eel appels en peren Radio- en televisieprogramma's 'en puzzelen HET WEER Weerrapporten Aardbevingen ISPAG 15 OKTOBER 1980 VARIA TROUW/KWARTET 15 46- zom, ind p pI appel5 cn Peren' dat is tvak Logst van dit jaar. Dit is 'eg aiieen in Nederland zo. 209-2 a in de gehele Europese jeenschap Verwacht luV. dt dat er 7.2 miljoen ton s~ leien en 2.2 miljoen ton tT m worden geplukt De osJ s is groot dat de prijzen Kt*, appelen en peren voor --L (de gebruikers hiervan) -0|NG laag zullen worden. o' jr voorspelbaar is dit fusbg omdat de appel- en pe- 1 s,aï iers ook wel op hun kos- in 2 moeten kofnen. Op de I ste fruitteeltbedrijven na den wel drie of vier ver- llende appel- en pere en geteeld Het meest >rnan raagde appelras is wel '0-94 Golden Delicious. Bijna fruitteler heeft dit ras aoi ijn boomgaard staan. De den Delicious-appel vraa nt onge eer 30 procent het totaal van alle ap- 9 m« gssen in Daarna komt !00 i wt populariteit betreft n t«: cox Orange en dan de lette. De Goudrei- is de beste appel voor inhoudelijk gebruik. De J,n" >ne of rode Goudreinet- worden vaak gebruikt appelmoes. Maar er i nog veel meer appel- mfiü »n nen we wel de James B w. Lombarts Calvüle. than en Winston noe- van L De appel geldt als zeer de md. vooral door het ho- in gehalte aan plantezuren. oeki i gehalte aan vitaminen bij vo echter betrekkelijk laag iweggaat bij het koken gauw maai loren jchts ek n schillen dus. omdat de zig.ji iminen zich vlak onder Km inde schil bevinden. Ap- ie js kunnen gedroogd be- ud worden. Dat doen we )nd»i or de appel in dunne part- ad te snijden, de pitjes ver- ijdertn en de appelpartjes riunr s een ketting aan een- raad rijgen. Leg tussen Ut partje een knoop in de lahang de slingers te de zon of boven de de oven van het kuxmen de part- lrogen Leg ze dan •id op het bakblik. sorteren we naar ge- van gebruik, zoals de stoofpeer of de ifelpeer Bekende na- In onder andere Con- en Doyenné du Co- doen we met al die ap en peren? Wel. een hele boel We kunnen bijvoor beeld appelmoes maken. Dat is wel het eenvoudigste Appelmoes Appelmoes heet ook wel ap pelcompote. Of op „z'n Frans'' compote de pom- mes" Neem 500 gram schoongemaakte en van het appelhuis ontdane appels. Laat de appels in hun eigen vocht gaar worden. Voeg er ongeveer 500 gram suiker bij. Bedruip af en toe de appels voorzichtig met hun eigen vocht. Week een blad rode of witte gelatine in wat water en giet dit over de appels. Het is vreemd, maar de echte, ouderwetse appel moes is dit niet. Weet ie mand van de ..Eethoek-leze ressen" dit soms wel? Ik houd me aanbevolen De moderne kookboeken geven er geen enkel recept van. De samenstellers van die boe ken dachten waarschijnlijk: ..het recept van appelmoes is toch zeker overbekend". Broodpudding Drie grote zure appelen schillen, de klokhuizen (dat is het binnenste van de ap pel) verwijderen en het vruchtvlees in stukjes snij den. 100 gram kalfsniervet fijn snijden. 200 gram ont- korst witte brood verkrui melen of raspen. Dit alles vermengen met 100 gram bruine suiker. 2 eetlepels kandijstroop. 100 gram ge wassen rozijnen, 100 gram bloem. 3 geklopte eieren en 1 theelepel speculaaskrui den. Een gladde pudding vorm met dit mengsel vul len en de pudding in onge veer anderhalf uur gaar la ten worden. Die pudding moet gaar worden „au bain marie", dat is de schotel met de pudding op een an dere schotel met kokend water zetten. De pudding schotel als ze gaar is om storten en met vanillesaus opdienen Bol Ook een appelbol kunnen we zelf maken. Vier of vijf appels schillen en weer het klokhuis eruit boren. Hier voor hebben we echter bla derdeeg nodig. Die is kant en klaar te koop. Rol het deeg tot ongeveer een halve centimeter dikte uit. Snijd het in vierkante lapjes. Leg in het midden van elk lapje een appel (zonder klokhuis en geschild). Vul eventueel die appel met wat kaneel, suiker en rozijnen. Het deeg om de appel vouwen (liefst het deeg niet uitrekken). Plak het met wat water aan de appel vast. De bollen met de dichtgeplakte kant naar onderen op een beboterde en met bloem bestoven bak plaat zetten. Bestrijk de bollen met een geklopt ei en bestrooi ze met wat suiker. Laat ze in een hete oven ongeveer 20 minuten gaar worden. Als ze goudbruin zijn is het zover dat ze opge diend kunnen worden. Liefst warm. Peren Nu zijn we nog niet eens aan de peren toe gekomen. Pe rencompote komt er eigen lijk op neer dat het „appel moes" is. Neem 8 schoonge maakte handperen, of 1 kilo stoofperen Verwijder de klokhuizen en halveer de peren. Laat stoofperen 3 of 4 uur zachtjes koken. Als ze gaar zijn kunnen ze gegeten worden met wat rode wijn, een stukje kaneel of een ci troenschil. Ze smaken lek ker bij griesmeelpudding of bij vlees- en wildgerechten. Peren kunnen we net als appels drogen. Ook de pere schijfjes hangen we dan aan een sliert op om ze van de winter te „ontdooien" Dat wil zeggen we weken ze een nachtje in een schotel met ruim water. Nu zijn we nog niet eens aan recepten met peren toege komen. Met peren kunnen we nog veel meer doen. Dat doen we dan een andere keer. want daar hebben we wel een hele rubriek voor nodig en nu hebben de ap pels die in beslag genomen. Wegens gebrek aan ruimte slaan wij de plaatsing van de strip Fosdyke Saga een dag over. 3EKR IAVAAN IN AFGHANISTAN door James A. Michener 95 dn dan toch geen bliksem voordat ik Kaboel bereikt rekt door het lawaai, dat maakten met het in orde van de karavaan voor de dag. Onwillige kamelen met handelswaar beladen tenten werden neergehaald iwen. Dieren die in de «tonden, werden naar het en Kinderen kregen be toegewezen, waar zij zich aan wijdden, om de harde die Zulfiqar anders uitdeel- ontgaan Als ik ooit gedacht it de Nomaden lui waren, kreeg ochtend wel een ander denk- ff op het punt stonden de serai laten, herinnerde ik me hoe Nazroellah een bericht gelaten had zodat anderen li weten waar hij geweest was Ihij gedaan had. Het viel mij in. hem dezelfde beleefdheid bewijzen. Ik schreef daarom hef. eenvoudig vermeldende. Hjn vrouw in goede gezondheid len had en dat ik met een kara- Kochi's onderweg was naar Ka- Zou hij het de ambassadeur veten? Ik grinnikte en dacht, de oude man iets te doen zou als hij teruggekomen was Zulfiqar vertelde wat ik wilde doen. beval hij mij nog een paar mi nuten te blijven waar ik was. terwijl hij met de leiders van de karavaan overleg pleegde. Even later keerde hij terug en verzocht mij een nieuwe mededeling te schrijven, waarin de naam van de Kochi's niet vermeld werd. Ik deed dit Hij verzocht Ellen mijn briefje te lezen, maar zij kon nauwelijks haar lachen bedwingen Geheimzinnig zei hij: „Het heeft doel getroffen!" Tenslotte kon ik het pa pier met een touwtje aan het stuur van de jeep binden In de duisternis begonnen we onze tocht naar het noorden. Een nimmer eindigende karavaan in een nimmer eindigend land. Zulfiqar reed op zijn bruine paard, voorzien van een dolk en een Duits geweer. Op de kamelen zaten verscheidene kinderen en een zieke vrouw van achter in de vijftig De rest liep. langzaam, behagelijk. zich bezighoudend met de schapen en de kamelen. Er waren ook ezels, bela den met draagmanden. Achter deze liep Ellen Jaspar. die stevige leger schoenen droeg, en Mira. die sanda len aan had Het drukst van allen had Maftoon het hij hield de boze kamelen in het oog. om zich er van te vergewissen, dat ze hun lasten behoorlijk droegen. Ik ontdekte, dat elke dag een paar van die kamelen woedend op Maf toon werden en zijn toch al moeilijk leven nog ellendiger maakten. De kwade dieren wilden niet opstaan, wilden niet gaan liggen, wilden uit de karavaan weglopen, wilden vechten. Het was vermakelijk om naar Maf toon te kijken, als hij zijn kamelen in de rij probeerde te laten lopen. Bij het opstaan van de zon blonk Ellen's blonde haar als goud. Zij wist. dat zij een schoonheid was temidden van de donkere Kochi's. want zij liep met een waardige houding. Zij had zich een flinke pas aangewend en haar brede schouders schommelden in het ochtendlicht. Zij was echter niet de enige schoonheid, want naast haar schreed Mira. de dochter van de hoofdman en een opmerkelijk per soontje. Zij scheen instinktief te voe len wanneer ik naar haar keek. Dit vermaakte haar blijkbaar, want ik zag haar naar mij wijzen, terwijl ze Ellen iets toefluisterde. Een dagreis was ongeveer drie en twintig kilometer lang. Wij liepen van voor zonsopgang tot de middag, met uitzondering van de woestijn, waar altijd in de nacht gereisd werd. Op bepaalde plaatsen hielden we halt reeds jaren lang kwamen de Kochi's daar regelmatig terug. Het opzetten en neerhalen van de tenten werden de belangrijkste punten in het ritme van de dag. Ik bood aan met de kamelen te helpen, want deze vreemde dieren hielden niet op me te boeien. Dikwijls zat ik uren lang naar hen te kijken Op een keer. toen ik het vieze beest bestudeerde, dat Maftoon eens aan gevallen had. viel het me op. dat de kameel met zijn lusteloze ogen pre cies op mijn tante Rebecca uit Bos ton leek Ik kon haar nog horen te men. toen ik naar Afghanistan ver trok: „Mark. wees voorzichtig. Zoek je een aardig joods meisje uit!" Even als de kameel had tante Rebecca een eindeloze voorraad dingen, om zich zorgen over te maken Het was eigen lijk griezelig hoeveel tante Rebecca en de kameel op elkaar leken. Ik was op allebei dol Ik begon de kameel „tante Becky" te noemen en het dier reageerde daarop op een wijze, die Maftoon woedend maakte Wordt vervolgd Radio vandaag HlLVERSl'M 1 (298 m) VOO 7.03 (S) Ook goeie morgen. 9.03 (S) Muziek terwijl u werkt. 10.02 (S) Kletskop. VPRO; 10.45 (S) Villa-VPRO. 13.03 Welingelichte Kringen 13.30 (S) Een klap op je kop. EO: 14.20 (S) Radio-Kleuterkrant 14.45 (S) Open Huis. 16.02 (S) Licht en Uitzicht.. 16.40 EO-Aktief 16.45 EO-Metterdaad. 17.02 Tijdsein NCRV: 17 45 (S) Theaterorgelbespeling 18.11 (S) Hier en nu-woensdagmagazine 19.02 (S) Bij de tijd NOS: 19.30 (S) Hobbys coop. 20.02 (S) Langs de lijn. sport en muziek (20 38 Paardekoersen 20.51 NOS- Visparade.) 23.02-24.00 (S) Met het oog op morgen. NCRV 0.02 (S) Late Date. 1 02 (S) Metropole Orkest. 1.30 (S) Tussen 60+ en 70—. 2.02 (S) Nachtwacht (6.02 Lichtsein) HILVERSUM II (402 ml VARA 7 00 Nieuws. 7.10 Ochtendgymnastiek. 7.20 De Wekkerradio (7.30. 8.00 en 8.30 Nieuws 9.00 Gymnastiek voor de vrouw. 9.10 Wa terstanden NOS: 9.15 Werkbank. VARA 9.25 De voortuigang 9.50 Hoor Haar! 11.05 Schoolradio. 11.25 Switch on. 11.35 Bour tange-Centraal OVERHEIDSVOOR LICHTING 12.16 Franco huis. VARA: 12.26 Mededelingen voor land- en tuin bouw. 12.30 Nieuws 12.36 Dingen van de dag. 13.00 Nieuws. 13.11 Bourtange Cen traal. 13.30 Oude schoolliedjes. 13.50 Kin deren een kwartje? 14.30 Leef-tijd-genoeg 15.30 Operette. 16.00 Onder Marliners en bietsers, hoorspelsene. 16.50 Lichte gram mofoonmuziek. 17.00 (S) Een blokje Neder lands. 17.24 Mededelingen SOS- en politie berichten. 17.30 Nieuws. 17 36 Dingen van de dag. 18.00 (S) Brassband magazine. R V U 18.30 Belgie en de Belgen. P P 18.50 Uitzending van de PSP VARA: 19.00 (S) De Rode Draad 20.00 (S) VARA-Klas- siek Klassieke muziek. 20.15 Het zout in de pap 20.55 (S) VARA-Klassiek Rotterdams Filharmonisch Orkest met viool: Klassieke muziek. (In pauze: Het zout in de pap). 22.30 Nieuws. O S. 22.40 Open Schooltijd. VARA: 23.25 <S) Muziek van deze eeuw. 23.55-24 00 Nieuws. HILVERSUM III (444 m> KRO 7.02 (S) Des Enge.s 9.03 (S) Van negen tot twaalf 12.03 (S) De Noen Show 14.03 (S) De Theo Stokkink-show 17.03 (S) Stampij. NOS. 18.03 (S) De Avondspits met de Nationale Hitparade KRO: 19.02 (S) Rauhfaser 22.02 (S) Roek-tempel. 23.02-24 00 (S) Walhalla. HILVERSUM IV (FM-Kanalen) NCRV 7.00 Nieuws. 7.02 Het levende Woord. 7.10 (Sl Preludium 8 30 (S) Musica Sacra 9 00 Nieuws. 9.02 (S) Divertimento. 9.15 (S) On der de hoogtezon 10.00 (S) Orkestpalet. (A. Vroegromantische symfonie. B Omroep Orkest met viool 12.00 Nieuws 12.02 (Sl Tafelmuziek 12.02 Painowerken uit de Romantiek 12.30 Themaprogramma. 13.30 Plantennieuws.) 13.55 (S) Zojuist versche nen 14 00 Nieuws 14.02 (S) Triomuziek. 14.35 (S) Gewijde muziek 15.00 (S) In klei ne bezetting 16.00 (S) Het grote werk 16.55-17.00 (S) Kunst- en vliegwerk TV vandaag NEDERLAND I: 10.00 NOS/NOT: Schooltelevisie 13.00 NOS: Nieuws voor doven en slechthorenden 15.30 TROS: Rivier van zand. natuurfilm 16.20 De die en vi natuurfilms! 16.45 Ren |e rot 17.30 Langlaufen kan iedereen 18.25 NOS: Nieuws v slechthorender 18.30 Sesamstraat 18.45 Staatsloterij 18.50 Toeristische tips 18.55 Journaal 19.59 Van gewest tot gewest 19.50 P.P.: Uitzending van de DS'70 20.00 NOS: Cinevisie 20.40 Will Shakespeare, tv-sene 21.37 NOS: Journaal 21.55 Den Haag vandaag 22.10 Panoramiek 22.40 Studio Sport 23.10 NOS: Journaal 23.15 Nieuws voor doven en slechthorenden NEDERLAND II: 13.00 NOS: Nieu' siechthorer 18.25 TELEAC: Engels voor beginners, les 2 en 3 18.55 NOS: Journaal 18.59 IKON: Kinderen van de rekening 19.25 IKON-KRO/RKK: Kenmerk 20.00 NOS: Journaal 20.27 SOCUTERA: Film van de Stichting Federatie Sociaal Pedagogische Zorg voor Zwakzinnigen 20.32 VOO: Taxi. tv-sene 21.00 Nederland ontwaak(t) Oocumentaire 21.25 Veronica totaal 23.02 TELEAC: Geschiedenis van de fotografie, les 2 23.37 NOS: Journaal 23.42 Nieuws voor doven en slechthorenden DUITSLAND I 10.00 Journaal. 10 05 Actu aliteiten 10 25 Flicka (My friend Flicka), speelfilm 12.05 Actualiteiten 12.50 Pro gramma-overzicht. 13.00-13.10 Journaal 16.10 Journaal. 16.15 Liederenprogramma 17,00 Kinderprogramma 17.50-18.00 Jour naal. (Regionaal programma. NDR: 9.30- 10.00 Kleuterserie. 18.00 Informatief pro gramma 18 30 Actualiteiten. 18.45 Kleuter serie. 18.55 Onkel Brasig erzahlt. tv-sene 19 25 Regionaal magazine. 19.59 Program- ma-overzicht WDR: 9 30-10.00 Kleuterse- rie. 18.00 Informatief programma 18.30 Muziekprogramma. 18 40 Informatief pro gramma 19.15 Actualiteiten. 19 45 Das Kriminalmatazin. tv-serie.) 20.00 Journaal 20.15 Das zweite Erwachen der Christa Klages. tv-film 21.45 Cultuurmagazine 22.30 Actualiteiten. 23.00 Sport. 0 45-0.50 Journaal DUITSLAND II 16.15 Kleuterprogramma 16.30 Kleuterprogramma. 17 00 Journaal 17.10 Taxi tv-serie. 17.40 Gevarieerd ma gazine 18.20 Serie reportages. 19.00 Jour naai. 19 30 Wetenschappelijk programma 20.15 Informaties en meningen uit het be drijfsleven 21.00 Actualiteiten. 2120 Die Füchse. tv-serie 22.10 Consumententips 22 15 Politici media in het verkiezingsjaar 23.00 Dammerung. toneelstuk. 0.10 Jour naal. D'LAND NDR 7 50-8.05 Gymnastiek 8.05 t m 13.05 en 17.30 Schooltelevisie 18.00 Kleuterserie 18.30 Filmreportage 19.15 Documentaire serie 19 45 Filmreportage 20.00 Journaal. 20.15 Actueel weekover zicht. 21.00 Gesprekken. 22.05-23.40 (ZAV) Preis der Schónheit (Prix de Beauté), speelfilm door Hans de Jong ontaai. l. schildpad. 4. organi rerbi HM eleZ» INA >inding, 7. bosplant, 9. zang- li. achten. 13 Spaanse rode 15. zaak. 16. rund, 17. plaats in 18. tennisterm, 20. papegaai. 22. oom, 24. ben, 25. Europeaan, 'ttekruid. 29 els. 30. hoek- aal 1. omlijsting. 2 ogenblik. 3 4. plechtige gelofte 5. coupe. 6 -t. 8. lastige omhaal. 9. snij- jon* wig jo boom. 12. uitruster van *n, 14. soort schaatsen. 18. ge (rachtige wortel, 19. voorzetsel Jde inhoudsmaat. 21. gifslange- •3. interval van negen tonen. 24 ïbekken, 26. water in Utrecht, 27 in Gelderland. )ng: vorige puzzel km, 2. naar. 3 nier. 4 aker. 5 ENT* 6 abel- 7. unie. 8. leem. 9. omen. '0J*' U niet. 12. ader. 13 bros. 14 15. oele, 16. maan PAULOWNABOOM De jongste verwoestende aardbeving in Algerije heeft de belangstelling van veel mensen plotseling op dit zo oncontroleerbare natuurverschijnsel gericht. Er zijn nogal wat vragen over gesteld. De eerste vraag luidt: Hoe ontstaan aardbevingen? Het ant woord kan luiden, dat we bij aardbe vingen te maken hebben met golfbe wegingen in de aardkorst. Die bewe gingen van geheel verschillend ka rakter ontstaan door zeer plotseling intredende evenwichtsverstoringen. Er treedt na de beving een nieuwe evenwichtstoestand op. Die heeft eerst meestal een nogal wankel ka rakter. Na de hoofdbeving doen zich dan nog geruime tijd naschokken voor. zoals ook deze week nog in Algerije Aardbevingen hebben een geologi sche oorsprong. Ze hebben niets te maken met processen in de atmos feer. maar alles met. werkingen in de aardkorst. Men onderscheidt: a. vulkanische-, b. instortings- en c. tektonische aardbevingen. Deze laatste hangen ten nauwste sa men met plooien breuken, verschui vingen en verzakkingen in de aard korst. Er is ook gevraagd, hoe diep de oor sprong van de bevingen zich onder de grond bevindt. Meestal is die diepte niet zo groot, veelal tussen tien en zeventien kilometer, maar zeven honderd kilometer kan ook De plaats waar het geschuif en gebeef begint, noemt men de haard of het nypocentrum ITekt men een lijn loodrecht naar boven, dan geldt het ontmoetingspunt van deze lijn met aardoppervlak als epicentrum. Die term hoort men in de berichten vaak noemen. Dieren blijken gevoelig te zijn voor de allerzwakste trillingen. In het „The Rains came" staat vermeld, dat ge ruime tijd vóór de aardbeving, vier of vijf leeuwen in de dierentuin begon nen te brullen. Vraag: Hoe worden aardbevingen opgetekend? Ant woord: met de seismograaf Het eerste goed bruikbare toestel voor nabije aardbevingen werd in 1879 door Ewing geconstrueerd. Het principe van de seismograaf is erg eenvoudig De een of andere massa moet zo wor den opgesteld, dat die de aardbeving zo weinig mogelijk volgt. Die massa van inhoud en gewicht dient dan de bewegingen van de bewegende aarde ten opzichte van deze in rust blijven de (stationaire) microsatelliet te „re gistreren". waarbij men van een ver grotingsinrichting gebruik maakt. De ideale opstelling zou zijn: een geheel vrij van de aarde zwevende massa. Dat is niet mogelijk. De eenvoudigste inrichting is de slinger. Ook aan lange kabels opgehangen kroonluchters in De kracht van de beving wordt uitge drukt in de negendelige schaal van Richter, genoemd naar de Ameri kaanse expert dr. Charles F. Richter. Omstreeks 1935 ontwierp hij een me thode om de sterkte der bevingen te bepalen. Magnitude 3 bij Richter is: licht, door enkele personen gevoeld, maar Magnitude 7 (zoals in Algerije) verwoestend, vele gebouwen zwaar beschadigd, schade aan funderingen, ondergrondse pijpleidingen breken. De sterkste beving van de laatste honderd jaar in Nederland haalde het Richter-cijfer 5 en dat was op 20 november 1932 in Uden. Dat was bij na een miljoen maal zwakker dan de allerzwaarste beving die ooit (sedert waarneming) op aarde plaats vond met magnitude 8,9 in Assam tussen India en Tibet in 1897. Cijfer 9 bij Richter: buitengewoon catastrofaal, algehele verwoesting, scheuren in rot sen, verandering in landschap, talloze aardverschuivingen een grote kerkruimte kunnen in prin cipe aardbevingen signaleren. Zo za gen de kerkgangers in Nijkerk op 15 april 1979 de lampen langzaam heen en weer zwaaien op het moment, dat Joegoslavië getroffen werd door een zware aardbeving. Weerrapporten ran gisteren Amsterdam weer De Bill zwaar bew 12 Deelen zwaar bew 11 Eelde regenbui 10 Eindhoven zwaar bew Den Helder 12 Rotterdam zwaar bew 11 "Twente zwaar bew 12 Vlissingen zwaar bew 11 Zuid-Limburg half bew 12 Aberdeen half bew 10 Barcelona licht bew 9 Berlijn zwaar bew 21 Bordeaux motregen 8 Brussel regenbui 13 Frankfort half bew 10 Genéve zwaar bew 11 Helsinki zwaar bew. 10 Innsbrilck motregen 8 Klagenfurt zwaar bew 11 Kopenhagen regen 11 Locarno geheel bew 7 Londen half bew 11 Luxemburg half bew 12 Madrid licht bew 9 Malaga onbewolkt 19 Mallorca licht bew 26 Munchen zwaar bew 24 Nice licht bew 9 Oslo half bew 19 Parijs geheel bew 9 Rome half bew 9 Split licht bew. 19 Stockholm geheel bew 19 Wenen licht bew 7 Zurich zwaar bew 11 Casablanca zwaar bew 8 Is tan boel licht bew 19 Tunis onbewolkt 24 26 HOOGWATER 16 oktober Vlissingen 5.43- 18.16: Haringvlietsluiien 6.13-18.39; Rotterdam 1.58-20.18; Scheveningen 6.59-19.10; IJmuiden 7.42-20.02; Den Helder 10.45-23.16; Harlingen 0.58- 13.11; Delfzijl 3.21-15.41.

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Nieuwe Leidsche Courant | 1980 | | pagina 15