en ontslag voor alle zwaarden kernwapens' NCW wil doorpraten over beleid voor volgend jaar Actie tegen kernenergie in België T Visumplicht Turken gaat 1 november in Zelf Gebreid Neveda Kwaliteit Failliet Christoffel verder als vliegunie leus gaat met militairen praten CDA wil in 1784 besteld beeld ophalen planning 0251025645*1 <f^ll\IO Agt met verf en eieren bekogeld Reiswereld reageert negatief Na 'Dodewaard' manifestatie in Mol in de Kempen tijdloze tafelcultuur Demonstratie tegen Duitse kerncentrale 24 OKTOBER 1980 BINNENLAND TROUW/KWARTET parlementsredactie VAG Minister De Geus (defensie) gaat met de militaire belangenverenigingen >legen over de positie van militairen met (gewetens)bezwaren tegen kernwapens. Hij ton.m£j niet van plan alle bezwaarden voor de keus van ontslag te zetten er mij verder naar de kriJ8S" den gepraat:1 benadrukte de mi- t in bijluitleggen dat zijn brief nister ^let ;ernwapenproblemen. niet de gis een poging de discussie vo :ernwapens de kop in te Ie te egern i der Van onze parlementsredactie DEN HAAG In Rome staat een verbrokkeld standbeeld dat van het CDA naar Neder land moet worden gehaald. Het beeld stelt de in 1784 overleden Nederlander Joan Derk van der Capellen tot den Pol voor, die volgens de historici Jan en An nie Romein als „de grondlegger van de moderne democratie in Nederland" moet worden be schouwd Vier CDA-Kamerleden hebben premier Van Agt en minister Gardeniers van CRM gevraagd ervoor te zorgen dat het stand beeld tijdig voor het herden kingsjaar 1984 naar Nederland komt. Zij wijzen er op. dat het overgrote deel van de koopsom aan de Italiaanse beeldhouwer Ceracchi destijds is betaald. Ceracchi kreeg de opdracht het beeldwerk te vervaardigen van een comité uit de Overijsselse burgerij, kort na het overlijden van Van der Capellen Volgens de Kamerleden. Weij- ers. Beinerna. Buikema en Wis- selink. staat het monument er thans verbrokkeld en in slechte staat in de Romeinse Villa Borghese en zou het eigendom zijn van de stad Rome. De op vatting dat Van der Capellen de grondlegger van de demo cratie in Nederland is. staat in het standaardwerk van de va derlandse geschiedenis ..Erfla ters der beschaving" van Jan en Annie Romein. ADVERTENTIE V/ 1 Ik 111 breng) rust én dynamiek I m uw organisatie I r geen minister hoopt op deze Sverstanden die zijn brief e denk week mogelijk heeft opge- Pasal jjp Wereld te helpen iandel< ie en d l(jen en onduidelijkheid eren ruim aanwezig in het it- n de minister en de vaste jjk.zoi amercornmissie voor defen- ken. W j van de linkse fracties ai tag* >eus het flink te verduren. piracties stemden in grote zyn opstelling in. De oppo van HX hem. anders dan zijn r Scholten. de kernwapen 4 4 n uit de krijgsmacht te wil Jt Qp Geus ontkende dat. Hij Ij moe p dat zijn brief vooral be- voor het militaire perso- iet zulke Pfobleman met de s de b heeft, maar onrustig rea- aitom beschuldigingen (van itkapitein Stelling) dat zij w tl ei,P aan oorl°Bsmisdaden HetÈ ouden kunnen maken. ..De naari mijn brief was miSSChien ngenj r jn de krijgsmacht is men gewend, en daar was hij e]d Dat het daarbuiten wat at me ^Romt. dat is dan jam an 1 us de minister vanwi y regerj WH te c vooral dat hij de kernwa- ist is de dienst uit zou wil- „Mensen die problemen dit gebied moeten zich bij leelsofficier melden. We i het uiterste doen om hen te komen Er is daarbij een het wezen van de krijgs- akt Voor die binnen die (Fr Jven- k er alle ruimte >ningi jorden van de minister viel elieb< iken dat beroepsmilitairen veide aren tegen kernwapens bij ihuis, n geplaatst kunnen worden m en iet met deze wapens te ma iof, Vi en Een beperking van hun en en ogelijkheden kan daarvan iorpsi ig zijn Moeilijker ligt het militairen die. in geval er pens ingezet zouden wor- Ondergraving Zijn bezwaar tegen deze officieren is vooral dat zij de geloofwaardigheid van de afschrikking met atoomwa pens op voorhand ondergraven. Hij herhaalde nog eens dat hij in de krijgsmacht niet twee verschillende soorten personeel, wel en niet alge meen inzetbaar, kan hebben. De link se fracties wezen hem er echter op dat zijn tegemoet willen komen aan de bezwaarden vanzelf twee soorten mi litairen in het leven roept Oud-minister van defensie Stemer- dink (PvdA) wees erop dat het aantal kemwapenbezwaarden natuurlijk nooit zo groot mag worden dat het defensie-apparaat het door de rege ring en parlement uitgestippelde be leid niet meer kan uitvoeren Hij vroeg de minister daarom een onder zoek in te stellen naar de vraag hoe breed die bezwaren tegen kernwa pens in de krijgsmacht zijn verspreid. Minister De Geus voelde daar niet voor. Hij meende dat dat beter na december 1981 kan gebeuren als de Nederlandse regering over de invoe ring van nieuwe kernwapens en even tuele afstoting van bestaande atoom- taken heeft besloten. 'Jeneverstokers' Minister De Geus vond dat ook de geestelijke verzorgers in de krijgs macht zich zijn brief moeten aantrek ken. Geestelijke verzorgers die zelf helemaal tegen de militaire maat schappij zijn, zouden volgens De Geus beter elders kunnen gaan wer ken want. zei hij: „Geheelonthouders zijn ook niet de meest aangewezenen voor het pastoraat onder de Jenever stokers." Hij uitte ook kritiek op het Interker kelijk vredesberaad (IKV) dat hij „een eenzijdige opstelling" verweet Voor zijn ministerschap was De Geus. vertelde hij. door het IKV ge vraagd aan de discussies deel te ne men. maar daar werd snel weer vanaf gezien, omdat zijn standpunten daar niet goed lagen „Dat noem ik geen beraad meer. dat is wat anders." Van onze parlementsredactie DEN HAAG De Tweede Kamer lijkt begrip te hebben voor het besluit van de regering om per 1 november een visum plicht voor Turken In te stellen. Dit kon gisteren worden afgeleid uit de eerste reacties op de maatregel, die gelijktijdig In België en Luxemburg wordt Ingevoerd Turkse christenen vroegen gistermiddag op het Haagse Binnenhof om aandacht voor hun positie. Zij willen asiel in Nederland. Op hetzelfde moment kondigde de regering de visumplicht voor Turken aan. Van onze sociaal-economische redactie TILBURG NCW-voorzltter S. J. van Eijkelenburg wil doorgaan met het gesprek tussen kabinet, werkgevers en vakbeweging over het sociaal-economisch beleid voor volgend jaar. De regering hoopt met de visum plicht de komst van illegale Turkse werkzoekenden af te remmen. De maatregel geldt voorlopig voor een half Jaar. Dan zal worden bekeken of verlenging noodzakelijk is. Een nieuwe stroom van Turken naar ons land werd gevreesd, sinds West- Dultsland en Frankrijk begin deze maand een visumplicht voor Turken Instelden. Dit was voor de regering aanleiding met de Benelux-partners overleg te plegen over eenzelfde stap. Ook met Turkije is overleg gevoperd. Volgens minister Van der Klaauw van buitenlandse zaken is de maatre gel bedoel om illegaal verblijf van Turken te voorkomen. „Reizigers met bonafide doeleinden zal onverwijld een visum worden uitgereikt. Legaal in de Benelux verblijvende Turken worden op vertoon van hun verblijfs vergunning zonder visum toegela ten." zei hij. Naar schatting verblijven 125.000 Turken legaal in Nederland. Het aan tal dat na een voorgewend toeristisch verblijf hier is gebleven, is onbekend Volgens minister Van der Klaauw heeft een steeds groter aantal van deze illegalen de laatste Jaren gepro beerd als vluchteling erkend te worden. De commissies voor Justitie en bui tenlandse zaken die gisteren met de bewindsman en staatssecretaris Haars van justitie overleg voerden, waarschuwden dat de visumregeling geen enkele invloed mag hebben op asielzoekers. Dit zou Immers in strijd zijn met de vreemdelingenwet en het internationaal vluchtelingenverdrag. De commissie voor Justitie toonde zich zeer ontevreden over de weige ring van mevr. Haars om een opvang centrum in te richten voor de Chris ten-Turken in Twente. Deze mensen wonen hutje bij mudje (in sommige gevallen dertig veertig personen in een huis) met alle risico's voor ge zondheid en veiligheid vandien. Volgens de staatssecretaris zou de inrichting van een opvangcentrum een aanzuigende werking hebben verdere dienst (ook als die «De concrete problemen van de lucht- cfct met atoomwapens te ma föJti zullen weigeren en dat nu ndlgen Volgens minister De algemene dienstweigering F en daarvan is kapitein ie andere is een nog onbe- AmJ me-officier red t Op hen is F R. 5stn8 dat z'Ch over een -time vrijwillig ontslag zouden leraden „Ik ben nog niet ig-Ol 8 lk aan gedwongen ontsla- daarover zal moeten wor- machtkapitein Stelling wilde minis ter De Geus niet bespreken, omdat deze zaak momenteel bij de rechter ligt Stelling is in beroep gegaan te gen de beperking van carrière wegens zijn gewetensbezwaren. De Geus heeft inmiddels wel aan deskundigen buiten zijn departement advies ge vraagd over de volkenrechtelijke as pecten van de kernwapens. Stelling meent dat het gebruik van kernwa pens volgens het volkenrecht verbo den is. ADVERTENTIE Neveda Meteor - tijdelijk f 2.50 per bol. Voor f 27.50 breit u al een fijne trui in de nieuwste modekleuren. Hai Ml st-T( 1 t vaj RDAM Onbekenden heb eren de auto, waarmee minis- dent Van Agt een werkbe- n Amsterdam bracht, beko- t zakjes verf en rauwe eieren be( lier kreeg daarbij enkele verf-j op zijn kleren. n H. len Hai de* bracht gistermorgen een be n de Indische buurt, waar hij 'oners over de problemen van [vernieuwing zou praten. Een mgeren wachtte de gehuurde met de premier, burgemees- wethouder Schaefer en an genwoordigers van de ge- op bij het kantoor van de ke voorpost Het gezelschap echter uit te wijken naar een hpiti baarheid wilde geven Woensdag avond voerde Van Agt in de ambts woning van burgemeester Polak ge sprekken met het college van b en w over een aantal problemen vtui Am sterdam Behalve de Indische buurt bezocht hij gisteren ook de haven en het kantoor van de vreemdelingen dienst Op een bijeenkomst van studenten in Tilburg zei hij dat er weliswaar een blokkade is in het centrale overleg, maar dat hij er toch de voorkeur aan geeft het gesprek voort te zetten, zo wel over loonmatiging als over de problemen van werkgelegenheid en arbeidsmarkt De vooizltter van het Nederlands Christelijk Werkgevers verbond neemt met zijn uitspraken afstand van zijn collega-werkgeversvoorzitter Van Veen (VNO). Van Veen heeft la ten weten dat hij geen heil meer ziet in verder overleg in de Stichting van de Arbeid over het beleid voor vol gend jaar. Wat hem betreft moet het kabinet, nu een besluit nemen over een forse loonmatiging. Hij verweet met name de FNV dat deze vakcen trale als gevolg van interne verdeeld heid weigert aan een oplossing van de problemen mee te werken. Het CNV heeft gezegd de opstelling van Van Eijkelenburg heel wat ver standiger te vinden dan die van Van Veen. „Van Eijkelenburg zit op onze lijn. Er moet verder worden gepraat om te voorkomen dat ook 1981 een verloren jaar wordt voor de werkloos heidsbestrijding." aldus een woord voerder Het CNV heeft geen goed woord over voor de suggestie van de VNO-voor zitter dat er nu maar een loonmaatre gel moet komen omdat verder praten toch geen zin zou hebben. „Dat is een schandalige uitlating. Als Van Veen dat vindt, dan had hij dat dinsdag in het gesprek met de vakbeweging en het kabinet moeten zeggen. Het is ongehoord om een dag later met dit soort mededelingen te komen." aldus de CNV-woord voerder Ook voor de opstelling van de FNV heeft het CNV overigens geen waar dering. De federatie blokkeert met zijn starre houding de voortgang van het. overleg. Het is een verwijt dat de FNV op haar beurt weer doorschuift naar kabinet en werkgevers: Over loonmatiging is en dat geldt óók voor het CNV - alleen te praten in ruil voor een gericht werkgelegen heidsbeleid Bovendien moeten de minima worden ontzien. Het CNV heeft nu het Nederlands Christelijk Werkgeversverbond aan zijn kant gekregen: Er moet over loonmatiging en werkgelegenheid worden doorgepraat. In Tilburg zei Van Eijkelenburg verder dat loonma tiging nodig is uit een oogpunt van kostenvermindering. Dat klemt te meer nu de collectieve sector geen stap terug doet. „Er is echter óók een beleid nodig ten aanzien van de werk gelegenheid en de arbeidsmarkt. De oplossing van de problemen moet ko men van beide kanten: en van loon matiging en van overleg over arbeids markt en werkgelegenheid." aldus de NCW-voorzitter Hij zei dat loonmatiging de beste weg is om uit de problemen te komen, mits iedereen er aan meedoet. Mis lukt het gesprek over loonmatiging dan zijn volgens hem gesprekken over werkgelegenheid en arbeids markt niet bij voorbaat zinloos. „We zullen naar overeenstemming moeten blijven zoeken." zei Van Eijkelen burg. die overigens de snelle groei van de collectieve sector het hoofd probleem van onze economie noemde. Minister Albeda heeft gezegd dat de visie van de vakbonden, dat inleve ring van loon onmiddellijk moet lei den tot meer werk te optimistisch is. Hij zei dat in Parijs op een vergade ring van de OESO over de sociale politiek in de jaren tachtig. Volgens Albeda is het in de eerste plaats zaak de werkgelegenheid te handhaven. In een periode zonder groei en met stij gende overheidsuitgaven leidt dat onvermijdelijk tot een verlaging van de particuliere Inkomens. „Pas daar- na. aldus de bewindsman, valt te pra ten over extra inleveren om meer werk te scheppen. Het verschil in zienswijze tussen de Nederlandse re gering en de Nederlandse vakbonden is slechts een faseverschil," meende de minister: „Hier zijn FNV-voorzit- ter Kok en ik het eens." Kok heeft in Parijs volgens Albeda een beetje de show gestolen met een goed verhaal over het stimuleren van de economische groei, de verdeling van de arbeid plus inleveren, waar nodig en een herverdeling van de inkomens. Hij was het met de vak bondsleider eens dat de sociale poli tiek in de verschillende OESO-landen meer op elkaar afgestemd dient te worden. Als elk land op eigen houtje thuis orde op zaken stelt zonder reke ning te houden met wat er in buurlan den gebeurt, dreigen zij er allemaal armer op te worden, luidt die redene ring. Alle OESO-landen zitten vol gens Albeda met het probleem hoe de geweldige uitgaven van bij voorbeeld werkloosheiduitkeringen omgezet kunnen worden in werk. In vergelij king met andere landen komt Neder land er volgens hem wat het schep pen van werk betreft in de niet- commerciële dienstverlening bij voorbeeld niet slecht uit de bus. Ons commentaar staat op pag. 5. Van een onzer verslaggevers ROTTERDAM André Vertinden, de directeur van de vorige maand failliet verklaarde reisorganisatie Christoffel Reizen, heeft bij de Algemene Nederlandse Vereniging van Reisbu reaus het lidmaatschap aangevraagd voor een nieuwe, door hem opgerichte reisorganisatie Vliegunie B V In december wil hij met de organisa tie beginnen en voor het eerste jaar rekent hij al op 75.000 vakantiegan gers. In de reiswereld staat men ech ter nogal gereserveerd tegenover zijn plannen. Toen Vertinden nog maar enkele weken na het deb&cle van Christoffel met zijn plannen in de publiciteit trad. werd daarop veront waardigd gereageerd Zowel in krin gen van de wederverkopers (reisbu reaus), die door de neergang van Christoffel hun naam voelden aange tast, als onder de buitenlandse agen ten. Die laatsten hadden nog een an dere reden om Verlindens plannen kwalljkt te nemen: zij hadden samen nog vorderingen op Christoffel van miljoenen guldens Rugdekking Het lijkt dus nog onzeker of de Vlieg unie straks op veel medewerking zal kunnen rekenen. Vooral omdat Ver linden tot nu toe nooit heeft willen bekend maken welke financiële rug dekking hij heeft. Vorige maand schermde hij met „een voorgenomen kw - bejaardentehuis Tijdens "plijf in het tehuis werd de bus met verf en eieren. De daders de premier echter niet te zien: M Iween via een zijdeur en zette M' iht door de Indische buurt in frsonenauto voort Daarbij vergezeld van wethouder samenwerking met een grote buiten landse reisorganisatie", maar de naam ervan werd zorgvuldig geheim gehouden. Een woordvoerder van de ANVR „Juist daar zijn wij zo vreselijk be nieuwd naar Voor de ANVR is dit punt overigens niet het enige dat telt bij de ballotage: „Ook reglementair zijn er nog al wat haken en ogen." aldus de woordvoerder. Wanneer de Vliegunie, een al in 1977 door Chris toffel Holding opgerichte, maar altijd Jeeg" gebleven BV. het lidmaat schap wordt geweigerd, komt de or ganisatie al direct in grote moeilijk heden doordat dan ook bij de ANVR aangesloten wederverkopers de Vlieguniereizen niet mogen verko pen Dit is een regel om te voorko men. dat bij een eventueel debScle door de klant een beroep op het ga rantiefonds zou kunnen worden ge daan. Weliswaar is er theoretisch een dispensatiemogelijkheid in de regle menten van de ANVR, maar van die mogelijkheid is tot nu toe zelden ge bruik gemaakt. Nieuw systeem Verlinden zelf zegt overigens dat elk risico voor de klant is uitgesloten door toepassing van een nieuw sys teem: het geld dat de klant voor zijn reis betaalt, wordt tot diens terug komst door een (gisteren opgerichte* stichting, de Christoffel Stichting, be heerd. Pas daarna worden ook ver voerders en hoteliers betaald. In het bestuur ervan moeten vertegenwoor digers komen uit de vervoerssector, de hóteliers en de reisbureaus de woordvoerder was vooraf gevoerd met buurtbewoners t bezoek van de premier, waar gemeente verder geen rucht- door Hans Schmit MOL Voor de tweede keer binnen een week zullen tegenstanders van kernenergie uiting geven aan hun bezorgdheid en verontrusting over het gebruik en de ontwikkeling van deze omstreden vorm van energie-opwekking. Na het afgelopen weekeinde te zijn opgetrokken naar de zwaarbewaakte kerncentrale in Dodewaard, worden morgen de activiteiten zo'n negentig kilometer zuidwaarts verlegd, naar het net over de grens met België gelegen Mol ADVERTENTIE In deze plaats in de Belgische Kempen zullen Nederlandse en Belgische actiegroepen on der het motto dat radio-activi teit geen grenzen kent geza menlijk een anti-atoom-mani- festatie houden. De actie is met name gericht tegen de mogelijke heropening van een opwerkingsfabriek (Euroche- mic) in Dessel en tegen de plannen om in de ondergrond se kleilagen in de kempen middel- en hoogwaardig ra dio-actief afval op te slaan. Nederland is. in vergelijking met België, op atoomgebied een dwerg Vanaf de tweede wereldoorlog al werkt België op nucleair gebied nauw sa men met de Verenigde Staten, die de grondstof voor de in 1945 op Hirosjima en Nagasa ki geworpen atoombommen uit de toenmalige Belgische kolonie Congo, een studiecen trum voor kernenergie opge richt op een stuk grond dat de koning belangeloos af stond. Kernenergie neemt inmiddels een belangrijke plaats in de Belgische elektriciteitsvoor ziening in. 21 procent van de stroom komt uit kerncentra les In Nederland bedraagt dat aandeel slechts 5,6 pro cent. In 1966 besloot België tot de aanleg van twee grote parken voor nucleaire ener gie. in Doel moeten vier cen trales komen (twee zijn al in .werking) en in Tihange zullen drie kerncentrales (één draait er al) verrijzen. Het is de be doeling dat deze kerncentra les in 1985 voorzien in de helft van het Belgisch elektrici teitsverbruik. Experimenteel Naast het studiecentrum wer den in Mol nog meer vestigin gen van de atoomindustrie neergezet, zoals het laborato rium van Euratom en twee bedrijven die brandstofele menten voor kerncentrales le veren Voorts werd even bui ten Mol, in Dessel, door der tien landen een experimentele opwerkingsfabriek gebouwd •om uranium en plutonium te rug te winnen uit gebruikte brandstofstaven van kerncen trales Deze opwerkingsfabriek werd in 1974 (nadat onder meer Frankrijk. Engeland en West- Duitsiand zich uit dit project hadden teruggetrokken) ge sloten. maar de Belgische re gering. die het bedrijf heeft opgekocht, overweegt de fa briek te heropenen De actie voerders verzetten zich tegen deze heropening, omdat Bel gië dan een leverancier van plutonium zou worden aan de snelle kweekreactor in Kalkar en. later, aan een Belgische snelle kweekreactor. Aan de ontwikkeling van een dergelij ke reactor wordt hard gewerkt in het studiecentrum in Mol Met de heropening van de op werkingsfabriek wordt, zo stellen de actiegroepen, een belangrijke stap gezet op weg naar de volgende generatie kernreactoren Aan die ont wikkeling die de gevaarlijkste gok van deze eeuw wordt ge noemd. willen de actievoer, ders een halt toe roepen. Een tweede ontwikkeling waar de anti-atoommanifesta tie zich tegen keert, is de mo gelijke opslag van hoog- en middelwaardig radioactief af val in de kleilagen in de Kern pen Het studiecentrum in Mol onderzoekt de mogelijk- In Nordhorn zullen morgen zestig Westdnitse groeperin gen uit de wereld van milieu beschermers en de vredesbe weging een demonstratie houden tegen de voorgeno men bonw van een kerncen trale bij de stopgezette kern reactor in Lingen en tegen de overlast van een militair oe fenterrein in het vlak over de Nederlandse grens gelegen Nordhorn. De betogers willen ondermeer een vriendschaps huis bij de kerncentrale bou wen en een fietstocht over het militaire oefenterrein maken. heden daartoe, en begin dit jaar is een begin gemaakt met de aanleg van een onderzoeks ruimte op 220 meter diepte Het afval zou. na een boven grondse afkoelingsperiode van vijftig jaar. diep in de klei moeten worden opgeborgen Er bestaan echter twijfels over de stabiliteit van de klei lagen Terwijl er ook gevaar bestaat dat het grondwater onder en boven de kleilagen wordt besmet. Doordat het water ondergronds beweegt, zou de besmetting zich over grote gebieden kunnen ver spreiden. Alternatieven - De actiegroepen uit België en Nederland eisen voorts dat het studiecentrum en de an dere „Molse instellingen" wor den omgebouwd tot bedrijven die onderzoek verrichten naar besparingen en alternatieven in plaats van zich bezig te houden met de ontwikkeling van een snelle kweekreactor Ook willen de betogers dat het energiebeleid in België op democratischer leest wordt geschoeid. Een parlementaire discussie hierover is al vijf jaar uitgesteld en het Bel gisch parlement wordt steeds voor voldongen feiten gesteld Verwonderlijk is dat niet. want de produktie van elektrii citeit is in België (in tegenstel ling tot de Nederlandse situa tie) geheel in particuliere han den De Molse instellingen staan ook op particulier ter rein. ver van de openbare weg De demonstranten krijgen geen kans een blik op de ge bouwen te werpen, die door het. leger worden bewaakt HILVERSUM (ANP) Het overleg tussen werkgevers en werknemers in de omroep over de CAO voor 1980 is gisteren opnieuw vastgelopen Dit keer op wensen van de bonden met betrekking tot de arbeidsplaatsen De bonden vinden een uitbreiding van de personeelsformatie van de NOS voornamelijk het technisch bedrijf tot een bedrag van vier miljoen uit de begroting van 1980 onvoldoende „Over een kwartier is het program ma afgelopen. Tot zolang is het rijta- rief vijf cent per minuut

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Nieuwe Leidsche Courant | 1980 | | pagina 3