!hinezen kopen twee
•anse kerncentrales
Actie Israël in Libanon
's midden wil 'de schurken eerlijk houden'
als gerucht over
el einde gijzeling'
lt
DDR versterkt
kritiek op Bonn
d p
Anderhalf jaar straf
voor Franse neo-nazi
Aardbeving Algerije
Raketten-overleg
fix
Doodstraf voor
Mozambiqueanen
Drie doden bij
schietpartij
RDAG 18 OKTOBER 1980
TROUW/KWARTET
JJO (AFP, Reuter, AP) De Volksrepubliek China zal van Frankrijk twee kernenergie-
nies met een capaciteit van 900 megawatt elk aankopen. Met de transactie, waarover de
g president Valery Discard d'Estalng gisteren met de Chinese leiders een princlpe-
|oord bereikte, is een bedrag gemoeid van ongeveer vier miljard gulden. De Franse
dent maakte dit gisteren zelf ln Peking bekend.
de Chinezen de centrales ge
il willen hebben is nog niet dui-
maar aangezien Chinese des-
jen eerder hebben laten weten
|$ommlge gebieden in Zuid- en
■cbina over weinig energiebron-
Keschikken. wordt verwacht dat
«n tra les gebouwd zullen worden
fc buurt van Kanton en Sjanghai.
ji van het vorig Jaar liet Peking
weten dat het afzag van plan-
fom twee Franse kernreactoren
te schaffen, omdat duidelijk was
I China's ambitieuze economische
loen te hoog gegrepen waren en
fend in betalingsmoeilijkheden
Ikooeh. Tevens had het ongeluk
Jde Amerikaanse kerncentrale bij
enige ongerustheid ver-
In latere artikelen ln de
e pers werd echter betoogd dat
5le veilig was
functionarissen zelden gis te-
dat China's flnanclerlngspro-
»en waren opgelost door een
e aanbod, waarover geen details
iffkt worden
it Discard eerder al ontmoetln-
fo»d met China's partijleider Hua
(mg en de nieuwe premier Zhao
ng. voerde hij gisteren gesprek-
met de echte sterke man, vice-
ptter van de partij Deng Xlao-
Hoewel belde leiders om strijd
iaden dat de besprekingen nut-
trrochtbaar en vriendelijk waren
«t, bleef er verschil van mening
de vraag welke houding tegen
over de Sowjet-Unie moet worden kundlgen ging het om een bom met
aangenomen, discard kwam ln China een kracht van tussen de 200 kiloton
met Ideeën over een „multi-polaire"
wereld, waarin er meer dan twee
machtspolen (naast de SowJet-Unle
en de Verenigde Staten ook West-
Europa en China) zouden moeten zijn
om de vrede en het machtsevenwicht
te bewaren. China daarentegen houdt
vol dat de Russen de grootste bedrei
gers van de wereldvrede zijn en vindt
dat alle andere machten zich daar
gezamenlijk tegen moeten verzetten,
hetgeen een einde zou betekenen aan
de ontspannlngs politiek, waar
Frankrijk zich aan wenst te houden.
Franse delegatieleden zelden giste
ren dat Deng Xiaoping Discards
,jnul tl-polaire" wereld best vond als
dat maar ln hield dat de 8owJet-Unle
één pool was en de rest van de polen
tegen haar vereningd zou worden
ZIJ wezen er tevens op dat het uitblij
ven van een gezamenlijk communi
qué duidelijk maakte dat de Franse
en Chinese leiders het niet geheel
eens waren geworden. Frankrijk en
China hebben nog wel een akkoord
getekend over het vestigen van een
Frans consulaat-generaal ln SJanhal
en een Chinees consulaat-generaal ln
Marseille.
Kernbom
China heeft gisteren bevestigd dat
het donderdag ln de Lop Nor woestijn
een kernbom tot ontploffing heeft
gebracht. Volgens Amerikaanse des-
ie* Dorsey
__i__- AN Diplomaten in Iran achten de speculaties over
x>um lop handen zijnde vrijlating van 52 Amerikaanse gijzelaars
ruil voor de levering van wapens uit de Verenigde Staten
de i (el ongegrond. De Iraanse regering bevestigde dit door de
9" Khten als „onzin" af te doen.
en één megaton en vond de ontplof
fing plaats ln de atmosfeer. De Au
stralische minister van buitenlandse
zaken, Andrew Peacock, veroordeel
de de ontploffing onmiddellijk en zei
dat Canberra tegen het nemen van
kernproeven door welke staat dan
ook was
Het proces tegen de zogeheten „ben
de van vier", vier voormalige radicale
leiders, met aan het hoofd Mao Ze
dongs weduwe Jiang Qing, en de
„kliek van Lin Biao", China's vroege
re minister van defensie en eens Ma
o's wapenbroeder en gedoodverfde
opvolger, zal eind deze of begin vol
gende maand worden gehouden. Dit
werd bekend gemaakt door Peng
Zhen, vlce-voorzltter van de nationa
le volksvergadering. Het proces vindt
plaats voor een speciale rechtbank,
met een burgelljke en een militaire
strafkamer, er zijn tien beklaagden:
de vier van de „bende" plus nog een
naaste medewerker van Jlang Qing,
de heer Chen Boda, en vijf generaals
van de „kliek". Zij worden beschul
digd van samenzwering tegen de re
gering en van pogingen een „fascisti
sche dictatuur" te vestigen.
Ten slotte zijn enige duizenden Chi
nese studenten ln de stad Cnhangsha
de straat op gegaan uit protest tegen
de gang van zaken bij verkiezingen
voor het plaatselijke volskcongres
die onlangs werden gehouden. Onge
veer honderd studenten zijn ln hon
gerstaking gegaan, aldus werd giste
ren in Peking vernomen. Volgens de
studenten hebben de autoriteiten een
kandidaat tegengewerkt die volgens
eigen zeggen niet het marxisme aan
hangt, maar het „wetenschappelijk
socialisme". De studenten eisen nieu
we verkiezingen en ontslag van plaat
selijke functionarissen. Lokale auto
riteiten hebben een commissie van
onderzoek toegezegd. 8inds de „Pe-
kingse lente" van begin vorig Jaar
heeft zich geen studentenbetoging
van deze omvang voorgedaan.
Van een onzer verslaggevers
PARIJS Mark Frederiksen,
de leider van de verboden
Franse neo-nazistische bewe
ging FANE is gisteren veroor
deeld tot anderhalf jaar ge
vangenisstraf, waarvan 12
maanden voorwaardelijk.
De Parijse rechtbank achtte Fredrik-
sen schuldig aan het publiceren van
rasclstische teksten en het oproepen
tot rassenhaat. Fredrlksen en zijn
verdediger waren zelf niet aanwezig
bij de uitspraak. Ondanks zijn afwe
zigheid had de Parijse politie zeer
strenge veiligheidsmaatregelen ge
nomen.
De uitspraak trok grote belangtel-
ling, ln de rechtzaal was nauwelijks
meer een staanplaats over. Voor het
Palais de Justice deden zich ongere
geldheden voor. De Parijse oproerpo
litie kon een vechtpartij tussen Jood
se Jongeren en andere groeperingen
met moeite voorkomen. Fredriksen
kreeg de uitspraak te horen ln het
ziekenhuis van Ramboulllet. Hij ligt
daar ter observatie, nadat hij door
een Joodse knokploeg hardhandig
was behandeld. Zijn beide onderar
men zijn gebroken. Fredriksen had
donderdag aangekondigd dat hij zich
kandidaat wil stellen voor het Franse
presidentschap. Door de uitspraak
van de rechtbank ls voorkomen dat
de „martelaar" van extreem rechts
aan de verkiezingen kan meedoen.
Van de 21 politiemensen die op ver
zoek van het Franse ministerie van
binnenlandse zaken ondervraagd zijn
over hun vermeende rechtse extre
mistische activiteiten zijn er drie
vastgehouden. Volgens het onder
zoek kan slechts van deze drie aange
toond worden dat zij banden onder
hielden met een Franse neonazisti-
sche groepering. Een van de drie be
hoorde bij de verboden FANE van
De Amerikaanse president Carter applausideert voor zijn Republikeinse tegenstander Ronald Reagan
na een toespraak tijdens een liefdadigheidslunch. De twee kandidaten hielden zich ln hun tiespraken
op de vlakte en wisselden slechts enige beleefdheden uit.
JERUZALEM, BEIROET
(Reuter, AFP, AP) Israëli
sche parachutisten en Infan
teristen hebben gisternacht
een wat heet gewaagde aan-
ADVERTENT1E
aties ln de afgelopen 48 uur
yn nauw samen met de aanwe
nd in New York van Iraans pre-
Rajai voor de bijeenkomst van
Wligheldsraad van de Verenigde
s over de Iraans-Iraakse oorlog
bevond zich ln de provincie
tal om zich op de hoogte te
B van het verloop van de oorlog
Hjratollah Khomeini hem op-
iddellljk naar New York te
n woordvoerder van Iraans
e leider verlaarde gisteren
lijai „uitsluitend opdracht had
standpunt over de oorlog aan
^Igheldsraad uit te leggen."
tasten ln Teheran wijzen er op.
kwwel een Iraanse parlementaire
ahsie zich momenteel over de
fcjigsaffaire buigt, de oorlog te-
tak bil
fWlighel
«over
B van
iiyato
O •®mi<
i
vate
ragi
in
Het
a een Jaar gevangen gehouden
rtkane
sta.
Irak bij de autoriteiten ln Iran
gaat. Bovendien heeft Iran zijn
voor de vrijlating van de nu al
ten niet gematigd
vraaggesprek met Trouw deze
bevestigde All Akbar Natek
ri, een van de geestelijken die lid
culM w de parlementaire commissie,
de Amerikanen vla tussenperso-
te kennen hadden gegeven aan
rod taanse eisen grotendeels tege-
te willen komen. De Iraanse
tanentscommissie is nu bezig na
welk belang aan deze verkla-
Mi gehecht moet worden,
omaten spreken van een „spelle-
in verband met de gijzelingsaffai-
ÜJ achten het echter positief dat
parlementscommissie doorverga
dert, ondanks het uitbreken van de
oorlog. Maar zij zeggen geen .stee
vaste bewijzen er voor te hebben dat
er onmiddellijk besluiten genomen
zullen worden".
Iraanse functionarissen somden gis
teren een reeks argumenten op waar
om speculaties over een spoedig ak
koord tussen Iran en de Verenigde
Staten niet waar zouden zijn:
premier Rajal ls een fundamenta
list die de Verenigde 8taten als de
grote satan beschouwt. Het ligt niet
ln zijn karakter om van zijn principes
af te stappen;
het Iraanse volk wantrouwt de
Verenigde Staten, die de voornaam
ste bondgenoot waren van de gehate
sjah en zou een dergelijk akkoord
niet pikken.
de huidige Iraanse politiek kent
geen gesprekken achter gesloten deu
ren. die na de revolutie ln dit land
politiek onverkoopbaar zijn ge
worden.
De Pakistaanse president Zla-Oel- QENÊVE (AFP, UPI, DPA) De
Haq riep gisteren ln New York op tot SowJetrUnle en de Verenigde Staten
De overlevenden van deze natuurramp hebben dringend behoefte
aan voedsel, kleding en onderdak.
S.O.H. vliegt donderdag 16 oktober In samenwerking met het
Rode Kruis 337» ton nood biscuits over. Deze zijn goed voor
315.000 dagmaaltijden.
Kosten: zo'n 60.000 gulden!
Vanwege de haast schiet S.O.H. dit bedrag voor.
Wi) rekenen op uw steun!
Giro 9600 S.O.H. Noodfonds Utrecht
Sticht.
Oecumenische Hulp,
Postbus 13077,
3507 LB Utrecht.
een drie dagen durend bestand ln de
oorlog tussen Iran en Irak. met ln-
zljn gisteren ln Genève begonnen aan
het gesprek over de kernraketten
gang van morgenochtend. De Iraanse voor de middellange-afstand, de zo-
premler Rajal had een ontmoeting
met secretaris-generaal Kurt Wald-
heim van de Verenigde Naties. Over
de inhoud van het gesprek werd niets
bekend gemaakt. Volgens diploma
ten ln Londen zal een groep westerse
landen binnenkort een vredesplan In
dienen bij de Veiligheidsraad. Men
wil echter wachten tot de kans op een
aanvaarding van dit voorstel reéel is.
aldus de diplomaten.
geheten Euros tra tegische
Over de eerste gespreksronde, die ge
houden werd ln het gebouw van de
Amerikaanse missie, ls nog weinig
bekend geworden.
Het overleg dat nu begonnen ls. en
dat gisteren nog geen twee uur duur
de. heeft een voorbereidend karakter.
De Amerikaanse delegatie staat on
der leiding van Spurgeon Keeny. ad
junct-directeur van het Amerikaanse
bureau voor ontwapening (ACDA).
De Russische delegatie wordt geleld
door Victor Karpow. een doorgewin
terde onderhandelaar die voor Mos
kou ook de 8ALT n-besprekingen
heeft gevoerd. Niemand rekent op
een spoedig succes bij de besprekin
gen. Men denkt nu al ln termijnen
van Jaren. Enige kans op vooruitgang
ls er pas na de Amerikaanse presi
dentsverkiezingen, omdat Carter zijn
rivaal Reagan niet de kans wil geven
hem te verwijten dat hij ich al te
meegaand tegenover de Russen ge
draagt.
val uitgevoerd op een bolwerk
van Palestijnse guerrillastrij
ders in Zuld-Llbanon. De Pa
lestijnse bevrijdingsbeweging
PLO van Jasser Arafat liet
echter ln Beiroet weten dat de
Israëliërs waren terugge
slagen.
Israëlische woordvoerders zelden dat
negen tot vijftien Palestljnsen wer
den gedood en dat voertuigen en ge
bouwen werden vernield. De chef-staf
van het leger, lui tenants generaal Ra
fael Eitan, noemde de aanval op het
Palestijnse kamp bij de dorpen Jar-
mak en Shaika een volledig succes en
volgens hem waren aan Israëlische
zijde geen doden of gewonden geval
len. Volgens een Israëlische officier
werden de Palestljnen volkomen ver
rast toen de Israëliërs het kamp na
een moeizame tocht van elf kilometer
het kamp bereikten. „Velen vlucht
ten de heuvels ln".
Preventief
Majoor-generaal Ben-Gal van het Is
raëlische leger zei dat te aanval als
preventieve actie was bedoeld tegen
de daden van Arabische terroristen.
Volgens hem voerde het door Irak
gesteunde Arabische be vrij din gs-
front acties uit vanaf deze basis, waar
vandaan vaak raketten waren afge
vuurd op Israëlische nederzettingen.
Uit Beiroet kwam een heel andere
lezing. PLO-woordvoerders vertelden
daar dat meer dan twintig Israëlische
soldaten waren gedood.
ZU gaven toe dat aan Palestijnse
kant vier doden en vijf gewonden
waren gevallen en dat deze allen deel
uitmaakten van het Palestijnse be
vrijdingsleger PLA, het geregelde le
ger van de PLO.
In Beiroet verd er op gewezen dat
voor het eerst sinds de Israëlische
inval ln Libanon ln 1978, melding is
gemaakt van betrokkenheid van de
PLA ln de trijd tegen Israël. PLA-
strijdkrachten zijn vooral gelegerd in
de Libanese hoofdstad Beiroet en de
havenstad aan de Middellandse Zee
Sidon. De PLO-woordvoerders leg
den niet uit waarom de PLA bij Jar-
mak zat
Mark Fredriksen en de twee anderen
bij de neonazistische MNR (Mouve
ment Nationalist Revolutionaire).
Drie politleinspecteurs gingen direct
vrijuit, omdat zij door de politie
„geïnfiltreerd" waren ln deze organi
saties. Veertien politiemensen wer
den na de ondervragen weer naar
huis gestuurd. Eén van hen kon niet
gehoord worden wegens ziekte.
In Straatsburg heeft het Europese
parlement de lidstaten van de Euro
pese Gemeenschap ln een motie ge
vraagd maatregelen te nemen tegen
het terrorisme. De motie, die gisteren
werd aanvaard, stelt dat de „gevaren
van een heropleving van het fascis
me, het racisme, de vreemdelingen
haat en het anti-semitisme de uiter
ste aandacht dienen te krijgen van de
verantwoordelijke wetgevers en auto
riteiten."
LISSABON (AP) Het revolutionai
re oorlogstribunaal van Momablque,
dat vorig Jaar ls gevormd om „misda
den tegen de staat" te bestraffen,
heeft drie personen veroordeeld tot
de dood door een vuurpeloton. Het ls
het eerste executiebevel dit Jaar. Be
richten van het Portugese persbu
reau Anop hebben gemeld dat een
van de veroordeelden, Antonio Tem-
bem, beschuldigd ls van spionage.
Paulo Mbalale en Adamo Animo zou
den de kogel krijgen voor militaire
sabotage
Een vierde verdachte werd schuldig
bevonden aan corruptiepraktijken en
„poging tot spionage". HIJ zou vol
gens Anop 30 jaar gevangenisstraf
hebben gekregen.
De laatste executies van vlerMozam-
blqueanen en een nationalist uit Zim
babwe in december vorig Jaar hadden
gelijkluidende aanklachten.
BARCELONA (AP. AFP) Bij een
schietpartij in het palels van Justitie
in de Spaanse stad Barcelona zijn
gisteren drie doden en twee gewon
den gevallen. Twee mannen liepen
het gebouw binnen en trokken een
pistool, nadat hen was gevraagd zich
te identificeren. BIJ de schietpartij
die daarop ontstond werden een poli
tieman, een lid van de Guardla Cifll
en een toevallige voorbijganger ge
dood. Onder de gewonden bevond
zich ook een van de daders. De ande
re wist te ontkomen.
BERLIJN (AFP, Reuter) Oostduitse leiders hebben op
nieuw fel uitgehaald naar West-Duitsland. In toespraken
gebruikten zij harde woorden, die sinds het einde van de
koude oorlog niet meer waren gebezigd.
De officiële Oostduitse krant Neues
Deutschland publiceerde gisteren
toespraken die politieke leiders don
derdagavond hadden afgestoken
voor communistische organisaties ln
het land. Daarin werd de onlangs
weer herleefde vijandige houding te
genover West-Duitsland versterkt.
„We moeten niet vergeten dat deze
kapitalistische staat (West-Duits
land) in het leven ls geroepen als een
stormram tegen sociale vooruit
gang," zei premier Willi Stoph ln de
stad Cottbus.
Stoph en andere leiders noemden in
hun toespraken de regering in Bonn
als belangrijkste veroorzaker van de
nieuwe spanning ln Europa. West-
Duitsland zou de drijvende kracht
zijn achter het westerse kernwapen-
programma en werken aan een „be
ginnende ramp" door het land vol te
zetten met middel-lange afstandsra
ketten. Stoph herhaalde de woorden
van partijleider Erich Honecker, die
maandag zei dat de banden met
WestrDultsland niet verder zouden
worden aangehaald totdat Bonn di
plomatieke erkenning geeft aan
Oost^Duitsland. Bondskanselier Hel
mut Schmidt heeft al laten weten dat
daar geen sprake van kan zijn.
Het ministerie van buitenlandse sa-
ken van Oost-Dultsland heeft aan
drie daar werkende Westdnitse cor
respondenten de berichtgeving over
het vandaag beginnende congres van
de synode van de Evangelische kerk
van Saksen verboden. Het zijn cor
respondenten van het westdnitse
persbureau DPA, van de Evangeli
sche Persdienst (EPD) en van het
blad Rheinische Post.
Een Oostduitse woordvoerder zie,
dat voor het verelaan van dergelijke
bijeenkomsten nu eenmaal toestem
ming van de overheid nodig ls.
Het lijkt er op dat de Oostduitse
autoriteiten nu ook van diplomaten
gaan eisen dat zij een vast bedrag aan
Oostduitse marken kopen als zij het
land inwillen. De huidige verharding
ln de verhouding tussen de twee
Duitslanden begon vorige week met
de verhoging van dit bedrag van der
tien tot vijfentwintig mark. Volgens
diplomaten ln West-Berlijn hebben
zij nu het verzoek gehad zich ook
„aan de kassa te melden" als zij naar
Oost-Berlijn willen, net als de gewone
toeristen.
Johan ten Hove
de Australische premier, John Malcolm Fraser in september
*»*(ftijdige verkiezingen aankondigde, begonnen de partijen aan een
lüjk matte campagne, waarvan de kiezers niet wakker lagen. Fra-
coalitie van liberalen en plattelanders beschikte immers over een
[•m dge meerderheid in het Huis van algevaardigden en het zou een
■der heten als de socialistische oppositie daar een eind aan zou
n maken. De uitslag stond bij voorbaat vast en campagnes worden
niet aantrekkelijker op.
ileelvuldig gehouden opiniepeilingen
(e laatste dagen hebben daar verande-
gebr cht. „Labour zit in de lift" en
wordt een nek-aan-nek-race". aldus de
figen. En of dat nu waar is of niet. de
chte Australiër haalt opgelucht adem
wat is een stembusstrijd als er niks te
valt
lezingen worden vandaag gehouden
het spel staan alle 124 zetels van het
van afgevaardigden en 34 van de 64
1 Van de Senaat. In Australië gaat men
iheorle eens in de drie jaar (verplicht)
de stembus om een nieuw Huis te
•n. waarbij dan meestal ook de helft
wt aantal zetels van de Senaat be-
»aar komt. zodat senatoren formeel
ijn van zes jaar hebben.
met inbegrip van vandaag hebben de
id BjWliërs de afgelopen acht jaar maar
vijf maal de gang van de stembus
■akt, hetgeen de interesse in de politiek
liet bepaald ten goede komt Steeds
schrijven de zittende kabinetten ver
fde verkiezingen uit in de hoop het
hun partijen gunstige tij te kunnen
'ten en hun meerderheid in Huls en/of
®t te kunnen handhaven, of beter nog.
[^breiden. Zo zijn ook deze keer de
dingen twee maanden te vroeg
Volgens de Australische kenners en kranten
is de neergang van de liberalen voor een
groot deel te wijten aan de houterige en
weinig lnsprlrerende premier Fraser zelf
Hij weet zijn gehoor maar matig te boeien
en voor vele Australiërs ls de steenrijke
hereboer een verlengstuk van het groot
kapitaal en de grote ondernemingen. La
bour laat niet na dat te bevestigen en inder
daad vertonen de schommelingen van de
noteringen ln het Australische beurswezen
een aardige samenhang met die van de
populariteit van Fraser
Momenteel bezet Frasers coalitie van zijn
eigen Liberalen en de Nationale Platteland
spartij 86 zetels ln het Huis. voorwaar een
comfortabele meerderheid van 48 op de
sociaal-democratische Labourpartij van
George William (Bill voor vrienden) Hay-
den. die er slechts 38 heeft. Die meerderheid
komt voort uit de verkiezingen van decem
ber 1977. toen Fraser het Australische volk
ook al vervroegd naar de stembus vroeg uit
angst dat bij verkiezingen op een latere
datum zijn in 1975 behaalde meerderheid
van 55 ingevaar zou komen.
Comfortabel
Dat lukte toen wonderwel, want Labour
slaagder er (indanks de opiniepeilingen die
ook toen een nek-aan-nek-race voorspel
den) niet in meer dan zeven zetels van
Frasers meerderheid af te knabbelen
Enige terughoudendheid bij het beoordelen
van de huidige peilingen in de Labour wel
gevallige bladen in Australië lijkt wel op
zijn plaats. Maar zoals gezegd, de spanning
is er voor de Australische kiezers weer hele
maal ingekomen Zo zeer zelfs dat aanhan
gers van de twee rivalen het afgelopen
weekeinde in Melbourne als vanouds met
elkaar op de vuist gingen
Glaasje
In de Australische politieke arena, waar
niet zelden op de man wordt gespeeld, heb
ben Fraser en de zijnen Bill Hayden afge
schilderd als een politieke zwakkeling, die.
hoewel zelf tot de rechtervleugel van zijn
partij behorend, vast zou zitten aan een stel
heetgebakerde radicale betweters uit de
linkervleugel. Op binnenlands terrein zou
den die van Australlë's economie niets heel
laten en op buitenlands terrein zouden ze
het land gevaarlijk dicht in de Russische
invloedssfeer brengen. Daar komt volgens
de liberalen dan nog bij dat Hayden, „een
politiema'n uit Queensland geflankeerd
wordt door twee omstreden vakbondsman
nen. Bob Hawke en Neville Wran, van wie
vooral de eerste te veel en te diep in het
glaasje kijkt.
De campagne om dit drietal belachelijk te
maken is niet gelukt. Blijkbaar gunnen de
Australiërs Bob Hawke zijn glas (hij is be-
hoorlij populair), en Bill Hayden (naast poli
tieman wel degelijk econoom) is er in zijn
campagne in geslaagd over te komen als
een betrouwbare, vaderlijke figuur, die het
lot van de werklozen en de misdeelden in
het land zeer ter harte gaat.
De Australische premier Malcolm
Fraser.
Geld
Fraser voert kortweg campagne op voort
zetting van het huidige beleid dat er vol
gens de liberalen toch maar voor gezorgd
heeft dat Australië met zijn elf procent
inflatie en zes procent werkloosheid er een
stuk beter voorstaat dan vergelijkbare wes
terse geïndustrialiseerde landen. Hij wijst
tevens op een gezonde handelsbalans en het
vertrouwen van buitenlandse investeerders,
en voorspelt dat die de komende jaren voor
een dikke vijftig miljard gulden in Australië
zullen investeren Waarmee dan de werk
loosheid nog meer teruggedrongen kan
worden.
Labour verwijt hem juist dat hij zich ver
kocht heeft aan de grote multinationale
ondernemingen, die dan wel bergen geld
inbrengen, maar dat met name steken in
kapitaal-intensieve en arbeidsbesparende
technieken, waar je nu Juist niet al te veel
arbeidsplaatsen mee schept. En Labour
weet handig in te spelen op het algemeen
gevoel bij de Australiërs dat zij, het volk,
maar bitter weinig terugzien van de giganti
sche rijkdommen aan grondstoffen in de
Australische bodem.
Labour zal, mocht zij de verkiezingen win
nen, de grote ondernemingen met stevige
belastingen aanpakken om daarmee een
programma te financieren dat de komende
jaren honderdduizend arbeidsplaatsen
moet scheppen. Tevens belooft Hayden dat
er een eind gemaakt zal worden aan de
stijgende prijzen van olie en olieprodukten
Al met al een economisch programma dat
de laagst betaalden in de Australische sa
menleving aanspreekt.
En dat dit een niet te verwaarlozen aantal
mensen is mag blijken uit een recent rap
port van de gezamenlijke welzijnsorganisa
ties, waarin staat dat twee van de veertien
miljoen Inwoners onder de armoede-grens
leven.
Derde weg
Ook in Australië is er voor de kiezer een
derde weg; in de vorm van de kleine Austra
lische Democratische Partij van Donald
Leslie (voor vrienden Don) Chipp. Chipp
verliet in '77 de Liberale Partij omdat hij
volgens boze tongen geen ministerspost van
Fraser kreeg Volgens de peilingen zit ook
hij in de lift, hoewel hij in het Huis door het
districtenstelsel weinig kans maakt
Maar de Democraten maken wel kans op
meer zetels ln de Senaat, waar ze er nu twee
bezetten. Labour heeft er daar 27 en de
regeringscoalitie 35. In Australië is de Se
naat uitermate belangrijk, omdat de sena
toren de macht hebben de begrotingen die
het Huis al zijn gepasseerd, tegen te hou
den. Chipp hoopt er op dat de Democraten
op de wip komen te zitten in de Senaat en
hij heeft de Australische kiezer bezworen er
voor te zorgen dat niet een van de grote
partijen in beide huizen de meerderheid
haalt, maar dat zijn redelijke Democraten
er tussen in komen te zitten om de rivalen in
de gaten te kunnen houden. In Australische
verkiezingsleuzen heet dat dan „to keep the
bastards honest" (vrij vertaald: „Kies
Chipp om de schurken eerlijk te houden").
Hoe belangrijk de Senaat is, heeft met
name Labour ervaren. Nog steeds bewaren
de socialisten nare herinneringen aan het
jaar 1975. toen de vertegenwoordiger van de
Britse vorstin en het Australische staats
hoofd, gouverneur Sir John Kerr, de La-
bourregering van Gough Whitlam naar huis
stuurde, hoewel die over een krappe meer
derheid in het Huis beschikte. Maar de
liberale oppositie, ook toen al onder leiding
van Fraser, had een, eveneens krappe,
meerderheid in de Senaat, en deze hield de
lopende begrotingen tegen, waardoor Whit
lam het regeren onmogelijk werd gemaakt.
Sir John stuurde Labour naar huls en stelde
Fraser aan als Interim-premier. Deze liet
nieuwe verkiezingen uitschrijven, die door
de liberalen en plattelanders met grote
meerderheid werden gewonnen.
Labour heeft dit nooit vergeten en Fraser
hoeft zich, als hij vandaag een meerdeheid
in het Huis van afgevaardigden behoudt,
zeer waarschijnlijk weinig illusies te maken
over de toekomst van zijn regering als hij
zijn meerderheid in de Senaat verliest.
