eiger op de keukenmat
Weefaendpuzzel
IER PLANT
a a
m m m
b. WHm
mmm"m 'm 4
mm.iim
m M
n ~m n s
mam
s; -
(D
Saluut aan
problemist
i S i 1
wS8 1li
ii, /i$JÊSL.«
m
:;i m BB
s m e i
e
B
Langeweg
heeft recht
K
AA
A A
^Gia OKTOBER 1980
TROUW/KWARTET 23
■VARIA!
door henk van halm
K.4
7e éi.i
v CV
de
SEN
vijl we in de huiskamer
te praten, liep de
achteloos naar de
ng. Toen ze de deurope-
ng passeerde, veranderde
op slag. Haar staart werd
jemaal zo dik en een diep
uur *i ommen welde op uit haar
1 °Pl0 ?el. Zo bleef ze staan,
«ak kijkend naar de open
ukendeur. Een vreemde
nw ke, t. dachten wij. Maar toen
JjfM gingen kijken, stond er
jdbeens een reiger op de
ukenmat...
*i.*oïfcjkbaar was die naast de vijver
d'svoingpstreken en toen hij daar
vis ontwaarde, nieuwsgierig
eens een kijkje gaan nemen
de rest van de tuin en in het
lendende huis. Twintig jaar ge
was dat een onmogelijkheid
de strenge winter van 1962/'63
erven vele honderden reigers
n uitputting in ver van de men-
n gelegen gebieden Ze weiger-
TB a iets anders te eten dan vis en
lalval Hoe anders was de situs
's In de koude winter begin vorig
r. Overal waar water was. al lag
onder een dikke laag ijs en
_jw. waren reigers te zien in de
DIJK eden en dorpen. Ze zagen er wel
vend uit en sommige volgden de
lerbreneers als honden. Er wa
in naar verhouding maar heel
veihrj nnig reigers in verlaten streken
er stierven er maar een paar
'reigerman'
iiiedelijke gebieden zijn sommi-
mensen doorgegaan met voe-
ook toen de winter al hoog en
achter de rug was. Zo ken ik
lan die met zakjes vlees in
terdamse Bos rondloopt
de reigers roept met het
hen typische rauwe geluid
iak". dat hij verbluffend
weet na te bootsen. Van alle
komen ze aanvliegen, in
broedseizoen hoofdzakelijk
plaren die niet aan nestelen
toegekomen. Ze eten nog net
uit zijn hand hij kijkt wel
met die scherpe dolksnavels!
maar naderen hem tot een me
en volgen hem op de voet. tot
aak van vele wandelaars. Dat
•kt de man nog in een verkcer-
handelwijze: door dat blijven
>n terwijl het niet nodig is.
ikt hij de reigers afhankelijk,
worden welvaartsgenieters.
Net als die reigers die stamgasten
geworden zijn in stadsparken en
zich mengen tussen de mussen,
spreeuwen, meeuwen, eenden,
kauwen en eksters die afkomen op
het ook in de zomer uitge
strooide brood. Ze eten dat even
gretig als de andere cultuurvol-
gers reigers die nog geen twintig
jaar geleden liever stierven dan
dat ze iets anders dan vis aten.
SneUe aanpassing z=
Aanpassing aan de mensenwereld,
bij de reigers heeft die
zich snel voltrokken. Het begon in
de Jaren zestig met vogels die ge
duldig op tientallen meters af
stand wachtten bij een visser, die
hun zijn ondermaatse vangsten
toewierp. De merel deed er langer
over om van schuwe bosvogel te
worden tot de alom tegenwoordi
ge stadsvogel die hij nu is. Hoe
weinig schuw demonstreerde de
merel die ln de overhangende, met
bosrank. blauwe regen en bruids
sluier ovregroeide vuurdoorn op
drie meter van mijn keukendeur
deze zomer een broedsel groot
bracht. Ongegeneerd vlogen man
netje en vrouwtje af en aan met
voer. terwijl wij ln de keuken met
de deur open zaten te eten. En
toen Ik op een warme avond mijn
dia's op het terras projecteerde,
omdat het gezelschap kijkers te
groot was voor de hulskamer, stel
de ik de projector op naast die
vuurdoorn. op nog geen meter van
het nest. Geen merel alarmeerde
soms hoorde Je wat geritsel van
de vogels op het nest
Koeten en futen broeden tegen
woordig onder de mensen. Meer
koeten nestelen in mijn woon
plaats ln open vaarten, nog geen
halve meter uit de oever op nesten
van takken en allerlei ander be
schikbaar materiaal in plaats van
lisdodden en egelskop. waar ze in
het buitengebied mee bouwen.
Kinderen dobberen in het zelfde
water met rubberbootjes rond en
toch vallen er hoogstens kuikens
ten offer aan ratten. Opmerkelijk
veel koeten worden groot ln die
..speel"wateren. Wekenlang heb
ben er daar ook drie paren kuif-
eendjes rondgezwommen Ze ont
doken de rubberbootjes alleen
wannepr aanvaring dreigde, maar
trokken zich nauwelijks iets van
de mensen aan.
Nog niet geschikt
Tot broeden is het er niet geko-
1. De blauwe reiger is van schuwe viseter cultuurvolger geworden, die
de nabijheid van de mens niet schuwt
2. Een fuut. nestelend in een slervijver midden ln een woonwijk. Het
nest bestaat uit takjes, stukken groot hoefblad en selfs een lapje
plastic, in plaats van de rottende waterplanten waarvan het normaal
gebouwd is.
3. Een futenpaar met jongen in een parkvijver, waar dagelijks honder
den wandelaars vlak langs komen.
men de goed onderhouden
plantsoenen boden (nog) geen ge
schikte nestelgelegenheid. Maar
hoe lang zal het duren voor ook
kuifeenden genoegen nemen met
plekken waar ze vroeger niet naar
omkeken? Een bekend weetje van
vogelkenners was vroeger dat de
fuut later tot broeden kwam dan
de koet. omdat hij prijs stelt op
dekking Het riet moest minstens
kniehoog boven water staan en
dat is niet eerder dan begin mei.
Daarvan is de laatste jaren ook
niet veel overeind gebleven. Wel is
er aan de broedtijd (nog) niets
veranderd, maar nestelen doen ze
even open en bloot als de koeten.
Nog maar net een week geleden
zwom een volwassen fuut met een
nog bedelend Jong. dat overigeijs
al even groot was. als zijn ouder,
rond in de gracht achter het Hil
ton Hotel in Amsterdam Zuid. De
fuut. die Je nog niet zo lang gele
den alleen te zien kon krijgen op
de stille plassen, waar geen of wei
nig watersport werd bedreven.
Deze zomer sprak ik stafleden van
het Franse natuurpark Fóret d'O-
riënt. Een week eerder waren ze op
Texel. Ze spraken er hun verba
zing over uit dat de vogels daar
helemaal niet schuw waren, in te
genstelling tot in Frankrijk. Ik gaf
het voor de hand liggende ant
woord: „Er wordt niet op ze ge
jaagd." Wat niet wegnam dat ze
het onnatuurlijk bleven vinden.
Maar wat is natuurlijk? Een vredi
ge samenleving van mens en vo
gel, waarin de vogel zich aanpast
aan en inpast in een overbevolkt
land, of schuwheid door de mense
lijke begeerte, die de gestalte van
de mens alleen al tot een gevaarlij
ke dreiging maakt?
Niet juichen
Wat natuurlijk is. is de aanpassing
van vogelsoorten die dat kunnen,
die dat in zich hebben, aan gelden
de omstandigheden. Want ze kun
nen het lang niet allemaal. Daar
om niet meteen Juichen omdat het
zo goed gaat met onze vogels. Er
zijn er zat die zich nooit bij de
overbevolking en het verdwijnen
van hun specifieke leefgebieden
zullen neerleggen. En die zelf dus
ook verdwijnen. Het zijn er helaas
meer dan de cultuurvolgers.
Nachtzwaluw, roerdomp, woud
aapje. purperreiger, porselein
hoen. watersnip, grauwe klauwier,
kwartel en kwartelkoning, om er
maar een paar te noemen
En de reiger op de keukenmat?
Die vloog geschrokken weg. niet
voor de kat. maar voor ons. Besef
te hij dat hij te ver was gegaan?
Maar wat doen reigers over tien
jaar? Een verse reigerklodder in
de huiskamer is een levensgroot
probleem..
Horizontaal.
1. vlinder, 6. vlaskam. 11. kledings
tuk. 12. waterkering, 14. bitter vocht.
16. familielid, 18 hoog bouwwerk, 20.
muzieknoot. 21. wapenschouw. 22.
schaaldier, 23. en personne )afk.(, 24.
Chinese lengtemaat, 26. opus (afk.).
27. voorzetsel, 28. wandversiering, 30.
toiletartikel. 32. behoeftig. 34. tel
woord. 35. spil van een wiel. 37. boom,
38. rurid, 40. turkse tarwe. 41. vervoer
middel, 42. bloelwijze, 43 stoomturbi
ne (afk.). 44. bevel. 45. senior (afk.). 47.
eminent (afk.), 49. lof. 51. vorm. 53.
heks. 56. algemeen kiesrecht (afk.),
58. voedsel. 59. voertuig. 61 water in
N.Br. 62. ondergrondse doorgang. 64.
inwendig. 65. bouwland. 66. zetel. 69.
pers.voornaamw. 70. veerkracht, 72.
kippenloop. 73. hoofddeksel. 75. geza
menlijk verteer. 76. vuurpijl
Verticaal
2. waterstand. 3 gereed. 4. maan
stand. 5. tijding. 7. landbouwwerk
tuig. 8 tekengereedschap. 9 oude
lengtemaat. 10 breedvoerig. 12. mu
zieknoot, 13. pers.voornaamw. 15.
schildpad, 17 vierhandig dier. 18.
ogenblik, 19. wolvlokje. 20. Europe
aan, 25. pers.voornaamw. 26. voorzet
sel, 28. keur. 29. welaan. 31. strijd
perk. 32 overblijfsel bij verbranding.
33. vrucht. 34. lokspijs. 36. bevel, 37.
plaats ln de N OP. 39. bedrag. 44
pers.voornaamw. 46. rode kruis (afk.).
48. bosgod, 50. rugtas, 51. muziek
noot. 52. bergplaats. 54. omvang, 55.
lange nekharen van dieren. 57. zoen.
58. priem, 60. reeks. 61. behoeftig, 63.
lusthof. 67. bijwoord. 68. voegwoord.
70. muzieknoot. 71. vogel. 73. familie
lid. 74. voorzetsel
Oplossing tot en met woensdag a.s.
per briefkaart sturen naar: Dagblad
Trouw/Kwartet, postbus 859. Amster
dam Links boven vermelden: week
endpuzzel.
Oplossing vorige weekendpuzzel.
Hor.
1 taps. 4. roe. 6. riek. 9. Mr. 10. Aare.
12. Epen. 14. eg. 16. eest. 18. André. 20.
tere. 22. tieren, 24. roebel. 26. el. 7.
onderling, 30. na. 31 rot. 32. pro. 33.
set. 35 ben. 36. Niers, 38. rek. 40. Pan
41. mes. 42. gal. 43. lam. 44. lek. 46.
loens, 48. rem, 50. top. 52. die, 53. pen,
55. al, 57. momenteel, 60. e.a.,61. dege
ne. 63. egards, 65. Arad, 66. deels. 69.
toet. 70. re. 71 idee. 73. etui. 75. na. 76.
nier. 77. kei. 78. kers.
Vert.
1. treil. 2. patroon. 3. sa. 4. ren. 5 eer. 6
re. 7 Integer, 8. keren, 9. meter, 11.
rand, 13. Perl, 15. gelag, 17. Se. 19.
darre, 21 eb, 23. ent, 25. ons, 28. episo
de, 29. lorgnet. 31. renet. 34. telen. 35.
bal, 36 nel. 37. sas. 39. kam, 45. kome
die, 47. einde. 48 relatie. 49 radar. 51.
pon, 53 peg. 54. pasta. 56. leren. 58.
mede. 59. eest. 60 Edens. 62. ga. 64.
r.o. 67. eek. 68. lei, 72. Dr. 74. uk.
De boekenbonnen gaan naar: P. H. K.
Stroband, Gemeenschapspolderweg
101 in Weesp; J. C. Vermeulen, Bea-
trixstraat 29 in Zwijndrecht; H. J.
van Rietschoten, Delflandlaan 14' in
Amsterdam.
Het door de Nederlandse PTT
voorziene uitgifteprogramma 1981
ziet er in zijn nogal summiere
staat als volgt uit: vier Zomerpost-
zegels (april), drie zegels voor
PTT-jubilea 100 jaar Telefoon. 100
jaar Rijkspostspaarbank en 100
jaar Pakketpost (april/mei), twee
zegels gewijd aan onze agrarische
export, twee Europazegels met als
thema „folklore" (sept.), twee ze
gels voor drukwerk- en briefkaart
tarief (okt.) en vier Kinderpostze
gels en een velletje (nov.) Meer
details en/of wijzigingen zullen la
ter bekend gemaakt worden. De
maandelijkse uitgiften van West
Duitsland voor oktober zijn de
volgende: vier zegels voor het Wes
ten en voor West-Berlljn met af
beeldingen van bloemen ln het
kader van de jaarlijkse weldadig-
heidszegels; een zegel wegens het
feit dat 2000 jaar geleden in West
Europa de wijnbouw ter hand
werd genomen en een zegel gewijd
aan de dom van Keulen, waarvan
de voltooiing een 100 Jaar geleden
gereed kwam
Het is dit jaar 250 jaar geleden dat
de Italiaan Filippo Mazzei werd
geboren. Hij trok in 1773 naar
Amerika en was daar werkzaam
als handelaar, arts. tulnbouwdes-
kundige. schrijver, diplomaat en
wijsgeer: zijn pubükaties in Ame
rika en Europa maakten propa
ganda voor de onafhankelijkheid
van zijn nieuwe vaderland. Zowel
in Italië als ln de Ver.Staten kwam
op 13 oktober een herdenkingsze
gel voor deze Italiaans'Ameri
kaanse patriot.
In de Ver.Staten verscheen ook
een geïllustreerde briefkaart, ge
wijd aan de slag om Kings Moun
tain (1780) in het kader van de
viering van de 200e herdenking
van de Amerikaanse vrijheidsoor
log. Oude Deense munten zijn af
gebeeld op drie zegels welke op 9
oktober ln Denemarken zijn ver
schenen. Afgebeeld zijn de voor-
en achterzijde van de oudste
Deense munt uit de negende
eeuw. van een munt uit de twaalf
de eeuw en van een dukaat uit de
dagen van koning Christian VII
(achttiende eeuw). De munten zijn
eigendom van het koninklijk
munten- en medailleskabinet
Vier Jubilea ln de Britse sportwe
reld zijn aanleiding tot bijzondere
zegels, die 10 oktober in omloop
zijn gebracht. Het gaat om het
eeuwfeest van de Athletiek Unie
voor Amateurs, van de Rugby
Unie van Wales, van de Boks Unie j
voor Amateurs en wegens het feit
dat 100 Jaar geleden de eerste cric
ketmatch tussen Australië en En- j
geland plaats vond. De afbeeldin- j
gen op de zegels zijn ontleend aan
spelmomenten van genoemde
sporten. Van België meld ik nog
twee nieuwe zegels. Wegens de
100e herdenkingsdag van het
overlijden van de Vlaamse dichter
Albrecht Rodenbach (1856-1880)
een zegel van 9 bfr met het stand
beeld. dat te zijner eer te Roesela-
re werd opgericht. Ter gelegen
heid van de „Week van het hart"
een propagandazegel van 14 bfr
zonder toeslag. De toeristische ze
gel van België, gewijd aan de stad
Diest, is voorshands niet versche
nen. De ontwerper had het dia
positief, dat als grondslag voor de
zegel diende, spiegelverkeerd ge
bruikt. Men verwacht nu dat de
zegel met correcte afbeelding 15
december a.s. zou uitkomen. En
tot slot 3 zegels, die deze maand in
Frankrijk zijn verschenen. In de
serie grootformaat kunstzegels
een werk van de Joodse kunste
naar Yaacov Agam, getiteld „vre
desboodschap". Voorts 2 portret-
zegels van de volgende beroemde
personen: St John Perse <1887-
1975). pseudoniem voor Alexis Le
ger, schrijver en winnaar van de
Nobèlprijs voor letterkunde in
1960: Pierre Paul de Riquet
(160441680). de bouwer van het
„Canal du Midi" van de Atlanti
sche Oceaan naar de Middelland
se Zee.
Voordat we vandaag uitgebreid
aandacht besteden aan een Neder
landse problemist wil ik de prijs
winnaars bekend maken, die in de
loop van de volgende week een
boekenbon van een tientje in hun
brievenbus kunnen verwachten.
Het zijn G J Kottier. Kerkdijk
149 in Westbroek en R. Eland. Van
Meursstraat 14 in Utrecht. Het
lijkt mij weinig zinvol nog op deze
wedstrijd terug te komen, gezien
de foutieve eerste opgave en als
gevolg daarvan weinig inzendin
gen. De winaars worden gefelici
teerd. ik hoop dat ze hun prijs
nuttig besteden en de andere in
zenders wil ik complimenteren
voor hun doorzettingsvermogen.
Overigens is er nog iemand onder
de inzenders die een eervolle ver
melding verdient, want hij maakt
sinds zijn dertiende jaar al proble
men en debuteerde op 2 juli 1955
in deze rubriek, die toen natuur
lijk nog niet door mij werd geredi-
geerd. maar door Henk Smit. Zelf
leerde ik toen lopen en wilde ik
alle dingen waar ik niet aan mocht
komen in mijn bezit nemen, zoals
het oude dambord van mijn vader,
maar dan niet om mee te dam
men. De problemist die ik bedoel
komt uit Amsterdam en woonde
zelfs een tijdlang in dezelfde
straat als Henk Smit hetgeen het
onstane contact wel min of meer
verklaart. Ook waren beiden lid
van dezelfde damclub (CDA. hek
geen natuurlijk niets met Chris
ten-Democraten maar wel alles
met Christelijke Damclub Am
sterdam te maken heeft) in onze
hoofdstad
Velen zullen nu misschien al we
ten in welke richting ze moeten
denken, maar voor diegenen die
nog steeds niet in de gaten hebben
welke problemist wordt bedoeld,
volgen nu de twee laatste tips. Hij
is onderwijzer in het zuiden des
lands, auteur van een bekend pris
ma damboek voor beginners en
een uitstekend problemist. Juist
ja! Goed zo! Inderdaad, we heb
ben het over Leen de Rooij. Ik heb
hem erg weinig ontmoet, maar
van één van onze ontmoetingen
kan ik mij nog heel goed herinne
ren dat er een grote liefde voor het
damspel van hem uitstraalde
Speciaal voor deze kolom ontving
ik van De Rooij een drietal proble
men en een studie waarvan ik van
daag met plezier de aandacht
vraag voor de problemen, die vol
gens de auteur zelf opklimmen in
moeilijkheidsgraad.
Zie diagram 1
Wit wint in deze eerste diagram-
jfc m
"-«■ Arnt m
'frr// '/W/r
stand door gebruik te maken van
de meerslagregel (3 keer) 1. 32-27
21x43 2.22-17 36x29 3.17-11 13x33
4.11x4 29x18 5.4x49 en het enige
wat er over blijft is een witte dam
op veld 49. Een problemist noemt
een dergelijke slotstand dan na
turel!
Was in het eerste geval de positie
nog min of meer als een partij
stand te beschouwen, in de tweede
diagramstand is dat in mindere
mate het geval al kan het met wat
goede wil wel. Overigens maakt
men in de problematiek dan ook
wel een duidelijk verschil tussen
problematiek en partij-problema
tiek.
Zie diagram 2.
Dit tweede kunstwerkje heeft een
veel verrassender oplossing. La
gen de zetten zonet nog wel voor
de hand. nu ligt dat wel even an
ders. De oplossing is werkelijk
schitterend. 1.48-43 38x49 2.29x38
49x16 3.44-39! 35x33 4.45-40 20x29
5.34x32 16x24 (over 32.40 en 30)
6.42-37 31x42 7.47x7 19-23 8.7-1 23-
28 9.1-29 28-32 en 29-42 en het
bekende motief is voltooid.
Zo komen we dan opklimmend in
moeilijkheidsgraad bij het derde
en laatste probleem, waarvan de
voorafgaande zetten (gegeven om
de stand te verklaren!) 42-37
31x42, 48x37 27-31 waren. Zie dia
gram 3.
Wegens gebrek aan ruimte in cij-
(erstand:
wit: 13 schijven op 13,18, 19,22, 23,
25. 28. 33. 37. 39. 41. 47 en 50;
zwart: 13 schijven op 2. 7. 8.10.11.
15. 16. 17. 26. 31. 35. 40 en 45
Direct 25-20 enz. levert geen winst
op. maar De Rooij heeft toch een
fantastische winst voor ons in
petto.
I.39-34 40x38 2.41-36 31x42 3.36-31
26x37 4.47-41 37x46 5.25-20 15x24
6.19x30 nu b.v. 8x19 (anders slaan
komt op hetzelfde neer!) 7.2
46x12 8.50-44 35x24 (of?) 9.44-40
17x28 (Of?) 10.5x43! (5x48 verliest
door na het slaan 16-21. 49x16 11-
17. 16-49 en nu 17-21 en 7-11) 15x34
II.43x48 en nu het merkwaardige
motief van C. van der Kuilen: 11.
....16-21 12.48-31 11-17 13.31-36 (de
enige want op b.v. 31-13 volgt 17-
22 en 7-llxll). 17-22 14.36x1 21-27
15.1-23 2-7 16.23x1 27-32 17.1-29 32-
37 18.29-47! Bedankt. L. en veel
succes in de problematiek met je
verdere werk.
Nadat Donner en Ligterink samen
het driekampje met Van der Ster
ren hadden gewonnen, stond Don
ner zijn plaats in het Olympiade
team af aan Ligterink. „De Olym
piade is een groot schaakfeest.
waar ook vele Elo-punten te ver
dienen vallen", schreef Donner in
De Volkskrant, „en als een oude
grijsaard moet men daarbij de
jeugd niet in de weg staan."
Een mooi gebaar van altruïsme
lijkt het, maar wie de rest van
Donners stukje doorleest, be
merkt dat deze grootmoedigheid
snel verzandt in een misplaatste
tirade van humeurig gemopper.
Zo richt Donner zijn gram voorna
melijk tegen de plaatsingscom-
missie. die het Olympiadeteam
heeft samengesteld
„Deze plaatsingscommissie", al
dus Donner. „wordt namelijk be
zet door spelers van de derde, vier-
de garnituur, met daarnaast een
enkele schaakorganisator. Dat de
minder begaafden te oordelen
krijgen over de top is natuurlijk
vreemd. Het is wat dat betreft in
de schaakwereld niet anders dan
in het jurywezen op het gebied
van kunst en literatuur: wie over
niet voldoende talent blijkt te be
schikken. kan altijd nog een car
rière beginnen om anderen te be
oordelen. In een sport zoals het
schaken toch is, werkt dat al bij
zonder negatief, want deze talent
lozen vertonen een duidelijke
voorkeur voor huns gelijken."
Is het werkelijk waar wat Donner
hier zegt? Laten wij dat eens na
gaan. De plaatsingscommissie
koos in het team allereerst Tim
man, Sosonko en Ree, een keuze
die Donner niet zal willen aan
vechten. Daarnaast ruimde de
commissie een plaats in voor Van
der Wiel,, hetgeen een juiste beslis
sing is geweest, gezien diens uit
stekende resultaat, onlangs in een
zwaar Russische toernooi be
haald. Met de opstelling van Lig
terink blijkt Donner ook al geen
moeite te hebben.
In zijn Volkskrant-stukje schrijft
hij zelf: „Ligterink hoort er zonder
meer in". Blijft over de keuze 'an
Langeweg. Met de aanwijzing van
Kick Langeweg heeft de commis
sie dus, volgens Donner, een dui
delijk voorkeur voor de talentlo
zen getoond.
Het lijkt mij dat Donner zich in dit
oordeel te veel heeft laten lelden
door zijn persoonlijke afkeer. Hij
kan slecht met Langeweg over
weg. dat is bekend, maar die ani
mositeit kan geen reden zijn om
Langeweg zonder meer uit de
ploeg te stoten. Als Ligterink
recht heeft op een plaats in het
team, dan heeft Langeweg die ze
ker ook. want de laatste tijd is
Langeweg in toernooien voortdu
rend boven Ligterink geëindigd.
Tenslotte zij nog opgemerkt dat
ook Jan Timman in de plaatsings
commissie zit. „Hij zou er beter
aan doen zich terug te trekken,
want zijn simpele aanwezigheid
verleent dit gezelschap een ge
wicht dat het volstrekt niet ver
dient". schrijft Donner. Daarmee
wordt gesuggereerd dat Timman
in de commissie maar een beetje
slaperig zit toe te luisteren, zonder
enige Invloed te hebben. Dat Is
een volstrekt onjuist beeld. Tot nu
toe is de stem van Timman vrijwel
steeds doorslaggevend geweest en
het is daarom ook rechtvaardig
hem volledig verantwoordelijk te
stellen voor het team. zoals het nu
is samengesteld.
Wit: Van der Sterren. Zwart:
Donner
A
1. e2-e4 e7-e5 2. Pgl-f3 Pb8-c6 3.
Lfl-b5 a7-a6 4. Lb5-a4 Pg8-f6 5. 04)
LfS-e7 6. Tfl-el b7-b5 7. La4-b3 d7-
d6 8. c2-c3 0-0 9. h2-h3 Tf8-e8 10.
d2-d4 Le7-f8 11. Pf3-g5 Te8-e7 12.
a2-a4 Lc8-b7 13. d4-d5 Pc6-a5 14.
Lb3-a2 (Misschien was het voor de
hand liggende 14. Lc2 toch ster
ker.) 14c7-c6 15. Pbl-a3 H7-h6
16. Pg5-f3 c6xd5 17. e4xd5 b5xa4
Ddlxa4 LbTxdS 19. La2xd5
Pf6xd5 20. Pa3-c2 Pa5-b7 21. Da4-
c6 Pd5-f6 22. Talxa6 Ta8xa6 23.
Dc6xa6 Pb7-c5 24. Da6-e2 Dd8-a8
25. b2-b4 Pc5-e6 26. c3-c4 Te7-c7
27. b4-b5. 27. Da8-a4 28. Pc2-
e3 Pe6-f4 29. De2-dl Da4-a2 30.
Ddl-d2? (Vermoedelijk een ernsti
ge fout. Sterker was 30. Ld2 met
ongeveer gelijk spel.) 30. Da2-
a8 31. Kgl-h2? (Hier blijkt de ko
ning later zeer ongelukkig te
staan.) 31. e5-e4! (Dit is zeer
dwingend. Tot niets leidt het aan
lokkelijke 31 Pe4 32. Dc2 d5?
33. Pd5x!) 32. Pf3-d4 Pf4-d3 33.
BTel-fl d6-d5! 34. Pd4-c6 (Na 34
d5x"> Lb4 verloor wit een stuk.)
Zie diagram
34. Tc7xc6! (met dit kwaliteit
soffer worden de witte stukken ver
terug gedrongen.) 35. b5xc6 d5-d4
36. Pe3-dl (Nu blijkt onder waar
om de koning op h2 slecht staat:
36. Pc2 Dc6x 37 Pd4x? Dd6+) 36.
Da8xc6 37. Pdl-b2 Lf8-d6+ 38.
g2-g3 (Op 38 Khl volgt 38 Lf4!
en zwart wint materiaal.) 38.
Pd3-e5 39. Dd2-dl Pe5-f3+ 40. Kh2-
g2 Dc6-b7! (Een fijn zetje. Zwart
gaat dameruil uit de weg. Nu
wordt de nivellerende manoeuvre
41. Da4 beantwoord met 41.e3)
41. Pb2-d3 Pf3-g5! (De beslissende
zet.) 42. Lclxg5 (Wat anders tegen
de vernietigende dreiging 42.
e3+) 42. e4xd3+ 43. Kg2-h2
h6xg5 44. Ddlxd3 Db7-e4 45. Tfl-
dl Ld6-c5 46. Dd3xe4 Pf6xe4 47.
Kh2-g2 Kg8-f8 48. Kg2-f3 Pe4-c3
49. Tdl-d3 Kf8-e7 50. Kf3-g4 Pc3-
e4 51. Kg4-f3 Pe4-d6 52. Td3-dl
Pd6xc4 53. Tdl-cl Pc4-d2+ 54. Kf3-
e2 Pd2-e4 55. f2-f3 Pe4xg3+ 56.
Ke2-f2 Lc5-d6 en wit gaf het op.
