft, datr
•niet mag. Met zijn uitroep „dat
nu maar eens uit zUn". ontlokte
aan de zaal een daverend
En als de bisschoppen nog eens met
iets pittigs voor de draad komen,
blijft de doorwerking uit als gevolg
van de verdeeldheid onder de bis
schoppen
forum gezien de beperkte tijd ge
noodzaakt wordt, een groot deel van
de vragen onaangeroerd te laten en
de overUjvende zeer summier te be
antwoorden. Zo passeerden in korte
UJd de hulscatechese, kinderen aan
Methodisten in verwt
tegen Botha's racist
KAAPSTAD (ANP) De
thodistenkerk van Zuid-Afrika
burgerlijke ongehoorzaamheid U
de rassenwetten van het land a
nen. Dit besloot de jaarvergadd
in Welkom (bU Kaapstad), die
weekeinde werd beëindigd. De «t»
voor burgerlUke ongehoc
is echter niet onvoorwaardelijk, mi
ls beperkt tot gevallen waarin I
passend wordt geacht.
De methodisten (ruim 2 i
overwegend zwarte leden) eisen'
der onmiddellijke stopzetting van
dwongen verhuizingen van
Zuidafrikanen
