litsers blijven tegen
usselse staalplannen
Middenstand: vallen en opstaan
m
Het Amro
Obligatie Fonds.
ansen wonnen order met 'vals' spelen
Als u in eersteklas
obligaties wilt beleggen.
De Amro Bank
is er voor iedere belegger.
ire ministersvergadering over produktiebeperking
iteit
ontract
panners
Mogelijk onderzoek
.beleggingsregels
pensioenfondsen
Reuzeritssluiting
Hypotheekrente per 21 okt
Boeiend overzicht van vijftig jaar midden- en kleinbedrijf
lit
Ite verkoop aan consument
ïntehandelaren boos
)eren en tuinders
'9M erland hield zich aan de regels en verloor
DAG 23 OKTOBER 1980
FINANCIEN EN ECONOMIE
TROUW/KWARTET P 11/RS 13/H 15
leuter, ANP, AFP) De Westduitse regering vindt de lopende voorstellen van de
Commissie tot verplichte beperking van de staalproduktie niet aanvaardbaar. De
;ering heeft om een extra vergadering van de Europese ministerraad gevraagd, die
ide zaterdag in Luxemburg zou moeten plaatsvinden.
burgse minister van bui
zaken Gaston Thom. te-
itter van de Europese mi-
heeft inmiddels aangekon-
linisters bijeen te zullen
om zei in Den Haag, waar
n Agt en Van der Klaauw
snel mogelijk helderheid
lalzaak te willen hebben.
itse minister van economi-
Otto graaf Lambsdorff is
m, nadat het kabinet eer-
lag in Bonn een beslissing
en. naar Parijs en Londen
zijn Franse en Britse col-
lichten over het Duitse
van de negen EG-landen
•beperking zou aanvan-
eren automatisch zijn ge-
een zogenaamde schrifte-
dure. De ministers hadden
oktober, bij hun laatste
g in Luxemburg, afgespro-
n briefwisseling zou uitein-
r laml zijn standpunt bepa-
dat de ministers opnieuw
zouden moeten komen.
de negen EG-landen had-
op 7 oktober al akkoord
met de vérmindering van
oduktie maar de Duitsers,
lig voor voelen, wilden zich
beraden. Dit ondanks het
tt staalcomité van de EG
ader meer werkgevers en
rs zitting hebben) zich al
achter het voorstel van de Europese
Commissie geschaard hadden.
Staalplan
er verslaggevers
(EN Tussen de universi-
proningen en het Japanse
uka Chemical is een over-
Igesloten over ontwikkeling
|ke produktle van een groep
verbindingen die in dier-
»rkzaari zijn tegen bepaal-
i van kanker
Het plan van de Europese Commissie
voorziet in een produktieverminde-
ring van 13 tot 20 procent met de
bedoeling de lage staalprljzen wat op
te krikken. De Europese Commissie
zou hiervoor de zogeheten „manifeste
crisistoestand" willen uitroepen die
haar de bevoegdheid geeft maatrege
len te nemen. Voor deze nog nooit
eerder toegepaste procedure is de
toestemming van alle negen lidstaten
DEN HAAG (ANP) Het PvdA-Ka-
merlid Arie de Graaf wil dat de rege
ring bekijkt of pensioenfondsen geen
.beleggingsvoorschriften moeten krij
gen. Hij heeft zijn voorstel met
steun van CDA en D'66 in een motie
vervat. Achtergrond is de toenemen
de neiging van pensioenfondsen om
in het buitenland te beleggen Dit
vanwege de hogere rente
Staatssecretaris De Graaf van sociale
Zaken zei nog geen mening te hebben
over de motie. Hij zou daarvoor eerst
de minister van Financiën. Van der
Stee, moeten raadplegen. De Kamer
zou voor 1 mei volgend jaar rapport
van het onderzoek willen krijgen van
de bewindsman.
De PvdA wil dat de verzekeringska
mer vooraf moet kunnen ingrijpen in
het beleggingsbeleid van een pen
sioenfonds. als dat scheef dreigt te
lopen Arie de Graaf heeft op het
wetsontwerp tot wijziging van de
pensioen- en spaarfondswet een
amendement van die strekking inge
diend. Als slechte voorbeelden van
beleggingsbeleid, die de Verzeke
ringskamer te laat heeft ontdekt,
noemde De Graag de bakkerspensi
oenfondsen en het PGGM.
nodig maar de Westduitsers willen er
nog steeds niet aan.
Na afloop van het kabinetsberaad in
Bonn. zei regeringswoordvoerder Ar-
min Grünewald dat zijn regering nog
steeds de voorkeur geeft aan een vrij
willige produktiebeperking. Als Bonn
de andere staten daar niet van kan
overtuigen, dan zullen wij proberen
de plannen van de Europese Commis
sie te wijzigen, liet Grünewald blij
ken. Minister Lambsdorff schat dat
bij de vermindering zoals de Commis
sie die nu wil tussen de 10.550 en
11.000 arbeidsplaatsen verloren zul
len gaan in de Duitse staalindustrie.
Bonn wil de toegestane produktie-
hoeveelheden zodanig wijzigen dat er
slechts 8.000 banen verdwijnen, zei
Lambsdorff.
Oppositie
Ook de Christendemocratische oppo
sitie in de Bondsrepubliek heeft ver
klaard niets van een verplichte pro
duktiebeperking te willen weten. Ver
plichte produktievermindering zal de
problemen niet oplossen maar ze
Juist verergeren.aldus een woordvoer
der van de CDU.
Dat West-Duitsland zich niet op de
22e oktober akkoord zou verklaren
maar opnieuw overleg wilde, was ei
genlijk geen verrassing. Maandag
ontving Lambsdorff zijn Nederlandse
collega Van Aardenne. De heren kon
den het toen niet geheel eens worden
over de staalkwestie, verluidde het in
ambtelijke kringen in Bonn.
Het plafond van een ondergrondse winkel bij het centraal
station van Bazel is voorzien van een enorme ritssluiting. Het
heeft er alle schijn van dat de ritssluiting open en dicht kan
maar dat is in werkelijkheid niet het geval. Het ding is niet
functioneel, wel decoratief.
Naam
bank
Rente
vast
gedurende
(in jaren)
Afsluitprov.
(procenten)
Rentepercentages
met zonder
gemeentegarantie
Opg
bank
werke
lijk
Opg.
bank
werke
lijk
Annuïteitenhypoth
ABN
;ken
l jaar
5 jaar
1.5
1.5
10.75
110
11.40
11.67
1075
11.25
11.40
11.95
Amrobank
variabel
5 jaar
1.5
1.5
11.0
11.0
11.51
11.51
11.25
11.25
11.77
11.77
Bouwfonds
2 jaar
5 jaar
30 jaar
1.5
1.5
1.5
11.4
12.32
11.4
12.32
Centrumbank
5 jaar
1
11.0
11.44
11.0
11.44
NMB
1/3 jaar
5 jaar
1
11.0
109
11.71
11.82
11.0
11.25
11.71
11.99
Postgiro/RPS
5 jaar
1
11.0
11.71
11.0
11.71
Rabobank
(adviesrente)
variabel
1.25
11.0
11.74
11.0
11.74
Rabo Hyp.bank
5 jaar
1.5
11.5
12.35
11.5
12.35
Spaarbank R'dam
1 jaar
3/5 jaar
2
1
11.25
11.70
11.25
11.70
Westl and/U trecht
standaard
5/10 jaar
2
11.3
12.43
11.5
12.66
Levenhypotheken
Centraal Beheer
10 jaar
10.7
11.14
10.7
11.14
Ennia
5/10 jaar
-
10.7
11.14
10.7
11.14
NVL
5/10 jaar
-
10.7
11.14
10.7
11.14
Ondanks alle berichten over mogelijke verlagingen hebben slechts
enkele banken hun percentages gewijzigd. De verlagingen variëren van
0,25 tot 0,3 procent. Verwacht mag worden dat andere banken in de loop
van deze week zullen volgen.
(Publikatie samengesteld door de Vereniging Eigen Huis te Amersfoort).
eko
ta
redactie economie
O De groentewinkeliers zijn het meer dan zat dat
len en groente in toenemende mate door boer en
regelrecht aan de consument worden verkocht. Twee
van groentehandelaren (de christelijke en „Twee ln
irwachten dat hun leden zullen aandringen op maatre-
ie het beste omschreven kunnen worden als burgerlij-
iboorzaamheid.
Van onze redactie economie
DEN HAAO De acht miljoen inwoners die Nederland in 1930 telde, konden in dat jaar bij
30.000 kruideniers terecht. Vijftig Jaar later wonen er veertien miljoen mensen binnen onze
grenzen maar het aantal kruideniers is teruggelopen tot 11.000 Tegenover de 15.000 brood- en
banketbakkerijen ln 1930 moeten we het vandaag doen met 5.500 bakker terwijl er van de
10.000 kleermakerijen vijftig Jaar geleden slechts 750 zijn overgebleven.
Dat zijn enkele cijfers die voorkomen
in een jubileumboekje van het Eco
nomisch Instituut voor het Midden-
en Kleinbedrijf, (EIM) dat deze
maand vijftig jaar bestaat. De uitga
ve die de titel kreeg „Van midden
stand tot midden- en kleinbedrijf",
herinnert eraan dat het EIM ontstond
in een tijd dat het erg slecht ging met
de middenstand. Het oprichtingsjaar
1930 viel net aan het begin van de
grote economische crisis.
Zorgelijk
bij voorbeeld aan het
d van veilingen en dergelijke,
de besturen in een brief aan
itaris Hazekamp van eco-
zaken.
duKfcn schrijven al op 8 oktober
gesprek met de staatssecre-
hebben gehad maar inmid-
nog niets gebeurd om de in
n oneerlijke concurrentie ln
len Dit ondanks een toezeg-
Hazekamp om de zaak met
^commissies voor midden- en
ot® rijf en landbouw te be-
eerli
r ee
len stellen dat ongeveer 30
van de aardappelen door de
int rechtstreeks van de boer-
rokken wordt. Bij groente en
het percentage circa acht en
ekoj^centages zijn nog steeds
Volgens de bonden gaan steeds meer
agrariërs zelfstandig stad of dorp bin
nen om hun waren te verkopen. Som
mige gemeenten geven daar zelfs toe
stemming voor zonder dat aan de
vestigingswet wordt voldaan.
Het steekt de groenteboeren dat de
agrariërs hun afzet zelfs trachten te
verhogen door middel van adverten
ties en dit alles zonder vestigingsver
gunning terwijl de agrariër is vrijge
steld van btw. weliswaar maakt de
economische controledienst zo nu en
dan proces-verbaal op maar de boe
tes worden zeggen de groentehan
delaren vrolijk betaald. Zij wegen
niet veel ten opzichte van de verkoop.
De groentehandelaren vinden dit al
les een slecht voorbeeld voor de hier
wonende buitenlanders die zien hoe
gemakkelijk het hier is om zonder
vergunningen zaken te doen.
Hoe slecht het ging bleek uit een
rapport van het nog Jonge EIM over
de Haagse detailhandel in 1934: „De
algemene indruk van het te 's-Gra-
venhage ingestelde onderzoek was
wel dat de toestand aldaar zeer zorge
lijk was. Voor velen was Interen op de
voorraad de belangrijkste bestaans
mogelijkheid. De noodzaak om aan
geld te komen bracht vele winkeliers
ertoe de goederen beneden inkoops
prijs aan te bieden; deze verkooppoll-
tiek verknoeide niet alleen eigen bru
towinst. doch bracht tevens tal van
vakgenoten tot wanhoop. De winkel
stand in de Paul Krugerlaan heeft
buitengewoon te lijden van de gevol
gen van de werkloosheid. Eén winke
lier deelt ondermeer mede dat 90 pro
cent zijner klanten steun trok".
Ook elders in het land kwamen onge
twijfeld zulke toestanden voor. Want
de koopkracht liep om twee redenen
terug. In de eerste plaats door de
verlaging van de lonen (van gemid
deld 2.340 per inkomenstrekker per
jaar in 1929 tot ƒ2.075 ln 1936) en in
de tweede plaatst door een stijging
van de werkloosheid van drie tot
twintig procent. De lagere lonen
moesten door minder mensen worden
opgebracht. Zelfs als we er rekening
mee houden dat ook de prijzen daal
den, dan nog bedroeg de verminde
ring van de koopkracht per inwoner
28 procent in zeven jaar.
Het EIM begon dus in een tijd van
ellende en afbraak. Als een aanvan
kelijk nog onbekend instituut. Dat
zal er zeker toe hebben bij gedragen
dat middenstanders in het begin nog
erg huiverig waren om cijfers voor
onderzoek ter beschikking te stellen,
zo schrijven de EIM-auteurs. Waar zij
aan toevoegen dat als de winkeliers al
cijfers konden tonen, die in het alge
meen niet veel voorstelden. Bij een
enquête in 1937 kwam aan het licht,
dat een derde van de deelnemers aan
het onderzoek er in het geheel geen
boekhouding op nahield en slechts
één op de vijf een boekhouding die
aan redelijke eisen voldeed.
Instituut
Dat was dan ook een tijd waarin
velen die werkloos geworden waren,
een winkeltje trachtten op te zetten.
Zonder succes veelal want van zaken
doen hadden deze lieden geen snars
verstand. Dat gebrekkige winkelbe-
heer door mensen die eigenlijk geen
middenstander waren, begon zo de
spuigaten uit te lopen dat in hetzelf
de jaar van de enquête (1937) de vesti
gingswet kleinbedrijf tot stand
kwam. Die stelde voor mensen die
een zaak wilden beginnen, ondermeer
het middenstandsdiploma verplicht.
De geschiedschrijving van vijftig jaar
midden- en kleinbedrijf neemt het
leeuwendeel in van het werkje en is
zeker voor buitenstaanders ook het
meest interessante. Dit hoewel het
EIM zelf ook een geschiedenis heeft;
een historie echter die grootdeels is
afgeleid van de veranderingen die de
economie zelf doormaakte. Want be
stond in de beginjaren een groot deel
van het werk uit het publiceren van
omzetstatistieken per bedrijfstak, de
laatste jaren verschijnen er per bran
che regelmatig rapporten die vooral
aandacht besteden aan structurele
ontwikkelingen. Wat niet zo vreemd
is als we bedenken dat de ontwikke
lingen in het midden- en kleinbedrijf
tegenwoordig veel sneller gaan dan in
bijvoorbeeld de jaren dertig.
Het EIM verzorgt verder ook macro-
economische gegevens over het mid
den- en kleinbedrijf die nodig zijn bij
de onderhandelingen tussen overheid
en sociale partners over beloningen
en bestedingsruimte. In de oorlog en
ook nog in de eerste tijd daarna had
het EIM het druk in verband met de
toen stringente prijsbeheersing.
grootwinkelbedrijven het cijfer 100
voor het jaar 1938, dan stond de om
zet in 1942 op 103 en in 1945 op 61. De
omzetindex voor zelfstandige kruide
niers (1938 100) kwam in 1942 op 146
en in 1945 op 137. In die ontwikkelin
gen is een niet onaanzienlijke prijs
stijging meegerekend wat de toe
stand bij de grootwinkelbedrijven al
leen nog maar in een schriller dag
licht zet.
De oorzaken waren volgens het EIM
onder meer dat middenstanders hun
voorraden wat gemakkelijker konden
aanvullen. Bij de ontstane schaarste
gingen de fabrikanten vooral op de
grote orders beknibbelen. Bovendien
bleek kleinschaligheid meer moge
lijkheden tot improvisatie te bieden
en zat de middenstand ook dichter
bij de consument. Pas na het beëindi
gen van de distributie in 1949 kon het
grootwinkelbedrijf de achterstand
snel inhalen en op den duur het
marktaandeel van voor 1940 over
treffen.
Wat niet wil zeggen dat de kleine
winkelier niet al voor 1940 de groten
vreesde. Ook toen werden Vroom
Dreesmann. Albert Heijn en bovenal
de Hema als een bedreiging gevoeld
en het verschijnsel „grootwinkelbe
drijf" was een voortdurende bron van
discussies. Zo hield de ook in latere
•jaren niet onbekende dr. J. E. de
Quay al in 1937 een rede over „de
bescherming van het zelfstandig
kleinbedrijf".
Samenvattend moeten we vaststellen
dat er ln de eerste 25 jaren van het
EIM (1930-1955) aanzienlijk minder is
veranderd in de middenstand dan in
de kwart eeuw daarna. Ging het in de
eerste 25 jaar binnen de detailhandel
sterk om de tegenstelling groot-klein
bedrijf, de laatste 25 jaar verdwenen
er veel kleine zaken maar kwamen er
allerlei nieuwe winkelvormen voor te
rug. Want wie had er in 1955 ooit
gehoord van een boetiek, een noten-
bar. van de doe-het-zelfzaak of van
het verschijnsel franchising?
Er is veel veranderd. Toch zal er nog
het nodige moeten gebeuren, zo be
sluit het EIM om het verouderde
beeld dat velen van het midden- en
kleinbedrijf hebben meer in overeen
stemming met de realiteit te brengen.
ADVERTENTIE
Bezettingstijd
De bezettingsjaren komen ook in de
hoofdstukken over de geschiedschrij
ving van de middenstand zelf aan de
orde. De schrijvers laten ondermeer
zien dat de grootwinkelbedrijven
aanzienlijk meer van de bezetter te
lijden hebben gehad dan de kleinere
middenstand. Enkele indexcijfers il
lustreren dat. Krijgt de omzet in de
nrioM
L G. Wolters
id«
Tdam De Nederlandse scheepsbouwindustrie die toch al in het hoekje zit waar de
„0 jaren zware klappen zijn gevallen, heeft er weer eens naast gegrepen. Ditmaal naast
jote order van de Holland Amerika Lijn voor een nieuw cruiseschip, waarmede in geld
•drag van ongeveer 270 miljoen gulden en in werk een slordige zes miljoen arbeidsuren
gemoeid.
omdat Nederland niet in staat
enzelfde soepele financierings-
1 aan te bieden als de Fransen
iden. Nederland was wederom
es" en de veelbesproken werk
meid in ons land telde pas op
ede plaats mee.
Iden op het terrein van dit
nancieringen spreken van een
erlijke ontwikkeling, die niet
*as geweest." Jammerlijk, niet
omdat de order nu aan de neus
Nederlandse werf De Merwede
Igaat. maar ook omdat tal van
l^ngsbedrijven verstoken zul
len van het grote uitstralings
dat van een dergelijke order
uit te gaan.
teuk
fjand had. wetende met „vals"
de Franse kaartspelers rond de
ez»tten, niet stug moeten door-
met te spelen volgens de be-
spelregels. Het had deze
aanpassen en daarmede snel
moeten reageren op de inbreuk op de
internationale spelregels door Frank
rijk. Dat deed Nederland echter niet.
De gevolgen, die beslist niet nodig
waren geweest, zijn bekend." zeggen
de deskundigen.
Waar gaat het bij deze spelregels pre
cies om. Daartoe het volgende. Het
bouwen van een schip, zeker van de
grootte als de Holland-Amerika Lijn
nu in Frankrijk heeft besteld, is een
zaak die doorgaans enkele jaren
vergt. Omdat het niet gebruikelijk is.
dat de opdrachtgever het bedrag dat
met de aankoop is gemoeid bij het
verstrekken van de order al op tafel
legt. plegen banken bij de betaling
van de koopsom een belangrijke rol
te spelen. Dit aldus, dat zij tegen een
bepaalde (vaak hoge. 11 12 procent)
rente kredieten aan de opdrachtgever
verstrekken.
Dreigen deze kredieten gezien de ren
te en andere voorwaarden voor de
opdrachtgever een al te groot blok
aan het been te zullen vormen, dan
kan de overheid bijspringen met ren
tesubsidies en meer van dat soort
regelingen. Een en ander ten doel
hebbende te voorkomen, dat de op
drachtgever met zijn order naar het
buitenland uitwijkt met alle nare ge
volgen van dien voor de werkgelegen
heid in eigen land. Iets. dat nu dus is
geschied.
Regelingen
Kan nu het ene land een gunstiger
financieringsregeling aanbieden dan
het andere? Ja. dat kan. Exportkre
dieten daar gaat het hier om. want
a. de HAL heeft haar zetel in het
buitenland (op de Nederlandse Antil
len) gevestigd en b. het betreft hier
exportregelingen in OESO/EG-ver-
band worden in Nederland ver
strekt door particuliere financiële In
stellingen.
In het buitenland is dat vaak anders,
omdat exportkrediet daar tot de in
strumenten kan behoren, waarmede
de overheid de uitvoer bevordert. Dit,
aldus de Export Financiering Maat
schappij (één van de Nederlandse
particuliere kredietverleners), kan in
bepaalde gevallen betekenen, dat een
Nederlands bedrijf te maken krijgt
met een buitenlandse concurrent, die
een door zijn overheid begunstigde
vorm van exportfinanciering kan
aanbieden.
Voor een goed begrip. Er bestaat geen
vrij spel met betrekking tot de bepa
ling van financieringscondities. De
regeringen van de landen die lid zijn
van de OESO (Organisatie voor Eco
nomische Samenwerking en Ontwik
keling), waartoe de EG-landen beho
ren alsmede de VS en Japan, zijn
overeengekomen om de voorwaar
den, waaronder een beroep op dit
soort kredieten kan worden gedaan,
aan regels te binden.
Geen sancties
Regels echter, waarvan de naleving
niet door strafsancties kan worden
afgedwongen. Slechts kan een rege
ring naarmate steeds meer buiten
landse overheden zeer ver willen gaan
in de door de recessie verscherpte
internationale concurrentiestrijd
trachten de verschillen tussen Neder
landse en buitenlandse financierings
aanbiedingen te overbruggen.
Zo kan de Nederlandse 'regering o.a.
bepaalde rentesubsidies geven. Deze
renteoverbrugging bedraagt maxi
maal 2 procent op basis van een kre
diet van 80 procent van de contract
prijs met een looptijd van 8'/: jaar. Dit
naast de geldende OESA/EG-regelin-
gen, in het kader waarvan het mini
mum. dat aan rente mag worden be
rekend voor kredieten, die met mede
werking van de overheid worden ver
zekerd, acht procent bedraagt.
Al deze regelingen hebben echter dit
maal geen zoden aan de dijk mogen
zetten. De Nederlandse regering is in
internationaal verband tegen concur
rentievervalsende exportmaatrege
len. Een „wedstrijd" met andere lan
den op het gebied van dit soort maat
regelen wil zij beslist niet, zoals on
langs een hoge ambtenaar van econo
mische zaken zei.
De Nederlandse uitvoer bedraagt de
helft van ons bruto nationaal pro-
dukt (de waarde van alle geprodu
ceerde goederen en diensten). Con
currentievervalsende maatregelen
zouden zich met het oog hierop alleen
maar tegen onszelf keren, aldus de
regering. Een opvatting, waar men
begrip voor mag hebben, doch die wel
tot gevolg heeft gehad dat ons land
wederom een miljoenenorder aan het
buitenland moest kwijtraken. Wel
licht is het tijd, dat wij de bestaande
internationale kredietregels ook eens
wat meer met de „Franse slag" gaan
hanteren.
Het Amro Obligatie Fonds is een veilige
en gunstige manier van beleggen. U belegt in
eersteklas obligaties en in onderhandse
leningen van bijvoorbeeld de Nederlandse
Staat en de Bank Nederlandse Gemeenten.
U loopt dus weinig risico's en de uitkering
is hoog.
Het Amro Obligatie Fonds is één van de
Amro Effecten-Beleggingsrekeningen.
Een volledig giraal systeem:
u betaalt géén bewaarloon;
uw administratie is overzichtelijk;
u krijgt automatisch gegevens voor opgave
inkomsten- en vermogensbelasting;
u kunt uw uitkering gratis doen herbeleggen;
u kunt door middel van automatische
overschrijving beleggen.
