Een huis met zeven kamers
Weekendpuzzel
rn
paard en poëzie
it
\l
iJJ
s
1
Donner zit
het mee
A
1 S
m
A
f
'A
8
'A
mnw
A
H
3AÜ
1
SI
m
Bergsma is 't
niet verleerd
m m m m
KTÉRDAG '1 OKTOBER 19B0
TROUW/KWARTET
27
"j^lNpERBOKKP^NKINDERBOKKKNKINDKRBOKKKNKINDERBOEKP^NKlNDP'RBOEKENKINDERBOKKENKINDF
INDERBOEK
De meeste mensen hebben
een oom. Of drie. Of soms
zelfs twintig. Maar lang niet
iedereen heeft een Leuke
Oom."' Over zijn huis. met
de zeven kamers, handelt
dit boek. dat een gouden
penseel kreeg voor het
beeldverhaal, zo mag je het
wel noemen, en een zilveren
griffel voor het verhaal. Nu
kun je over het hele griffel
systeem denken wat je wilt.
dl dat doe je. en twee prij-
ien voor éen boek uit de
bonderden die verschenen
is erg veel. maar een feit is
dat ik lange tijd niet zo'n
geestig boek vol hilariteit in
handen heb gehad als dit
Joke van Leeuwen. Elk
van de zeven vertrekken is
beschreven en getekend, en
je weet niet welke van die
beide ..talen" het krachtigst
overkomt: ze kloppen in elk
j[ geval precies met elkaar.
(Pas nu ga ik begrijpen
roarom kinderen op scho-
iien altijd tegen je zeggen
„En die plaatjes, hebt u die
ook zelf erbij getekend?" Zo
zou het moeten zijn. eigen
lijk, zelf weet je tenslotte
het best waarover je het
hebt in je boek).
De zitkamer, die is natuur
lijk om te zitten als je moe
bent van het staan, en er zit
dan ook een onbedaarlijk
groot aantal (bizarre) perso
nen in dat vertrek. Eén zit
zelfs op de tafel, dat is het
meisje Piesie. die met een
briefje van de dokter in het
kindertehuis woont en al-
rijd met drie woorden
spreekt (Poe ja juffrouw) al
moet het. in het tehuis met
twee. zo is er altijd wat. Ze
beeft drie staartjes in haar
Hir (een verre nicht van
Pipp: Langkous mis-
in?) Alle kinderen zijn
it eigen trekjes getekend,
briefjes en geheimtaalt-
zijn getoond en dat is
verbazend boeiend voor
kinderen. Alles wat de au
teur vertelt zet ze ook om in
tekenschrift, maar ook haar
woordgebruik is beeldend,
vol krachtige overdrijving
en van de ene woordspeling
komt het andere verzinsel
Zeven kamers boordevol
met allerlei details, iets
waar alle kinderen gek op
zijn. afgewisseld met ver
haaltjes en versjes, com
pleet met de muziek. De te
kentrant doet denken aan
iemand als Peter Vos. met
grijzige effecten en veel ge
arceerde vlakken, maar wat
doet dat er toe; niemand
van ons is zonder voorgan
gers. En het komt stellig
niet vaak voor dat iemand
zijn woorden zo goed in
beelden om kan zetten. De
slaapkamer is treffend te
gen een kind aan geschre
ven: met een hoopje kleren
dat in het donker op een
beest lijkt, met liedjes over
nog helemaal niet moe zijn.
aangezien naar bed gaan zo
ver mogelijk weggeschoven
moet worden omdat je nog
per se iets belangrijks af
moet maken en ook wel
omeat je bang bent. De
angst wordt geneutraliseerd
door bij voorbeeld de Tra
ploper. die Janneke tegen
komt; hij loopt er alleen in "t
donker; „maar Ja. jfj wilt me
nooit zien natuurlijk." Dan
het Raamkonijn, dat altijd
in de vensterbank zit als het
gordijn dicht is. om te zien
of de maan wel de goede
kant uit gaat; en onder het
bed de Pantoffelheld, die
zelf bang is en niet onder
het bed uit durft omdat hij
bang is dat er iemand op het
bed zit. Dat is ook zo. zegt
Janneke. want dat ben ik.
Zo wordt alles omgekeerd
en heel aanvaardbaar ge
maakt. maar dat klinkt veel
te pedagogerlg voor de
speelse manier van doen in
dit boek. Het avontuur in dc
kelder liegt er ook niet om;
het is meer strip dan ver
haal en knap getekend mei
de trappen van alle gezich
tshoeken uit gezien, met bi
zarre diertjes in de gangen
en Janneke er midden in.
De spullenkamer is al even
kinderlijk en dus menselijk,
met dingen erin die Je mooi
vindt om naar te kijken of
vast te houden, want daar
voor bewaar je dingen, of
dat nu postzegels zijn of au
tootjes, of kleine beestjes of
ansichten met honden, of
bijzondere aardappels. Wat
dan weer aanleiding is tot
een stapelgekke verzame
ling bijzondere mensen die
je zelf zó op straat kunt te
genkomen en die allemaal
..gewoon en bijzonder tege
lijk" waren. De meest boei
ende teksten vind ik die in
de trant van het volgende
stukje proza:
„Ik zit beneden in het bo
venhuis dus ik ben beneden
maar ook boven want ik
woon boven de mensen die
in het benedenhuis wonen
en die boven in het bene
denhuis wel boven zijn om
dat ze niet beneden in het
benedenhuis zijn maar die
ook beneden zijn omdat wij
boven hen wonen en zij be
neden ons." Waarop dan
een soortgelijk stukje werk
volgt dat begint met ..Wij
liggen boven in het bene
denhuis dus wij zijn boven
etc. etc." Spiegelschrift,
linkshandig schrift, kleine
versjes: drie vliegen die
naast elkaar gestorven zijn:
je kunt wel blijven citeren
(en grinniken). Een hoogst
origineel boek van groot ni
veau. voor vele leeftijden
In kleuren is het prenten
boek van de beroemde Ja-
nosch: Het Appelmannetje,
waarvoor Ineke Ris de tekst
schreef. De kleuren geven
als het ware de emoties
weer van de arme man
wiens appelboom nooit
bloesem had en dus ook
geen enkele vrucht (dat
..dus" is niet zó logisch voor
kleine kinderen). Zonder
dat wit van de bloemen is de
boom somber, en dat zie je
goed op de pagina waar alle
buurbomen in bloei staan
en wit met gToen de pagina
beheerst. Eenvoudige regels
verhalen hoe iedereen ap
pels oogst, maar de arme
man niet. maar hoe zijn in
tens verlangen naar één ap
peltje aan zijn boom die
wens in vervulling doet
gaan: een grote witte bloem,
die schitterend suggestief
op een pagina pagine met
éen vlek rood In het oog
springt zorgt voor een bui
tengewone appel. De arme
man bewaakt en koestert
hem tot hij te groot gewor
den is voor welk transport
ook; zelfs als hij hem op zijn
rug naar de markt sleept
wordt de vrucht nog gewan
trouwd. Toch is het de appel
die de draak te gronde richt
en de arme man in eer her
stelt.
Van Nederlandse huize is
Dorus de Draakbij pagina
grote tekeningen in flam
boyante trant en kleuren
van Joop Jongbloed, die
ooit gediend hebben tot illu
stratie van een verhaal van
een mevrouw de Jong in de
NRC. maakte Willem Wil
mink een verhaal. Er wordt
een drakenkind verwacht
en de ouders bespiegelen
hoe het er uit zal zien; de
Wilminkse commentaren
zijn in overvloed aanwezig,
over gedichten die je voelen
moet omdat ze niet te be
grijpen zijn. en over het dra
kenkind zelf dat heel anders
is dan zijn ouders en dus op
kostschool maar leren moet
door Gertie Evenhuis
om vóór te dringen, mensen
te overrijden op het zebra
pad; vuurspuwen kan hij
ook al niet. en een draak die
nooit iets vernielt is net als
een schip op het strand. Do-
rus' boeken bevallen zijn
ouders niet: ze hebben zich
toch altijd alles voor hem
ontzegd en kijk nu eens. Op
zijn driewieler vlucht het
draakje, op zoek naar
warmte en vriendschap: na
een tuinfeest kan hij einde
lijk ongeremd vuurspuwen
en als zijn ouders later bij
hem logeren hebben ze in
tussen geleerd de dingen
van verschillende kanten te
bekijken. Draken in allerlei
kleuren en situaties, het
vuurspuwende draakje
vond ik het mooist.
Ik wil als vriend, zo begint
elke bladzijde in het boek
van Jacques Vriens. met
pastelkleurige tekeningen
begeleid door Ivo de Weerd.
een krokodil (weet je wat
krokodillen willen? Ze wil
len BILLEN (Vriens is zeker
geïnspireerd door de graffiti
in Amsterdam die herhaal
delijk op muren meldde:
..Krokodillen hebben geen
billen"). Een andere dag wil
het kind een leeuw als
vriend, een aap. nijlpaard,
stinkdier (compleet met
bolle grapjes over stinken),
kangaroe, nachtuil, lui
paard. varken, reiger of vlin
der. en elk dier wordt bezon
gen en getekend, met ge
ruststellende overwegingen
bij voorbeeld tegen de gnoe.
die niet weet op wie hij nu
eigenlijk lijkt. Duidelijke en
geheel op kinderen gerichte
tekeningen, met veel zin
voor detail
Verder verscheen De O's
van Oland door Dimltri
Frenkel Frank, opgebouwd
op de letter O. hoewel niet
overal even logisch en hier
en daar zelfs vergezocht,
met wel zeer forse en kleur
rijke platen van Frank Ra
ven; en in Ik ga lekker bij
opa logeren, het verhaal
van een klein kind en een
dag bij haar opa. met veel.
wat vlakke, kleurentekenin
gen. behalve de laatste,
waar opa en het kleine meis
je voor de kleurentelevisie
in slaap zijn gevallen na alle
emoties van de dag.
Een huis met zeven kamers,
door Joke van Leeuwen,
Ominiboek
Het appelmannetje, door
Janosch, ui tg. Kosmos.
19.75.
Dorus Draak, door Willem
Wilmink en Joop Jong
bloed, uitg. Heureka, 25,-.
Ik wil als vriend, door Jac
ques Vriens en Ivo de
Weerd, uitg. v. Holkema Sc
W'arendorf J 16,80.
De O's van Oland, Dimitri
Frenkel Frank en Frank
Raven, uitg. van Goor,
ƒ25,-.
Ik ga lekker bij opa loge
ren. Gunilla Hansson, uitg.
Meulenhoff, 8,90.
Horizontaai. 1 spits toelopend, 4
stok, 6. landbouwvork. 9. titel (afk.».
10. rivier in Zwitserland. 12. plaats in
Limburg. 14. landbouwwerktuig. 16
droogoven. 18. jongensnaam. 20
zwakke, 22. welig groeien, 24. vreem
de munt. 26. oude lengtemaat, 27 we
derzijds. 30. voorzetsel. 31. bedorven.
32. voor, 33. tennisterm, 35. mand. 36.
water ln Limburg. 38. veerkracht. 40
herdersgod. 41. snij werktuig, 42. bit
ter vocht. 43. jong schaap. 44 water
doorlatend. 46. een weinig scheel. 48.
vertragingstoestel. 50. hoogste punt.
52. aanw.voornaamw. 53. schrijfge
reedschap. 55. reeds. 57. voor 't ogen
blik. 60. en anderen (afk.). 61. be-
p.aank.voornaamw. 63. ontzag. 65.
plaats in Roemenië. 66. ten dele. 69.
gezicht, 70. muzieknoot, 71. denk
beeld, 73. koker. 75. voorzetsel. 76
inwendig orgaan 77 steen. 78
vrucht.
Verticaal. 1. jaaglijn. 2. model. 3. we
laan. 4. kippenloop. 5. lof. 6. muziek
noot. 7. rechtschapen, 8. wenden, 9
lengtemaat. 11. kant. 13. bescherm
geest. 15. gezamelljk verteer. 17.
scheik.element, 19. bij, 21. afnemend
getij, 23. loot, 25. bezitt.voornaamw.
28. deel van een verhaal. 29. soort bril.
FRFDERIK WILLEM VAN EE
DEN schreef onder het pseudo
niem CORNELIS PARADIJS de
dichtbundel GRASSPRIETJES,
in welke bundel parodieën waren
opgenomen op de gangbare stich
telijke dichtkunst
In figuur 1 is aangegeven hoe de
ontbrekende letters moesten wor
den ingevuld en in figuur 2 hoe het
paard de letters moest bijeen-
springen.
Zelden kwam de eerste oplossing
van een puzzel zo snel na de publi-
katie binnen: Op de zaterdag,
waarop de opgave in de krant
stond, plofte de oplossing van
stadgenoot ds. Hamoen (49) in de
brievenbus. In zijn commentaar
schrijft hij: „Paard en poëzie was
niet piekeren maar puzzelen
(Oplossing opgave 645 van de ladderwedstrijd).
leuk, eigenlijk te gemakkelijk. Het
aantal Nederlandse dichters met
een pseudoniem is betrekkelijk
klein. De letters c en j, ook de w
sloten heel wat mogelijkheden
uit."
Dit was juist, waarvoor gevreesd
werd. En dan bovendien nog de
grassprietjes op de tekening van
het paard, die wel in de gaten
moeten lopen.... De auteur, de
heer J.J. Kolk (120) te Malden
die de punten als loon voor het
ontwerpen krijgt toegekend
ik toevallig kennis maakte met
het extra naampje (Willem), dat in
heel wat letterkundige boekjes
niet eens voorkomt. Dat maakte
de zaak extra moeilijk. Toch een
leuke opgave."
vond zXI de opgave eigenlijk te De heer J.G. Trommel (112) te
gemakkelijk en dan wist hij nog Zoetermeer is van mening, dat „de
geluksfactor bij de puzzel veel te
groot" was.
De waardering was gemiddeld
7,33, als volgt verkregen: 3 (7.1%),
4 (0.7%). 5 (15.6%). 6 (16,3%), 7
(24.1%). 8 (10.7%) en 9 (25.5%).
De top van de ladder daalde tot
237. Daarboven werden aange
troffen:
niets van die tekening...
Maar de grote stroom oplossingen
bleef uithet aantal oplossin
gen. dat binnendruppelde, bleef
klein.
De heer G.H. Klaassen (114) te
Amersfoort schrijft bij de oplos
sing: „Het leek zo simpel, maar
dat viel tegen. Al enkele malen
was ik de naam Frederik van Ee-
den tegengekomen met de hieraan
verbonden mogelijkheden, totdat
E
R
E
K
L
A
w
R
V
b
i
l
E
N
Al
M
p
E
E
L.
R
Vï
A
T
s
E
c
b
P
N
R
s
i
J
1
O
R
y
A
D
S
G
s
A
V
3
6
5
11
9
2
15
O
12
19
2?
V
lo
n
92
9<>
la
u
15
21
91
5»
H
l/t
is
lo
2/
2 6
2$
92
95
9t
29
b
33
3i
99
9o
2S
3o
9!
3?
29
Figuur 1
14-72 7607 NW Almelo (3e maal)
G.A. Sparenburg, Korenlaan 56 Mej. A. Hofstra Govert Flincklaan
6721 CV Bennekom (6e maal) 13 1181 XA Amstelveen (3e maal)
H. van Roon. Th.Ainsworthlaan A.J.J. Talman Van Harinxmaplein
Figuur 2
3 8391 DM Leeuwarden (le maal)
De heer Talman heeft zojuist ons
land verlaten om een jaar in de VS
te vertoeven.
31. vrucht. 34. kweken. 35. danspartij,
36. troefkaart. 37 SLUISKOLK. 39
toiletartikel. 45. blijspel, 47. slot, 48.
handelsbetrekking. 49. hulpmiddel
op schepen. 51. nachtgewaad. 53. hou
ten pin. 54. kneedbaar mengsel, 56.
onderrichten. 58. honingdrank, 59.
droogoven, 60. plaats in Friesland, 62.
bevel. 64. radio omroep (alk.). 67. ei
kenschors, 68. steensoort. 72. titel
afk.). 74 klein kind
Oplossing tot en met woensdag a.s.
per briefkaart opsturen naar Dag
blad Trouw/Kwartet, postbus 859.
Amsterdam.
Links boven vermelden: weekend
puzzel
Oplossing vorige puzzel
Hor. 1. rivaal. 6. etappe, 12. tema, 14.
Edam, 16. e.k. 18. re. 19. mis. 21. et, 22.
Po, 23. kanarie, 26. parabel, 29. eren,
30. Assen, 32. deel, 33. Sn. 34. do, 36.
tal, 37. gij, 38. la, 39. Eems. 41. rest, 43.
or. 44. maraboe, 45. os, 47. Aser, 49.
Este, 52. op, 54. t.n. 55. kim, 57. To, 58.
ra, 59. Eede, 61. roset, 63. reis, 65.
penibel, 67. termiet, 69. er. 70. ge, 71.
kea, 73. Le. 74. mi,. 75. geld, 77. eens,
79. tergen, 80. setter.
Vert 2. iL 3. verande, 4. Amer, 5. Aa,
7. te, 8. ader, 9. paradijs, 10. p.m. 11.
rekest, 13. pi, 15. dollar, 17. kaan, 19.
mest, 20. spel, 22. Peel, 24. ne. 25. ia.
27. An, 28. Be. 31. salaris, 35. Ommen,
37. geest, 39. era, 40. sar, 41. roe, 42.
toe, 46. koepel, 48. steiger, 50. tor
ment. 51. lastig, 53. peer, 55. kolk, 56.
meta, 58. riem, 60. dn. 61. re, 62. te, 64.
ei, 66. belg, 68. riet. 72. eb, 75. ge, 76.
de. 77. Ee. 78.Se.
Prijswinnaars vorige puzzel
De boekenbonnen gaan naar J. C.
Vermeulen, Beatrixstraat 29 in
Zwijndrecht; F. Streefkerk, Toccata
16 in Krimpen a'd Ussel; T. v.d. Vliet,
Pr. Mauritssingel 69 in Woerden.
N.B. In de vorige opgave van de week
endpuzzel is een foutje geslopen. 17
vert, had moeten zijn boterton, maar
blijven staan is: uitgebraden vet. Bei
de oplossingen karn en kaan zijn
goedgekeurd.
Vandaag wordt de laatste partij
gespeeld uit de dubbelrondige
driekamp tussen Donner, Ligte-
rink en Van der Sterren. De win
naar van dit kampje krijgt achter
Timman. Sosonko. Ree en Van der
Wiel een plaats toegewezen in het
Olympiadeteam. Op het moment
dat ik dit stukje schrijf staat Don
ner er het gunstigst voor. Uit de
eerste twee partijen tegen „die
jonge jongens" heeft hij anderhal
ve punt behaald: winst op Van der
Sterren en remise met Ligterink.
Langs afgronden ging het wel. Te
gen Van der Sterren was Donners
positie vlak voor het afbreken pre
cair. maar met een raadselachtig,
maar slim zetje toonde hij zijn
routine. In vliegende tijdnood kon
Van der Sterren maar niet kiezen
welke prachtige voortzetting hij
zou spelen en zoals zo vaak in
de toernooipraktijk deed hij
toen van alle mogelijkheden de
slechtste. Donner veerde helemaal
op en met enkele krachtzetten,
plaatste hij zijn tegenstander voor
een ondekbaar mat. De volgende
dag zat het de grootmeester tegen
Ligterink ook bepaald niet tegen.
In de korste keren verloor hij een
pion. maar duchtig schwindelend.
wist hij toch nog remise te be
reiken.
Wit: Donner. Zwart: Van der
Sterren
1. d2d4 Pg8—f6 2. c2—c4 e7—e6
3. Pblc3 Lf8—b4 4. e2—«3 b7—
b6 5. Pgl—e2 Lc8a6 6. a2— a3
Lb4«7 7. Pe2—f4 d7—d5 8. Ddl—
f3 c7c6 9. b2b3 Dd8—«7 (Don
ner die met deze stelling enige
ervaring heeft gehad, is van me
ning dat 9. ...Dc8 hier nauwkeuri
ger is.) 10. Lel—b2 00 11. %2g4!
(Over deze zet zou Botwlnnik on
getwijfeld zeer tevreden zijn ge
weest.) 11. d5xc4 12. b3xc4
Pb8d7 13. g4g5 Pf6-«8 14.
Pc3—«4 Pe8d6 15. Pe4xd6
Le7xd6 16. Lfl—d3 (De witte stel
ling maakt een zeer agressieve in
druk: 16. ...Lf4x 17. ef4x zou de
witte druk slechts versterken.) 16.
...Tf8—e8 17. 0—0 e6—e5 18. Pf4—
h5 Pd7—f8 19. Ph5—g3 Pf8—f6 20.
Df3h5?! (Mogelijk vergt wit hier
te veel van zijn stelling. Zeer in
aanmerking kwam 20. Pe4) 20.
...TaS—h8 21. Tfl—el Dc7—d7 22.
Tal—cl? (Na deze zet komt zwart
in het voordeel. Nog altijd leidde
22. Pe4 tot kansrijk spel voor wit.)
22. e5xd4! 23. e3xd4 Ld6—f4 24.
Tel—dl Te8xelt 25. Tdlxrl
Tb8xe8 26. Pg3e4 Tel—d8 27.
Ld3—fl La6c8! (Dreigt onder
gunstige omstandigheden de da
mes te ruilen.) 28. Lfl— f2 Dd7—f5
29. d4d5! (Met deze zet. die een
vrijpion verschaft en de lijn van
de zwarte loper opent, houdt wit
het hoofd boven water.) 29.
c6xd5 30. c4xd5 h7—h6!
diagram I
Natuurlijk is de d-pion giftig we
gens 30. Td5x? 31. Pf6t, maar de
AA
f.#A
tekstzet stelt op zijn beurt een val:
30 h6 31 Pf6t gf6x 32. Lf6x Lg5x
33 Ld8x Pf4! 34. Df3 Ld8x 35. Te8t
Kg7 36. Td8x Dblt 37. Lfl Lh3! en
wit gaat mat. Donner komt echter
met een typisch tijdnoodzetje,
waardoor zijn tegenstander in pa
niek raakt. 31. h2—h4!? Df5g4
32. Pe4—f3 Df4xh5? (Alles was
hier bijna sterker, dan deze zet. Na
bijvoorbeeld 32.Ph4x ziet het er
somber uit voor wit. Nu is echter
alles in orde.) 33. Pg3xh5 h6xg5 34.
Lb2xg7 Pg6xh4 35. Lg7—f6! (Een
mokerslag.) 35. Ph4xg2 36.
Kglxg2 Td8xd5 37. Ph5xf4 (Nu
won 37. Te8t al een stuk, maar dit
leidt tot mat.) 37.g5xf4 38. Tel—
hl f4f3t 39. Kg2g3 en zwart gaf
op. Vorige week is in het Oosten
rijkse plaatsje Linz het wereld
kampioenschap voor schaakcom
puters gehouden. Het ging hier
niet om de microcomputers die in
de winkel te koop zijn, maar om de
grote computers, die hele zalen in
beslag nemen. Het Amerikaanse
Chess 4.9 werd als titelhouder ont
troond door Belle, het programma
van het Bell-instituut (Computers
zijn kennelijk vrouwtjes.) In een
extra finale versloeg Belle een an
der Amerikaans programma. Cha
os. De beste partij was echter, die
tussen Belle en Nuchess. een vari
ant van de Chess 4.9. De twee
geestelijke vaders van de pro
gramma's. David Slate (Nuchess)
en Ken Thompson (Belle) waren
tijdens de partij zo zenuwachtig
dat het leek. alsof hun verdere
carrière van de uitslag van de par
tij afhing, hetgeen vermoedelijk
ook het geval is. De partij is daar
om opmerkelijk, omdat beide
computers, wars van elk materieel
oogpunt. een kwaliteitsoffer
brachten
Wit: Nuchess Zwart: Belle
1. f2—f4 e7—«5 2. e2—«4 e5xf4 3.
Pgl—f3 d7—<15 4. e4xd5 Pg8—f6 5.
Lfl—b5+ c7—c6 6. d5xc6 Pb8xc6 7.
d2d4 Lf8d6 8. 0—0 0-0 9.
Pbl—c3 Lc8g4 10. Lb5—c4
Ld6b4 11. Pcï—«2 Lb4—d6 12.
Pe2xf4 Lg4xf3! 13. Tflxf3 Ld6—
c5! 14. c2—c3 Pc6—«5 15. Lc4—
e2!? Pe5xi3 16. Le2xf3 Lc5—d6 17.
Lf3xb7 Ta8b8 18. Ddl—f3 Tf8-
e8 19. Lb7c6
diagram U
19. Te8e8elf 20. Kgl—f2
Telxcl!? 21. Talxcl Tb8xb2+ 22.
Kf2—gl Dd8c7 23. g2—g3
Ld6xf4 24. g3xf4 Tb2xa2 25. Tel—
bl Dc7—d6 26. Lc6—b5 Dd6—b8
27. Lb5—d3 Dd8—«8 28. Kgl—hl
a7— a5 29. Ld3—b5 De8—d8 30.
Lb5—c4 Ta2c2 31. Tbl—b7
Dd8—a8 32. Lc4xf7t Kg8—h8 33.
Lf7—d5 Da8e8 34. Tb7—bl
Pf6xd5 35. Df3xd5 Tc2xc3 36.
Dd5e5 De8—a8t 37. d4—d5
Tc3c8 38. Tbl—fl Da8— b7 39.
f4—f5 Dd7—f7 40. Tgl—bl aS-al
41. Tbl—b8 Tc8xb8 42. De5xb8
Df7—f8 43. Dd8—«5 a4—a3 44.
f5—f6 h7h6 45. f6xf7t Dg8xg7t
46. De5—e8t Kh8—h7 47. DeS—e4t
Kh7—h8 en remise door eeuwig
schaak.
Vandaag een partij uit een on
langs gehouden teamwedstrijd
tussen de deelnemers aan de na
tionale toptraining en oud-topspe-
lers. Aan het derde bord ontmoet
te de Leidse wiskundige Drs. E.
Bronstring niemand minder dan
oud-kampioen van Nederland Pie-
ter Bergsma. Deze laatste heeft
een aantal jaartjes geleden defini
tief afscheid genomen van de top
sport en zich toegespitst op het
trainen en coachen van het korf-
balwonder LDO uit het Friese Ter-
wispel. Toen een lichte hartaanval
dit ongedaan maakte, is Bergsma
weer actiever geworden in de dam
sport. Zo speelt hij met Huizum
actief ln de clubcompetitie en in
het kampioenschap van Friesland
draait hij met Bies. Scholma, Vis
ser en Schotanus, om maar eens
wat namen te noemen, aan de top
mee en is hij een regelrechte titel
kandidaat. Bergsma kennende
denk ik zelfs, dat hij best nog wel
een keertje in de nationale finale
zou willen mee doen, maar dan zal
hij zich door rayonwedstrijden en
halve finales moeten plaatsen en
dat is een lange en ook uiterst
moeilijke weg. Of dat allemaal zal
lukken valt nog te bezien. Maar
dat hij het dammen nog niet ver
leerd is, bewijst het volgende duel.
Wit: Bronstring
Zwart: Bergsma
1.33-28 20-25 2.32-27 17-21. Meestal
speelt men hier 19-23x23 zonder
angst voor de combinatie van een
randschijf op 25 met een schijf op
23. maar met de duidelijke bedoe
ling te profiteren van de volle lan
ge vleugel van wit. Een en ander is
o.a. ongestraft mogelijk door 2.32-
27.
3.37-32 21-26 4.39-33. Ontwikkelt
zijn lange vleugel en neemt en
passant vier tempi ontwikkeling
mee.
4. 26x37 5.42x31 12-17 6.44-39 7-
12 7.47-42 15-20 8.41-37 10-15 9.27-
22 18x27 10.31x22 Bronstring kiest
de aanval door de Hoogland-vari
ant. Deze Hooglandaanval ken
merkt zich door een schijf op het
zg. Kcrkhofveld (22 of met zwart
29). Vaak ontaardt dit systeem in
een zg. Utrechtaanval op het
Utrecht-systeem, dat eigenlijk
geen echte aanval meer is, maar
uitmondt in een tempospel, waar
in zwart het witte centrum, dat
dan bestaat uit het driehoekje 22.
27. 28 (of 29. 23, 24 met zwart als
aanvaller) probeert te omklem
men om dan wit in samenspel met
de combinatie de wurgdood te la
ten stikken. We zullen eens kijken
waar dit in deze partij naar toe
gaat.
10. 5-10 11.50-44 2-7 (hier is direct
16-21 actiever). 12.46-41. Nog
steeds kan zwart met 16-21 actief
optreden, waarna 13.36-31 21-27
14.32x21 17x26 15.44 36 19-24! een
voor zwart zeer gunstig vervolg is,
aangezien wit een belangrijke be
slissing moet nemen. Vooral tegen
Bronstring, die dit soort speltypes
graag zelf met zwart wil spelen,
was dat ln velerlei opzicht een
goed idee geweest Maar ook ob
jectief bekeken zijn de kansen vol
ledig aan zwart. In plaats van di
rect 1216-21 is ook 1219-24
een idee dat de moeite waard is.
Zo is 36-31 dan verhinderd door 24-
29 en 12-18 met dam. Vereenvoudi
gen met 34-30x19 is natuerlijk ver
hinderd door 14x23 enz. Het vrij-
11! ^3 U1P
if
S0
O B
m ",i
'r"6
gj\W,
willig accepteren van een hekstel
ling door 34-29 is in dit genre ook
dubieus. Voor de hand ligt dan
ook 13.37-31 16-21 (om op 31-27 te
vervolgen met 14-19, 19-23 met
dam en op 31-26 met 12-18 verder
te gaan om schijf 22 te bedreigen.)
14.41-37 21-27 15.32x21 17x26 en
dezelfde stelling is weer bereikt en
wit moet weer zijn belangrijke be
slissing nemen. Dit is in een partij
ook belangrijk omdat je je tegen
stander dwingt veel tijd te ge
bruiken.
In de partij vervolgde Bergsma
met 1220-24, een zet die ik
beduidend minder vind dan de
zojuist aangegeven twee alterna
tieven.
13.36-31. De zwarte dam door 13.
25-30 14.34x25 14-20 15.25x23!
(op 25x5 volgt 16-21 en 12-18 met
een wel winnende dam!) 12-18
16.23x21 16x47 is uiterst dubieus.
Weliswaar kan wit de dam met 32-
27, 38-32 en 40-34 slechts voor ge
lijk spel afnemen, maar Ik denk
dat er nog wel beter spel voor wit
te vinden is, waarin de zwarte dam
wel eens verliezend zou kunnen
zijn Leuk om eens uit te zoeken?
Zwart gaat dus terecht niet op
deze uitdaging in. Toch blijkt hier
al hoe onverstandig het is geweest
om de actieve zet 16-21 achterwe
ge te laten want het nu volgende
vereenvoudigende spel is duide
lijk in zwarts nadeel. In plaats van
een actieve omsingelingsstrategie
is het enige wat overblijft cen
trumnadeel accepteren. 1312-
18 14.41-36 18x27 15.32x12 7x18
16.38-32 11-17 17.43-38 6-11 18.49-43
1-6 19.31-26. Hoewel ook 31-27 en
32-27 sterk in aanmerking kwa
men en zelfs het vereenvoudigen
de 28-22 gevolgd door 38-32 flink
positioneel voordeel geeft, is de
tekstzet het meest dwingend.
1 98-12 20.37-31 3-8 21.31-27 14-
20 22.27-21 16x27 23.32x21. Zowel
zwart als wit dachten nu, dat 11-16
verhinderd was door 35-30 16x27
(op 24x35 volgt 33-29 en 29-23 met
dam), 28-23. Maar na 19x28 moet
wit een meerslag nemen met schijf
33 met alle minder plezierige ge
volgen vandien. Na 11-16 moet wit
dan terug, waarna het voordeel
toch wel geminimaliseerd is.
239-14 24.21-16 4-9 25.16x7 12x1
26.42-37 6-11 27.37-32 1-6 28.48-42
18-23.
29.34-30 25x34 30.40x18 13x22
31.32-27. De mogelijkheid 31.26-21
17x26 32.28x17 11x22 33.33-29
24x33 34.39x17 9-13 is minder
kansrijk dan hij er uitziet, zodat
de tekstzet de voorkeur verdient
3122x31 32.36x27 11-16. Op 9-13
was 17-21 8-12, 21-16 13-18, 16x7
12x1, 28-23 18x29, 35-30 24x35.
33x13 14-19. 13x24 20x29, 45-40 ge
volgd. waarna schijf 29 wordt op
gepeuzeld.
33.38-32 9-13 34.43-38 8-12 35.42-37
24-30 (zwart verdedigt zich met de
moed der wanhoop). 36.35x24
20x29 37.33x24 19x30 38.45-40 6-11
Gespeeld in verband met de actie
39-34 en 37-31 enz. Toch is dit niet
nodig want ook direct 30-35 scha
kelt deze dreiging uit Waarschijn
lijk dacht Bergsma voordeel te
kunnen hebben van de schijf op
veld 30 en wilde hij die beslist
laten staan.
39.28-23 15-20 40.32-28 20-25 41.37-
32 10-15 (zie diagram).
42.23-19? Wit denkt de winst te
forceren, maar niets is minder
waar. Waarschijnlijk staat wit
toch al niet meer gewonnen, zodat
de vraag rijst waar hij het beste
spel heeft gemist. Ik denk dat een
studie van de positie na 181-6
nog de meeste mogelijkheden zal
bieden. Nu blijkt weer eens dat
Bergsma een erg slimme speler is
en zelfs 386-11 blijkt nut te
hebben.
4 213x24 43.40-35? Alsnog is 28-
23! met de dreiging 23-18 en 27-21
als ook de binding met 40-35 mo
gelijk voor wit en in ieder geval
niet verliezend.
4 314-19! (natuurlijk grijpt
Bergsma zijn kans). 44.26-21 (er
dreigde immers 19-23, 13-19 en 12-
18 met doorbraak). 17x26 45.44-40
11-17 en uiteindelijk liep de partij
nog remise, hoewel zwart natuur
lijk ergens gewonnen spel heeft!
Al met al een interessant duel met
vele mogelijkheden
