De oude Jordaan bij
Nooys Volkstheater
I
Psychologisch^
portretten
Palmer weinig
verrassend
tflM
Veelzijdige projecten
over vier componisten
Ronde Ka van Herman Bouber
Oskar Kokoschka herdacht
Duo Van Immerseel doekjes 81 g
en Schroder nog
niet ingespeeld
En dan nog
I
SSBSTBSSfa-i
WOENSDAG 15 OKTOBER 1980
KUNST/RADIO/TELEVISIE
TROUW/KWARTET
=5 VW
door André Rutten
ALKMAAR Maandag
avond is in de één jaar jonge
schouwburg De Vest in Alk
maar de première gegeven
Van een heropvoering van
„Ronde Ka", een volksschets
uit de jaren dertig van Her
man Bouber, Louis Davids en
Margie Morris, drie grote na
men uit het Amsterdamse
Theater van tussen de twee
wereldoorlogen, dat zijn grote
inspiratiebron vond in de
volkshumor van de Amster
damse Jordaan.
Herman Bouber heeft met zijn eigen
gezelschap Het Volkstoneel enkele
jaren gespeeld m het Rozentheater
aan de Rozengracht, waar nu Micke-
ry thuis is. Daar heeft Bouber ook
zijn eerste eigen stuk opgevoerd,
„Mooie Neel", zijn grote successen als
„De Jantjes". „Zeemansvrouwen",
„De Jordaan", „Het kind van de
buurvrouw" in de Plantage Schouw
burg, die ook een trekpleister werd
voor de uitgaande burgerij van die
tijd. Zijn gezelschap heeft daar van
1918 tot 1938 gespeeld.
Na de laatste oorlog heeft Beppie
Nooy, wier vader Jan Nooy enige tijd
Boubers compagnon is geweest, dat
soort toneel opnieuw tot leven probe
ren te brengen. Haar grote succes was
„Rooie Sien" van de in zijn tijd ook
zeer populaire acteur Marius Spree.
Maar zij trok ook publiek met Heijer-
mans (Op hoop van zegen) en Bouber
(o.a. De Jantjes).
Na haar dood, vorig jaar zomer, droeg
het stichtingsbestuur van haar Am
sterdams Volkstoneel de artistieke
leiding op aan Jules Croiset, die in
een vijfjarenplan een ruimer repertoi-
rebeleid ontvouwde, beginnend met
Heijermans „Uitkomst", vorige week
in première gegaan, straks uitko
mend bij Bredero. De drie zoons van
Beppie Nooy, Ger en Marty Hinrichs
en Dick Nooy konden niet met die
koers instemmen en vormden een ei
gen „Nooy's Volkstheater" om de tra
ditie van hun moeder, zoals zij die
zien, voort te zetten.
In de voorstelling van Boubers „Ron
de Ka" zie je inderdaad duidelijk
haar signatuur. Die signatuur zit na
tuurlijk voor een belangrijk deel in de
decors van Marty Hinrichs, die ook in
haar tijd het toneelbeeld ontwierp,
maar evenzeer in de regie van Jan
Blaaser, die ook in het vroegere
volkstoneel thuis is, de daar gangba
re opstellingen en poses opnieuw toe
past. Waardoor de verschillende spe
lers ieder op hun beurt in spel en
door G. Kruis
Jordaantypes van Hanny Vree, Dick Rienstra, Carry Tefsen, achter hen
Jacqueline Sonnen en Lars Boom in Ronde Ka.
liedjes hun goede kansen krijgen
Carrie Tefsen in de titelrol, Hanny
Vree, Lucie Steyn, Loeki Knol. Mar
tin Brozius, Frans Vrolijk, Lars Boom
en anderen. Het stuk heet terecht een
volksschets. Het brengt een aantal
van het toneel bekende Jordaan-ty-
pen bij elkaar, met ieder een eigen
Koto Nico v.d. Stam.
geschiedenlsje met een lach en een
traan. Het eindigt heel optimistisch:
vier bruidsparen, en de kwaaie meid
in de gevangenis. Een eigen orkestje
begeleidt de vele liedjes, zodat je ook
van een volksmusical kunt spreken,
waarmee de volle premièrezaal zich
heel goed bleek te amuseren.
AMSTERDAM Amsterdams Ste
delijk herdenkt de in februari van dit
Jaar op 93-jarige leeftijd overleden
Oskar Kokoschka met een tentoon
stelling van hoofdzakelijk gra
fiek uit de jaren 1906-1973. Een keuze
uit een groot en indrukwekkend oeu
vre. Ik herinner me in dat verband
nog de expositie in de Rijksacademie
in Amsterdam tien jaar geleden, waar
meet dan 170 litho's te zien waren, die
Kokoschka nè zijn 75e jaar gemaakt
had. Hij werd daar destijds wel wat
snerend ten voorbeeld gesteld. Orga
nisator prof. N. J. van Wessem toen:
„Ik wil die knapen, die zo gauw moe
zijn, eens laten zien hoe zo'n ouwe
vent bezig is."
Een geweldenaar, wiens kunst twee
keer „entartet". ontaard, werd ver
klaard, de Weense pers gebruikte de
term al tn het begin van deze eeuw en
de Nazi's deden het in 1937 nog eens
dunnetjes over. En eigenlijk alleen
maar omdat het Kokoschka om de
nergens
om wond.
door Stan Rijven
Robert Palmer
(foto Lex v»n Rossen)
AMSTERDAM Hoewel Robert
Palmer al sinds 1974 zich als solo
artiest manifesteert, kan hij pas de
laatste jaren rekenen op succes bij
een groot publiek. Zijn huidige toer-
nee, de derde in successie, is uitge
breider dan ooit. Maandagavond
bracht hij in Carré een optreden dat
op enkele momenten na weinig ver
rassing bood. Hoewel hij zich liet be
geleiden door een hecht spelende
band en zelf goed op dreef was, bleef
het concert steken in gebrek aan
overtuigingskracht. De doorbraak
die deze Engelse zanger enkele jaren
geleden maakte was vooral te danken
aan de hitsingels van de goedverko-
pende albums Double fun en Secrets.
Onlangs werd daar Clues aan toege-
Van onze kunstredactie
AMSTERDAM Met groots opgezette veelzijdige projecten
rondom de componisten Max Reger, Franz Liszt, Olivier
Messiaen en Krysztof Penderecki vragen enkele orkesten en
ensembles de komende weken opvallend aandacht. Het twee
daags Franz Liszt Festival in Utrecht (aanstaande vrijdag
avond in de Nicolaikerk en zondagavond in Muziekcentrum
Vredenburg) springt er extra uit omdat het is opgezet door de
pas één jaar oude Stichting Nederlandse Liszt Kring, die
streeft naar de erkenning van LiSzts werk in ons land.
Bij monde van Koos Groen meldt de ..Mr. J. A. H. Baron Van Zuylen van
stichting dat de huidige generaties
fris tegenover de romantiek en Liszt
kunnen staan, onbelast met achter
haalde vooroordelen jegens deze dui
velskunstenaar in priesterkleren, te
vens schoonvader van Wagner. In ons
land kan de pianist Reinbert de
Leeuw worden genoemd als pleitbe
zorger (men denke aan de bijzonder
geslaagde lp met pianomuziek uit
Liszts laatste levensjaren): hij be
vindt zich dan ook onder de uitvoe
rende musici tijdens dit festival.
De ploeg die de Liszt-stichting bijeen
heeft gebracht maakt dit festival op
zich al belangwekkend: de pianisten
Ronald Brautigam, Al win Bar, Mar
tij n van de Hoek, Daniel Wayenberg;
Lucia Meeuwsen en Lieuwe Visser
vocalisten. Vera Beths viool, Bernard
Bartelink orgel en het Collegium mu-
sicum amstelodamense onder leiding
van Kees de Wijs voor diverse koor
werken
Op beide avonden, zo valt uit het
voorbeeldig samengestelde en zeer
uitgebreide programma te lezen, wor
den hier zelden of nooit uitgevoerde
stukken ten gehore gebracht. Nou is
Liszt (1811-1886) een bodemloze put,
want hij liet zo'n 1300 composities na,
waarvan de helft voor piano. „65 com
posities zijn nimmer gepubliceerd.
Dat is bijna 100 jaar na zijn dood een
grof schandaal", schrijft Koos Groen
met heilige verontwaardiging, waar
uit een grote liefde voor de Hongaar
se grootmeester spreekt. Wie meer wil
weten over de Nederlandse Liszt
Kring: het secretariaat is in Utrecht,
Mgr. Van de Weteringstraat 29, tel.
030-310888.
Nijevelt leidt het Residentie Orkest
in een Regerprogramma." Dat was in
1907, met „Max Reger aan het kla
vier". Ook in 1916 was Reger gast bij
het Haagse orkest en leidde hij de
eerste uitvoering van de Mozart-vari-
aties. Het is dan ook wellicht vanuit
nostalgische gevoelens, dat het Resi
dentie Orkest in de komende weken
vijf programma's gaat wijden aan het
tegenwoordig nog zelden uitgevoerde
oeuvre van deze componist die leefde
van 1873-1916. In deze serie komen
ook de componisten aan bod die hun
invloed op Reger hebben doen gel
den. zoals Wagner, Brahms, Bach,
Wolf, Chopin, Liszt en Debussy. De
reeds nu vrijwel uitverkochte concer
ten worden in de Nieuwe Kerk gege
ven op 18, 26, 29 oktober. 1 en 8
november, concerten met twee
pauzes.
Rondom Reger klinken op het eerste
concert aanstaande zaterdag o.l.v.
Michel Tabachnik: Isoldes Liebestod
van Wagner in een pianobewerking
van Liszt, de Tragische ouverture van
Brahms en Tod una Verklarung van
Strauss. Van Reger zelf de Variatio-
nen op een Beethoventhema, een
werk uit 1904, een periode waarin hij
compositorisch op het toppunt van
zijn kunnen staat, de Hiller-Variatio-
nen voor orkest, elf variaties en een
geweldige dubbelfuga op een thema
uit Hillers Singspiel „Der Arndte-
kranz". Hans Zender leidt het tweede
concert op zondagmiddag 26 oktober
met het aan uitvoerenden en toehoor
ders veel eisen stellende Strijksextet
op. 118 en de onder invloed van De
bussy staande Romantische Suite.
Op alle vijf concerten veel kamermu
ziek, naast het orgel bij Reger zeer
belangrijk.
den; de zingende zaag, vogelfluit of
stuk spoorrails boeien hem evenzeer
als bronnen van klank.
Onder zijn leiding klinken vervolgens
een instrumentale klaagzang voor de
figuur Adam uit zijn opera Het verlo
ren paradijs, een werk voor 42 strij
kers en slagwerkgroepen genaamd
Anaklasis (Penderecki raakte in 1960
hiermee op slag in het westen be
kend) en het concert voor viool en
orkest. Stukken uit diverse perioden
in Penderecki's leven, helaas niets
met koor of zangsolisten.
voegd. Luistert men al zijn platen in
volgorde af dan valt op hoe hij vele
stijlen op eigen wijze weet te verta
len. Funk, reggae, rock en sinds kort
synthetische new wave krijgen met
zijn negroïde stem een geheel eigen
lading. Ritme, perfectie en stijl zijn
daarin de sleutelwoorden. Die ele
menten waren in Carré weliswaar
aanwezig maar konden slechts bij
vlagen omgezet worden in warmte en
gedrevenheid. De drie toetsenpane-
len van Jack Waldman namen een
prominente plaats in. Gitarist Alan
Mansfield voegde daar af en toe nog
een extra synthesizer aan toe. Bassist
Christopher Bishop deed zijn werk,
net als slagwerker Michael Dawe die
dikwijls zwakke momenten in zijn
spel vertoonde. Palmer was deze keer
in snelle witte laarsjes en een wit t-
shirt met modieuze opdruk, gekleed.
Hij nam regelmatig de gitaar ter
hand alsof hij daarmee zijn onzeker
heid trachtte te camoufleren. Die ver
dween pas toen, na een valse start
met geluidsproblemen, Sneakin' Sal
ly de band goed op gang bracht. Voor
het overige zou hij vooral recent ma
teriaal brengen en slechts twee nieu
we nummers. Vlakheid overheerste.
Die verdween met erupties van sa
mengebalde spanning zoals in Bring
me Suspicion. Clues zat met zijn inge
bouwde metronoom, het constante
monotone ritme, eveneens die gela
denheid waarin Palmer het best kan
gedijen. Maybe it's you. maybe it's
me was een danige misser. Een paro
die op hard rock? Tegen het eind
kwam de band weer terug zodat Bad
case of loving you het publiek uit de
stoelen losweekte. De toegift hield de
zaal op de been want Stile Lives met
een aan Philip Glass refererend orgel
melodietje, was een overtuigende fi
nale.
door Louwrens Lange voort
AMSTERDAM Nu het beeld van
de barokmuziek in de laatste dertig
jaar grondig is bijgesteld, breiden
veel uitvoerende musici in de sector
„authentieke aanpak" hun repertoire
uit naar de Weense klassieken. Zo
begon de Nederlandse barokvlolist
Jaap Schroder samen met de Belg
Jos van Immerseel op een fortepiano
maandag in de Kleine Zaal van het
Concertgebouw in Amsterdam aan
een serie van drie concerten, waarin
ze een groot gedeelte van de Sonaten
voor piano en viool van Mozart ver
tolken.
Mozart is in. Op alle fronten vormen
zijn werken een gewild object van
studie en revisie. Harnoncourt werkt
aan het symfonische repertoire met
het Concertgebouworkest en voert de
opera's op in Zürich, Ton Koopman
heeft al gedetailleerde plannen voor
een „andere" Zauberflöte in het Hol
land Festival '82 en het Engelse or
kest Academy of Ancient Music
neemt de symfonieën op in de origi
nele bezettingen met weer Jaap
Schröder als concertmeester.
Voor de Sonaten, gespeeld op een
origineel instrumentarium, is zelfs de
Kleine Zaal nog groot en gaat veel
van het geluid verloren.
Schröder speelt Mozart zonder franje,
maar houdt zich vaak erg op de vlak
te. Een zekere saaiheid is hem dan
niet vreemd. Jos van Immerseel daar
entegen haalde uit de fortepiano
een door Hengst in 1978 gebouwd
instrument naar de principes van
Stein uit de 18de eeuw buitenge-
Kljk maar naar de portretten de
serie „Menschköpfe" die hij in 1910
voor „Der Sturm", de spreekbuis van
de toenmalige avant-garde, maakte,
'n Paar opdeze tentoonstelling: Yvet-
te Guilbert bijvoorbeeld. Herwart
Walden, de uitgever van „Der
Sturm", Gertrud Eysold en nog enke
le anderen.
Bij Kokoschka kun je nu eens zönder
overdrijving spreken van psychologi
sche portretten: hij ontleedde zijn
„slachtoffers", zoals hij ze zelf noem
de tot In de kleinst nuances. Zijn hele
leven bleef hij dergelijke portretten
maken, van Pablo Casals. Konrad
Adenauer, Paus Pius XII, Agatha
Christie of Golda Meir (met een litho
op de expositie)
Kokoschka begon alleen aan zo'n
portret als het model hem aansprak,
aanstond. „Ik kan iemand niet por-
Het Antiquariaat van Gendt had di
verse zeer dure stukken in de veiling
gebracht, waaronder een zestiende
eeuwse roman van de secretaris van
de Oostenrijkse keizer Maximiliaan
(geschatte waarde 80.000 gulden). De
ze boeken werden echter niet ver
kocht, wat volgens een woordvoerder
van het antiquariaat samenhangt
met de aarzelende conjunctuur.
Naar de directie van de Franse
rijksmusea maandag heeft bekendge
maakt, is de oud-conservator Rose
Valland, die tijdens de Duitse bezets
ting de verdwijning van talrijke
kunstschatten naar Duitsland wist te
voorkomen, vorige maand op 81-jari-
ge leeftijd overleden. 8inds 1932 was
woon gefraseerd en subtiel spel. Als zij verbonden aan het Jeu de Paume.
duo sloten Schröder en Van Immer
seel nog niet geheel aan, maar in de
volgende avonden, 3 november en 8
december, zullen zij meer naar el-
kaars visie zijn toegegroeid.
Zonder Rose Valland zouden tiendui-
zende kunstschatten, waaronder eni
ge belangrijke schilderijen uit het
Louvre, niet kunnen zijn teruggege
ven aan hun eigenaars.
Speciaal vandaag Zingende zaag
Dingen van de Dag laat
rechtstreeks het gesprek horen
dat minister Van Aardenne
heeft met zeven leden van de
actie „Dodewaard dicht". Zo
wordt voldaan aan de eis van
het landelijk overleg van de
actie. U ook nog wat te eisen?
Hilv. 2/14.30
Te vroeg groen licht van de
overheid voor wetenschappe
lijk onderzoek naar de erfe
lijkheid? Discussie in Ken
merk.
Ned. 2/19.33
Volgens een onderzoek
staat 98 procent van het volk
achter idee en doel van een
codicil, een bereidheidsver
klaring na de dood organen af
te staan voor transplantatie.
Veronica pakt het aan en dus
worden sportlieden ingescha
keld om meer codicildragers
te vinden.
Ned. 2/21.00
Van de Poolse componist Krzysztof
Penderecki (geboren 1933) is in Ne
derland dankzij het Rotterdams Phil-
harmonisch Orkest al heel wat uitge
voerd. Onder het motto „Penderecki
in Rotterdam komt hij twee weken
in de Maasstad werken aan het con
servatorium en bij het orkest. Als
bekendste van de naoorlogse Poolse
toondichters Baird, Serocki, Lutos-
lawski) staat zijn naam voor aanspre
kende onderwerpen (o.a. een klank-
dicht voor de slachtofers van Hirosji-
ma en grootste klankeffecten, ook al
wijst hij er met nadruk op nooit gein-
teresseerd te zijn geweest in klank op
zichzelf. „Een componist, wil hij com
ponist zijn, moet er een esthetisch
bevredigende vorm aan geven".
Of dat het geval is met zijn De natura
sonoris (Over de aard van de klank)
nr 2 zal iedereen zelf moeten uitma
ken op het eerse concert in de serie Z
in de Doelen op vrijdag 24 oktober (in
Den Haag als gast van het R.O. één
dag eerder.)
In zijn geluidsonderzoek treedt Pen
derecki gaarne buiten gebaande pa-
Bedelen
Alarm. De AVRO is boos op de
NCRV. Zondagmiddag werd die
omroep in het radio-programma
AVRO-Magazine de mantel uitge
veegd. Resultaat van een onder
deel in een televisieprogramma
van de zaterdagavond: Schrik
draad. Een nieuw programma, be
doeld om te prikkelen, dat ook
deed en verder opviel door teveel
gewilde rommeligheid in de pre
sentatie
AVRO boos, want Schrikdraad
plaatste kanttekeningen bij de ra
ge van gokken voor een goed doel.
Een wild groeiend onding. Gestart
door AVRO's Telebingo, eerder
dit jaar. Die serie uitzendingen,
waarbij de Olympische Spelen
voor gehandicapten tot goed doel
waren verheven. Een serie ook, die
ten onrechte niet werd gestopt
toen de beoogde gelden binnen
waren.
Logisch, volgens omroep-denken,
Telebingo was een succes. Hoge
kijkcijfers. Dus komt er een ver
volg: Telebingo 2. De goede doelen
daarvoor zijn al, hoewel met enige
moeite, bijeen gezocht. Geldge
brek genoeg bij schone wensen.
De opbrengst van de nieuwe serie
wordt zo hoog geschat, dat 5,2
miljoen gulden zal kunnen terug
vloeien naar de wederverkopers
van de bingokaarten. Een select
aantal bedrijven, dat bovendien
nog aardige en gratis promotie
erbij krijgt door de combinatie
televisie-goed doel.
Bij dit soort uitzendingen/onder
nemingen, mag maximaal veertig
procent van de inkomsten aan de
strijkstok blijven hangen. Dat
lukt. Als alle kosten afgetrokken
zijn, maken van het programma,
drukwerk, prijzengeld, douceurtje
voor wederverkopers, als dat alle
maal van de bruto opbrengst afge
trokken is, blijkt onderweg onge
veer éénderde aan de strijkstok te
zijn blijven hangen.
Schrikdraad vond dat uit, onder
meer aan de hand van een intern
AVRO-stuk. Gokken-show-goed
doel-kijkcijfers. Slecht voor het le
denbestand zullen de uitzendin
gen niet zijn. Conclusie: het goede
doel ten eigen bale aangewend.
AVRO-baas Siebe van der Zee
meende dat het pas aan het einde
van de nieuwe bingo-serie tijd is
om te reageren op de NCRV com
mentaren. Een dag later, zondag
middag, bleek de AVRO boos ge
noeg om er alsnog een bestraffend
commentaar over uit te spreken.
Het werd voorgelezen door Jan de
Visser, eens öök NCRV, maar in
middels hoog opgeklommen in de
AVRO-radio hiërarchie.
Wat verwijt de AVRO de NCRV?
Alleen eigenlijk dat de NCRV,
„uitgerekend de NCRV, stemming
heeft gemaakt tegen Telebingo".
Uitgerekend de NCRV, want vroe
ger werkte daar Johan Bodegra
ven, de „aartsbedelaar" zoals De
Visser hem typeerde, uitvinder
van dit soort programma's.
Voor de rest geen houtsnijdende
inhoudelijke kritiek. Niets over
feitelijke onjuistheden. Niets over
vooringenomenheid. Wel nog een
verwijzing naar de stapel goede
doelen die de AVRO heeft opge-
spoort. En een fraaie omkering: de
programma's van Bodegraven
hebben de NCRV „bepaald geen
windeieren gelegd", maar van Te
lebingo krijgt de AVRO er geen
nieuw lid bij, die komen alleen
maar vanwege het algemene pro
gramma-aanbod.
Gewoon, kijk naar je eigen-kri
tiek. Wie zwijgt stemt toe. Tele
bingo vergeleken met Haak in of
4xZN. Dat doet toch wel erg veel
onrecht aan de puur professionele
manier waarop Telebingo, inclu
sief adviezen van een public rela
tions-bureau, tot een succes werd
gemaakt. Bedelen is bijzaak, niet
anders dan Schrikdraad bedoelde.
Ergernis
Vast onderdeel van Schrikdraad
moet het interview met de erger-
nisknop worden. Interessant per
soon wordt ondervraagd en het
publiek mag op de stopknop druk
ken als het niet meer bevalt. Is de
meerderheid bereikt, dan wordt
het interview gestaakt.
Zaterdag was dr. Van der Schaar,
hartchirurg, eerste slachtoffer. Hij
haalde probleemloos het einde. Na
dertig vragen kon hij nog voldoen
de mensen boeien. Hoewel Sleeu-
wenhoek en Mochel hem uiteinde
lijk maar gingen jennen over de
schadevergoeding die hij krijgt.
Maar ook daarvan werden de
knoppen niet ingedrukt.
Wat keur je nou af door op de
knop te drukken? Waren de vra
gen niet goed? Bleek de interesse
voor het timmerbedrijf in Ouaga
dougou, toch minimaal? Was de
geïnterviewde te onbelangrijk?
Had hij niets te vertellen, of flifte
hij soms? Nog veertig andere rede
nen voor ergernis liggen in de la.
Het beviel niet. Over en uit.
Iedere gast weet vantevoren waar
hij/zij aan begint. Aan een num
mertje om het nummertje, in een
programma dat wil prikkelen, ter
wijl de uitkomst niets zegt.
Mannen
Wat is nu het verschil tussen een
veelbelovend zangeresje dat zich
ten bate van haar carrière laat
uitkleden in Privé, en een meneer
op een volkstuintje die zich moet
zien te redden uit vragen naar, hoe
het de eerste keer was met z'n
vrouw? Natuurlijk de VPRO had
aanzienlijk betere bedoelingen
met het programma „Mannen"
van zondagavond. Tien mannen
over relaties, liefde en geluk.
Maar toch, het werd te vaak loeren
door een sleutelgat. En of dat nu
uit pure verveling en sensatie
zucht gebeurt of vanwege de ver
dere training van de progressieve
pijltjesgooier op de grote relatie-
kaart, het blijft loeren door een
sleutelgat. Een hobby die bij de
getoonde relaties nog geen ingang
had gevonden.
Gezakt
Hoe heette de uitvinder van de
telegraaf. Hoe vaak cirkelde Ga
garin om de aarde? Welk land ver
sloeg Engeland voor het eerst op
Wembley?
Reuzen pim-pam-pet heet nu
„Cum Laude" en is een van de
nieuwe quizjes op de televisie.
Gisteravond was het première van
dit spelletje, dat volgens presenta
tor Eddy Becker, wat betreft de
vragen op het niveau van Twee
voor twaalf ligt. Eerst twee minu
ten algemene vraagjes, daarna
even lang over de zelfgekozen hob
by (Tour de France sinds 1945.
Nieuw-Zeeland en wat er naast
postzegels verzamelen verder nog
bestaat). Voor de rest was het ge
woon een zenuwenspelletje.
Nog slecht gebracht ook. De klok
speelt een grote rol maar wordt
niet getoond. De juiste antwoor
den verschijnen onnavolgbaar op
het scherm. Hopelijk wordt de vol
gende keer duidelijk wat het ver
schil is tussen tussen geen ant
woord, „pas" en een fout ant
woord. Want zo simpel als het was
volgens de gastheer, dat antwoord
werd niet gegeven.
Oskar Kokoschka: zelfportret,!] lin
tretteren, tenzij ik erin slaag om
als een conservenblik te openen °u'
hij een jaar of vijf geleden nog
Over de reden van dergelijke*
ringen was hij nauwelijks geheijKon:
nig. integendeel, soms zelfs or< !(iv
mant-openhartig. Zo heeft hi,
voorbeeld de beroemde Italiaan»tr''
rlgent Arturo Toscanini eens w« ien
tuurd. „Hij kwam op me over )roa
bibberende kat. Volgens mij h* fj
een metronoom waar andere ug
een hart hebben zitten!"
Toen Kokoschka in 1919 i
werd aan de Academie te 1
begon hij aan een reeks stadf
ten, een cyclus, die uniek i
beeldende kunst. Hij schild!
van Dresden er is er hier 1
1923 Amsterdam. Lyon, si
Venetië en Jeruzalem. Wel hei|
re. maar zeker geen topogi
stadsgezichten, geen reisrew
ook. maar indringende „pori
van de wereld" Net als de ]l
litho-series als ..London" en j
hattan".
Kokoschka werkte vaak en g
reeksen, zoals al in 1921 de „Var
nen über ein Thema, een serie
tien tekeningen van een jonge v
die naar Bach luistert: expresj
me in de ware zin van het woord'!
de latere series zijn ook enkele
beelden te zien, uit „King
(1963). „Hellas" (1964), „Reis I
Apulië" (1964), de „Odyssee" (191
„Saul en David" (19691
De tentoonstelling is samen^
uit de verzameling van Reii
Graaf Bethusy-Huc uit Wenenj
eerder te zien in een aantal n
de V S. In Amsterdam is de
aangevuld met enkele schl
zoals de beroemde „Mandril"èli
terdam en de „Reuzenschildptf i
Den Haag jjj
Oskar Kokoschka, grafiek 1904-1?
is nog tot 27 oktober te zien lol
Stedelijk Museum, Amsterdaa
len 16-19 (beneden links). Maai'
m zaterdag van 9.30-17.00 uur.i
dag van 13-17 uur.
ADVERTENTIE
T-tendB0-
MTis*e,d Hart09
O*#*]
poPPa9Aer'puz
ode^l"
wed1*
