Bonn woedend op DDR
)orlog Iran-Irak speelt Moskou alle troeven in handen
e
Ivoorkust begint
democratisering
'remier Thatcher
ilijft bij beleid
Diplomatiek offensief Irak
L-ijfr
ÏÏIrak wint terrein'
Na Oostduitse maatregel voor grensverkeer
Oosteuropese wapens voor Iran
Ë&f
J
'Te veel Joden
in Frankrijk'
7ATERDAG 11 OKTOBER 1980
BUITENLAND
TROUW/KWARTET
zich bewust was van de gevolgen."
Teleurstelling
Leonid Brezjnew duidelijk dat de
Sowjet-Unie geïnteresseerd is in de
voortdurende ontwikkeling ten goede
van de banden tussen de twee Duits-
landen.
Polen
Van onze correspondent
BONN De verkoeling in de Oost-Westverhoudingen is nog steeds niet van toepassing
geweest op de betrekkingen tussen Oost- en West-Duitsland. Daar kan nu enige verandering
in komen door een harde reactie van Bonn op een maatregel van Oost-Duitsland.
De onverwachte aankondiging van
Oost-Duitsland dat westerse bezoe
kers vanaf volgende week dagelijks
25 mark moeten wisselen in plaats
'egf van 13 heeft een van de hardste reac-
S v; «es in verscheidene jaren opgeleverd.
bel ngrijkste woordvoerder van
lijfj df Westduitse regering. Klaus Böl-
edi-t Lr.tf noemde de Oostduitse beslissing
jen „enorme terugslag" voor de nor
01 fljlisering van de Oost-West-betrek
Hpgen en een schending van de geest
vjn Helsinki zo vlak voor de veilig-
>laja kfidsconferentie in Madrid.
eWi
fat lonn's irritatie en woede zijn onbe-
vaa rijpelijk Vlak na de verkiezingen
ineh ^en bondskanselier Schmidt en
rd* Kinster buitenlandse zaken Ge-
ucher nog dat verbeteringen op het
ld> Inenselijke vlak tussen Oost- en
fest-Duitsland nagestreefd moeten
.zelfs met de kleinst mogelij-
ie stappen".
Terwijl er in Bonn geen sprake is van
directe wraakzucht, lijkt het nu toch
wel onwaarschijnlijk dat de minister
van staat. Oünther Huoncker. een
bezoek aan de DDR zal brengen. De Oostduitse maatregel wordt in
zoals in de bedoeling lag. Bonn gezien tegen de achtergrond
Huonker riep gisteren direct de per- van de kwestie Polen. OostrBerlijn is
manente vertegenwoordiger van de duidelijk zenuwachtig geworden door
DDR. Ewald Moldt op het matje om de gebeurtenissen daar. Bonns zeg-
zijn „meer dan gewone teleurstelling" verwierp „expliciet en
lelling maakte duidelijk dat de on-
rachte belissing van der DDR. die
alle reizigers uit het westen be
ng heeft, niet door Oost-Berlijn
men kan zijn „zonder dat het
tot uitdrukking te brengen. Tegelij
kertijd vroeg de Westduitse perma
nente vertegenwoordiger in de DDR
Oünther Gaus een verklaring in
Oost-Berlijn.
Daarnaast had Oenscher een gesprek
met de Russische ambassadeur Wla-
dlmir Semyonow. Bonn ziet de nieu
we maatregel als een schending. en
niet minder. van de algemene goe
de geest die zo duidelijk aanwezig
was in de betrekkingen met de Sow
jet-Unie. Toen bondskanselier Hel
mut Schmidt afgelopen zomer een
bezoek bracht aan Moskou, maakte
vastbesloten" de toespelingen van
het Oostduitse staatshoofd Erich Ho-
necker eerder deze week. Deze had de
Bondsrepubliek ervan beschuldigd
dat het zich met interne Poolse zaken
bemoeide.
De uitspraak van Honecker en de
houding van Oost-Berlijn om de
Poolse problemen op West-Duitsland
af te schuiven kunnen niet alleen
gezien worden als een uiting van
agressieve propaganda, maar ook in
het licht van het recente gesprek tus
sen de Poolse ambassadeur Jan Chy-
Unksi en Oenscher. De Pool toonde
zich toen dankbaar voor de gedistan
tieerde Westduitse houding geduren
de de crisis. In sommige opzichten
wordt de kritiek van Honecker. die
doet alsof hij voor Polen spreekt,
gezien als een spiegelbeeld van het
optreden van bondskanselier
Schmidt namens het Westen.
Grenzen
Wat de beweegredenen van Oost-Ber-
lijn ook mogen zijn. Bonnen lijkt er
van overtuigd te zijn dat Oost-Duits
land weer begint terug te keren naar
zijn vroegere „Abgrenzungspolitiek".
Met deze denkwijze probeerde de
DDR in de tijd van de koude oorlog
en in de jaren zeventig de twee Duitse
volken gescheiden te houden door
middel van een afgesloten grens.
De christendemocratische oppositie
in de Bondsrepubliek kan en zal
waarschijnlijk nu zeggen: ..We heb
ben dit al eerder voorspeld." Er wordt
zelfs al op gezinspeeld dat Schmidt
en Oenscher van te voren van de
maatregel afwisten, maar dit verbor
gen wilden houden tijdens de verkie
zingscampagne. Dergelijke beschul
digingen zijn volgens zegsman Böel-
ling een „vuige insinuatie."
PARIJS (AFP) Een op de acht
Fransen vindt dat er te veel Jo
den zijn in Frankrijk. Dit blijkt
althans uit een opiniepeiling die
gehouden is onder duizend „re
presentatieve" stemgerechtig
den. Volgens het onderzoek
vindt één op de tien Fransen dat
Joden anders zijn dan niet-Jood-
se Fransen.
Bijna de helft (49 procent) meent
dat er te veel Noordafrikanen in
Frankrijk rondlopen, terwijl 45
procent vindt dat er in het alge
meen te veel buitenlanders zijn.
De peiling is gehouden op 7 en 8
oktober, drie dagen na de bom
aanslag bij de Parijse synagoge,
die aan vier mensen het leven
kostte.
Een grote meerderheid. 69 pro
cent, denkt dat de voornaamste
reden van anti-semitische aan
slagen is „het bestaan van terro
ristische groeperingen geleid
vanuit het buitenland". De Fran
sen moeten niet zo veel hebben
van de politie, want 57 procent
van de ondervraagden vindt dat
de politie „niet alles doet wat zij
moet doen" in de strijd tegen
neo-nazistische groeperingen.
Daarentegen wordt de socialisti
sche partij beschouwd als de
groepering die „het meest open
staat voor de ongerustheid bin
nen de Joodse gemeenschap".
door Nico Kussendrager
BRIGHTON (AP. AFP, Reuter) Duizenden demonstranten
protesteerden gisteren tegen de toenemende werkloosheid in
Groot-Brittannië en joelden premier Margaret Thatcher uit
toenij het congres van de Conservatieven in Brighton verliet.
Mevrouw Thatcher had binnen juist onder groot applaus een
oapraak gehouden waarin ze zei dat de Britse regering niet
ililwijken van haar economische politiek.
[Enkele demonstranten slaagden er
inks de scherpe politiecontrole in
!t congresgebouw binnen te drin-
1 Ze probeerden de toespraak van
nier Thatcher te overschreeuwen,
ir zij ging onverstoord door en zei
n maar ..Je kan het ze niet kwa
llen Het is altijd beter waar de
s zijn"
ware boodschap voor de 4000
Tvatieve toehoorders was dat de
loosheid een „menselijke trage-
is. maar dat deze regering de
j politie volgt die uitzicht biedt
hetjVerk in de toekomst Thatchers
igrijkste doel is bestrijding van
latie door middel van be-
van de sociale voorzieningen
tóierp toezicht op de geldstroom.
Thatcher maakte op het
kfrrtduidelijk dat de Sowjet-Unle
de grootste vijand van het westen is.
..De gebeurtenissen zijn meer dan een
rechtvaardiging van mijn woorden",
aldus de Britse premier
Eerder op de dag had de minister van
buitenlandse zaken Lord Carrington
de onwankelbare gehechtheid van de
Britse Conservatieven aan de NAVO
en de Europese Gemeenschap onder
streept. „De vrede van de wereld
hangt af van het Atlantisch Bondge
nootschap", zo zei Carrington.
Hij noemde een eventueel uittreden
van Groot-Brtttannië uit de EG de
sastreus in economisch en politiek
opzicht" Hij riep de tegenstanders
van de EG in Engeland op. de La-
bour-partij onder meer. de feiten nog
eens te bezien en verder te kijken dan
de moeilijkheden die inherent zijn
aan een organisatie in ontwikkeling.
Na de bekendmaking door de Oostduitse autoriteiten dat Westduitsers bij hun bezoeken aan de DDR
vanaf aanstaande maandag vijfentwintig mark per dag moeten uitgeven, gingen veel Westduitsers
gisteren al de grens over om nog voor het oude tarief van dertien mark een bezoek aan familieleden te
kunnen brengen.
TEHERAN, BAGDAD (DPA, UPI. Reuter) Iraakse diplomaten die over de wereld zijn
uitgezwermd om het Iraakse standpunt in het conflict met Iran te verdedigen, verklaren alom
dat de regering in Bagdad bereid is bemiddeling te aanvaarden. Habib Chatti. secretaris
generaal van de islamitische conferentie, gaat volgende week naar Teheran en Bagdad
Iraakse diplomaten zijn onder meer oorlog Tot durver heelt Zia'a mlsale De Iraanae president Bani Sadr
l-ocirrnotoorrl in Wonon Anlrovo XTa... fvi
Met een inkomen per hoofd van de bevolking van ongeveer
2400 gulden is Ivoorkust een van de minder arme landen in de
derde wereld, zij het dat de economische ontwikkeling thans
stokt.
Morgen gaan de Ivorianen naar de
stembus om een nieuwe president
aan te wijzen. Zij kunnen kiezen uit
Felix Houphouet-Boigny en Felix
Houphouet-Boigny. Hij begint zijn
vijfde termijn als president van het
Westafrikaanse land dat door Hou-
phouet (nu 75) sinds de onafhanke
lijkheid van Frankrijk in 1960 wordt
geleid.
Tot nu toe is er voor het geval de
president zou overlijden geen duide
lijke opvolger. Zijn rechterhand, Phl-
lipe Yacé. die als zijn opvolger was
gedoodverfd, is in ongenade gevallen,
en ontmoet veel kritiek bij de bevol
king.
Houphouet is wel begonnen aan een
zekere democratisering van Ivoor
kust. Volgende week worden er ook
parlementsverkiezingen gehouden.
Voor het eerst zullen niet alle kandi
daten worden aangewezen door de
Democratische partij van Ivoorkust.
Formeel kon voorheen ieder district
kandidaten aanwijzen, maar de kan
didatuur moest worden goedgekeurd
door het politieke bureau van de par
tij dat oppermachtig bleef. Dit veto
recht is nu afgeschaft.
Houphouet is tacticus genoeg om in
te zien dat als hij. als „vader des
vaderlands", wegvalt, de spanningen
tussen de bevolkingsgroepen kunnen
oplopen. Dan is er een parlement
nodig dat op een brede steun onder
de Ivorianen kan rekenen.
De president heeft al aangekondigd
dat „als hij herkozen wordt" de uit
slag van de parlementsverkiezingen
een week later leidraad zal zijn bij het
samenstellen van een nieuw kabinet.
Thans zijn de afgelegen delen van
Ivoorkust daarin ondervertegenwoor
digd.
„Nu we op economisch en sociaal
gebied grote vooruitgang hebben ge
boekt. moeten we toegeven dat de
democratisering daarbij is achterge
bleven," verklaarde Houphouet-Boig
ny enkele maanden geleden.
Evenwichtig
seortflAODAD. TEHERAN (Reuter. AP. het gisteren voorkomen dat de Iraan-
gesignaleerd in Wenen Ankara, New
Delhi. Athene en Rome. In India werd
gemeld dat Bagdad de Indiase rege
ring om bemiddeling heeft gevraagd.
De Pakistaanse president Zia zei be
reid te zijn zijn vredesinspanningen
te hervatten zodra die enig perspec
tief bieden op een beëindiging van de
weinig opgeleverd. Een Iraakse verte
genwoordiger verklaarde in Oosten
rijk. na een onderhoud met president
Klrchschlfiger, dat Irak bereid is tot
onderhandelingen. Hij deed een be
roep op de Westeuropese landen een
einde te maken aan de vijandelijkhe
den.
klaarde gisteren te midden van ge
ruchten dat Iran een zwaar tegenof
fensief voorbereidt, dat hij het Iraak
se volk zou adviseren de bevolkings
centra te verlaten, als de Iraakse be
schietingen op burgerdoelen door
gaan Bani Sadr toonde zich niet bui
tengewoon verzoeningsgezind.
De economische vooruitgang van
Ivoorkust is onmiskenbaar, dank zij
een evenwichtig beleid, grondstoffen,
gastarbeid en buitenlands kapitaal.
Het land is een van de grootste pro
ducenten van koffie en cacao, maar is
slachtoffer geworden van de dalende
prijzen. In afwachting van betere tij
den werden grote voorraden cacao
opgeslagen. Tegen de verwachting in
daalde de cacaoprijs echter nog. wat
voor Ivoorkust honderden miljoenen
guldens heeft gekost
Een poging ook suiker te produceren
om minder afhankelijk te worden van
een paar grondstoffen liep op een
mislukking uit. Ivoorkust wilde de
suikerproduktie in het achtergeble
ven. droge noorden. Dat betekende
buitensporige hoge kosten voor ver
voer en bevloeiing van de plantages.
President Houphouet-Boigny
Dergelijke projecten hebben de
schulden aan het buitenland fors op
gevoerd. Op het ogenblik is dat een
van de grote problemen voor Ivoor
kust. net als voor veel andere ontwik
kelingslanden, die het met de nieuwe
inkomsten uit de olie hoopt op te
lossen. Deze week werden de eerste
vaten uit het Belier-veld, zestig kilo
meter uit de kust, gepompt.
Verschillen
De suikerplantages in het noorden
pasten in het beleid van de regering
om de regionale verschillen te ver
kleinen. Er is veel aandacht besteed
aan de ontwikkeling van het platte
land, waar onder meer coöperaties
werden opgezet. Dorpen In Ivoorkust
bieden over het algemeen een betere
aanblik dan die in veel andere Afri
kaanse landen. Niet alle dorpelingen
zijn daar altijd even gelukkig mee;
voor sommigen gaat de ontwikkeling
te snel. Zij blijven liever in hun lemen
hutten wonen dan te verhuizen naar
nieuwe stenen huisjes met stromend
water en een toilet, en ze voelen er
niet voor de eeuwenoude begrafenis-
en bruiloftsfeesten op te geven, hoe
wel die ten koste gaan van de pro-
duktie.
De betrekkelijke rijkdom van Ivoor
kust oefent een grote aantrekkings
kracht uit op de buurlanden. Twee
miljoen Voltanen, Malinezen en Gha-
nezen doen het vuile werk op het
platteland en in de steden. In de
hoofdstad Abidjan een westers
aandoende, razenddrukke metropool
is een hele wijk. waar alleen Volta
nen wonen, die veelal werken in de
fabrieken rond de stad. President
Houphouet-Boigny heeft de deur
opengezet voor buitenlandse inves
teerders. die maar al te graag naar
Ivoorkust kwamen met zijn fiscale
voordelen en politieke stabiliteit. Of
dat zo blijft hangt af van de manier
waarop de president zijn opvolging
regelt, en van de bijstelling van het
economisch beleid de komende jaren.
r opvAFP - Irak is erin geslaagd om de
de ha aroen rivier ten zuiden van Khor-
ult V imsjahr over te steken en is bezig
veste; in bruggehoofd te bouwen ten oos-
etpo: - van de stad Van daaruit zouden
•wetl) Iraakse strijdkrachten naar de
it
tdrt
gini
Iraanse oliehaven Abadan
iten door te stoten. Dit melden
legerkringen in Bagdad. Iran
uldigde de Irakezen er gisteren
in het Rode Kruis centrum in Aba-
hebben beschoten, waarbij
ichtoffers onder de burgerbevol-
ng zouden zijn gevallen
lakse vliegtuigen voerden bombar-
menisvluchten uit op de noordelij-
wijken van Achwaz. de hoofdstad
a de door Arabieren gedomineerde
nse provincie Khoezestan Na
eerder bombardement op Ach-
ffl werd het ziekenhuis van deze
id geëvacueerd Iraanse vliegtui-
bombardeerden de Iraakse ste-
Kirkoek, Mosoel en 8oeleima-
Bij die aanvallen kwamen der-
Iraakse burgers om het leven en
aldus de Iraakse autoritei-
>ijf Iraanse vliegtuigen naar be-
gehaald
inse president Bani Sadr deed
se strijdkrachten in de omgeving van Vervolg van pagina 1
Abadan en Khorramsjahr aan de win
nende hand waren. „We zijn in de
laatste fase van de oorlog". verklaar
de hij. Ayatollah Khomeini noemde
president Saddam Hoessein in een
toespraak „een vuile agent van het
imperialisme" en kondigde aan dat
„hij uit zijn land verdreven zal wor
den en dat hij vervangen zal worden
door een islamitische regering." In
Irak behoort de meerderheid van de
bevolking tot de sjietische richting
van de islam, terwijl de regeerders in
Bagdad (niet-praktiserende) soennie
ten zijn. Geestelijk leiders in Iran
hekelden gisteren ook het optreden T6fir6noff6Ilsi6f
van de Jordaanse koning Hoessein. e
die Irak steunt.
deze week met een aantal Iraanse
vertegewnoordigers in een speciaal
vliegtuig naar Tripoli was vertrok
ken. Het gezelschap dat de ambassa
deur naar Tripoli was vertrokken.
Het gezelschap dat de ambassadeur
begeleidde zou onder meer hebben
bestaan uit revolutionaire gardisten,
die een belangrijke rol spelen in de
strijd tegen Irak. De Syrische woord
voerders zeiden „op uiterst korte ter
mijn" een Libisch besluit te ver
wachten.
kt
Ltcn fcn
TOKIO (AP,AFP. Reuter) De
Noordkoreaanse president Kim II
Sung heeft gisteren het eerste con
gres van de communistische partij
sedert tien jaar geopend. Naar ver
wacht zal hij zijn zoon Kim Jung 11
als opvolger aanwijzen. Noord-Korea
wordt daarmee de eerste communis
tische dynastie.
De wapenleveranties zouden bedoeld
zijn voor een grootscheeps tegenof
fensief dat de Iraanse strijdkrachten
binnenkort tegen het Iraakse leger
zouden willen ondernemen. Tot de
leveranties zou zowel anti-tankge-
schut als luchtafweergeschut beho
ren. De Libische leveranties zijn een
logisch vervolg op een recente uitla
ting van de Libische leider Khaddaf-
fi. die Saoedi-Arabië vroeg de door de
Verenigde Staten geleverde AWACs.
vliegende radar- en gevechtsleiding-
centra. naar Amerika terug te sturen
en Khaddaffi's opmerking dat steun
aan Iran voor de Arabieren een isla
mitische plicht is.
De afgelopen dagen verschenen fo
to's op de Iraanse televisie en in de
Iraakse kranten van Oosteuropese
anti-tankwapens. Deze wapens date
ren echter al uit 1975 en zijn wellicht
ten dele buit gemaakt op opstandige
Koerden, die onder controle werden
gebracht na het Iraans-Iraakse ak
koord van dat jaar. Diplomaten in
Teheran wijzen erop dat Iran de
Iraanse Koerden ervan heeft beschul
digd dat zij opgeleid zijn in de Sow
jet-Unie en dat zij anti-tankwapens
van Oosteuropese makelij k ge
bruiken.
De Syriërs ontkennen tot op heden
Iran militair te hebben geholpen. Iran
zou 8yrië wel om militaire steun heb
ben gevraagd, maar Syrische diplo
maten vroegen zich gisteren af hoe
dat zou moeten. „De vraag is: wat
kunnen we hen leveren", aldus een
van hen. „Neem het voorbeeld van
geleide raketten. Daarvoor moet je
stations bouwen en Syrisch personeel
naar het front in Iran overplaatsen.
Dat kost tijd. Voor iets dergelijks zijn
zelfs nog geen voorbereidingen ge
troffen."
Militaire leveranties aan Iran zouden
Syrië en Libië in een moeilijk parket
brengen in de Arabische wereld. Iran
geeft van de strijd met Irak het beeld
van een oorlog tussen god en de dui
vel. tussen islam en Arabische natio
nalisme. Het Iraakse persbureau Pars
schreef deze week: „Vijftig jaar lang
heeft het Arabisch nationalisme wei
nig aanwijsbaar goeds gedaan voor
de Arabische volken gedaan, dat het
zegt te dienen. Het heeft het bestuur
van Turkse moslems vervangen door
plaatselijke heidenen. Het heeft
godsdienstige en wereldlijke banden
vervangen door onzichtbare verbin
dingen met kolonialistische machten.
Op de keper beschouwd, betekent dit
dat het Arabisch natioonalisten de
Arabische volken afhankelijk heeft
gemaakt van de willekeur van zionis
tische bankiers en machthebbers."
Deze uitleg betekent dat Libië, en
indirect ook Syrië dat met Libië door
een recente fusie verbonden is. zich
niet alleen aansluit bij een strijd te
gen de Arabische broedervolken,
maar in feite ook strijdt tegen het zo
hoog in het vaandel gevoerde Arabi
sche nationalisme
De verwachting is dat Iran op korte
termijn een fel tegenoffensief zal be
ginnen tegen de Iraakse strijdkrach
ten. Daarvoor is echter nodig
overwinning van het huidige te
kort aan brandstof. In verband hier
mee mocht de Iraanse luchtmacht de
afgelopen week niet meer dan tien
keer per dag opstijgen.
aanschaf van Japanse batterijen
voor de Britse chieftaintanks. Japan
se diplomaten ontkennen echter dat
Japan die batterijen zal leveren. Vol
gens Libische functionarissen is het
niet ondenkbaar dat Libië de batte
rijen zal aanschaffen.
aanschaf van nieuwe onderdelen
en munititie voor de veldartillerie.
Deze zaken zouden inmiddels door
Noord-Korea zijn geleverd. De Noord
koreaanse ambassade was wat dit
punt betreft niet bereikbaar voor
commentaar.
De Sowjet-Unie heeft gisteren na
drukkelijk ontkend dat het zich door
wapenleveranties aan een van de
strijdende partijen met de oorlog zou
bemoeien. De ontkenning kwam na
een verklaring van een Iraakse diplo
maat in Wenen, dat zijn land wapens
ontvangt van de Russen via de Jor
daanse havenstad Aqaba. De bedrij
vigheid in deze Jordaanse haven ging
gisteren onverminderd door, overi
gens zonder dat een precies beeld kan
worden gekeregen van de aard van de
leveranties. Diplomatieke kringen in
Amman konden niet bevestigen, dat
er ook wapens bij waren.
jersp 0' Herman Amelink
de.i
jhrt t vriendschaps- en samenwerkingsverdrag dat de Syrische president
sad en zijn Sowjet ambtgenoot Breznjew deze week in Moskou
dertekenden. is op het eerste gezicht niet meer dan een formalisering
n de al lang bestaande goede verstandhouding tussen beide landen,
ch reiken de consequenties ervan verder.
sten invloed van de Sowjet-Unie in het Mid-
tnou I-Oosten is de laatste jaren sterk afgeno
,oor' n Keerpunt tn de betrekkingen tussen
eco» skou en de Arabische wereld was de
id H egging door president Sadat in 1977 van
«fis jZes ^aar daarvoor tot stand gekomen
K met SowJet-Unie. nadat hij al
Jont ?n daarvoor de Russische adviseurs, die
£oten getale in Egypte aanwezig waren,
land had uitgezet.
KT-
armee ging de greep van het Kremlin op
gebeurtenissen in het Midden-Oosten
f !fndeels ver,ocen De Sowjet-Unie sloot
nder de jaren zeventig wel verdragen met
grow d-Jemen en Irak. maar deze landen na-
eiijW in in die jaren een nogal ondergeschikte
jnfn 's»tie in in de Arabische wereld. Het diep
en "Jnt bereikten de Russen na de inval in
j ?nlslan- Vrijwel de hele Arabische we-
'«X kelde de Russische agressie tegen
mede islamitische staat. Enige uitzon-
'ngen Syrië en Zuid-Jemen. De Iraakse
- die ook nu nog door een verdrag
l va: de SowjetrUnie verbonden is. behoorde
strV
tot de felste critici van het Russische op
treden.
Front
Nadat de Egyptische president 8adat zich
bereid had getoond m?t Israël vrede te
sluiten, deed Syrië een verwoede poging het
voortouw te nemen bij de Arabische con
frontatie tegen Israël. Het land klopte bij de
Arabische oliestaten en Jordanië aan om
een verenigd front te vormen, dat zich zou
afzetten tegen de akkoorden van Camp
David. De gematigde Arabische landen
deelden weliswaar de Syrische afkeer van
Camp David, maar zagen daarin geen rede
om zich onder aanvoering van Damascus
ook radicaal Legen de Amerikanen te keren,
wat zou leiden tot een herleving van de
Russische invloed. Alle afkeer van Sadats
vredesinitiatief en Carters bemiddelingspo
gingen had de islamitische afkeer van het
atheïstisch communisme niet kunnen weg
wissen.
Resultaat van deze ontwikkeling was dat
president Assad van Syrië vooral na de
mislukte poging tot nauwere samenwerking
met Irak in een totaal Isolement verzeild
raakte. Daarbij kreeg hij ook nog eens te
kampen met een groeiend verzet tegen zijn
bewind in eigen land. Onlangs slaagde As
sad erin dit isolement enigszins te doorbre
ken door het akkoord met de Libische kolo
nel Khaddaffi over een fusie tussen beide
landen. Maar in verhouding tot het aanvan
kelijke streven van Syrië om een Arabisch
eenheidsfront tegen Camp David tot stand
te brengen, blijft dit akkoord uiterst mager.
Vrede
Om zijn positie te versterken is Assad nu
overgegaan tot het vriendschaps- en samen
werkingsverdrag met Moskou. Dit verdrag
betekent dat Moskou weer nauw betrokken
gaat worden bij een uiteindelijke vredesre
geling in het Midden-Oosten. De verklaring
van de Russische president Breznjew dat
het verdrag moet bijdragen tot een duurza
me en rechtvaardige vrede in het Midden-
Oosten. maakt dat afdoende duidelijk. Een
duurzame en rechtvaardige vrede betekent
in dit verband terugtrekking van Israël uit
alle bezette gebieden, inclusief Oost-Jeruza-
lem, en de vevestiging van een zelfstandige
Palestijnse staat In diq opvatting stemmen
Damascus en Moskou volledig overeen.
Het merkwaardige feit doet zich echter voor
dat de gematigde Arabische staten. Saoedi-
Arabië voorop, een soortgelijke regeling wil-
Leonid Breznjew deed gisterochtend
in Moskou de Syrische president As
sad uitgeleide.
len. maar dat zij er niets voor voelen om
zich voor de kar van het Kremlin te laten
spannen
Moskou is bezig gebruik te maken van de
strijd tussen Iran en Irak om zijn invloed in
het Midden-Oosten te herwinnen. De aan
dacht voor het binnenvallen van Afghanis
tan is verdwenen en de Syriërs kunnen
zonder veel kritiek van de andere Arabische
landen te krijgen de banden met Moskou
aanhalen. De Sowjet-Unie geeft immers ook
hulp aan Irak en doet zich aldus voor als
steunpilaar van de Arabieren. Die hulp gaat
bovendien nog wel via het altijd als pro-
westers bekend staande Jordanië van ko
ning Hoessein.
Om echter absoluut zeker te zijn van ver
groting van de invloedssfeer, wedt het
Kremlin gewoon op twee partijen tegelijk,
althans zo lijkt het op het ogenblik. Terwijl
Russische schepen wapens voor Irak aan
voeren in de Jordaanse haven Aqaba. wor
den volgens berichten uit Israël Russi
sche wapens uit Libië en Syrië naar Iran
overgevlogen Wat ook de uitslag van de
strijd tussen Iran en Irak is. Moskou wint in
ieder geval.
Oost-West
Gevolg van het vriendschapsverdrag tussen
Syrië en de Sowjet-Unie is daarom niet
alleen dat Moskou weer betrokken wordt
bij een uiteindelijke vredesregeling in het
Midden-Oosten, maar ook dat de tegenstel
ling tussen Oost en West weer aan kracht
kan gaan winnen in dit gebied. Het is niet
zonder reden dat Carter dezer dagen krach
tig zijn best doet het akkoord tussen Mos
kou en Damascus te bagatelliseren. Toege
ven dat dit akkoord een kwalitatieve veran
dering betekent in de verhoudingen in het
Midden-Oosten, zou een impliciete erken
ning aan het adres van Reagan zijn, dat de
Maerikanen bezig zijn terrein prijs te geven
aan de Russen.
Het enige dat de Amerikaanse regering op
dit moment kan doen om het vissen van de
Russen in het troebele Arabische water te
ondervangen, is de betrekkingen met de
gematigde Arabische landen te versterken.
Vandaar dat de ondertekening van het Sy-
risch-Russische samenwerkingsverdrag sa
menvalt met het Amerikaanse aanbod aan
de Arabieren om hen bij te staan als ze te
lijden krijgen van de oorlog tussen Iran en
Irak. De levering van vliegende en op de
grond te stationeren radarsystemen aan
Saoedi-Arabië, is niet alleen gevolg van de
Amerikaanse vrees dat de olie-aanvoer van
het Westen wel eens onderbroken zou kun
nen worden, maar evenzeer uitvloeisel van
het vermoeden dat een groot deel van de
Arabische wereld toch al sceptisch ten
aanzien van de Verenigde Staten sedert de
akkoorden van Camp David zich nog
verder van het Westen zal distantiëren.
Amerika moet zich een trouw bondgenoot
betonen in moeilijke tijden, wil het zijn
greep op de ontwikkelingen in het Midden-
Oosten niet verliezen.