an Veen ziet geen heil
^i volgend loongesprek
Gouda's glorie weer in ere hersteld
Lenende bijstandtrekkers
worden ongelijk behandeld
Protest tegen
'blanke' film
uit Zuid-Afrika
Gesprek over Europese Commissie
College wil overal volkskredietbanken
'Illegale handel
met Z.-Afrika
onderzoeken'
Frank Barnaby
mogelijk bij VU
gasthoogleraar
Malaise bij produktie
van gordijnstoffen
Regering moet Kamerbesluit nemen'
kerf,'
ati
eerstand tegen
jiparatuur F 16
ft in Kamer
Restauratie van Sint-Janskerk duurde zestien jaar
a>r
willen
over
Keyser
BINNENLAND
Van een onzer verslaggevers
AMSTERDAM De Anti-
Apartheidsbeweging Neder
land (AABN) gaat vanavond
actie voeren tegen het verto
nen van de „blanke" Zuidalri-
kaanse film „Funny People"
De film gaat vanavond in pre
mière in het Amsterdamse Tu-
schinski-theater
Volgens de apartheidsbewe
ging is de film van de blanke
regisseur Jamie Uys door de
Nederlandse filmkeuring be
schreven als een produkt waar
in „op respectloze, denigreren
de wijze mensen worden mis
bruikt en zwarten speciaal
dom. dronken en vloekend wor
den voorgesteld". De film is in
Zuid-Afrika opgenomen met
een verborgen camera en vol
gens de apartheidsbeweging
hebben verschillende betrok
kenen geprotesteerd tegen hun
verschijning in de film
De beweging heeft de directie
van het Tuschinski voorgesteld
om in plaats van de gewraakte
film. de film „Zuid-Afrika onge
censureerd" te draaien. De di
rectie is daar niet op ingegaan.
Volgens de beweging staat re
gisseur Jamie Uys bekend als
een voorstander van het apart
heidsregime Hij is onderschei
den door de Suidafrikaanse
Akademie vir Wetenskap en
Kuns. die nauw verwant is aan
de Broederbond, volgens de
apartheidsbeweging een bol
werk van de apartheid De ver
toning van zijn film noemt de
beweging in strijd met haar
streven naar de „volledige iso
lering van het apartheidsregi
me van Zuid-Afrika" en met
hun strijd tegen het cultureel
verdrag tussen Nederland en
Zuid-Afrika
De actie van de anti apar
theidsbeweging begint van
avond om half zeven voor thea
ter Tuschinski in Amsterdam
De directie van het Tuschinski
concern was gisteren niet be
reikbaar voor commentaar
TROUW/KWARTET 3
23 OKTOBER 1980
De toekomstige voorzitter van de
Europese Commissie, de Luxembur
ger Gaston Thorn brengt een bezoek
aan Nederland. Hij werd gisteren op
het Catshuis verwelkomd door pre
mier Van Agt. Na afloop hielden
Thorn en minister Van der Klaauw
een persconferntie waar werd mee
gedeeld dat Nederland „meerdere"
namen heeft genoemd als kandidaat
voor de Europese Commissie. Tot nu
toe ging men er van uit dat alleen
oud-minister Andriessen favoriet
was. Ingewijden melden dat nu ook
de namen van minister Van der Stee
en de liberaal Oort zijn genoemd.
Overleg tussen premier Van Agt, mi
nister Van der Stee en vice-premier
Wiegel zou tot deze „bredere" kandi
daatstelling hebben geleid. De Euro
pese Commissie het dagelijksbe-
stuur van de Europese Gemeen
schappen moet op I januari aan
staande worden vernieuwd.
Van een onzer verslaggevers
DEN HAAG Het PvdA-Tweede
Kamerlid Relus ter Beek wil dat de
regering een onderzoek instelt naar
de betrokkenheid van Eurometaal en
Hembrug In Zaandam bij illegale wa
pentransacties met Zuid-Afrika. Hii
zal de ministers Van der Klaauw en
Van Aardenne daarover vandaag aan
de tand voelen.
Aanleiding hiervoor zijn onthullingen
van het Britse televisiestation Grana
da over de aanwezigheid in Zuid-Afri
ka van een door het Canadese bedrijf
Space Research en Eurometaal ont
wikkeld wapensysteem, dat in 1972 al
door Nederland was aangekocht. Het
bestaat uit 155 mm-granaten en hóu-
witzers. In 1977 heeft Space Research
60.000 granaten, zestig houwitzers en
de technische gegevens aan Zuid-
Afrika geleverd. Pretoria heeft de
granaten toen van een kernkop voor
zien Een van de granaten zou vorig
Jaar september bij wijze van proef tot
ontploffing zijn gebracht ten zuiden
van Zuid-Afrika
De 155 mm-granaten worden ge
draald bij Eruometaal in Zaandam,
terwijl de daarvoor benodigde draai
banken door Hembrug zijn ontwik
keld Uit een artikel ln Trouw van
afgelopen dindsdag is gebleken dat
Hembrug in 76 is benaderd door een
Zuidafrikaans bedrijf, dat interesse
had voor de levering van vijf draai
banken. Hoewel aanvankelijk steed?
werd beweerd dat de te leveren ban
ken nooit gebruikt zouden kunnen
worden voor de produktie an grana
ten, verklaarde de directie nu tegen
over Trouw dat de transactie daar .in
77 wel op is stukgelopen.
Ook het PPR-Kamerlid Waltmans
wil naar aanleiding van deze onthul
lingen weten of Nederlandse (staatsi-
bedrijven direct of indirect bij de
transacties met Zuid-Afrika betrok-
Van onze onderwijsredactie
AMSTERDAM - De Britse
kernfysicus dr Frank Barnaby
wordt mogelijk gasthoogleraar
aan de Vrije Universiteit van
Amsterdam Barnaby, thans
directeur van het Slpri, het
Stockholm International
Peace Research Institute,
kreeg afgelopen maandag een
eredoctoraat uitgereikt tijdens
de viering van het honderdja
rig bestaan van de VU ln de
Nieuwe Kerk
Op 1 oktober 1981 treedt Bar
naby af als directeur van het
Stockholmse Instituut, dat op
het gebied van de strategie, be
wapening en internationale
verhoudingen veel gezag heeft
verworven. Barnaby gaat dan
mogelijk twee jaar gastcolleges
geven aan de VU. Het voorstel
voor deze benoeming komt van
de werkgroep polemologie,
waarin vijf subfaculteiten sa
menwerken: natuurkunde, eco
nomie. filosofie, theologie en
sociaal culturele weten
schappen
Het voorstel komt maandag in
bespreking ln de subfaculteits
raad voor sociale en culturele
wetenschappen. Als het wordt
aangenomen, gaat het met
steun van de faculteitsraad
van natuurkunde naar het col
lege van bstuur en vervolgens
naar het college van decanen.
Hoewel de procedure nog niet
is afgerond, staan de betrok
ken instanties positief ten op
zichte van een benoeming van
Barnaby tot gastdocent
Barnaby (53) studeerde natuur
kunde aan de unlvestlteit van
Londen. Als directeur van het
Sipri heeft hij het Instituut uit
gebouwd tot een internatio
naal erkend instituut, dat een
belangrijke bijdrage levert aan
de discussies over wapenwed
loop. Als Barnaby gasthoogle
raar wordt aan de VU. zal hij
vooral colleges geven op het
gebied van de vredesvraag
stukken.
Van onze sociaal-economische redactie
AMSTERDAM Het college algemene bijstandswet heeft aan de staatssecretarissen van
CRM en Sociale Zaken geadviseerd over regelingen die er voor moeten zorgen dat bijstands
trekkers hun leningen afbetalen. In het advies wordt gewezen op de ongelijkheid tussen
bijstandstrekkers in een gemeente met en zonder volkskredietbank
ken zijn geweest.
Wie moet leven van een bijstandsuit
kering heeft zo'n krap budget, dat er
geen sprake kan zijn van sparen. Gro
tere uitgaven voor meubilair, fietsen
of een ijskast bijvoorbeeld moeten
worden gefinancierd met een lening.
Dan zijn er twee mogelijkheden; le
nen bij de bijstand of lenen bij een
volkskredietbank. Het verschil tus
sen belde ls dat de bijstand geen
rente verlangt en de volkskredlet-
bank wel. Een volgend probleem ls
dat niet Iedere Nederlandse gemeen
te een volkskredietbank heeft en dus
ls een bijstandstrekker in een ge
meente zonder zo'n bank ln het voor
deel. Het college adviseert op grond
hiervan dat er in het vervolg door de
gemeentelijke sociale diensten ook
rente gevraagd gaat worden.
Een volgende stap zou volgens het
advies kunnen zijn dat alle leningen
zoveel mogelijk door de gemeentelij
ke volkskredietbanken worden ver
strekt. Dat scheelt een hoop adminis
tratie en bovendien is de deskundig
heid op het gebied van sociale bege
leiding groter bij deze banken, die
geen winstoogmerk hebben. Ze vallen
eerder in de hulpverleningssector en
hebben dan ook deskundigen in huis
die Iemand kunnen helpen bij het
maken van een berekening over de
omvang van de lening, zonder dat de
lenende daardoor al te grote lasten
komt te torsen. Mocht iemand kun
nen aantonen dat er toch meer geld
nodig ls dan kan worden afgelost, dan
springt de sociale dienst bij, net als
dat nu het geval is.
Het adviescollege geeft de voorkeur
aan het laten betalen van rente, om
dat de bijstandstrekker dan net zo
wordt behandeld als andere mensen
die een beroep doen op een kredietin
stelling.
Als uitgangspunt heeft het adviescol
lege genomen dat mensen met een
uitkering net zo goed kredietwaardig
zijn als mensen met een anderssoor-
tlg Inkomen. Deze groep ls echter niet
bepaald welkom bij de banken, in
verband met de kleine opbrengst en
de administratiekosten die kleine le
ningen met zich meebrengen.
Het adviescollege oordeelt dat op
grond van budgetonderzoeken uit
1974/1975 een ruimte is van 10 pro
cent voor de aanschaf van duurzame
huishoudelijke goederen.
DEN HAAG (ANP) De produktie
van gordijnstoffen in ons land is in de
knel gekomen. De verkopen stagne
ren, vooral omdat de behoefte aan
gordijnen is teruggelopen nu er zo
veel andere raambedekkers te koop
zijn (rolgordijnen, jaloezieën, vertical
blinds, etc) Het is echter wel van
belang deze produktie voor ons land
te behouden De overheid zal goed
gefundeerde plannen daartoe dan
ook steunen, zegt minister Van Aar
denne «Economische Zaken i
Budget
Het Nationaal Instituut voor Budget
voorlichting is het daar helemaal niet
mee eens. Het heeft uitgerekend dat
er geen sprake is van enige mogelijk
heid tot het opbouwen van reserves
in een gezin dat moet rondkomen van
een sociale uitkering. Het instituut
vindt wetenschappelijk onderzoek
naar de financiële positie en ruimte
van bijstandsgezinnen en -personen
broodnodig.
De staatssecretaris had het college
gevraagd te adviseren over de hoogte
en de duur van de aflossing van het
geleende geld. Het college adviseert
niet meer dan vijf procent van de
uitkering te laten lenen, bij een aflos
singstermijn van 2'h 3 jaar
„Graag een verjaarkaart voor m'n
neefje. Hebt u er een met een witte
muis er op?"
(ANP) Vertegenwoor-
van werkgevers en werkne-
blj Naarden International ln
hebben gisteravond een
bereikt over de
mei 1962
principe-akkoord behelst onder
uitbreiding van het aantal va-
van 22 naar 23. Voor de
B°«4ontinu<iienst Ls een gecombi-
4/5-ploegensysteem overeenge-
tmat^eu dat ln oktober '83 ln werking
Voor het werken ln ploe-
zal de toeslag liggen tussen
en 27 procent. De VUT-regeling
per 1 januari 1981 uitgebreid
63-jarigen.
onze Haagse redactie
HAAG Staatssecretaris Van
rn is er gisteren weer niet in
s lavage! de Tweede Kamercommis-
oor defensie ervan te overtuigen
de voor de F 16 gekozen radarsto-
Upparatuur de beste keus ls. De
rommissie zal vandaag beslls-
of zij nog een speciale hoorzitting
de tetrol£,£en fabrikant en de-
i „oH itopecialisten wil houden,
J
'aaril?erland heeït 111 navolging van de
perikaanse luchtmacht de keus la-
vallen op de apparatuur van de
ia Westinghouse. PvdA en CDA
rijfelen of dat wel de beste en
'^Jfdkoopste apparatuur ls. Zij zien
jjji: n mogelijk alternatief in een appa
ll, ontwikkeld door de concurrent
Westinghouse. Loran
to Eekelen verdedigde de Neder
se keus door er de nadruk op te
II Kgen dat de Amerikaanse lucht-
acht de meeste technische kennis
sseji huis heeft en dat daarom het Ame-
autfl kaanse voorbeeld is gevolgd,
derf
paaJ Het
et df tussen beide apparaten is
ki«' name dat Westinghouse aan de
art) dffkant van de straaljager wordt
,g fi "gehangen, terwijl Loral moet wor-
jnini 5,1 ingebouwd.
jenl toiprie (CDA) kwam op dit punt met
»n. n kleine verrassing. Hij wist te mel-
satk to dat de Amerikaanse luchtmacht
Staf oüddels van plan is in de loop van
allay laren tachtig de radarstoringsap-
^uur ook in te gaan bouwen. Vol
de staatssecretaris zou dit ech-
slechts voor een gedeelte van de
"*")Uen gelden
onze sociaal-economische redactie
Werkgeversvoorzitter Van Veen ziet weinig heil meer in een volgend overleg
regering, werkgevers en vakbeweging over het sociaal-economische beleid voor 1981.
i,uj betreft kan de regering nu het besluit nemen waar de Tweede Kamer om heeft
èïend 'a8d Dat 's vooral een flinke matiging van de loonkosten," aldus Van Veen.
NV 2ijn de plannen van het
tt*»n ol61 om de ko°P,cracht van de
•°L.» één procent te laten ver-
1 aan onaanvaardbaar. De ver-
van het CNV wil dat het
eens rustig nagaat of de
voor de laagstbetaalden
kan worden gehandhaafd,
het kabinet er in slaagt om
n Jasle,eze wens tegemoet te komen,
p haarf'het vol8*pd overleg tussen del
sz
T.5 1
:rals;
n dan
volgens het CNV zeer
Albeda liet dinsdag na het
teïmiS*111 de Stichting van de Arbeid
ld m'n dat het kabinet een besluit zal
m dat "n nemen als werkgevers en
Jgeboi >«mers verdoold blijven. Dan
gelate naar besluiten mogelijk,
ilets I e doen rdets- wat het laten door-
betekent van de loonsomstij-
die wij als kabinet te hoog vin-
lag d« er komt een loonmaatregel."
rzata
Maar loren jaar
begot
ariiev n reactie op het mislukte ge-
van dinsdag zegt de verbonds-
van het CNV bang te zijn dat
nlnee3evena's voor de werkloos
elfde bestrijding een verloren Jaar zal
Jezusi En Hct CNV "djst op het feit.
^tqJj orig Jaar niet verder werd geko-
>een J
onzer verslaggevers
De Amsterdamse
zijn bereid met de ge-
Amsterdam te praten over de
en verbouwing van de
De krakers zeggen
uit te gaan dat de huidige be
in de grachtenpanden kunnen
zitten Zij wijzen erop dat de
bij aankoop van andere
w jiakte panden voor jongerenhuis-
^ng de bewoners ook ongemoeid
gelaten
Amsterdamse gemeenteraad
gisteren zijn goedkeuring ultge-
over de aankoop van de
Keyser en het kraakpand Sin-
voor respectievelijk 1,8 mil-
gulden. Op ultdrukke-
van enkele fracties zeg-
ien W toe dat bij de toewijzing
ét woonruimte niet alleen Inge
woningzoekenden, maar
lere urgenten ln aanmerking
Het is zeker niet uitgesloten
°°k mensen bij zitten die nu
iT.'iJ betreffende kraakpanden wo-
J Tr aldus wethouder Wolffensper-
in herhuisvesting.
Van een onzer verslaggevers
GOUDA Gouda's glorie is weer in ere hersteld. De Sint Janskerk in het hart
van de stad wordt vandaag in gebruik genomen na een restauratieperiode, die
zestien jaar duurde en 25,5 miljoen gulden heeft gekost. De langste kerk van
Nederland (123 meter) kan er weer even tegen. „De langste kerk Maar
daardoor ook de kerk met het meeste onderhoud," verzucht koster Nico
Metselaar, die alle zestien jaren heeft meegemaakt. Een periode die veel
langer werd dan aanvankelijk was voorzien. De stenen moesten trouwens uit
de muur vallen, voordat het in 1964 tot een restauratie kwam. Vanwege de
veiligheid van de kerkbezoekers was uitstel toen niet meer verantwoord.
opgesteld. „Terwijl de FNV keihard
nee zegt op het voorstel van het kabi
net, vraagt ze wel een blanco chèque
op het punt van de garanties ten
aanzien van de werkgelegenheid."
Het ls de FNV. volgens de VNO-voor-
zltter niet te doen om een oplossing
van de problemen die het land heeft,
maar het gaat haar om het oplossen
van de problemen waarvoor de FNV
zelf staat
De verbondsraad van het CNV ls vol
daan over het feit dat het CNV-plan
voor een werkgelegenheidsfonds de
steun heeft gekregen van kabinet,
werkgevers en FNV, zij het onder
voorwaarden. Het CNV wil zo snel
mogelijk met de werkgevers hierover
gaan praten. Minister Albeda heeft
dinsdag gezegd dat hij het niet wil
laten bij vrijblijvende sympathiebe
tuigingen, maar dat hij als voorschot
op het werkgelegenheidsfonds twee
honderd miljoen gulden ter beschik
king wil stellen, plus nog eens zeven
honderd miljoen extra aardgasbaten
ln 1982. Het CNV vindt overigens
tweehonderd miljoen niet voldoende.
Wil het fonds daadwerkelijk van de
grond komen dan is aanzienlijk meer
geld nodig.
De schitterend gerestaureer
de Sint Janskerk moest zeer
grondig onder handen geno
men worden, hoewel in 1953
een tijdperk van 55 jaren her
stelwerkzaamheden was afge
sloten. De kwaal was echter
niet aan de wortel aangepakt.
De fundering van de Goudse
kerk bleek in zeer slechte
staat, de gevel van het mid
denschip helde plotseling bij
na een halve meter naar vo
ren, beeldhouwwerk was aan
getast door zwam. en dakvoe
ten waren gruwelijk verrot.
Heien was volstrekt uit den
boze. waarop werd besloten
palen in de grond te drukken
en in de kolommen in te
schroeven. Ingenieuze con
structies moesten worden be
dacht om de druk van de mu
ren over te brengen op de fun
dering. De houten constructie
van het dak werd danig ver
nieuwd. En de klokkenstoel
werd van nieuwe draagbalken
voorzien.
Het imposante Moreau-orgel
is zowel van binnen als van
buiten gerestaureerd.
Uniek
Aan het interieur van de. in
1573 door de protestanten
overgenomen kruiskerk met
vijf beuken is verder weinig
veranderd De typisch refor
matorische opstelling van het
middenschip is eigenlijk
uniek in Nederland: een am
phitheater van banken, die al
lemaal gericht zijn op de
preekstoel. Alleen de Leldse
Pieterskerk kent ook een der
gelijke indeling, maar deze.
kopie van de Sint Janskerk is
vanwege een evenzeer ingrij
pende restauratie tijdelijk uit
de roulatie. Overigens dateert
het meubilair van de Goudse
dom pas uit de vorige eeuw en
moesten de kerkgangers vóór
die tijd staan of krukjes van
huis meenemen. Geleidelijk
zijn er banken gekomen en tot
aan de restauratie bestonden
de armen- en vrije plaatsen
nog.
De grootste blikvangers zijn
natuurlijk de glazen van de
kerk. die de oorlog goed zijn
doorgekomen en ook van de
restauratiedrift geen last heb
ben ondervonden. Niet voor
niets wordt de Sint Jan de
„kerk met de glazen" ge
noemd. De Michelih-gids
heeft er zelfs drie sterren voor
over Ondanks de restauratie
kon koster Metselaar de
pronkjuwelen blijven tonen
aan het publiek. Voor de aan
de kerk verknochte koster een
gelukkige omstandigheid, die
hij in de sfeer van rommel,
herrie en stof wel nodig had
De restauratiecommissie
heeft al helemaal op de ver
wachte belangstelling inge
speeld; een van de kapelletjes
is ingericht als winkel met
souvernlrs. kaarten, dia's re-
men dan een „bijna-akkoord". waarin
wel degelijk een begin werd gemaakt
met een gemeenschappelijke aanpak
van de bestrijding van de werkloos
heid. Doordat de FNV niet akkoord
ging met een beperking van de loon
kosten, mislukte het overleg. Wat be
treft het komende gesprek ls het CNV
van mening dat er geen tijd meer ls
om dogmatische stellingen te betrek
ken. ..Alle partijen behoren enige risi
co's te durven aanvaarden om wat
minister Albeda noemt het geblok
keerde overleg te doorbreken." aldus
het CNV
VNO-voorzitter Van Veen is woedend
op FNV-voorzitter Kok. „Wat ons
vooral heeft getroffen is de onwaar
achtigheid van de FNV tijdens het
gesprek." aldus de VNO-voorzitter
Kok heeft er volgens Van Veen geen
twijfels over laten bestaan dat de
grootste vakcentrale niet bereid ls
om de meerderheid van de Tweede
Kamer en het kabinet te volgen in
hun plannen om vla een verlaging
van de kosten voor de bedrijven een
verdere afbraak van de werkgelegen
heid te voorkomen.
Keihard nee
Het CNV en de MHP hebben zich
volgens Van Veen veel constructiever
produkties, platen, glaswerk
en Goudse kaarsen. De speci
ale kalender, die enkele Jaren
is uitgegeven met transparan
te afbeeldingen van de kerk
ramen. is steeds een topper
geweest en als de drukte rond
om de heropening voorbij is.
zal er wel weer aan een editie
voor 1982 gewerkt worden
Prinses Juliana
Heropening is eigenlijk niet
het juiste woord voor de
plechtigheid vanmiddag in
aanwezigheid van prinses Ju
liana. Want de kerkdiensten
zijn gewoon doorgegaan ln de
afgelopen zestien jaar. Het
koorgedeelte van de kerk was
amper groot genoeg om de
kerkgangers op te vangen.
Van duizend gemeenteleden
per dienst kijkt koster Metse
laar niet meer op. Het omge
keerde is vandaag wel het ge
val, wanneer de 50-jarige kos
ter zich (als enige in zijn bran
che) in ambtskostuum zal ver
tonen; een uit de Londense
Saint Paul afkomstige mantel
in rood en wit én een staf
De restauratie van de Sint
Janskerk is eigenlijk net zo
gefinancierd als die na een
grote brand in 1552. „Men
raakte bezeten van de idee
een eigen kathedraal te bezit
ten en dan kwóm het bouw
werk er Vrouwen ontdeden
De Sint Janskerk.
zich eenvoudig van hun siera
den en halssnoeren en wier
pen deze in de offerschaal.
Het mansvolk liet zich uit ide
alisme tussen de disselbomen
spannen en sleepte de zware
mergelblokken aan," schreef
Bertus Aafjes in 1952. aan de
hand van de kronieken
De meest opvallende geldac-
tie was evenwel de loterij, die
in 1552 werd georganiseerd.
Twaalfduizend loten werden
verkocht, bij de prijzen zaten
zilveren voorwerpen als lepels
en schalen Wie een lot kocht,
moest een zelf gemaakt rijmp
je inleveren Pracht-exempla-
ren leverde dat op; tijdens de
trekking werden ze voorgele
zen. zoals deze
Lieve Heer. wilt Frans Jacob
niet vergeten.
Krijgt hij een zilveren lepel,
hij zal daar zijn pap mee eten
Of de restauratie van de Sint
Jan met behulp van Loterij-
gedichtjes of kaarsen en ka
lenders wordt bekostigd,
maakt niet veel uit. Het is
weer een juweel van een kerk.
