Bij Europese christen-democraten
ligt de Bijbel niet op tafel
Niet wie, maar wat het
CDA leidt is van belang
„TERDAG 11 OKTOBER 1980
IBUITENLAND
TROUWKWARTET
Bouke Beumer gold in de Tweede Kamer als een wat steile, zeer beginselvaste CDA'er van het calvinistische slag. Tegenwoordig oefent hij zich in Straatsburg in de kunst van
comprimissen sluiten. Soms loopt hij zelfs arm in arm met een Italiaan over straat om de Europese problemen te bespreken. Nederlandse idealen blijken in de weerbarstige
werkelijkheid van het Europese parlement zeer betrekkelijk te zijn.
door Theo Koelé en Ferry Mingelen
de Nederlander is natuurlijk
Bouke Beumer. „Een wereld
vreemde wereld verbeteraar,"
zoals hij in Straatsburg soms
spottend genoemd wordt. Vol
gens Beumer zelf was dat
beeld niet onjuist, maar in
middels wel achterhaald: „In
het begin heb ik veel invloed
verloren, zat als een steriele
getuige aan de kant. Ik hield
vast aan mijn Ideeën, maar
raakte daarmee geïsoleerd.
Binnen de CDA-groep rees de
vraag of ik zo nog wel voorzit
ter kon blijven. Dan zou ik
toch bereid moeten zijn bre
dere opvattingen te vertolken.
We hebben daar toen over ge
praat en sindsdien ben ik ver
anderd. Ik zie ook meer dat
lobbyen af en toe noodzake
lijk is om wat te bereiken.
Persoonlijk ligt me dat overi
gens niet zo. Ik moet er ook
aan wennen om arm in arm
lopend met een Italiaan op
straat de Europese problemen
te bespreken. Ik realiseer me
nu dat Je de wereld niet kan
verbeteren door steilheid en
blijven vasthouden aan kei
harde standpunten. Met wik
ken en wegen, met compro
missen bereik Je meer."
Kernenergie tmmmmm
Dat kan ver gaan, blijkt.
Neem de kernenergie. Vorig
Jaar dreigde Beumer in de ver
kiezingscampagne uit Europa
te zullen stappen indien de
EVP zich voor uitbreiding van
het gebruik van kernenergie
zou uitspreken. De EVP-frac-
tie heeft dat inmiddels ge
daan. maar Beumer zit er nog.
„Ja, ik heb toen wel tegen
gestemd, maar niet deze uiter
ste stap gedaan. Dat is ook
een teken dat ik flexibeler ge
worden ben. Ik praat nu ook
meer over maatregelen om
dat gebruik van kernenergie
veiliger te maken. Dat lijkt
vreemd als Je er zo tegen bent,
maar anders verlies je iedere
invloed op die zaak. Ik moet
inderdaad nu soms meer inle
veren dan waartoe ik dacht
bereid te zijn, maar dat bete
kent nog niet dat ik me nu tot
het puur pragmatisme be
keerd heb.
Mijn ideeën over de nationale
politiek veranderen in Europa
ook wel. Het Nederlandse be
leid vind ik vaak zo in zichzelf
gekeerd, zonder met interna
tionale. Europese standpun
ten rekening te houden. Daar
maakte ik mij vroeger ook
schuldig aan. Ik heb eens in
de EVP-fractie de CDA-uit-
gangspunten voor de kernwa
penmodernisering uiteen ge
zet. De CDA-loyalisten, waar
toe ik zelf behoorde, vonden
die eigenlijk lang niet ver ge
noeg gaan. Als je dan merkt
dat diezelfde uitgangspunten
in Europa als uiterst radicaal
worden beschouwd, dan ga je
er toch wat anders tegen aan
kijken. Ik zie het hele CDA-
beleid nu ook wat milder, je
schuift toch een stukje op."
V: Bestaat er eigenlijk nog
duidelijk politiek verschil
tussen de Nederlandse en an
dere Europese christen-de
mocraten?
Penders: „Nee, we onderschei
den ons niet echt van de ande
ren. Bij ons ligt de bijbel heus
niet op tafel, wel het EVP-
programma. De discussie over
de evangelische grondslag
speelt in Europa geen rol."
Beumer: „Naar mijn indruk
komen de Nederlanders, on
der invloed van het CDA-pro-
gramma, toch altijd nog wat
linkser uit. Dat geldt voor so
ciaal-economisch beleid, vre
de en veiligheid, kernenergie.
Er worden in de EVP nu werk
groepen op gericht om te be
kijken of we het politiek eens
kunnen worden over belan
grijke concrete punten. Het
zal een tijd kosten om de
vraag of die overeenstemming
mogelijk is. te beantwoorden.
Maar ik ben niet pessimis
tisch. Er is genoeg ruimte voor
ontwikkeling. Onder druk van
uitspraken van kerken in Ita
lië. België en Nederland ont
staat er in het EVP-overleg
meer gevoeligheid voor de Ne
derlandse opvattingen. Er is
meer drang bij de jongeren
om politiek te vertalen, wat de
kerken zeggen.
V: Vond u de brief van de
Duitse bisschoppen in dit
verband een gelukkige steun
in de rug voor uw CDU-CSU
vrienden.
Penders: Het was zeer ontac
tisch. leverde eerder verlies
dan winst op.
Beumer: Nee. die brief was
veel te partijdig. Maar ik vind
het heel goed als de kerken
politici erop wijzen dat ze nog
ver afzitten van de vervulling
van de bijbelse idealen.
der angst om het eventuele
resultaat bij verkiezingen.
Dan zal het CDA minder zor
gen hebben over de vraag wie
de partij leidt, maar meer over
de vraag wat de partij leidt:
welke Bijbelse noties, welke
uitgangspunten, welke doel
stellingen. Dan zal het CDA
duidelijk maken dat het wei
gert te zwalken tussen rechts
en links en dat het liever de
strijd om gerechtigheid dan
de strijd om de macht voert.
Dan zal het CDA gevoelig zijn
voor de unieke radicaliteit
van het Evangelie. Dan zal het
proberen een kanaal voor vre
de en gerechtigheid te zijn, in
gelukkige gehoorzaamheid
aan de God van Vrede.
Invloed
Zo'n politiek zal een sterk ef
fect hebben op de kiezers in
eigen land. Het zal tevens een
enorme aanmoediging zijn
voor de belangstellenden in
het buitenland, want of de
voorlieden van de christelijke
sociale, economische en poli
tieke actie in Nederland zich
dat nu bewust zijn of niet. de
Nederlandse christelijke soci
ale en politieke beweging, in
het bijzonder de ARP en het
CNV. hadden en hebben een
stimulerende invloed op chris
tenen in andere landen die
proberen het Bijbelse liefdes
gebod in de praktijk te bren
gen. Voor mij persoonlijk zijn
veel van de sociaal-economi
sche en politieke inzichten die
in Nederland zijn ontwikkeld,
van Abraham Kuyper tot Bob
Goudzwaard, een ongeëve
naarde bron van inspiratie ge
weest. Deze ongewone getui
gen zijn, met in achtneming
van de verschillen in cultuur
en geschiedenis, ook voor Ca
nada van grote betekenis.
Volgens mij bestaan er veel
parallellen tussen Nederland
se en Canadese problemen,
omdat zij deel uitmaken van
dezelfde wereld. Wij leven al
lemaal in hetzelfde, wereld
omvattende „dorp", waar nie
mand in eerlijkheid zijn ogen
kan sluiten voor het sociale
onrecht, de schade aan het
milieu en de verspilling van
grondstoffen die de bijpro-
dukten zijn van het egoïsti
sche streven naar economi
sche groei. Wij hebben alle
maal te maken met een onzin
nige bewapeningswedloop die
meer dan vierhonderd miljard
dollar per Jaar kost, terwijl er
honderden miljoenen naasten
op de rand van honger leven.
Wij mogen niet leven „van
brood alleen". We mogen ons
vertrouwen niet vestigen op
economische voorspoed, be
schermd door militaire veilig
heid. Nee, we hebben de op
dracht te leven „van alle
woord, dat uit de mond Gods
uitgaat" (Mattheus 4 vers 4).
zo dat „het recht als water
(zal) golven, en gerechtigheid
als een immer vloeiende
beek" (Amos 5 vers 24). Wij
moeten recht zoeken, vooral
voor de zwakken, de onder
drukten, de armen en de
machtelozen in de gehele we
reld.
Moge het CDA een drager èn
een uitvoerder worden van
Gods bevrijdende en verzoe
nende Woord voor al het men
selijk leven. Ik hoop oprecht
dat elf oktober een gedenk
waardige dag zal zijn een
dag die lang zal voortleven in
de herinnering van allen die
proberen de consequenties
van het Goede Nieuws in een
gebroken wereld uit te
werken.
Wie kent ze nog. de tien
CDA-ers die sinds de
Europese verkiezingen
in juni vorig jaar in het
Europese parlement in
Straatsburg zitten. En
wat voeren ze daar ei
genlijk uit. die Beumer.
Boot. Van der Gun,
Janssen van Raay, Jon
ker. Malj-Weggen, No
tenboom, Penders, Tol
man en Vergeer?
Met hun 400 collega's uit de
negen landen en tien politieke
groeperingen binnen de Euro
pese Gemeenschap, proberen
ze het parlement een eigen
gezicht te geven en enige in
vloed uit te oefenen op het
beleid van de Europese Minis
terraad en Commissie.
BIJ gebrek aan werkelijke be
voegdheden (verdeeldheid
zelfs over de vraag of die wel
nodig zijn) en met al die ver-*
rhillende nationale, politieke
en soms persoomlijke belan
gen, ls dat geen eenvoudige
mk Wie iets wil bereiken
aoet grote meerderheden or-
fuüseren en daartoe sterk,
maar meer nog, slim zijn. pat
vergt lobbyen, invloed uitoe
fenen. onderhandelen, mede-
itanders zoeken soms met een
droge witte, of een robuuste
rode fles op tafel. Het is de
«feer van: „voor wat. hoort
wat", de Italiaanse „Combina-
ziones". het Britse „back-slap
ping". de schouderklopjes, en
ouwe Jongens krentebrood.
De tien CDA-ers vormen met
nog 97 andere christen-demo
craten de fractie van de Euro
pese Volkspartij, na de socia
listen met hun 113 zetels, de
grootste eenheid in l et parle
ment Organisatorische een-
beid wel te verstaan, want
owt de werkelijke politieke
«Wjdpunten is men het aller
minst eens. De meningsver-
«tlllen worden echter platge-
jnat. de „strijkijzer ziekte"
tiert welig in een eeuwige
dring naar „concensus"- over
stemming. Dat is ook niet
rwwonderlijk In een gezel-
ichap. dat varieert van Duits-
C8U op rechts tot antl-revolu-
tionalr-CDA op links, in Ne
derlandse verhoudingen dus
vin boer Koekoek tot Hans de
Boer.
Wie ter gelegenheid van de
ho#t CDA-fusie in Haagse CDA-
kringen Informeert naar het
wel en wee van de zo vaak
vergeten broeders in Straats
burg. krijgt gemengd bericht:
De mensen met enige invloed
in Straatsburg zijn „lepe". Ja
zelfs ..schurkachtige" figuren,
die „compromissen sluiten tot
ze plat vallen". De anderen,
zoals groepsleider Bouke Beu
mer met name, maken daar
niks klaar, het effect van hun
optreden beperkt zich nood
gedwongen tot „een beetje
„CDU-pesten". Omdat het In
zicht van Haagse CDA-ers
niet altijd even zuiver ls, vroe
gen we het twee van de be
trokkenen zelf maar eens:
Bouke Beumer. links AR,
sympathie voor de Ideeën van
Goudzwaard en Niet bij
Brood Alleen, en Jean Pen
ders, KVP-reallst. voormalig
medewerker van KVP-fractie-
leider Andriessen. Het werken
in Europa blijkt met name
Beumer nogal te hebben ver
anderd.
Eten en drinken
Beumer deelt het cynisme
over Straatsburg niet: „Het
wordt teveel beoordeeld van
uit de inderdaad wat over
vloedige eet- en drinkgewoon
ten." (Beumer zelf maakt zich
daar overigens zelden en dan
nog met duidelijke tegenzin
aan schuldig. Liever trekt hij
zich terug op zijn hotelkamer
om zich In het vioolspel te
bekwamen" meldt Straats
burg). „Dat eten en drinken
vertekent het beeld De ma
nier waarop we in Europa wer
ken verschilt niet veel van de
werkwijze in het Nederlandse
parlement. Wat men ook van
ons zeggen moge. we zijn hard
werkende mensen. Zolang het
parlement onder druk van de
grote landen zulke beperkte
bevoegdheden houdt, kan het
werk natuurlijk nooit hele
maal bevredigend zijn, maar
er valt toch veel nuttigs te
doen."
Penders lijkt minder enthou
siast: „Er ls een duidelijk ver
schil tussen het Europese en
Nederlandse politieke kli
maat. Wij werken hier geïso
leerd. staan minder onder
druk van buiten af. omdat het
er hier allemaal minder toe
doet. We adviseren alleen
maar. Nationaal heb je rege
ring en oppositie, dat geeft
spanning. Die mis Je hier, de
zaken worden hier niet uitge
vochten, alles is veel vager."
veau*
tol et
i aan
ng. M
De geboorte van een po
litieke beweging of de
oprichting van een nieu
we partij wekt natuur
lijk verwachtingen. Dat
is des te sterker het ge
val als Christenen een
politieke organisatie
vormen om beleid te be
vorderen dat is geïnspi
reerd door rentmeester
schap, liefde, gerechtig
heid en vrijheid voor
allen.
Veel mensen, ontevreden over
de oude partijen met hun tra
ditionele politiek, hopen dat
die nieuwe organisatie echt
nieuw en dynamisch beleid
kan stimuleren. Zij verlangen
naar het soort politieke visie
en profetisch leiderschap dat
wn duidelijke breuk mar
keert met de doelmatigheid
en het pragmatisme van het
verteden en een nieuwe koers
van principiële actie inzet
Anderen, diep teleurgesteld
door de kennelijke onmoge
lijkheid van veel eigentijdse
Politici om ook maar iets
waardevols tot stand te bren
gen, durven nauwelijks nog
hoop te vestigen op zo'n ge
meenschappelijke poging een
nieuw. fris politiek initiatief te
lanceren. Zij betwijfelen ern-
•tig aan de mogelijkheid een
normen stellende politiek te
voeren. Zij zijn er door ont
moedigd dat het zelfs op pa-
Pier nauwelijks lukt een nieu
we koers te ontwikkelen.
Een derde groep heeft het ver
bouwen in het hele politieke
««drijf al opgegeven en gunt
de nieuwe organisatie zelfs
niet eens het voordeel van de
twijfel. Voor die mensen ls de
hele poliUek slecht en failliet,
onbekwaam tot enig goeds.
Gescharrel:
De eerste groep wil niet opge
ven en zal haar steun geven
aan een nieuw politiek ver
bond met een overtuigend
programma. De tweede groep
zal die steun pas geven als de
nieuwe club heeft bewezen
dat waard te zijn. De eerste
groep is vol hoop, de tweede
vol twijfels en de derde ls mis
schien helemaal niet te berei
ken. Alle drie zijn echter sterk
geïnteresseerd in de plicht èn
de mogelijkheid van de nieu
we organisatie een program
ma met visie voort te brengen
en uit te voeren. Alle drie wil
len een breuk zien met het
gescharrel en de koehandel
die zo kenmerkend zijn voor
de moderne politiek.
Deze interesse raakt het be
staansrecht van een partij.
Hier wordt de partij uitge
daagd om te laten zien hoe
haar specifieke uitgangspun
ten en doelstellingen ten prin
cipal e verschillen van wat an
deren zeggen; en hoe dat ver
schil resulteert in een werke
lijk andere praktijk, die leidt
naar sociale vrede, economi
sche zegen en politiek
„sjalom".
Zelfs in deze fase van de ge
schiedenis kan een partij die
onomwonden uitkomt voor
haar beginselen en de politie
ke betekenis daarvan het ver
trouwen winnen van een
groeiend aantal mensen die
zoeken naar een politiek te
huis dat niet is gebouwd op
zand, maar op rotsen. Dit
Bouke Beumer
V: Zullen de kiezers een par
lement dat zo weinig kan
dóen, over vier jaar niet ver
geten zijn?
Beumer: Er ls binnen de be
staande mogelijkheden heus
wel wat te verbeteren, we kun
nen meer naar buiten treden.
Het parlement ontwikkelt nu
al, ondanks alle nationale ver
schillen een eigen benadering,
bijvoorbeeld in de resoluties
ovèr Afghanistan en Polen.
V: Betekenen al die resolu
ties eigenlijk geen papieren
strijd, zonder belang bulten
Straatsburg?
Beumer: Binnen Europa kan
dat wellicht zo zijn. maar
daarbuiten kent men groter
gewicht toe aan uitspraken
van ons parlement.
V: Het Is natuurlijk ook ge
makkelijker het eens te wor
den over zaken waar men
toch geen directe tnvloed op
heeft.
Beumer: Dat is waar, hoe
meer de zaken zich politiek
toespitsen, des te groter de
kans op politieke meningsver
schillen. Er bestaat natuurlijk
spanning tussen het streven
naar grote meerderheden in
het parlement en het politiek
herkenbaar blijven. Om steun
te krijgen moet Je politieke
scherpte inleveren. Dat vindt
natuurlijk ergens zijn grens,
absolute eenstemmigheid
leidt tot absolute nietszeg
gendheid."
Dominees
Penders ls één van de mensen
die in de politieke commissie
proberen grote meerderheden
mogelijk te maken. Vaak
moet hij daarvoor optornen
tegen zijn christen-democrati
sche broeders uit Duitsland
en Frankrijk vooral. Penders:
„Die voelen niet zoveel voor
samenwerking met de socia
listen. Dat zijn ze thuis ook
niet gewend, en daarom komt
het ze ook politiek vaak slecht
uit. Toch lukt het wel ze van
het nut van brede samenwer
king te overtuigen, als je je
Nederlandse dominees-vin
gertje maar thuis houdt.
V: Domineesvingertje?
Penders: „Ja, internationaal
heeft men Nederlanders altijd
gezien als van die moralise
rende lieden, maar vroeger
presteerden we daarnaast nog
wel wat. Toen waren onze Na-
vo-bijdragen, onze economi
sche prestaties nog in orde.
daar had men ontzag voor. Nu
zijn de prestaties minder,
maar het vingertje ls geble
ven. Dat ls althans ons natio
nale imago en dat ls voor alle
Nederlanders die in Europa
werken, erg lastig. Onze in
vloed is daardoor minder
groot dan die zou kunnen zijn.
Neem bijvoorbeeld het veilig
heidsbeleid. De Nederlandse
opstelling ten aanzien van de
Navo-kernwapens heeft veel
achterdocht gewekt Door dat
Nederlandse imago is het nu
ook veel moeilijker de Duitse
christen-democraten ervan te
overtuigen dat veiligheid niet
alleen te maken heeft met de
fensie-uigaven maar evenzeer
met wapenbeheersing en ont
spanning. Als je dat als Neder
lander zegt, denken ze meteen
dat Je een pacifist bent. Als
Nederland zich zakelijker zou
opstellen ten opzichte van de
kernwapens, zouden we ook
veel meer voor de wapenbe
heersing kunnen bereiken."
Het voorbeeld van een gelijk
hebberige. steile, moraliseren
„Nog altijd kan een partij, die onomwonden uitkomt voor haar beginselen ©n voor de
politieke betekenis daarvan, rekenen op een sterke aanhang." Een aanmoediging van een
Canadees, zoon van Nederlandse immigranten en in zijn land bezig met
christelijke politiek. Een Kuyperiaan in Canada die met belangstelling en twijfels het
ontstaan van het CDA volgde.
door Gerald Vandezande
geldt voor Canada. Het geldt
zeker voor Nederland waar
principiële politiek zo diep ge
worteld is in de geschiedenis.
Het ls mijn oprechte hoop dat
het CDA niet de weg zal op
gaan van sommige christen
democratische partijen in an
dere landen en meer reactio
nair dan reformatorisch zal
worden. Ik hoop dat het CDA
het beste van de anti-revolu-
om recht te doen, genade te
tonen en nederig te wandelen
met God. Dan zal het CDA de
politieke betekenis van het
Evangelie uitwerken voor on
ze woelige tijden, zonder
kwartiermeester te zijn voor
de verdedigers van de onwrik
bare bestaande orde en zon-
I tlonaire tradities zal voortzet
ten en gelovig gevolg zal ge-
I ven aan de Bijbelse oproep
