Coalitie raakte vooral van binnenuit in verval
[ilieuheffingen
(veren ruim
lén miljard op
a
Scholten wil VN-onderzoek ontduiking olieboycot Rhodesië
>uchinger over kabinetsformatie 1925-1929
I
1 r
(er jongeren
ar huizen
bewaring
Verontruste leden
PvdA willen ander
beleid in Rijnmond
Kalvermesters vragen om hulp
Van der Have trekt portemonnee open voor Natuur Fonds
Oud-redacteur
Jan Snoep overleden
Toenemend aantal
sterilisaties
Matroos verdronken
DAG 16 OKTOBER 1980
TROUW/KWARTET
H 19
pr P.L van Enk
,CHU. KVP en ARP zichzelf, de één na de ander, hebben opgeheven in een finale poging om
>r bundeling van krachten, de leegloop van hun gelederen te keren, kan het geen kwaad om
r eens om te zien naar een vroeger verbond dat deze drie hoofdbestanddelen van het
Énwoordige CDA vele Jaren geleden heeft verenigd: de „coalitie" die tot een elndweegs ln
i eeuw haar stempel op het staatsbestuur heeft gedrukt. De meditatie die ln deze weken
send Is kan voor een belangrijk deel haar stof ontlenen aan de studieuze arbeid van dr. O.
jhlngcr van wiens trilogie „Colijn en het einde van de Coalitie" deel n „De geschiedenis van
kabinetsformaties 1925-1929" onlangs ls verschenen.
maar met de deur ln huls te
hl er blijkt uit dat het verval van
verbond als dat tussen de (toen
BK Staatspartij. ARP en CHU
slechts en zeils niet ln de eerste
Kq,. ts aan oorzaken van buitenaf (se-
ilsatle van de samenleving, trou-
osheld van de kiezers) behoeft te
|en toegeschreven. Bedreigender
- üjn de gevaren van binnenuit:
Hgcloof. onderling wantrouwen,
pénheid en toen al vrees
de „achterban".
ens de lange mars naar het CDA
wij ermee vertrouwd geworden
„eenheid van uitgangspunt, pro-
una en beleid" onmisbaar zijn
de vorming van een hecht ver-
i, Welnu. Puchlngers deel II laat
hoezeer het daaraan heeft ont-
en ln de voor de coalitie cruciale
i "25-"29. Eenheid van ultgangs-
-de „wortel des geloofs" was
dsschien wel, min of meer, een
van programma was er soms wel
r op doorslaggevende momenten
en eenheid van beleid was zeer
te zoeken.
icht van Kersten
centrale moment in het verhaal
Puchlnger ls uiteraard de Nacht
80P-fractleleider ds Kersten
november 1925 wiens befaamde
mdement tegen het Nederlandse
jtotichap bij het Vaticaan een
uit zou maken aan het eerste kabl-
Coüjrv. dat pas sinds Juli van
elldt Jaar aan de macht was. Het
ruime meerderheid aan-
let was mee-ondertekend
jllffractleleden die de „wortel
i" ln de grond lieten zitten
gehoorzaam toegaven aan
het antl-paplstlsche sentiment dat ln
de kring van hun kiezers broeide.
Verder snelde de linkerzijde ds. Ker
sten te hulp: hoewel zelf geenszins
principieel tegen het voortbestaan
van het Gezantschap bU de Paus. had
het tijdig begrepen dat de RKSP er
een katholieke ere- en halszaak van
wenste te maken en liet het zich de
kans niet ontgaan, met de gehate
coalitie af te rekenen.
De crisis die aldus ontstond gaf de
coalitie de gelegenheid, gedurende
een reeks van Jaren bij te komen van
de .sukkelpartij" (P. J. Oud. ..Het
Jongste verleden") waarin zij al zo
lang had voortgestrompeld. Pas ln
1937 zou er weer een echt coalitieka
binet, het laatste, worden gevormd.
De staat van onmacht waartoe de
rechtse samenwerking ln 1925 was
vervallen, werd na een martelgang
van vier maanden formeren bezegeld
met de vorming van het extra-parle
mentaire kabinet-De Geer dat op zijn
beurt ln 1929 door een extra-parle
mentair kabinet, dat van Ruijs de
Beerenbrouck zou worden opgevold.
Geniepigheid
Puchlngers werk zet ln met een In
drukwekkende Inleiding ln de betrek
kingen tussen de Nederlandse staat
en het Vaticaan van het einde van de
achttiende eeuw af. Een conclusie die
zich daaruit opdringt ls dat de politie
ke leiders van katholiek Nederland
veel moeite hebben gedaan om anti
roomse sentimenten die bij hun
landgenoten leefden te ontzien
zelfs tot na de perikelen rondom het
gezantschap bij het Vaticaan toe en
desnoods dwars tegen het drijven van
Curieleden ln die Uchtvaardlglljk
meenden dat de porseleinkast van
het protestantisme der lage landen,
wel een rooms-trlomfallstisch stootje'
velen kon. Als het gezantschap bij de
paus ln die dagen zijn diensten heeft
bewezen, dan was het wel om de R.K.
Kerk ertoe te brengen zich althans ln
Nederland niet roomser dan de paus
te willen voordoen.
Daartegenover staat echter dat mrg.
Nolens, leider van de RKSP zich toen
het erop aankwam, niet heeft ontzien
de buit van het Vaticaanse gezant
schap met een genieplgheldje binnen
te halen. Dit gezantschap werd ten
tijde van de oorlogsomstandigheden
van 1915 Ingesteld om de Nederland
se regering niet onkundig te laten van
de pauselijke vredesinitiatieven. De
CHU werd daarbij gepaald met de
belofte dat het maar voor tijdelijk
was en dat hier geen principiële be
slissing was genomen. Maar toen la
ter de tijdelijke ln een definitieve
post werd omgezet kreeg de CHU te
horen dat zij nu niet moest dwarslig
gen omdat zU destijds. In 1915. toch
met het principe had Ingestemd!
De Savomln Lohman „die tegen
het eind van zijn leven steeds anti-
paplstischer werd" voelde zich be
drogen. was woedend. Puchlnger laat
het trekken van conclusies graag
over aan de „eigen creativiteit" van
zijn lezers, maar hier waagt hij het er
toch op, een ferm oordeel te vellen:
„Het is te betreuren dat Nolens ln
1920 geen contact met Lohman heeft
gezocht over de voorbereiding van de
omzetting van het tijdelijke gezant
schap bij het Vaticaan ln een defini
tieve post". Nu. die zit!
Op straat
Boeiend af en toe spannend ls het
verhaal dat Puchlnger doet van de
formaties 1925-*26 en 1929 die tot ln
de kleinste sfeerlijkste bijzonderhe
den worden gevolgd. De schrijver put
niet slechts uit de officiële archieven,
maar ook uit persoonlijke getuigenis
sen van de hoofdrolspelers die hun
Indrukken ln aantekeningen en uit
voerige briefwisselingen met elkaar
en met vrienden en familieleden heb-
Ds Gerrit Hendrik Kersten
(1882-1948).
ben vastgelegd. Het was een kleine
wereld van waaruit het land werd
bestierd. De heren schreven elkaar
niet alleen, zij kwamen elkaar ook
vaak genoeg ln Den Haag op straat
tegen. Puchlnger, die een delicaat
oog voor het detail heeft, noteert alles
getrouw. Uit zijn verslag een kleine
greep: Ruijs ontmoet 20 Januari 1926
CH-formateur De Visser op straat,
„nog steeds op zoek naar ministers";
Nolens ziet 5 Januari De Geer ln de
tram; Nolens en Colijn wandelen
tweede kerstdag 1925 op de Pier ln
Schevenlngen; Ruijs komt 23 Januari
op de hoek van de Parkstraat en de
Maurltskade formateur Van Limburg
en de Vicepresldent van de Raad van
State graaf Van Lynden van Sanden-
burg tegen; later als hij, Ruijs, zelf
formateur ls, doet hij op dezelfde plek
minister Donner van diens fiets af
stappen.
Een gesloten wereld was het ook.
waarin pers en publiek geen blik werd
gegund. Tijdens de formatie "25-"26
bij voorbeeld hebben de Journalisten
en hun lezers het vrijwel alleen moe
ten doen met de bekende mededelin
gen van het kabinet van de Koningin
over opdrachten aan formateurs.
Maar van het zwoegen en tobben
daartussendoor komen zij weinig of
niets te weten. Twee formateurs, De
Visser (cJl) en Van Limburg (vrijzin
nig-democraat) die weken hebben ge
sloofd met geen ander resultaat dan
dat zij met hun partij gebrouilleerd
geraken, reizen na hun respectievelij
ke mislukking naar het buitenland af
zonder ook maar een woord ter ver
heldering te hebben gepubliceerd.
Twee keer komen wij ln Puchlngers
studie een journalist tegen. De eerste
ls Vaz Dlas, houder van een befaamd
persbureau ln Den Haag. Hij waagt
het er een keer op, een formateur te
bellen, maar wordt met een dooddoe-
nertje afgescheept De tweede ls de
hoofdredacteur van De Tijd, dr. J. H.
J. M. Witlox, de vertrouweling van
enkele katholieke politici. Hij werd
op de hoogte gehouden, maar steeds
„strikt vertrouwelijk"; niets van wat
hij wist kwam onder de ogen van
„onbevoegden."
Al te menselijk
Puchlngers relaas geeft ook het men
selijke, soms al te menselijke, van
zijn figuren de volle maat Colijn zelf,
hoofdpersoon van de trilogie, „de hor-
tige" zoals Nolens hem ln zijn aante
keningen neerzet, wekt niet steeds
onverdeelde bewondering. Over zijn
verdiensten bestaat geen twijfel, ze
ker niet bij Colijn zelf. Steeds loopt
hij rond met ht Idee dat hij, na dien
sten die hij aan het vaderland heeft
bewezen, op een of andere wijze be
loond moet worden.
Na de val van zijn kabinet hoopt
Colijn heimelijk dat het formatie-ge-
martel ln het slop zal geraken en dat
er te Inde Lijk geen andere oplossing
mogelijk zal blijken dan een konin
klijke weigering van de ontslagaan
vrage van zijn kabinet. Dan zal hij
Immers kunnen doorregeren! Maar
als blijkt dat die hoop IJdel ls en dat
formateur De Geer dreigt te gaan
slagen, poogt Colijn ln te grijpen: hij
probeert de formateur een stok tus
sen de benen te steken door een sleu
tel-kandidaat voor diens toekomstige
kabinet ertoe te bewegen, zich alsnog
terug te trekken. Deze kandidaat-mi
nister doorziet de toeleg en weigert
het spelletje mee te spelen. Colijn
ontsteekt ln woede. Enkele Jaren la
ter schuift hij, zonder van enige scru
pule te doen blijken, ten eigen bate
de oude Heemskerk als AR-fractlelel-
der opzij een streek die hij later
tegenover nabestaanden van Heems
kerk met een smoesje zal rechtvaar
digen.
Treffend ls wat de wijze, innlg-vrome
Idenburg ten tijde van het conflict
Colijn-Heemskerk aantekent Inzake
het leiderschap van de ARP: „Het ls
de kracht van onze partij, maar het
kan een element van zwakheid wor
den. De opvattingen van het .leider
schap' zijn bij onze menschen min of
meer Oud-testamentisch. Mozes was
de van God aan Israël gegeven leider.
Zoo geeft Hij ook ln onzen tijd lei
ders, wat niet onjuist ls maar de
parallel moet niet te ver worden door
getrokken" een woord dat op me
nig later moment ln de geschiedenis
van de ARP van toepassing had kun
nen worden gebracht.
y «"in é.n i -y
A
Aantekening van Colijn over De Geus' heimelijke manoeuvres in
zijn formatie-opdracht.
Maar goed Colijn stond nog aan
het begin van een tijdperk ln de Ne
derlandse staatkundige geschiedenis
dat zijn stempel zou gaan dragen.
Mgr Nolens, een andere staatsman
wiens woord wet was geweest op me
nig moment, was al op het eind van
zijn levensweg gekomen. In 1931 lag
hij op zijn sterfbed en, naar één djner
getrouwen getuigde, hij berustte vol
komen: „Wat ls nu alles toch klein en
onbeteekenend, waar ik mij enkele
jaren geleden ngo zoo druk over
maakte, toen lk het als hoogst be
langrijk beschouwde".
Dr G. Puchlnger: „Colijn en het
einde van de Coalitie" deel II (De
geschiedenis van de kabinetsforma
ties 1925-1929) Uitg. Kok. Omvang
712 pag. Prijs 185,—
AO (ANP) De mllieuhef-
de verschillende overheden
laar zullen Innen belopen ln
i bedrag van ruim een mil-
(jflen. Het leeuwedeel hiervan
•en) komt voor rekening van
verontreinigingsheffing, die
len rechtstreeks betalen aan
(enten, hoogheemraad- en
tappen en dergelijke. De
fpote heffing ls dezelfde, maar
- de rijkswateren: 162 mil-
|WJkt uit de antwoorden die ml-
jgjaar (milieuhygiëne) heeft
de bijna 250 vragen die de
Kamer hem heeft gesteld
Ht milieu-begroting. De heffln-
|*oor luchtverontreiniging, ge
nder en chemisch afval leveren
nvolgens 92,8, 37.8 en 12,6
gulden op. De totale hefflnge-
:st komt hierdoor uit op
12 miljoen uit.
:t«r vindt dat het EO-milleu-
vel degelijk doorwerkt in het
beleid. Hij wijst daarbij
tdgekomen kwaliteitseisen
-Tvlaktewater en de produk-
drinkwater. Bij luchtveront-
gaat het om regels Inzake
•xyde ln de lucht en om ver-
ig door zwevende deeltjes
IHAAO (ANP) Steeds vaker
ptn minderjarigen een preven-
Techtenls door in een huls van
fag ln plaats van ln een voor
ïtieve hechtenis bestemd op-
(huls. Oorzaken: te weinig op-
fcuben en een specifiek plaat-
Weid van de gerechtelijke au-
batsten lijken geneigd vooral
"delinquenten een korte, scher-
raffing ln een huls van bewa-
geven en ze dan te laten gaan.
concludeert het Wetenschappe-
*n Documentatie Centrum van
ministerie van Justitie ln een on-
Wc waarom de projectgroep
Werjarigen ln hulzen van bewa-
neelt gevraagd.
(stof). BIJ de chemie ls de verpakking
van gevaarlijke stoffen aan regels on
derhevig geworden.
In het kader van de wetgeving voor
de produktie van vervuilende zaken
noemt Olnjaar als EO-resultaat re
gels op het gebied van uitlaatgassen
van auto's. Hij vindt overigens wel
dat de gemeenschap erg langzaam
vordert op dit gebied, zowel wat be
treft de uitlaatgassen van auto's, als
wat betreft de herrie die deze voertui
gen veroorzaken. Hij ls bang dat Eu
ropa daardoor een achterstand op
loopt vergeleken met de Verenigde
Staten en Japan. De Internationale
Rijncommissie (IRC) bereidt een aan
tal mogelijke oplossingen voor. die
een einde kunnen maken aan het
zoutprobleem in de Rijn. In decem
ber zal dit lijstje gereed zijn. aldus
Ginjaar. De IRC ls de organisatie van
Rljnoeverstaten die zich zorgen ma
ken over het beheer van de rivier.
Deze wordt vervuild door vooral
Frans zoutafval uit de kalimijnen in
de Elzas en ook door Duits chemisch
afval.
Van een onzer verslaggevers
ROTTERDAM Een groep veront
ruste PvdA'ers ln het gewest Rotter
dam vindt dat het economische be
leid ln het Rijnmond-gebied op de
helling moet. Allerlei ontwikkelingen
worden nu doorgezet ln dit gebied
met als argument dat de Rotterdam
se regio nu eenmaal een trekpaard
functie vervult voor de nationale eco
nomie. aldus de groep van zestien
„dissidenten". Het economisch beleid
moet naar hun mening afgestemd
worden op het belang van de stad of
de regio en niet (meer) op het nationa
le belang.
Het Rotterdamse gemeentebestuur
(dat geheel uit PvdA'ers bestaat)
krijgt flinke kritiek ln de nota die de
zestien gisteren hebben gepresen
teerd. .Het gemeentebestuur handelt
ln strijd met het partijprogramma.
Te vaak geven kapitalistische argu
menten de doorslag ln het sociaal-
economisch beleid", aldus de zestien
PvdA'ers.
VAn een onzer verslaggevers
ROTTERDAM De Rotterdamse
wethouder Wim van der Have heeft
woensdag aan de Westblaak 16
(naast Cinerama) de tweede Panda-'
boutique van het Wereld Natuur
Fonds Nederland ln gebruik ge
steld.
In deze winkel worden tal van arti
kelen, variërend van handdoeken,
shirts en speelgoed tot vulpennen,
sieraden en kunstwerken met het
panda-embleem van het WNF tegen
•(gangbare) prijzen verkocht.
De opbrengst wordt gebruikt voor
de financiering van natuurbescher
mingsprojecten van het WNF. De
winkel zal van maandag tot en met
donderdag van 10 tot 16 uur geo
pend zijn. De boutique wordt door
vrijwilligers bemand.
Met uitzondering van een klein win
keltje ln Amsterdam had de ver
koop van panda-artikelen tot dus
ver uitsluitend plaats vanuit de
hulskamer van WNF-leden aan
.•vrienden en kennissen. In Neder
land zijn er 110 van dergelijke ver
kooppunten. De ruimte voor de
'boutique ls gratis beschikbaar ge
steld door Roelofs Assuradeuren,
)die het voormalige ziekenfondsge
bouw aan de Westblaak in gebruik
hebben genomen.
De directie van de verzekerings
maatschappij heeft de ruimte
woensdag officieel aan de heer J. D.
Backer, voorzitter van het WNF-
Nederland, overgedragen. Wethou
der Van der Have was de eerste die
z'n portemonnee opentrok om zich
één van de producten van de WNF-
winkel aan te schaffen.
Op de foto: Van der Have (links)
bekijkt met de voorzitter van het
WNF zijn aankoop.
DEN HAAG Het landbouw-
schap wil, dat de overheid zo
snel mogelijk maatregelen
treft voor de kalvermesters,
die door de haperende uitvoer
van kalfsvlees ln ernstige pro
blemen zijn geraakt.
In een brief aan minister Braks
(Landbouw) wordt gesproken van een
noodsituatie, waarin maatregelen ge
nomen moeten worden wil het niet op
grote schaal tot bedrijfssluitingen
komen.
Eén van de maatregelen die worden
aanbevolen ls een interventierege
ling. Hiermee zou het mogelijk zijn
tijdelijk een hoeveelheid kalfsvlees
Van een onzer verslaggevers
ROTTERDAM Op 89-Jarige leef
tijd ls woensdagmorgen vroeg de heer
Jan Snoep, bij leven redacteur van
dagblad De Rotterdammer, (nu
Trouw-Kwartet), overleden.
De heer Snoep ls achtendertig Jaar
aan de redactie van deze krant ver
bonden geweest. Hij trad in het Jaar
1918 in dienst en ln de middag van 31
december 1956 nam hij wegens het
bereiken van de pensioengerechtigde
leeftijd afscheid. Ter gelegenheid van
dit afscheid werd een speciale krant
vervaardigd, waarbij kunstredacteur
Herman Steggerda een gedicht op
het leven van de scheldende redac
teur schreef.
De krant was altijd zijn lust en leven
en vooral de periode, dat hij werd
toegevoegd aan de redactie, die het
zondagsblad van De Rotterdammer
maakte, betekede een gelukkig tijd
perk voor hem.
Zaterdagmorgen wordt de overledene
op de begraafplaats Crooswijk in
Rotterdam ter aarde besteld. Daar
aan vooraf wordt om half tien ln
Rustenburg een rouwdienst ge
houden.
(gedacht wordt aan zo'n duizend ton
per week) uit de markt te nemen. Het
landbouwschap denkt aan een Inter
ventie gedurende tien weken en een
prijs van 4,50 per kilo. Een dergelij
ke maatregel zou de overheid naar
schatting 25 miljoen gulden gaan
kosten.
Van een onzer verslaggevers
UTRECHT Het aantal sterilisaties
bij mannen en vrouwen blijft nog
steeds stijgen. Sinds 1971 zijn ruim
dertigduizend mannen gesteriliseerd,
hetgeen neerkomt op 4 procent van
de totale mannelijke bevolking.
Dit blijkt uit het jaarverslag over een
landelijk netwerk van huisartsprak
tijken. De deelnemende huisartsen
rapporteren wekelijks over bepaalde
ziekten en gebeurtenissen. Omdat
hun patiënten samen een representa
tieve afspiegeling van de Nederland
se bevolking vormen, kunnen aan de
hand van hun gegevens berekeningen
worden gemaakt voor heel Neder
land.
Na 1973 is bij 265.000 vrouwen een
sterilisatie verricht, wat neerkomt op
bijna 4 procent van de gehele vrouwe
lijke bevolking. Is bij mannen de stij
ging in steden en verstedelijkte ge
bieden het grootst, bij vrouwen ls dat
juist op het platteland het geval. De
meeste sterilisaties (bij mannen en
vrouwen) kwamen voor ln de leef
tijdsgroep van 35 tot 45 jaar.
ROTTERDAM Uit de Rotterdam
se Botlek-haven ls het stoffelijk over
schot opgehaald van de 19-jarige In
diase matroos P. Kapur. De zeeman
werd sinds 4 oktober vermist. Zijn
schip lag toen afgemeerd in de Bot
lek. De politie vermoedt dat de man
op die dag te water is geraakt en
verdronken.
'115 in 1977 veroordeelde mln-
Wgen was elf procent voorlopig
Khtenis geweest. Voor zestig pro-
auurde deze hechtenis korter
een maand, dertig procent zat
Preventieve hechtenis van een tot
toaanden uit. De gemiddelde
van de voorlopige hechtenis in
nuis van bewaring was 28 dagen,
en opvangtehuis 38 dagen.
N&rigen zonder vaste woon- of
"J'Plaats. werklozen en buiten-
ere lopen een grotere kans pre-
te worden gehecht. Van de
entlef gehechten bleek 55 pro-
in 6611 huls van bewarin8 terecht
w gekomen, veertig procent in
"Pvangtehuis en vijf procent ln
Politiebureau.
Visserijnieuws
IJMUIDEN 15'10 280 kg long. 6 kisten tarbot en
gnet, 268 lusten kabeljauw, 767 kisten wijting. 241
kisten schol. 141 kisten schar. 6 kisten makreel. 53
kisten diverse
Prijzen per kilogram tarbot 2240-22. gr tong 1974,
gT m tong I960, kl. m. long 22.21-22.18 long I
21.50-20.SK tong II 17,50 zalm 23.20
Per 40 Hbgram tarbot 529-432, griet 459-329,
KABELJAUW I 150. kabeljauw II 222-166. kabel
jauw 11172-134, kabeljauw IV 150-134, kabeljauw
IV 122-175. makreel II 66-41, poortjes 60-57. schol I
124. schol II 142-136, schol III 132 75. schol IV 70-
50. wljung III57-34. r. poon II172-64. horstmakreel
100-76. schar 72-33. Vtrl 16. haal 112-92
Urk 141 3n 271 3 500. Urk 141 en 218 1 600. ürk 128
en 228 2000. Urk 17,48 4000. Urk 124,129 1 500, Urk
134 5000. Urk 135 en 145 1 600. Urk 205 7 100. Urk
234 en 233 10 600, Volendam 19 5.500. Volendam 20
870. V 77 3 800. Wlerlngen 71 11 600. Yrseke 25
2 600, IJ muiden 1.900. IJmulden 2 1000. IJmulden
3 2 100. IJmulden 14 1.200. IJmulden 18 1.800,
IJmulden 19 1.100, IJmulden 27 1.600.
Van onze Haagse redactie
DEN HAAG Het CDA-Kamerlid mr. J. N. Scholten wil dat de Verenigde Naties een
onderzoek instellen naar de ontduiking in de afgelopen jaren van het VN-olie-embargo tegen
het voormalige Hhodesié (nu Zimbabwe).
Scholten deed deze suggestie dezer
dagen in New York in een toespraak
voor de speciale VN-commlssie tegen
de apartheid. De commissie heeft de
ze mogelijkheid nu in onderzoek.
Volgens Scholten ls het belangrijk te
leren van de fouten die bij de olieboy
cot tegen Rhodesië zijn gemaakt,
voor het geval de VN een olieboycot
tegen Zuld-Afrlka zouden afkondi
gen. Nu de macht ln Rhodesië in
handen is overgegaan van de zwarte
leider Mugabe, zou een VN-onderzoek
(als vervolg op onderzoeken in Enge
land, Nederland en de Verenigde Sta
ten) veel meer zin hebben. Volgens
Scholten Is premier Mugabe van Zim
babwe bereid alle medewerking te
geven om uit te zoeken hoe het regi
me van Ian Smith ln staat ls geweest
Jarenlang olie te krijgen ondanks de
VN-blokkade.
Mr. Scholten blijft er voorstander van
dat Nederland, ondanks het gebrek
aan internationale steun, eenzijdig
een olieboycot tegen Zuid-Afrika zou
instellen. „Maar", zo zei hij gisteren
desgevraagd, „het heeft voorlopig
geen zin hierover opnieuw met de
regering te botsen. We hebben de
zaak in juni (toen het onwillige kabi
net er haast over viel) verloren, we
moeten nu eerst naar wegen zoeken
om Internationaal toch meer steun
voor de boycot te krijgen. Een be
langrijke Invloed zal daarbij het ver
loop hebben van de onderhandelin
gen over de zelfstandigheid van Na
mibië, Zuid-West-Afrika, dat nog
steeds door Zuid-Afrika wordt be
heerst. Lopen die in de komende we
ken mis, dan zou het klimaat interna
tionaal voor dwangmaatregelen te
gen Zuid-Afrika veel gunstiger kun
nen worden", aldus mr. Scholten.
Aanvulling
Hij ziet eventuele gezamenlijke ac
ties van de Noordse landen en Neder
land tegen Zuid-Afrika (waaraan mi
nister Van der Klaauw momenteel
werkt) nadrukkelijk niet als alterna
tief voor een olieboycot, maar als een
aanvulling. Volgens hem is dat ook
het standpunt van de meerderheid
van de CDA-Tweede Kamerfractie.
Om de internationale meningsvor
ming verder te beïnvloeden is Schol
ten samen met de Kamerleden Ter
Beek (PvdA) en Brinkhorst (D'66) be
trokken bij de organisatie van een
speciaal congres in januari, over de
olieboycot, voor West-Europese par
lementariërs. Vooruitlopend daarop
zullen CDA en PvdA respectievelijk
met de Belgische en Skandinavische
zusterpartijen nader contact hebben
over het Zuid-Afrika beleid.