Plan Zuid-Afrika mislukte
Tekening van een lazer
t op belang cliënt bij
erking uitkeringen'
pennewerk is geen breiwerkje
)UW
Commentaar
grenzen van Dodewaard (1)
grenzen van Dodewaard (2)
Levering door Hembrug van draaibanken voor kerngranaat ging niet door
Boetes geëist
tegen officieren
,kniktanker'
terug naar af
montessori
onbekend
op de koffie
lG21 OKTOBER 19B0
BINNENLAND
TROUW/KWARTET
jghcid waarmee storm en
s de voornaamste oorzaken
:nid voor het uitblijven van
èrrie in Dodewaard. is wat
p. Het moge er dan alle
in hebben, dat de actie-
het tegen hel barre weer
moeten afleggen, de werke
is veeleer dat de actielei-
rfi gebruik van geweld van
J I aan. en mei succes, heeft
gen te houden. De burgerij
idewaard heeft zich geen
X echt zorgen hoeven te ma
f I t merendeel van de demon
parkeerde zelfs op voor
wijze hun auto's. Zoveel
ihcid daarom uitsluitend
chrijven aan het gure weer.
op zijn minst de teleurstel
iemand die op het laatste
ztronfc «tl spannende voetbal
beslo J moe! missen
gen i
?een
gaai
hete icerstc verloop van de blok
daarom ook zo gelukkig,
het protest tegen de kerne
nd m voortdurend voorop heeft
bij de politieke werkelijk-
kritische en verontruste
.s men er al jaren van
38 :d. dat de ontwikkeling van
rgie haar eigen, vooralsnog
je grenzen kent. Het pro
lan de afvalverwerking is
niet opgelost en de be-
rid van deze nieuwe
laat. gegeven de vele hele
i— ongelukken ook te wen-
Om een of andere reden
barrières in de politiek
onderschat. Hetzij
over meer geloof be
de vooruitgang van deze
hetzij omdat men be
door de angst, achter te
landen waarin de kerne-
voluit wordt ontwikkeld.
Hoe! 'i,ick d'e zo n k°ers v0'gl-
- een overtuigend antwoord
estaande knelpunten, schept
iE K mvermijdelijk een kloof met
Haul er kritische en verontruste
n de bevolking. Het protest
idewaard is daarom een sig-
Het is echter eerlijker de actievoer
ders. maar zeker ook de autoritei
ten te feliciteren inet deze afloop.
Zo is van de zijde van de overheid
het uiterste opgebracht, om de
blokkade zoveel mogelijk te zien als
een gebruikmaking van het recht op
demonstratie. En omgekeerd heb
ben de actievoerders van deze ruim
te geen moment misbruik gemaakt.
Weliswaar zijn beide partijen daar
bij tot aan het randje gegaan van
wat in een democratie mogelijk is;
maar het stemt tot voldoening dt
men (en misschien juist wel daar
om) de grenzen geen moment uit
het oog heeft verloren. Het is een
bewijs dat onze democratie zonder
al te grote brokken een krachtproef
als die van het afgelopen weekeinde
kan doorstaan.
blz
roeit!
naai dat voor velen de maat zo
langzamerhand echt vol is. Zij wil
len nu een streep zetten onder alle
activiteiten van kernenergie in ons
land Of zo een uiterste stap ver
standig is. is weer een andere vraag.
Het protest van dit weekeinde on
derstreept in ieder geval wel de
noodzaak om zo langzamerhand
serieus werk te gaan maken met de
maatschappelijke discussie over dit
nijpende vraagstuk
Het zou jammer zijn. als de actie
voerders die discussie uit de weg
zouden gaan. omdat het doel, na
melijk de sluiting van Dodewaard
(nog?) niet is bereikt. Het zou een
voortzetting zijn van het wantrou
wen in de parlementaire democratie
en dat terwijl de winst van onder
meer het afgelopen weekeinde on
getwijfeld is. dat een verdere ont
wikkeling van kernenergie aller
minst een vanzelfsprekende zaak
meer is. ook niet in het politieke
wereldje.
Er is een brug geslagen over de
kloof en het zou onzinnig zijn. die
meteen weer op te blazen
sche dienst van bedrijfsverenigingen:
do Mt houdt zich voor de 26 be-
in D erenigingen die Nederland telt
•druk melijk bezig met de arbeidson-
chew ttheidswetten AAW en WAO.
979 kregen bijna 600.000 Neder-
i een uitkering op grond van
iet dl jptten Dat is 30.000 meer dan
htg.1 ir ervoor.
•7 32 is de dienst moet bij de beper-
an het aantal sociale uitkerin-
[f te I het overheidsbeleid het be-
vlj't van arbeidsplaatsen voor ge-
a" lijk arbeidsongeschikten dui-
Vü vorm krijgen. Dat geldt ook
vaiJi m stimuleren van de mogelijk-
vn Li om weer aan het Werk te gera-
luerti olgens de Gemeenschappelijke
che dienst moeten er algemene
regelen worden genomen om ob-
te Ea voor werkhervatting op te
nteo n
Broi ngekondigde wet dat in bedrij-
,U,P n op de twintig arbeidsplaat-
dooi utemd moet zijn voor een ge-
>rk Ijk arbeidsongeschikte vindt
ist een stap op de goede weg.
door Martin Cleaver en
Wim de Hair
AMSTERDAM Het heeft
niet veel gescheeld of de 155
mm „kerngranaat" die vorig
jaar september ten zuiden
van Zuid-Afrika tot ontplof
fing is gebracht, zou zijn ge
maakt op door Nederland ge
leverde draaibanken. In de
cember 1976 namelijk werd de
Gereedschapswerktuigenin
dustrie Hembrug in Zaan
dam, voor honderd procent in
handen van de Nederlandse
staat, benaderd door een
Zuidafrikaanse firma die be
langstelling had voor de leve
rantie van vijf draaibanken.
Na bijna 300 jaar deel te hebben
uitgemaakt van de Artillerie Inrich
tingen De Hembrug werd in 1973 de
civiele tak losgekoppeld van de muni
tiefabriek, die onder de naam Euro
metaal verder ging. Dit bedrijf kwam
voor dertig procent in handen van de
Westduitse chemie- en munitiegigant
Dynamit Nobel. De overige zeventig
procent bleef in handen van de staat.
Door de band met Eurometaal was
Hembrug gespecialiseerd geraakt in
de produktie van draaibanken voor
de wapenindustrie. De Zuidafrikanen
hadden in '76 al een contract op zak
voor de aankoop van de door Euro
metaal en Space Research ontwikkel
de 155 mm-granaten en de technische
kennis om ze zelf te kunnen maken.
Daarvoor hadden ze echter het type
draaibank nodig dat door Hembrug
werd gemaakt.
In 1977 leverde Space Research
60.000 granaten, 60 houwitsers en de
technische documenten aan het
Zuidafrikaanse bedrijf Cementation
Engineering. Dit is een dochteronder
neming van het Britse concern Tra
falgar House Group, eigenaar van on
der andere het dagblad de Daily Ex
press.
Volgens de directie van Hembrug
kreeg het bedrijf eind 1976 een ver
zoek om inlichtingen te verschaffen
over de levering van vijf zogenoemde
.zware" draaibanken. Het betreffen
de Zuidafrikaanse bedrijf, Alfred
In 1679 wordt in Delft een
werkplaats voor affuiten voor
de Nederlandse Korpsartillerie
opgericht. In 1893 komt dit be
drijf onder de naam Staatsbe
drijf Artillerie Inrichtingen De
Hembrug naar Zaandam. In
deze tijd vooreiet het bedrijf de
Nederlandse strijdkrachten
van geschut, handwapens en
vooral munitie. In de eerste we
reldoorlog draait het bedrijf op
volle toeren.
In 1941 schakelt men over op
een civiel programma in de NV-
vorm om niet betrokken te ra
ken bij de nazi-oorlogsmachi-
nerie. In 1950 wordt de produk
tie van munitie voor het Neder
landse leger hervat. Op 20
maart 1958 krijgt het weer de
status van staatsbedrijf, tot
1973. wanneer de fusie met het
Westduits wapenbedrijf Dyna
mit Nobel tot stand komt. Er
ontstaan dan in Zaandam twee
bedrijven: Eurometaal voor de
wapenproduktie en Hembrug
voor de civiele sector.
Herbert, kreeg in '77 van Hembrug hem door de directie van Hembrug
een offerte van vijf miljoen gulden. verzekerd
Ondanks deze „positieve" berichten
voor Zuid-Afrika was de transactie
eind '77 plotseling van de baan. De
redenen waren toen nog onduidelijk,
maar aangenomen mag worden dat
de Hembrug-directie en de Züidafri-
kanen de mogelijke politieke conse
quenties van de zaak zagen aanko
men. Uiteindelijk zijn de draaiban
ken vermoedelijk geleverd door de
Franse firma Cit Alcatel.
Onderzoek
Ondertussen was het personeel van
Hembrug verontrust geraakt over de
mogelijke leverantie van draaiban
ken die door buurman Eurometaal
gebruikt werden voor het vervaardi
gen van zware granaten. Piet Dan-
kert, Tweede-Kameriid van de PvdA.
en Henk Vos van de Industriebond
NKV werden benaderd om de zaak te
laten onderzoeken. De toenmalige
minister van buitenlandse zaken Van
der Stoel heeft tot tweemaal toe een
onderzoek ingesteld naar de mogelij
ke leverantie door Hembrug. Hij ver
zekerde Dankert dat er absoluut geen
sprake was van „granaatbanken",
waarmee Zuid-Afrika zelf aan de slag
zou kunnen gaan. Derhalve was er
volgens de minister ook geen export
vergunning nodig. Een en ander was
draaibanken gebruikt zouden kun
nen worden voor militaire produktie
in Zuid-Afrika."
Zuid-Afrika was op het spoor van
Hembrug gekomen via het Noorda-
merikaanse bedrijf Space Research,
dat al vanaf eind jaren zestig met
Eurometaal had samengewerkt. He G
5-wapensysteem dat door beide fir
ma's ontwikkeld werd, is in 1972 door
Nederland aangekocht
Angola
Hoewel de directie van Hembrug in
'77 nog volhield dat het onzin was dat
met te leveren draaibanken granaten
konden worden gemaakt, blijkt men
nu een totaal andere lezing te heb
ben. In een gisteren uitgegeven ver
klaring zegt de directie dat de bespre
kingen destijds zijn gestokt ..vanwe
ge de groeiende gevoelens van onrust
binnen en buiten het bedrijf dat de
Tekeningen, bi| voorkeur in liggend for
maat, sturen aan T/ouw. jury poUtiek»
prent, postbus 859. 1000 AW Amster-
dam. Naam en adres'aan de achterzijde"
vermelden Voor geplaatste prenten is er
een boekenbon
HET PUNTJE VAN EEN GAUWE PEN,
IS 'T FELSTE WAPEN DAT IK KEN* (JACOB CATS)
ie sociaal-economische redactie
JHT Het voornemen van het kabinet om het beroep
:iale verzekeringen te beperken moet in de praktijk
Uitvoeringsorganen mogen niet in de knel komen
beleid, dat er mede op is gericht het belang van de
iin het oog te houden. Dit stelt directeur F. Willems van
ïeenschappelijke medische dienst in het jaarverslag
Over 1979.
Hij pleit ervoor dat er in die wet ook
een rem wordt ingebouwd om het
werkgevers moeilijker te maken (ge
deeltelijk arbeidsongeschikten te
ontslaan.
Verder blijkt uit het jaarverslag dat
er meer jonge dan oudere werkne
mers in de WAO terecht komen de
laatste tijd. Het aantal van de jongste
leeftijdsgroep (15 tot en met 34 Jaar)
in het totale aantal toekenningen van
een WAO-uitkering is vorig jaar toe
genomen tot 24 procent (in 1969 was
dit 15 procent).
Er lijkt een proces aan de gang van
opschuiven van de grens, waarbij ie
mand arbeidsongeschikt wordt. Dit
zal in de directe toekomst ook tot
uiting komen in een geleidelijke ver
hoging van het opleidingsniveau van
de afgekeurden. Tot nu toe waren het
meestal ouderen met een geringe op
leiding. die in de WAO terecht
kwamen.
Bij de inval in Angola eind '75 was
duidelijk geworden dat Zuid-Afrika
niet voldoende bewapend was. De
Zuidafrikaanse wapenaankooporga-
nisatie Armscor stuurde daarop ene
Dennis Zeederburg op pad met een
blanco chequeboek om te zoeken
naar geavanceerde wapensystemen.
De Amerikaanse advocaat van Space
Research. Alan Giles, heeft voor deze
Zeederburg het in Amsterdam geves
tigde bedrijf Space Capital opgericht,
dat twintig procent aandelen van
Space Research in handen wist te
^krijgen.
Zowel Space Research als Hembrug
verkeerden toentertijd in een financi
eel zwakke positie. Zeederburg leek
zijn oog vooral te hebben laten vallen
op dit soort bedrijven om zijn onder
handelingspositie te versterken. Ge
zien de band tussen Space Research
en Eurometaal moet toen ook de
naam van Hembrug gevallen zijn,
maar een directe lijn tussen Zeeder
burg en het Zaanoit bewezen.
Wel is zeker dat de eventuele order
van vijf miljoen voor de levering van
de draaibanken aan Zuid-Afrika
Hembrug niet uit de problemen had
kunnen helpen. Sedert de loskoppe
ling in 1973 van Eurometaal heeft het
bedrijf jaarlijks een verlies geleden
van vier a vijf miljoen guldne. Ten
tijde van de contalde de omzet rond
de twaalf miljoen gulden. Om Hem
brug rendabel te maken had het be
drijf een omzet van 20 miljoen gulden
nodig.
Het is van meet af aan de bedoeling
geweest voor Hembrug een fusiepart
ner te vinden, maar er bleek geen
belangstelling te zijn voor de civiele
tak van de vroegere Artillerie Inrich
tingen die, zoals insiders het noem
den, „te wankel was om op eigen
benen naar een fusiepartner toe te
lopen". Eurometaal werd inmiddels
steeds sterker door de samenwerking
met de Westduitse wapenindustrie,
terwijl Hembrug tot driemaal toe
werd gedwongen mensen te ontslaan.
Injectie
In november '77, kort na het misluk
ken van de onderhandelingen met
Zuid-Afrika. gaf de toenamlige minis
ter van defensie Stemerdink Hem
brug een financiële injectie van 5,8
miljoen gulden ter versterking van
het aandelenkapitaal. Met dat geld
werd een nieuwe, computergestuurde
draaibank ontwikkeld die echter
door de man viel toen hij op een beurs
in Utrecht aan het buitenland werd
gepresenteerd. Op dit moment is men
in Zaandam bezig met de ontwikke
ling van weer een nieuw soort draai
bank. „dat niet snel geëvenaard zal
kunnen worden".
Een optimistisch geluid vanuit een
bedrijf, dat in de loop der jaren aan
getoond heeft niet alleen economisch
maar ook politiek kwetsbaar te zijn
geweest. Vanuit beider oogpunt ver
dient het aanbeveling de NV Gereed
schapswerktuigindustrie Hembrug in
de toekomst beter in de gaten te
houden. Het verantwoordelijkheids
gevoel voor de gang van zaken bin
nen een staatsbedrijf dient immers,
hoe nuttig dat ook is gebleken, niet in
de eerste plaats onder de werknemers
te leven.
In hoger beroep
DEN HAAG (ANP) Tegen de kapi
tein en de eerste stuurman van de
"kniktanker" Energy Concentration
is gisteren in hoger beroep 20.000 gul
den boete geëist. De twee stonden
voor het Haagse gerechtshof terecht,
nadat zij eerder door de Rotterdamse
rechtbank tot gevangenisstraffen tot
vier maanden waren veroordeeld.
Procureur-generaal mr. Bos vond dat
de stuurman „grove schuld" heeft
aan de bijna-ramp omdat hij een op
dracht van de kapiteint met heeft
uitgevoerd. Hem was opgedragen de
lading olie voor het vertrek uit Le
Havre te herverdelen over de ver
schillende tanks. De procureur-gene
raal verweet de kapitein dat hij ver
zuimd heeft te controleren of deze
opdracht is uitgevoerd.
Aan de wal in de zevende petroleum
haven in het Europoortgebied had
volgens mr. Bos een tweede controle
moeten plaatsvinden. De raadsman
van de kapiteint, mr. Stokman, zei
dat de bijna-ramp op 22 juli voorko
men had kunnen worden door de la
ding over het schip te herverdelen
voordat er werd gelost. De spanning
op de scheepswanden was weliswaar
bij aankomst in Rotterdam al groot,
maar had niet tot breken hoeven lei
den, aldus mr. Stokman.
De verdediger van de stuurman, mr.
Van Lynden, vond eveneens dat het
lossen van de tanker in Rotterdam
uitgesteld had moeten worden. „In
Rotterdam hadden ze moeten zien
dat de beladingssituatie verkeerd
was," aldus de advocaat. Het hof
spreekt zich op 31 oktober uit. De
Energy Concentration ligt momen
teel in twee delen op een werf in
Rozenburg.
Je kunt er haast iets onder ver
wedden. negen van de tien men
sen die van „Pennewerk van plat
telandsvrouwen" horen, denken
direct aan clubjes plattelands
vrouwen met breiwerkjes. Die ne
gen zijn dan wel mensen die niet
op de hoogte zijn met het moder
ne verenigingswerk dat ook op
het platteland niet stil is blijven
staan. Dit „pennewerk" is trou
wens de titel van een boek. een
jubileumuitgave van de Neder
landse Bond van Plattelands
vrouwen, die deze maand een hal
ve eeuw bestaat, en waarover al
eerder in deze krant is ge
schreven.
Om nu eens iets anders dan an
ders te doen heeft de bond zijn
leden gevraagd zelf iets op papier
te zetten dat ook voor anderen
aardig is om te lezen. Die oproep
resulteerde in een berg onver
moed talent. Sommigen stuur
den wel twintig werkstukken in.
en ten slotte zijn daar na schif
ting 128 bijdragen van overgeble
ven, die samen ongeveer even
veel pagina's vullen Er zijn ver
halen en gedichten, waar ge
beurd of verzonnen. Veel herinne
ringen. aan moeder, aan het kind
dat uit huis ging. aan de oorlog,
over oud worden, emancipatie,
vluchtelingen, hongersnood en
gastarbeiders. Kleine gebeurte
nissen, vaak uit het leven gegre
pen, de meeste in gewoon Neder
lands geschreven, sommige in
Gronings, Fries of Zeeuws.
Daar is de geschiedenis van de
tuinder die door de voortgaande
verstedelijking op z'n oude dag
tussen verkeerswegen en tegen
de grote stad aan is komen te
zitten: het verhaal van een ge
trouwde vrouw die in de gladde,
gemaakte maniertjes en sleur
van man en vrienden zo zat is.
dat ze tijdens een feestje besluit
haar eigen weg te gaan: voorgoed
de deur uit. Of het opmerkelijk
gesprek in versvorm tussen een
wapenfabrikant en een veront
ruste, waarbij de fabrikant
steeds dooddoeners bij de hand
heeft.
Even grappig als vindingrijk is de
„Eerste fietstocht" van G Friso-
Sennema uit Oldehove. Mevrouw
Friso beschrijft daarin, hoe zij en
haar zuster samen hun eerste
fietstocht maakten. Ze wilden 25
kilometer verderop, naar familie,
maar de ene fiets die het gezin
rijk was, had geen bagagedrager
Vader wist een methode om toch
samen weg te kunnen: „Jullie
gaan gelijk van huis, de een lo
pend, de ander met de fiets. Na
een kwartier zet de fietser de fiets
tegen een boom en gaat lopend
verder. Zodra de wandelaar bij de
fiets gekomen is. stapt die op en
fietst ook weer een kwartier". Zo
hebben de zusters Sennema
maar de helft van de afstand hoe
ven lopen.
Tot slot een fragment uit „Die
rendag". de dag waarop het jon
getje Jan-Willem zijn net die
nacht gestorven krielhaan moet
begraven. Het wordt een echte
begrafenis, in de achtertuin, met
een kleine rouwstoet de
vriendjes en een kartonnen
grafsteen. Op dat karton in hane-
poten de nu volgende tekst, met
een enkel schrijffoutje netjes tus
sen haakjes (we citeren het laat
ste deel van „Dierendag" van M.
T. Bakker-Boekei uit Delfzijl):
„Hier rust mijn (liefe) lieve haan.
Zijn baasje was Jan-Willem de
Boer - Klaas Baar. Albert de
Vries en Pieter Jansen waren er
ook bij Rust zacht lieve haan
en Jannes Bos" Die laatste
naam. zegt mevrouw Bakker, be
hoeft enige toelichting „Jannes
arriveerde pas ter plaatse toen
het „rust zacht" de eerste rij na
men al afsloot en er alleen onder
aan na „lieve haan" nog een open
plekje op het karton over was
„Pennewerk van plattelands
vrouwen" is uitgegeven door Ter
ra. Zutphen. Het is (tot januari)
voor 15 te koop meestal zal
de boekhandelaar het moeten be
stellen maar begin volgend
jaar wordt het op grotere schaal
verspreid.
Zo zien de straten van Barcelona
er natuurlijk niet altijd uit. Ge
woonlijk beweegt het verkeer
zich rijendik door deze straat,
maar toen er pas massale rol-
schaatswedstrijden werden ge
houden, mochten er alleen men
sen op wielen in. Zo kwamen
vele honderden nu eens een keer
op plaatsen die anders strikt
voor hen verboden zijn: op de
rijstroken ovoor auto's en op de
vrije busbaan.
Het Kantonese „dagblad voor
het zuiden" maakt in zijn Peking-
se editie melding van een won
derbaarlijke gebeurtenis: de ou
de heer Zhao Wanxing uit Woe-
han (midden-China) begint op z'n
honderdnegende jaar jonger te
worden. Volgens de krant worden
zijn sneeuwwitte haren lang
zaamaan weer grijs en zijn wenk
brauwen krijgen hun oorspronke
lijke zwarte kleur terug. Maar het
wonderbaarlijkst van alles is dat
hij nieuwe tanden begint te krij
gen Of dat melktanden of blij
vertjes zijn vermeldt de geschie
denis niet. wel dat er sinds begin
dit jaar twee uit zijn tot dan
tandeloze kaak tevoorschijn zijn
gekomen. Het enige wat over de
levenswijze van de oude man be
kend gemaakt wordt, is dat hij
zich trouw aan zijn dieet van
driehonderd gram rijst per dag
houdt
Het Amsterdams Montessori Ly
ceum vierde vrijdag zijn vijftig
ste verjaardag (zie Trouw van 16
oktoben Over de jubilerende
school is een boek geschreven
door de historica Josje Calff, oud-
leerlinge van de school. Het boek
heet „Van pionier tot mammoet"
en behandelt de periode van 1930
tot 1980 Gisteren is het officieel
aangeboden aan de eerste rectrix
van de school, mevrouw A. E. S.
Osterkamp. Het boek dat uitvoe
rig ingaat op de ontstaansge
schiedenis van het lyceum en de
ontwikkeling, is te verkrijgen bij
het Amsterdams Montessori Ly
ceum. Pieter de Hoochstraat^9,
Amsterdam, tel 020-767855 De
prijs is ƒ25. exclusief verzend
kosten.
Het is een nog onbekend wezen,
dus noemt iedereen die er mee
bezig is of er over gehoord of
gelezen heeft, het meteen een
vreemd, primitief schepsel. Het
zou door verscheidene mensen in
de Chinese provincie Hoebei ge
zien zijn. waarop geleerden er on
middellijk op af zijn gegaan Vol
gens een krant in Sjangnai heb
ben ze inmiddels ongeveer dui
zend voetafdrukken en andere
sporen gevonden, die er volgens
die onderzoekers op wijzen dat
het om een wezen in een vroeg
stadium van de mens gaat. De
grootste voetafdruk was 48 centi
meter lang, van voren 23 centi
meter breed en bij de hiel 16
centimeter. Bij de voetafdrukken
zijn zaken als onrijpe bamboelo-
ten, boombladeren, plukken haar
en delen van botten aangetrof
fen. Het onderzoek wordt voort
gezet.
Wie het zich in een restaurant in
Italië goed heeft laten smaken,
kan bij het verlaten van het eta
blissement lelijk op de koffie ko
men: kun je geen rekening van
'het genotene laten zien. dan krijg
je een boete van tussen de 12.50
en 60 Op deze manier wil het
Italiaanse ministerie van finan
ciën de belastingontduiking be
strijden. Niet dat de eters te wei
nig zouden betalen, maar de res
tauranthouders blijken nogal
eens geen rekeningen uit te
schrijven en houden op die ma
nier hun verdiensten èn belasting
aan de lage kant. Door de bezoe
kers een boete op te leggen als ze
geen rekening kunnen tonen, wil
het ministerie hen er toe dwingen
altijd een nota te eisen. Met in
gang van het nieuwe jaar zullen
de boetes zelfs verdubbeld
worden.