ersoneel NSM vreest
oor voortbestaan werf
onkere wolken boven
nemische vezelindustrie
Onverkochte huizen
drukken winst Ballast
Slijters bang voor
verhoging accijns
Buitendijkse werf
aan Eems noodzaak
Fiat-staking kan
spoedig voorbij zijn
[fenzestig man te veel maand durende s
Unilever-Emery
't Aardige van die Strippenkaart:
/ij ten aan adres Staat en RSV
Concern 'voorzichtig optimistisch'
Vraagtekens
bij woningbouw
Onzekerheid
is toegenomen
Emiraten maken
olie duurder
\Q 17 OKTOBER 1980
FINANCIEN EN ECONOMIE
TROUW/KWARTET P 11 R 19 HS 1"
als
men-
ER
ON-
•RDEI
Hi
o BV;
inze redactie economie
""STERDAM De ondernemingsraad van de Nederlandse Scheepsbouw Maatschappij
wil samen met het 450 man tellende personeel alle middelen aanwenden om het
ii aï bestaan van de NSM af te dwingen. De ondernemingsraad verwijt twee grote aandeel-
20-22! ers. de Staat en Rijn-Schelde-Verolme, zich niet asm afspraken te hebben gehouden.
ndlen is van de 40 miljoen gulden die bij de start van de in september 1979 ter
likking was, ten onrechte nog maar 16,5 miljoen over, zegt de ondernemingsraad.
door verkeert het bedrijf in problemen.
In september 1979 ontstaan
reinig ïtegratie van de raparatiewerf
nstrua
Zuid,
/II
ir. ook
i en»
Be;
16911
het reparatiegedeelte van de
en het afgeslankte deel van de
Heen -nieuwbouw waar voortaan
en echts onderdelen worden ge-
De ondernemingsraad van de-
onderneming zegt dat op
luygeJiermijn maatregelen genomen
>g). a n worden om het voortbestaan
)2Ó-93 anderen ..De NSM moet een
>n Zie t kans krijgen", aldus de raad.
meent de OR dat de extra
voor het in standhouden van
en Installaties (om in de toe-
weer een volledige scheeps-
worden) niet op de gewone
van het bedrijf mogen
hebben gebracht. Door de handelwij
ze van RSV ontstond aanvankelijk
een groot gebrek aan werk wat het
werkkapitaal nog verder deed slin
ken. Die krappe financiële situatie
kan de NSM problemen bezorgen bij
het uitvoeren van de lopende op
drachten. De werf heeft tot In het
tweede kwartaal van 1981 orders.
Voor het moreel van de werknemers
acht de OR deze situatie slecht. Ook
de directie van de NSM heeft al gewe
zen op het gebrek aan geld.
NSM. Dezelfde beschuldiging richt de
OR aan het adres van de overheid die
eveneens voor commissarissen moest
zorgen en dat ook pas kortgeleden
een jaar na de start van de NSM
heeft gedaan. Als gevolg van deze
traagheid kan de raad van commissa
rissen pas op 22 oktober voor de eer
ste keer vergaderen.
Een verwijt van de ondernemings
raad aan de overheid is verder dat het
ministerie van economische zaken
pas op 9 oktober een OR-delegatie
heeft ontvangen om over het niet
nakomen van de verplichtingen door
de grootaandeelhouders te praten.
Dit gesprek was al op 15 april aange
vraagd.
Van onze redactie economie
AMSTELVEEN Voor de na
bije toekomst is het aanne
mingsbedrijf Ballast-Nedam
„voorzichtig optimistisch".
Dit heeft het bestuur aan de
centrale ondernemingsraad
medegedeeld.
De leden van de ondernemingsraad
toonden zich, zo blijkt uit het perso
neelsblad „De Pijler" ingenomen met
de resultaten, die zij gunstig vinden
afsteken bij vele andere berichten uit
het bedrijfsleven.
De raad van beheer wijt het uitblij
ven van de groei in de winst voorna
melijk aan de hoge rentekosten en de
last van ongeveer zeshonderd onver
kochte huizen. Deze woningen wer
den door vooratter ir Ph. Diderich
van de raad van bestuur „een blok
aan het been" genoemd. Om hierin
verbetering te brengen, s inmiddels
een werkgroep opgericht die maatre
gelen moet treffen om de verkoop van
woningen weer op gang te krijgen.
Als dat lukt en uit de verkoop geld
binenkomt, zal dat een gunstige in
vloed hebben op de rentekosten.
De ontvangst van opdrachten blijkt
dit jaar tot dusver groter te zijn ge
weest dan in de overeenkomstige pe
riode van verleden jaar. Ir Diderich:
„We hebben overigens nog niet dik
wijls in de gelukkige omstandigheid
verkeerd, voor een paar jaar werk in
portefeuille te hebben."
Hij zei nog blij te zijn met de sprei
ding en de bezetting van de verschil
lende bedrijfsonderdelen. Maar, zo
voegde hij hier aan toe, „de winst
behoort hoger te zijn."
Een deel van de NSM-werf aan de Klaprozenweg in Amsterdam.
is voor 35 procent eigendom
Staat, voor 35 procent van de
n. Te*, fn voor 30 procent van Rijn-
•Verolme welk concern aan-
jk eigenaar was van de
I Bij de vorming van de nieuwe
^constructie werd behalve een
van de NDSM ook de ADM-
jfceuwenlaan gesloten en
de Amsterdamse IHC-werf
De verplichtingen van de RSV om
vatten de garantie van dit concern
aan de NSM per jaar 250.000 manuren
werk te leveren. Als RSV daar niet
aan kon voldoen, moest per niet
gerealiseerd manuur 20 gulden aan
de NSM gegeven worden. Die 250 Vprkpprd «rphrilik
manuren werk zijn er helemaal niet gcuiuiiv
gekomen, zo merkt de OR op en die
20 gulden per manuur waar RSV
dientengevolge toe verplicht was,
evenmin.
Een woordvoerder van RSV zei des
gevraagd. dat RSV de overeenkomst
is nagekomen. Verder wilde hij geen
commentaar geven.
De NSM zou niet in acute geldproble
men zitten als de 40 miljoen gulden
die als injectie waren verstrekt,an
ders waren gebruikt. In de eerste
plaats is 10 miljoen gulden aange
wend voor de afbouw van de zogehe
ten Incotrans-schepen. Dat was een
nog lopende order van de NDSM, in
feite dus de RSV. Deze order stond
geheel buiten de NSM. Als vergoe
ding voor installaties werd bij de op
richting van de NSM 8 miljoen aan
RSV gegeven. In de derde plaats
werd om bij het begin van de NSM
althans wat werk te hebben de
bouw van een halve tanker aangeno
men, wat 5,5 miljoen gulden verlies
opleverde. Er restte daardoor van de
oorspronkelijke 40 miljoen niet meer
dan 16,5 miljoen.
De ondernemingsraad zegt dat er on
danks de moeilijkheden in het begin
belangrijke hoeveelheden werk kon
den worden aangetrokken. De kost
prijs werd geleidelijk lager, mede
door de goede motivatie van het per
soneel.
De ondernemingsraad wil dat de
NSM blijft bestaan en stelt dat het
adviesbureau IJdo dat een onder
zoek verricht het bestaansrecht
van een van de bedrijfsonderdelen al
heeft bewezen. Dat is de onderdelen-
fabriek, die uit de voormalige NDSM
afkomstig is.
Van een onzer verslaggevers
GRONINGEN Om verder
verlies van werkgelegenheid
in de noordelijke scheeps
bouw (2000 arbeidsplaatsen)
te voorkomen is de bouw van
Commissarissen
mingsraad verwijt RSV
„niet nakomen van verplich-
fc NSM in moeilijkheden te
RSV zou ook zeer lang gedraald heb
ben met benoeming van leden in de
raad van commissarissen van de
vail U1U.C icuabuc
nze redactie economie
T>A De overneming
P;lever-Emery in Gouda
nilever, gaat gepaard
I een herstructurering.
$de personeelsbezetting
eveer 650 man bete-
tat een vermindering
aantal arbeidsplaat-
longeveer 65.
itructureringsplan heeft
lery advies gevraagd aan
imingsraad. Bij overne-
'nilever-Emery nu een
?nt deelneming een vol-
iter worden van Unilever
De activiteiten van het
bedrijf zullen dan worden
in de activiteiten van Uniie-
oleochemische sector.
vermindering van het aantal
daatsen betreft wordt toege-
t het uiterste zal worden ge-
xn deze vermindering zonder
3r|/ fen ontslagen op te vangen,
gebruik te maken van na-
verloop, opvulling van be-
vacatures en overplaatsin-
»en Unilever.
lijking van de plannen,
>mt Jegens geen betrekking heb-
n de kaarsenafdeling, kan twee
*~n. Het overgrote*deel ervan
verwachting na een Jaar
zijn uitgevoerd.
herstructurering zal de
Wlfl^vendheid van het bedrijf, die
edf
de laatste jaren onvoldoende werd
geacht, moeten verbeteren.
Unilever-Emery produceert en ver
koopt onder meer oleïne, stearine,
glycerine en zo'n 300 verschillende
oleochemische produkten op basis
van vetzuren. Deze halffabrikaten
worden voor ongeveer 75 procent
geëxporteerd. De omzet bedroeg in
1979 209 miljoen gulden.
ZEIST (ANP) Hoever het pensioen
fonds PGGM zal gaan in uitbreiding
van de woningbouw-activiteiten is
van vele punten afhankelijk. Dit zei
het bestuur van dit (grote) pensioen
fonds gisteren in een toelichting op
het jaarverslag. Die factoren zijn het
gemiddeld rendement over de loop
tijd van een project, de geldontwaar
ding en de met alles samenhangende
verwachting over de huurontwikke-
ling. Bovendien wordt met name ge
dacht aan activiteiten buiten de sfeer
van de woningwetbouw. Onder
streept werd nog eens dat alle activi
teiten te allen tijde ondergeschikt
zijn aan de hoofdopdracht: het zor
gen voor goede pensioenen. In de
woningbouwsfeer is er geen sprake
van machtsdruk op de overheid. Deze
moet eenvoudig zorgen, dat de om
standigheid voor de fondsen het deze
mogelijk maken, actief te zijn binnen
het raam van hun hoofdopgave, aldus
de PGGM.
Van onze redactie economie
Het ziet ernaar uit, dat de nu al ruim één
staking bij de Italiaanse Fiat-automobielfa
briek spoedig tot het verleden zal behoren. Het tussen de Fiat
directie en de vakbonden bereikte akkoord moet echter nog
de instemming van de werknemers krijgen. Als deze geen
bezwaren maken, kan het werk bij de grootste particuliere
werkgever van Italië op korte termijn worden hervat
De tot Stand gekomen overeenstem-
ming tussen de Fiat-directie en de
bonden betekent noch een overwin
ning voor Fiat. noch een voor de
bonden. Beide partijen hebben name
lijk grote verliezen geleden als gevolg
van de 33 dagen geduurd hebbende
staking.
Voor het Fiat-concern wordt ge
raamd dat de staking dit bedrijf op
een verlies van ruim één miljard gul
den aan produktle is komen te staan.
De stakers zitten met een verlies aan
gederfde looninkomsten in de orde
van grootte van 150 miljoen gulden.
Het besluit tot beëindiging van de
staking, dat bij verrassing kwam,
werd vrijwel zeker bespoedigd door
een mars van 40.000 werkwillige Fiat
arbeiders door Turijn. Met deze mars,
die eerder deze week plaatsvond, wil
den deze Fiat-werkers protesteren te
gen de bezettingen van de Fiat-fa
brieken door de bonden en hun ver
langen naar werk kracht bijzetten.
Overeenkomst
In het kader van de tot stand geko
men overeenkomt tussen de Fiat
leiding en de bonden, heeft Fiat zich
o.a. verplicht om het voorgenomen
ontslag van 14.500 werknemers in de
autofabrieken (met ingang 1 januari
a.s.) te laten vallen. Als tegenpresta
tie hebben de vakbonden ingestemd
met het principe van „externe mobili
teit" van de werkkrachten. Dit komt
erop neer, dat een teveel aan werkers
in een bepaald bedrijfsonderdeel, in
dien Fiat zulks wenselijk oordeelt,
kan worden ingezet in andere bedrij-
i
J G. Wolters
fERDAM - Donkere
m pakken zich samen
i de Westeuropese in-
voor chemische ve-
Nu al wordt erover ge
len, dat 1980 na 1975
uw een crisisjaar zal
Ook de vooruitzich-
*TOj»°°r de komende jaren
als gevolg van de grote
apaciteit in deze tak van
"ne, allesbehalve gun-
n "a elkaar hebben zowel het
3ei «anae concern Du Pont als de
id* Imperial Chemical Industries
"(gékondigd. dat zij fabrieken
«pa zullen moeten sluiten. Ter-
van plan is ongeveer de helft
jn polyester-produktie stil te
Is Du Pont voornemens de
Prod uk tie van acryl in Europa
«algen.
Rechts enkele jaren geleden
ae producenten van cheml-
edKi dat het Jaar J0*8*
iL»-at beter zou gaan. Door
milige beperking van de pro-
{"Paciteit met zo'n vijftien
jachten zij vraag en aanbod
- rl eUtaar 'n evenwicht te kun-
l(.?gen' Het beoogde resultaat
uitgebleven.
Vandaar, dat president-directeur
Hans Zempelin van de Enka in Wup-
pertal het bedrijf, waarin de Akzo-
activiteiten op het gebied van chemi
sche vezels en kunststoffen zijn on-
kend. Een en ander zal er vrijwel
zeker toe leiden, dat de Europese
industrie voor chemische vezels dit
jaar voor een verlies van een kleine
2,5 miljard gulden zal worden ge-
dergebracht nu al heeft gezegd, dat plaatst. Heel wat anders dan wat eer
als de huidige ontwikkeling doorgaat
er in 1985 een overschot van 550.000
ton aan capaciteit voor de produktie
van chemische vezels ln West-Europa
zal zijn. Dat komt overeen met een
kwart van de produktle van dit mo
ment. Voor het komende Jaar ver
wacht Zempelin dan ook bepaald
geen duidelijke verbetering op de ve-
zelmarkt.
Druk van VS
HIJ meent, dat de druk die van de
invoer van chemische vezels uit de
Verenigde Staten uitgaat blijvend zal
zijn en verwacht voorts, dat de textie-
linvoer in West-Europa jaarlijks met
100.000 ton zal toenemen ten opzichte
van de 1,4 miljoen ton van 1979. Hier
tegenover staat, dat de uitvoer van
chemische vezels door de Westeuro
pese industrie, vergeleken met die
van hetzelfde tijdvak van verleden
jaar, in de eerste, acht maanden van
1980 met niet minder dan dertien
procent is verminderd tot 1,26 mil
joen ton.
De achtergrond van de Amerikaanse
concurrentie is. zoals bekend, het feit.
dat de Amerikaanse producenten
profiteren van kunstmatig laag ge
houden prijzen voor hun petrochemi
sche grondstoffen. Daarnaast pluk
ken zij voordeel uit een gunstiger
kostenstructuur, waartoe ook een la
ger loonniveau mag worden gere
der, op grond van een evenwicht tus
sen vraag en aanbod, door deze tak
van industrie werd verwacht
Enka
Ook Enka zal aan dit lot niet ontko
men. Weliswaar wil president-direc
teur Zempelin nog niet van een crisis
jaar spreken, nu al staat wèl vast dat
de resultaten over 1980 slechter zul
len zijn dan eerder werd voorzien. Dat
de problemen waarmede de Europese
vezellndustrie momenteel worstelt,
Enka minder hard zullen treffen
schrijft hij o.a. toe aan de herstructu
rering waarmede Enka al sinds 1975
bezig is en waarvan nu de vruchten
worden geplukt
Enka is er namelijk in geslaagd haar
afhankelijkheid van chemische tex-
tielvezels te verminderen van 62 pro
cent (in 1970) tot 40 procent van de
omzet in 1980. Tezelfdertijd heeft En
ka haar activiteiten buiten het gebied
van de chemische vezels vergroot van
18 tot 29 procent van de omzet. Enka
trekt echter ook profijt van haar deel
nemingen buiten de VS en Europa,
met name van haar minderheidsbe
langen in India en Latijns-Amerika.
Het is in het bijzonder hier, dat de
groei van de textielmarkten ertoe zal
bijdragen de algemene rendements
positie van Enka te verbeteren.
Een groep van ongeveer vijftig sta
kers van Fiat hebben gisteravond
een vakbondsleider, die kwam plei
ten voor instemming met het bereik
te akkoord, met parapluies geslagen
en zijn auto met stenen bekogeld.
Eerder op de dag bleek bij de drie
grootste fabrieken van Fiat een aan
zienlijke meerderheid van het perso
neel voor dat akkoord te zijn. Later
op de dag echter bleken bij andere
fabrieken nogal wat werknemers
meer dan was verwacht de over
eenkomst af te wijzen.
Volgens de directie van Fiat heeft
een meerderheid van alle arbeiders
voor de overeenkomst gestemd. Vak
bondsleiders lieten echter in het
midden, of vandaag de overeen
komst ondertekend zal worden. De
onzekerheid daarover is groter ge
worden.
ven van Fiat, mits de regio van Tu
rijn.
Fiat heeft voorts van de bonden toe
stemming gekregen om gelet op de
teruglopende autoverkopen werk
nemers tfjdelijk naar huis te sturen.
In de nu tot stand gekomen principe
overeenkomst zijn Fiat en de bonden
het eens geworden over het tussen nu
en medio 1983 op non-actief kunnen
stellen van zo'n 23.000 werknemers.
Zou na twee Jaar blijken, dat van de
tijdelijk zonder werk zijnde werkne
mers van Fiat ongeveer 5 èt 6000 defi
nitief moeten worden ontslagen, dan
verplicht de Italiaanse regering zich
ervoor te zorgen dat deze mensen
elders werk krijgen. Van de werkne
mers die inmiddels al naar huis zijn
gestuurd, zullen ouderen en arbeiders
met grote gezinnen weer aan de slag
kunnen. Hun plaatsen zullen door
anderen worden ingenomen.
Eind vorig jaar werd in verband met de prijsstijging van
sterke drank van ongeveer drie gulden per liter, door de
consument op ruime schaal op voorraad gekocht.
Van onze redactie economie
HILLEGOM De suggestie van
uit de Tweede Kamer aan de rege
ring om de accijns te verhogen,
heeft verontrusting teweeg ge
bracht bij de handel in sterke
drank.
In een telegram aan premier Van
Agt hebben het Bedrijfschap
voor de Detailhandel in Alcohol
houdende Dranken, de Verenigde
Nederlandse Slijters en de Vere
niging van Grootwinkelbedrij
ven in Alcoholhoudende en Alco
holvrije Dranken ernstig veront
rusting over een eventuele verho
ging van de accijns op gedistil
leerde dranken uitgesproken. De
drankenhandel vindt een verho
ging van de accijns op gedistil
leerd onaanvaardbaar, omdat de
accijnsverhoging van 1 januari
van dit jaar mede de oorzaak is
van een drastische daling van de
omzet. De organisaties schrijven
verder het er niet mee eens te zijn
dat hun bedrijfstak „keer op keer
gepakt wordt", waardoor de
„rek" er definitief uit is.
een buitendijkse werf aan de
Eems noodzakelijk.
Dit blijkt uit een tussenrapport dat
mr. B. W. Blesheuvel gisteren aan
werfdirecties en vakbonden heeft
voorgelegd, een buitendijkse werf
biedt mogelijkheden om aan de be
perking van de noordelijke kanalen
(maximale breedte 16 meter) te ont
komen. Met het oog op de scheeps-
bouwmarkt is dat nodig. Er ls steeds
met enige scepsis over een buiten
dijkse werf gepraat. Daarom gaf mi
nister Van Aardenne opdracht een
haalbaarheidsstudie te maken.
Volgens het nu gelanceerde tussen
rapport is een raparatie- en nieuw-
bouwwerf van 70 miljoen gulden Ga-
ter nog met een tweede fase uit te
breiden) zeker haalbaar. Onder ideale
omstandigheden zou zelfs zonder fi
nanciële hulpmiddelen (zoals ver
strekking van achtergestelde lenin
gen en dergelijke) kunnen worden
gewerkt. Zijn de omstandigheden
minder ideaal dan zal de overheid wel
moeten bijspringen. Voorwaarde om
tot realisering te komen is wèl, dat
meerdere scheepswerven meedoen.
Dit bleek onlangs zeer problema
tisch. Het ging de scheepsbouw weer
wat beter en de werfdirecties haakten
daarom al van de herstructurerings
plannen, die ze als een aanslag op
hun vrijheid beschouwden. Mr. Bies
heuvel was zo verontwaardigd dat hij
besloot zijn opdracht terug te geven
aan de minister. Hij is daar later op
teruggekomen en inmiddels lijken
ook de werkgevers weer minder afwij
zend te zijn.
Zowel de werfdirecties als de vakbon
den moeten nu op korte termijn hun
oordeel geven. Voor het einde van dit
jaar dient er dan nog een eindrapport
op tafel te komen. Minister Van Aar
denne stuurde onlangs een brief aan
de Kamer met de mededeling dat de
buitendijkse werf op dit moment niet
aan de orde is. „Tegelijk schreef hij
echter dat er een haalbaarheidsstu
die liep. Een wat tegenstrijdige
brief", aldus gisteren een woordvoer
der van het CNV.
ABOED DHABI De Verenigde
Arabische Emiraten (VAE) hebben de
olieprijs verhoogd met twee dollar
per vat (159 liter). De maatregel geldt
met terugwerkende kracht per 1 au
gustus.
De VAE vragen nu tussen de 32,75 en
33,56 dollar, een prijs die overeen
komt met de Saoedische olieprijs.
Volgens het ministerie van olie heeft
de maatregel niets te maken met de
huidige situatie op de oliemarkt en is
de OPEC-beslisslng, om de prijzen
voor een tijd te bevriezen, niet door
broken.
In september verhoogde Saoedi-Ara-
bië zijn olieprijs tot dertig dollar. De
overige OPEC-landen zegden toen
toe hun prijs voorlopig niet te ver
hogen.
Oi crsMltfioi bilmirt ii/i inl Jt categorie hen/cscbil. Dat zit zo:
de Nationale Strippenkaart is een landelijk bus- en tramkaartje. U kunt er
overal in Nederland mee terecht. Als u bijvoorbeeld van bulten de stad komt
dan hoeft u in de stad geen ander kaartje te kopen* En als u met pakweg de
NZH reist, dan stapt u zo over op Centraal Nederland. De strippenkaart is
verkrijgbaar in vier versies: als 15-strippenkaart, vol- en reductietarief, als
10-strippenkaart en als 6-stnppenkaart. De 15-strippenkaart kost f 5,35 en is
uitsliiittndin de voorverkoop verkrijgbaar. De 6- en 10-strippenkaart kosten
respectievelijk f 2,85 en f 4,75 en zijn alleen op het
voertuig te koop. Let wekcen kaartje kost nu dus
minimaal f 2,85, maar dat is altijd nog voordeliger
dan de prijs die u betaalde voor drie enkeltjes van
één zone.
Den H.ug kent een bijzondere regeling.
/Vlet de Strippenkaart kom je overa/.
Openbaar Vervoer, Postbus 55,2501CB Den Haag.
