De onmacht van Dodewaard r Tekening van een lezer ouw POLITIEK werkjes voor herfstavonden stuur'n brief leeggeroofd rif Commentaar °tS3 etensbezwaren (1) «etensbezwaren (2) eri le, etensbezwaren (3) „im leden weg bij industriebond FNV spontaan lieve tandarts bijbel en marx koopje Eis tien jaar voor moord 5AG1S OKTOBER 1980 BINNENLAND TROUW/KWARTET Erica rue •t Kin VI t hc* Ki ster van defensie mag loya- n zijn ambtenaren (en dus jerofficicren) vragen. Hij ter niet zijn ambtenaren los" marilan de maatschappij, waar- het defensieapparaat dient oneren anaf j ig- en het ■en the waai vereld >oppei n. d te t racht le ppena het aar dreigt, nu minister De een brief aan de krijgs- derdelen heeft laten weten airen met gewetensbezwa- n het gebruik van kernwa- icr vrijwillig kunnen op- jclijk standpunt dat wel. elop« egelijk ook een beetje 'n zeker voor een minister die een kabinet dat steunt op n mei draagt hand| >f filï terakkoord waarin onder n ^ijn prake is van inspanningen. derlai i o» e plai ar eel i >eg na 2L uit die er ..in het bijzonder op gericht zijn de rol van de kernwapens te reduceren". Zo n tekst in het regeerakkoord van 1977 kwam met zo maar uit de lucht vallen. Nee. hier werd voor zichtig zoekend en met een paar op zichzelf begrijpelijke slagen om de arm aansluting gezocht bij de dis cussie die in de maatschappij in het algemeen en de kerken in het bij zonder gaande was. Onbegrijpelijk dat de minster, die toch ook met dit akkoord zal instemmen, nu meent dat officieren niet in vrijheid aan een dergeljke discussie mogen en kunnen deelnemen. Hij neemt zijn ambtenaren op deze manier door zo eenzijdig de nadruk te leggen op wat hij als loyaliteit ziet. een essen tieel recht als staatsburger af. is de minister wel. maar duidelijkheid van de botte minister brengt zijn ambte een ..alles of niets"-situatie ook gemeten naar maat- wiian onderlinge arbeidsver- ,K?'® en. onjuist en onbillijk. Hij :hts zijn eigen verhouding ite van zijn ambtenaren ;nemers. Maar hij moet er :r oog voor hebben dat er ike kan zijn van een bijzon- iatic van een particulier iar tot zijn werk. minus dat itreden punt. Wat de minis- itatit «|tc doet. is de ambtenaar c a afscheid te nemen van 'ea> lat hem voor tachtig of ne ut lief is en dat om geen reden dat de minister een tover de moeilijk te verte- of twintig procent ongele- Jzelfs een buitenstaander c^™|jen wel eens moeilijk leveren. zeker bij een ap- 5 leger, marine of lucht- Maar juist dan mag de dimensie van de moeilijk- piet genegeerd worden en ad i ook is het zaak om eerst :enbl naar een politieke oplossing 'n n Wat dat betreft kunnen arobl wij ons niet aan de indruk onttrek ken dat minister De Geus door zo te handelen duidelijk zijn afkomst uit het ambtelijk apparaat verraadt. De moeilijkheden dateren niet van vandaag of gisteren, maar De Geus was nog geen blauwe maandag mi nister of hij liet al weten in welke richting zijn gedachten gingen, waar juist De Geus' voorgangers zich heel verdienstelijk van de tech nocraten hadden onderscheiden door voor dit netelige politieke pro bleem in de eerste plaats een poli tieke oplossing na te streven Eén van de betrokken officieren heeft inmiddels laten weten dat hij niet van plan is op eigen houtje ontslag te nemen. Dat lijkt ons verstandig, want anders zou minis ter De Geus wel heel gemakkelijk van dit probleem af komen en was er ook voor dc toekomst niets we zenlijks opgelost. Als er onverhoopt geen politieke oplossing kan worden bereikt, dan zal het toch wel zo moeten worden geplooid dat in elk geval de rechter kans krijgt zich uit te spreken over alle arbeidsrechtelijke aspecten van deze moeilijke zaak. die het ver dient als moeilijke zaak (en dus zonder botte bijl) te worden behan deld. DEN HAAG Politici, of ze nu Den Uyl of Van Agt, Bec kers of Terlouw heten, scoor den dezer dagen royaal voor open dóel toen ze unaniem de rampspoed veroordeelden van een mogelijke veldslag, dit weekeinde, bij de kerncen trale van Dodewaard. Onder geen beding zou deze inbreuk op onze rechtsorde getole reerd mogen worden. De de mocratie mocht niet ten gra ve worden gedragen, zoals een minister opmerkte. En Inderdaad de beelden van een boer. die noodgedwongen zijn koeien moet verkassen omdat actievoerders de kerncentrale met een blokkade tot sluiting willen dwingen, behoren niet tot de opwekkendste. De stemming wordt er ook niet vrolijker op bij het zien van de meters prikkeldraad waarmee de overheid zelf ook een blokkade opwerpt. Een betonnen bunker in een concentratiekamp. Het vertoon lijkt afdoende te zijn geweest om zelfs de meest geharnaste actievoerders in verwarring te bren gen. De soep zou daarom dit weekein de wel eens minder heet gegeten kun nen worden dan zij is opgediend. De parlementaire democratie heeft luid en duidelijk gesproken. De keerzijde van de medaille is echter, dat diezelf de parlementaire democratie burgers er niet van heeft kunnen weerhouden in actie te komen. Er heerst wantrou wen over de democratische besluit vorming en bijgevolg is er een klim mende neiging het recht in eigen hand te nemen. Kennelijk is de democratie over het probleem zelf niet zo duidelijk. Waar zitten de knelpunten en met welk recht roept de overheid de verontrus te burgers een halt toe? Minister De Ruiter van Justitie heeft door Willem Breedveld aan dit onderwerp een belangwek kende beschouwing besteed in zijn memorie van toelichting op zijn laat ste begroting De minister waar schuwt ervoor dat het niet aangaat als overheid meteen maar in te grij pen. zodra acties de openbare orde in gevaar dreigen te brengen. ..Veelal beoogt zulk een protest", stelt hij vast. „de aandacht te vestigen op bepaalde knelpunten in de samenle ving en (daarom) mag de bij de rechtshandhaving te volgen gedrags lijn dan ook niet los worden gezien van op het wegnemen van die knel punten gericht beleid." Het is zeker niet overdreven (en in de hele context van zijn verhaal blijkt dat ook wel) in deze uitspraak van de minister een positieve benadering te zien van het actiewezen in onze sa menleving. Actievoerders attenderen de overheid, de politici erop dat de uitkomsten van ons democratisch systeem soms onbevredigend zijn voor groepen van burgers in de sa menleving. Onbevredigend Het succes van zulke acties hangt in belangrijke mate af van de weer klank, die zij bij het publiek vinden. De kraakacties bij voorbeeld waren aanvankelijk een groot succes omdat zij op nogal onverhulde wijze een falend huisvestingsbeleid aan de kaak stelden. Geheel volgens de for mule van De Ruiter is effectief optre den tegen zulke acties eerst mogelijk wanneer gelijktijdig een beleid wordt gepresenteerd dat is gericht op het opheffen van dat knelpunt. De onmo gelijkheid van dit laatste heeft de autoriteiten lange tijd met onzeker heid vervult. Het getij keerde pas Luchtfoto van het middelpunt van een grote demonstratie: de kerncentrale van Dodewaard. toen de krakers hun boekje te buiten gingen en daarmee ook de publieke opinie tegen hen keerde De acties tegen de verdere ontwikke ling van kernenergie hebben de aan dacht gevestigd op een nog veel gro ter knelpunt in de samenleving met zo mogelijk nog somberder perspec tieven voor een mogelijke oplossing. We weten nu, dat de controleerbaar heid en beheersbaarheid van kern centrales te wensen overlaat en we weten ook dat er nog steeds geen Tekeningen, bij voorkeur in liggend for maat. sturen aan Trouw, jury politieke prent, postbus 859, 1000 AW Amster dam. Naam en adres aan de achterzi|de vermelden Voor geplaatste prenten is er een boekenbon punt. Minister De Geus len weten dat deze opvattin- geestelijke verzorgers in icht raken. Dat lijkt ons atbare uitspraak. jan de kerken om uit te als de overheid geestelijke ïde krijgsmacht toe laat. wie deze zorg belast. Dat deze verzorgers uit de begro- defenste worden betaald en uniformen met rangonderschcidin- gen dragen, dat er misschien ook allerlei praktische regelingen tussen de kerk en het ministerie van defen sie moeten worden gemaakt, doet er niet zoveel toe als het om de essentie van de zaak gaat. Deze is dat de kerk geen inmenging hoeft (en mag) dulden van welke wereld lijke macht dan ook in de wijze waarop zij haar taak meent te moe ten uitoefenen en door wie zij dat doet. U S S H. VUIENDSCHAPSVÉROKAGEH MET IRAK EN SYRIË IB MAR INE - FACIEI Ta I TEN IN t-IÖIÉ. ZUID JEMEN EN ETHIOPIË. IRAM IRAK abta Ujg t soc.-econ. redactie RDAM Ruim tienduizend *n het afgelopen jaar be- r het lidmaatschap van de ind FNV. Vooral de laatste t verloor de grootste bond Ao OOO MAN PARAAT VOOR. HULP AAN IRA OOOR U.S.A. EJM ENGELAND. V. GAAN DOOR MET LEVER'" VAN 'OO TANKS 1 IRAK. GEWAAR"», binnen de FNV duizenden leden. In 1977 telde de industriebond FNV nog 340.000 leden, op dit moment ligt het ledenaantal beneden de 300.000. Deze week is de bond begonnen met een grootscheeps onderzoek naar de rede nen voor de bedankjes. LIBIË RU5SISCHE MARINE PACILlTEITEN. CUS'6 MET SYRIf IRAK VERBREEK BAN OEN WEGENS VKHMCENOE HULP AAN igAN Saoeqi -ABARI. -Aw/ACS" MOGEL'JKE VERDERE AMERIKAANSE wapenmülp. Stationeert irakc vrachtvliegtuigen «iMENwenrtw BRANDENDE OLIEVLEK EN OMRINGENDE VLEKKEN p ml Cnk Tnnn .Hit* /OOV Onk Onann n.'lj In Duitsland heet bij Kasperl. in Engeland Punch (met zijn vrouw Judy), In Frankrijk Polichinelle, en bij ons Jan Klaassen. De Duit se Jan alias Kasperl is een hel denfiguur, trots op zijn presta ties. Polichinelle is vaak verliefd. Punch is pijnlijk kritisch en zelf bewust. En wie is onze Jan Klaas sen? Een figuur die zelfs een goe de gezondheid van kinderen be vordert. als ze maar vaak en gere geld kunnen kijken, al is het al tijd naar hetzelfde verhaal. Kin deren horen hun geliefde verha- De Chinezen zullen even niet ge loofd hebben wat ze zagen en voelden: vierkant tegen het pro tocol in stapte hun hoge gast. de Franse president Giscard d'Es- taing. na een te zijner ere gege ven balletvoorstelling in Peking spontaan het toneel op, kuste een van de danseressen op beide wangen en bleef een hele tijd staan klappen voor de prestaties van het gezelschap. De rest van de zaal klapte beduusd, maar be leefd mee, maar misschien von den ze het ook wel echt leuk. In het zuiden van Zweden is zo'n gebrek aan tandartsen, dat de mensen daar innig naar een der gelijke vakman verlangen in plaats van bang voor hem te zijn. In Ljungby heeft dat verlangen zelfs tot kortsluiting in het tele foonnet geleid. Toen een plaatse lijke tandarts per advertentie had laten weten plaats voor één patient te hebben, hingen in een oogwenk twaalfhonderd mensen tegelijk aan de telefoon. De sto ring was pas na uren opgeheven len en liedjes nu eenmaal graag steeds opnieuw. Een poppenkast thuis geeft de beste garantie dat het kind vaak hetzelfde verhaal ziet, en in elk geval de vertrouwde figuren van Jan Klaassen en de poppen rond om hem. Daar moet je dus een poppenkast voor hebben. De een voudigste vorm is gewoon een open deur met een laag gordijn tje, maar zelf een echt theatertje maken is ook niet zo vreselijk moeilijk. Tenminste niet aan de hand van het boekje „Jan Klaas sen en de poppenkast", geschre ven en getekend door A. Weissen- berg-Seebohm. C. Taudin-Cha- bot, Christja Mees-Henny en Ernst Thomassen. Een heel gezel schap voor een boekje van 82 bladzijden, maar uitgever Chris- tofoor in Rotterdam maakte er toch een leuk geheel van, nu voor 17,50 in de winkel te koop. Eer lijk gezegd zijn we over de tekst van het Jan Klaassen-collectief niet zo enthousiast Er wordt ge probeerd een uitleg van het we zen van de pop te geven, die er op neerkomt dat Jan net zo mense lijk is als de kleine en grote men sen die naar hem kijken. Ieder een kan zichzelf in hem herken nen. Die eerder genoemde goede gezondheid zit 'm volgens de schrijfsters in de vaste regels in elk verhaal, waar Jan en de Kin deren zich lekker bij kunnen voelen. Het instructieve gedeelte is veel interessanter. Ouders die zelf aan de slag willen, kunnen eruit leren hoe ze met de pop stemmingen kunnen aangeven, hoe een pop penkast in elkaar te zetten en de leukste poppen met eenvoudige middelen te maken. Een mooie vulling van de lange, donkere avonden en nog tijd genoeg om alles voor Sinterklaas klaar te hebben. Bij Chrlstofoor zijn nog drie doe-boekjes voor de decem bermaand verschenen: „Vier gro te Jan Klaassenspelen" (van de zelfde mevrouw Weissenberg), „Wij spelen schimmenspel" van Erika Zimmerman, en „Advent", een uit het Duits vertaald boekje van Freya Jaffke Ze kosten ach tereenvolgens ƒ9.50, 11.50 en 12.50 Schimmen kan iedereen al heel simpel met z'n eigen handen op de muur maken. Een beetje be dreven schimmenspeler tovert zo al gauw een blaffende hond, een haas met bewegende oren of een eendekop op de muur. Maar je kunt ook figuurtjes maken, die je een zelf verzonnen verhaal laat spelen. Of een schimmentheater- tje. om het helemaal mooi te ma ken Aan de hand van het Ad- ventboekje kun Je zelf allerlei kerstfiguren maken, bijvoor beeld een lantaarn, een advents- kalender, transparante voorstel lingen. sterren en een kerststalle tje Wie dat laatste te weinig pro testants vindt, moet maar beden ken dat de alom geliefde kerst boom uit een puur heidens ge bruik voortkomt Of de stal met bijbehoren helemaal overslaan, en een keus uit andere maaksels doen, want er zijn er genoeg. Van alle boeken die gestolen wor den uit boekhandels in de Joe goslavische stad Zagreb, blijken de bijbel en Marx het hoogst ge noteerd te staan. De Joegoslavi sche krant Vjesnik heeft een „toptien" van gestolen boeken samengesteld, waarop ook een geïllustreerde gids over seksuali teit en het klassieke werk „De staat" van de Griekse filosoof Plato hoog scoren. Soh Joon-shik (32) en Soh Soeng (35) zijn broers, geboren in Japan uit Koreaanse ouders. Op het moment van hun arrestatie in 1971 studeerden beiden aan de nationale universiteit van Seoel in Zuid-Korea. Het gebeurde tij dens studentenbetogingen. Bei den werd spionage voor Noord- Korea ten laste gelegd. Soeng werd ter dood veroordeeld, welke straf later werd omgezet in le venslang, Joon-shik tot vijftien jaar gevangenschap, verminderd tot zeven Jaar. Amnesty, dat bei de broers geadopteerd heeft als overtuigingsgevangenen, neemt aan dat ze gevangen genomen zijn om de studenten te laten zien hoe kritiek op de regering be straft wordt. Ook is Amnesty er van overtuigd dat beiden onder dwang van foltering bekend heb ben. Joon-shik verklaarde grote hoeveelheden water te hebben moeten verzwelgen, geslagen en ten slotte naakt en vastgebonden in een buitengewoon koud ver trek achtergelaten te zijn. Het gezicht en lichaam van zijn broer vertoonde ernstige brandwon den. waarschijnlijk ten gevolge van een tijdens een verhoor ge pleegde poging tot zelfmoord. In mei 1978 waren voor Joon-shik de zeven jaar om, maar krachtens de wet op de openbare veiligheid zit hij nog steeds vast. Deze wet maakt het de regering mogelijk na afloop van een straf naar wil lekeur bepalingen toe te passen, bijvoorbeeld gevangenhouding voor twee Jaar. In mei van dit jaar werd Joon-shiks hechtenis met nog eens twee jaar verlengd. Op 27 mei zou hij in hongersta king zijn gegaan. Beleefde, in het Engels gestelde verzoeken om de onvoorwaarde lijke vrijlating van de broers Soh kunnen gestuurd worden aan. His Excellency President Choi Kyu-hah The Blue House Chongna-gu - Seoul, Korea. Bijna vijftig jaar na de laatst bekende plundering hebben Chi nese archeologen de grote graf tombe van de daar in 1909 begra ven keizer Guang Xu geopend, honderdtwintig kilometer ten zuidwesten van Peking. Mét de keizer moet een grote hoeveel heid kostbaarheden begraven zijn. maar de rovers schijnen hun werk grondig te hebben gedaan de archeologen hebben niet meer gevonden dan een paar ringen, een eend van jade en zeventig parels. Ook de kisten met het stoffelijk overschot van de keizer de voorlaatste van China, want twee jaar na zijn bijzetting was het gedaan met het keizerschap en zijn echtgenote Long Yu bleken beschadigd. Volgens het persbureau Nieuw China bestaat deze „graftombe van het westen" uit duizend zalen, waarin ook de lichamen van vijfenzeventig an dere rijksgroten zijn bijgezet, on der wie twee concubines van de keizer en drie vorige keizers en keizerinnen. Een stuk of wat reizigers die zich met de ondergrondse in New York verplaatsen, hebben ont dekt dat ze, om op de perrons te komen, net zo goed een Russisch muntje van drie kopeken in de gleuf kunnen stoppen als de munt die ze voor zestig dollar cent per rit aan het loket moeten kopen. Er zijn volgens het dag blad Daily News tenminste kope ken in de automaten gevonden; de muntjes hebben een tegen waarde van nog geen vijf dollar cent. Zoveel zorgen maken ze zich er trouwens niet om. Het kan nooit een grote strop worden, zegt de directie van de metro, want „doordat de Sowjet-Unie de uitvoer van geld verbiedt, is de kopek in New York zo zeldzaam dat een muntenhandelaar er al gauw een dollar voor vraagt". echte oplossing is voor het kemafval- probleem. Het onbekommerd opti misme van de beginjaren zestig is omgeslagen in pessimisme: waarom zouden we nog langer risico's nemen? Het is juist het onbevredigende ant woord op dit probleem, dat het actie wezen de afgelopen Jaren de wind volop in de zeilen gaf. Het politieke bedrijf bleek om uiteenlopende en op zichzelf zeer respectabele redenen niet in staat hierop een duidelijk ant woord te geven. Een eerste reactie was: we gaan het kalmer aan doen. En zo verdwenen de afgelopen jaren ambitieuze plannen, die voorzagen in de bouw van wel dertig kerncentrales geruisloos in de ijskast. Een volgende stap was het publiek duidelijk maken dat er aan kernener gie heel wat meer vast zit dan alleen de vraag: stoppen of niet. Het accent viel op onze energievoorziening: wat zijn de alternatieven, welke kosten brengt het met zich mee, wanneer we daarop zouden overstappen en vooral ook de vraag: welke offers is het pu bliek bereid voor eventuele duurdere oplossingen te brengen. De fase waarin we nu verkeren is die waarin het vraagstuk afhankelijk is gesteld van een brede maatschappe lijke discussie. Politieke partijen heb ben daarmee het initiatief tijdelijk uit handen gegeven en het is op zich zelf niet zo verbazingwekkend, dat actievoerders dit vacuüm hebben aangegrepen om het pleit in hun voordeel te beslechten. De discussies van de afgelopen weck hebben er geen twijfel over laten bestaan, dat zij verder praten zinloos vinden, en nu een streep willen zetten onder iedere kernactiviteit in ons land. Onmogelijk Het is duidelijk dat de maatschappe lijke discussie op deze manier onder zware druk is komen te staan. De parlementaire democratie staat nu voor de krachtproef op overtuigende wijze duidelijk te maken, dat verder praten wel degelijk zin heeft. Of an ders gezegd, dat een blokkade van een kerncentrale onduldbaar is. Niet alleen omdat de overheid onder alle omstandigheden wel afwijzend moet staan tegenover het recht in eigen hand nemen, maar ook omdat de oplossing die de overheid voor ogen staat een betere is dan de actievoer ders voor ogen staat. Het lijkt een onmogelijke opgave wanneer de oplossing van dit vraag stuk beperkt wordt tot een eenvoudig ja of nee. Daarmee worden onaan vaardbare voorschotjes genomen op een discussie die juist nog gevoerd moet worden. Overigens steken met name ook politici zelf hun ongeduld niet onder stoelen of banken. Binnen de PvdA bij voorbeeld is allang een beweging op gang om een streep te zetten onder de kernenergie. Partij voorzitter Max van den Berg vindt dat de bestaande kerncentrales moe ten worden gesloten. Omgekeerd heeft premier Van Agt de ontwikkeling van de kernenergie on vermijdelijk genoemd. Het zou voor ons land onaanvaardbaar zijn al te ver achterop te lopen in een ontwik keling die overal elders wel ter hand wordt genomen. Daarmee lijkt het vraagstuk op dat van de kernbewape ning: de een wil voor de andere niet onder doen. Op zichzelf is het toe te juichen wan neer politieke partijen zich zo duide lijk uitspreken. Op die manier kan het publiek zich herkennen in het politieke systeem. Alleen, het verve lende is nu juist, dat diezelfde politici hebben verkozen eerst een paar jaar grondig na te denken. Wanneer daar om nu, hoe terecht ook, van de actie voerders zelfbeheersing wordt ge vraagd zullen politici die zelf in de allereerste plaats moeten kunnen op brengen. ARNHEM (ANP) Wegens moord op de Lunterse veehouder Marinus Floor is gisteren voor het gerechtshof in Arnhem tien Jaar geéist tegen de 44- jarige H. B. De rechtbank had de man. daarvoor tot dezelfde straf veroor deeld. De veehouder was door een nekschot om het leven gekomen. Procureur-generaal mr F. Vrijland achtte moord bewezen. Voor de recht bank was B. als getuige opgeroepen, maar hij werd na twee maanden als dader ontmaskerd. B. verklaarde te genover de rechtbank en gisteren weer voor het hof. dat het om een ongeluk ging. Floor zou tegen de loop van zijn geweer zijn opgelopen. Nieuw begin Het was een oude troep toen wij het kochten Bekenden zeiden, waar beginnen jullie aan Het bladderde, het kierde en het tochtte. Het ongedierte slechts vond hier een rijk bestaan. Er werd een jaar tegen verval gevochten. Er kwamen timmerlieden af en aan. We wrongen ons in financiële bochten en wat we konden, hebben we zelf gedaan. Nu zijn de wanden glad en wit. Het ruikt in huis naar verf en kit. Een spin komt door het raamkozijn. De schoorsteen laat een veldmuis binnen. Een mot zit op het nieuw gordijn. Het leven kan opnieuw beginnen.

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Nieuwe Leidsche Courant | 1980 | | pagina 5