Zorg om Oostvaardersplassen
Trouw
De tekening van een lezer
Oud-vrijwilligers en de pers
Commentaar
BINNENLAND
Prijscompensatie niet afschaffen (1)
hijscompensatie niet afschaffen (2)
Ontginningswerkzaamheden tasten natuurgebied aan
badkuip
stop
eerst zien
^SÜPAGIÖ»3KTOBER 1980
TROUW/KWARTET
ffJV-voorziiler Kok heeft onver-
luchi een voorzichlige opening ge-
uoki in een kwe-lie die hel loon-
?a' «crlcg dreigt Ie blokkeren, name-
hei al of nici weglaten van
,h wnpenvaiie voor duurdere energie
Iir (lie gael uil de prijscompensaiie.
k' werkgevers hadden vorige week.
■*n<C| 0p voorhand, laten welen niel
ijs ie geven voor enig centraal
.jnakkoord als daarin niel een
éntrking van dc prijscompensatie
ccn of andere vorm wordt opge-
jomcti 0e vakcenlrales noemden
«k b iitcclfcder beperking in de prijs-
^hejeompensatic onbespreekbaar
,s veel te zeggen voor een ..scho-
jn«" van de prijscompensatie voor
uurdere energie, zoals ook aanbe-
SJf bkn doo de Tweede Kamer in
nSn en motie-Engwirda (D'66). Olie is
krijp uurder doordat het buitenland
ntm ajnoor meer vraagt. Die hogere
en pn)S wordt echter niel betaald door
JjcWuerkncmers die hiervoor compen
satie ontvangen via de automati-
sche prijscompensatie De duurde-
rt rekening die het buitenland ons
iteert. wordt door hen door-
iven. in eerste instantie naar
werkgever. Hetzelfde geldt,
de duurdere rekening voor het
i. waarvan de opbrengst groten-
:ls in de schatkist terechtkomt,
die dus met belastingverhoging
i worden vergeleken. Ook die
iemng wordt bij onverkorte
inühjv tng van de prijscompensa-
iet zqfcc doorgeschov en
niert
"JJ? fis echter eveneens veel te zeggen
;edIe, oor het standpunt van de vakccn-
ied ales Met een toekomst vol onze
erheid en economische dreiging.
w met aantasting van koopkracht via
mipj logercpremies en belastingen, isde
^ndaprnscompen-satic ongeveer het laat
aste punt in de lonen gewor-
Afsdie laatste vastigheid op de
mzid|"
tau.
lus,
vee'
tocht wordt gezet, kan dat het ver
trouwen van werknemers in hun
vakbondsbestuurders en in de poli
tiek aantasten, en dc mensen vat
baar maken voor allerlei comités
wier bedoelingen niet in de eerste
plaats dc gezondmaking van de
nationale economie behelzen.
Er moet hierbij niet vergeten wor
den dat de enige algemeen opgezet
te staking in ons land na 1945 ging
om behoud van de automatische
prijscompensatie, toen de werkge
vers in 1977 dit automatisme niel
langer in dc cao's wensten op te
nemen. Die slaking werd snel en
volledig succes voor dc vakbewe
ging. Dat de werkgevers thans niet
schuwen deze hete aardappel op
nieuw in hun mond te nemen, kan
slechts worden verklaard uit een
grote vertwijfeling die de werkge
vers. met dc vooruitzichten voor
1981. moet hebben bevangen
Ook dient bedacht te worden dat dc
automatische prijscompensatie in
1971 eendrachtig door werkgevers
en vakbeweging is ingevoerd, om
een eind te maken aan jaarlijkse
loonrondes waarbij vaker te hard
dan te zachtjes werd vooruit gelo
pen op de verwachte prijsstijgin
gen. De prijscompensatie, met een
automatische correctie achteraf
voor gerealiseerde prijsstijging,
was bedoeld om het vliegwiel van
de inflatie met onnodig aan te
zwengelen. Inflatie ontstaat groten
deels doordat mensen die daartoe
de mogelijkheid bezitten, zich in
dekken tegen onzekerheden over
toekomstige kostenstijgingen Dc
prijscompensatie verschafte niet al
leen aan dc werknemers zekerheid
over hun loon. maar ook aan on
dernemers. politici en bestuurders
over de ontwikkeling van de loon
kosten
mei al lijkt het hei beste de
^compensatie intact te laten
y ..schoning" voor energie of
nn opjdcre elementen in de prijsstijging
^Jeï u deze compensatie al snel geheel
geigei gekleed raken, en kan men beter
:n beslissen over handhaven of
Wanneer men kiest voor
Ihaven. moet tegelijk worden
Agesidd dat daardoor de moge-
.heden voor loonmatiging wor-
m beperkt Over loonsverhoging
enop de prijscompensatie
dl nauwelijks nog serieus ge-
dus daarop valt niet meer te
gen
komt dan al gauw bij het
voor een werkgclegen-
dsfonds De werknemer oni-
igt dan eerst zijn prijscompensa-
als een soort vast recht, en
uifi daarvan wat door naar dat
"digi ndv Het argument van de werk-
:rs. dat de bedrijven toch eerst
pnjscompensatie hebben moe-
betalen aan de werknemer zo-
fcitelijk geen loonkosten
gematigd, is niet sterk De
ud van het fonds komt immers
tr aan de bedrijven ten goede.
■ngen
r de
Tm" 'w uitzendbureaus in één jaar 97 klachten
eeze
igeal n jnze sociaal-economische
hooi lacue
HAAG De ombudsman uit-
zo'n 8 branche heeft vorig jaar in totaal
dachten over uitzendbureaus ont-
van uitzendkrachten, waar-
te latcAjJ etM betrekking hadden op leden
Algemene Bond van Uitzend-
en 33 op niet-leden van deze
•Ie mu 1x1 Van de klachten werden er 42
n ma
door Hans Schmit
LELYSTAD In natuurbe-
schermingskringen ontstaat
toenemende bezorgdheid
over de toekomst van het
Oostvaardersplassengebied
het uitgestrekte land van
water, riet en wilgen tussen
Almere en Lelystad Hoewel
nog een definitieve beslissing
moet worden genomen over
de vraag of dit zesduizend
hectare grote deel van Flevo
land natuurgebied blijft of
dat het ten dele landbouwge
bied wordt, blijken de afgelo
pen maanden toch reeds
werkzaamheden ten behoeve
van de landbouw te zijn uitge
voerd
In een gebied van zo n vijfhonderd
hectare zijn ontginningswerken in
gang gezet. Er wordt driftig geploegd,
terwijl het eind augustus ingezaaide
koolzaad reeds uitgestrekte vlakten
groen kleurt. De diepe sloten staan
vrijwel droog en duiden op een ingrij
pende ontwatering tot wel twee me
ter onder het maaiveld. Deze werk
zaamheden. zo vrezen natuurbescher
mers. zullen een eventuele toekomsti
ge bestemming van het Oostvaar
dersplassengebied tot natuurgebied
ernstig doorkruisen: de klok die in de
richting van de landbouw loopt, zal
niet meer kunnen worden terugge
draaid
Dat de Oostvaardersplassen zich zou
den ontwikkelen tot een moerasge
bied dat vóór-middeleeuwse tijden
voor de geest zou roepen, had in 1968.
toen zuidelijk Flevoland droogviel,
niemand voorzien De verwachting
was dat het moeras tussen de Oost-
vaardersdijk. de Knardijk en de Lage
Vaart zou dichtgroeien. Men rekende
echter buiten de grauwe gans. een
vogel die sinds het begin van deze
eeuw niet meer in Nederland broed
de. Hij bleek zich echter uitstekend in
dit nieuwe waterland thuis te voelen,
kwam er weer tot broeden en ruien en
voorkwam door begrazing van de
moerasvegetatie dat het water zou
dichtgroeien met riet en wilgen
bassen
na gerichte Meunnujtregelen aan
bedrijfstakken en bedrijven
In eenzelfde richting wijst de sug
gestie van FNV-voor/ittcr Kok om
in dc koopkracht rekening te hou
den met nationale verarming die
optreedt doordat het buitenland
een hogere prijs vraagt voor olie.
grondstoffen en andere invoer Het
is juist om de hogere prijs, die
Nederland op het buitenland kan
bedingen voor zijn export in min
dering te brengen op de rekeningen
uit het buitenland, zodat het gaat
om de ..netto" nationale verar
ming. Koks suggestie is om ener
zijds de prijscompensatie intact te
laten, maar anderzijds die netto
nationale verarming of wellicht
in de toekomst af en toe ook eens
verrijking jaarlijks tot uiting te
brengen in de koopkracht
Juist gezien dc gevoeligheden van
de \akbondsleden bij het thema
prijscompensatie" vooral na de
gebeurtenissen \an 1977. is de sug
gestie \an Kok zeer te waarderen
Hopelijk pikken de werkgevers dn
signaal op. zodat er toch een ope
ning ontstaat voor zinvol centraal
loonoverleg
Weer praten
In het voetspoor van de grauwe gans
volgden andere vogels en in enkele
jaren tijd groeide het Oostvaarders
plassengebied uit tol een natuurge
bied van Europese betekenis, waar
onder meer Iepelaars en aalscholvers
een onderdak hebben gevonden en
waar het nu nog slechts wachten is op
terugkeer van de zeearend als broed-
vogel. Die ontwikkelingen bleven niet
onopgemerkt en de plannen werden
dan ook aan de nieuwe situatie aan
gepast. Voorgesteld werd een deel
van het plassengebied (3600 hectare,
het natte en bekade gedeelte) tot
natuurgebied te bestemmen en het
resterende deel (2400 hectare, vochtig
tot droog) te ontginnen ten behoeve
van landbouwkundige ontwikke
lingen
Dit voorstel werd. voor wat betreft
het gedeelte van de Oostvaarders
plassen dat tot de gemeente Lelystad
behoort, neergelegd in het ontwerp-
bestemmingsplan voor het buitenge
bied van Lelystad. Minister Tuijn-
man (verkeer en waterstaat) onthield
echter in december van het vorig jaar
zijn goedkeuring anN dit bestem
mingsplan Hij stemde weliswaar In
met het (omstreden) tracé van de
Flevospoorlijn (Amsterdam-Almere-
Lelystad). maar de verdeling tussen
natuur en landbouw vond geen gena
de in zijn ogen
De instandhouding en de ontwikke
ling van de natuurlijke waarden van
de Oostvaardersplassen acht hij van
groot belang en. zo schreef hij. de
omvang, de inrichting en de begren
zing ervan vereist dan ook nadere
bestudering. Dat wil zeggen: we gaan
opnieuw praten over wat we gaan
doen. Minister Tuijnman baseerde
zich daarbij op een reeks bezwaren
die door verschillende natuurbe
schermingsorganisaties waren aange
dragen en die waren ontleend aan een
uitvoerige studie van Staatsbosbe
heer Die stadie maakt duidelijk dat.
om de kwaliteiten van de Oostvaar
dersplassen te bewaren en de op gang
zijnde ontwikkelingen niet af te bre
ken, er niet verder aan het gebied
mag worden geknabbeld Het draag
vlak zou anders te klein worden om
de internationale en nationale allure
te kunnen handhaven
De gegevens die in het rapport van
Staatsbosbeheer zijn neergelegd
leidden tot de start van een nieuwe
discussie over de toekomst dit voor
malige stukje Zuiderzee Besloten
werd. om niet op de definitieve beslis
sing vooruit te lopen, de reeds begon
nen ontginning stop te zetten en geen
nieuwe werken meer te beginnen Een
bezoek aan de Oostvaardersplassen
leert echter dat er allerminst sprake
is van een ...status quo". Een deel van
het gebied dat in het afgekeurde be
stemmingsplan van Lelystad een
landbouwkundige bestemming had.
Een ploeg in dat deel van de Oostvaardersplassen waarvan de bestemming nog niet vastligt.
blijkt ..overhoop' te zijn gehaald.
Kort nadat we de Knardijk hebben
verlaten, stappen we plotseling van
een natuurgebied een landbouwge
bied binnen
Koolzaad
Grote vlakten zijn bedekt met kool
zaad. het eerste ontginningsgewas op
de weg van zeebodem naar land
bouwgrond De diepe greppels tref je
doorgaans alleen aan in landbouwge
bieden. evenals de ploegen die aan de
horizon de kale bodem omvoelen Al
les duldt erop dat de Rijksdienst voor
de IJsselmeerpolders 'RIJP) toe
werkt naar een situatie zoals die voor
komt in de oude. afgekeurde plannen
en dat vooruitgelopen wordt op de
uitkomst van de discussie over de
toekomst van de Oostvaarders-
ptannen
De Rijksdienst voor de IJsselmeer
polders (RIJP) in Lelystad bevestigt
dat er werkzaamheden zijn en wor
den verricht, maar een woordvoerder
van deze dienst benadrukt dat de
ontginning na de beslissing van mi
nister Tuijnman is stopgezet en dat
geen nieuwe werken meer zijn begon
nen Er wordt nu nog wel gewerkt, dat
is 20. maar die werkzaamheden pas
sen in een zogenaamde .voorlopige
landbouwkundige exploitatie' en
hebben een tijdelijk karakter Ze zijn
bovendien in overeenstemming met
de afspraken die met het ministerie
van CRM. dat over onze natuur
waakt, zijn gemaakt, aldus de RIJP
Niet tijdelijk
Die opvattingen worden door des
kundigen echter in twijfel getrokken
De werkzaamheden hebben geen tij
delijk karakter, maar beïnvloeden
wel degelijk de toekomstige bestem
ming Met de ontwatering en het in
zaaien van koolzaad, zo vertelt Leen
de Jong van de Stichting Natuur en
Milieu, wordt toegewerkt naar een
bodemrijping die ongewenst is voor
een natuurgebied en die bovendien
onomkeerbaar is: de bodem laat
steeds meer water door en dat wordt
de doodslag voor een moerasgebied
Leen de Jong wijst erop dat deze
zomer al duidelijk is geworden wat de
gevolgen van de verlaagde water
stand zijn geweest ..Het voortplan
tingssucces van de lepelaars in de
Oostvaardersplassen is deze zomer
opmerkelijk laag geweest Er is door
het droge voorjaar éénderde minder
jongen grootgebracht dan onder ge
bruikelijke omstandigheden Als het
waterpeil hoger was geweest en het
gebied dus drassiger. was de sterfte
van de jongen door voedselgebrek
vooral stekelbaarsjes) waarschijnlijk
veel minder geweest
Ook door de RIJP aangevoerde over
eenstemming over de werkzaamhe
den voor een ..voorlopige landbouw
kundige exploitatie", trekt Leen de
Jong in twijel: ..Er bestaan duidelijke
meningsverschillen binnen het amb
telijk overleg Gemaakte afspraken
worden anders uitgelegd en van gelij
ke visies is geen sprake Volgens ons
zouden alle werkzaamheden nu moe
ten worden stopgezet en zou het wa
terpeil weer omhoog moeten worden
gebracht. Dan hou je de mogelijkheid
open voor beide bestemmingen, dan
kun je kiezen tussen een natuurge
bied of een landbouwgebied met nog
een klein beetje natuur En dan werk
je niet. zoals nu het geval is. alvast
naar één bestemming toe
Sinds enkele weken verblijven
enkele grote zilverreigers in de
Oostvaardersplassen. een in Ne»
derland uiterst zeldzame vogel.
Op de foto een grote zilverreiger
aan de voet van een rietkraag.
gegrond verklaard
Dit blijkt uit het jaarverslag over
1979 van de ombudsman voor de uit-
zendbranche. Het aantal mensen dat
in 1979 een uitzendbaan heeft gehad
wordt geschat op 125.000. die gemid
deld twee uitzendbanen hadden. Het
aantal uitzendingen wordt namelijk
geschat op 250.000
Hij moet wel blijven zitten met dat kabinet
Oostvaardersplaasen: water, riet en wilgen.
In Belgrado praat de Unesco (de
cultuurafdeling van de Verenigde
Naties) deze weken onder meer
over media en ontwikkelingslan
den. De derde wereld vindt dat
vaak verwrongen over haar be
richt wordt. Er bestaat te veel
aandacht voor staatsgrepen en
corruptie, en te weinig voor wat
er werkelijk in ontwikkelingslan
den gaande is.
Westerse afgevaardigden vrezen
dat afspraken over de media zul
len leiden tot het muilkorven van
kranten, maar ook dat ontwikke
lingslanden niet langer bereid
zullen zijn westerse journalisten
toe te laten, of met hen te praten.
Daarvoor hoeft men echter niet
naar de derde wereld
Volgens Nederlandse oud-vrijwtl-
ligers die in ontwikkelingslanden
hebben gewerkt, moet worden
gestopt met het sturen van adres
sen van teruggekeerde vrijwilli
gers aan journalisten „omdat de
hier ultresultterende artikelen
meestal een vertekend beeld van
de ontwikkelingslanden en van
de SNV (stichting Nederlandse
Vrijwilligers i en de vrijwilligers
schetsen Het is beter, besloten
de oud-vrijwilligers volgens het
SNV-blad Vice Versa tijdens een
congres in Amsterdam, dat de
SNV ..teruggekeerde vrijwilligers
stimuleert artikelen te
schrijven."
Dick van der Lugt redacteur
van Vice Versa én oud-vrijwilli
ger trekt daar tegen in het
SNV-blad van leer. Er zijn goede
en minder goede journalisten en
goede en minder goede vrijwilli
gers, schrijft hij. „Maar een der
gelijke uitspraak vind ik toch wel
al te gortig en beschouw ik als
een nogal grove aanval op de
integriteit van journalisten."
Van der Lugt vindt journalistiek
een vak. „Je kunt ervoor leren. Er
zijn een heleboel mensen die er
hun brood mee verdienen." Hij
bestrijdt dat al die journalisten
een „abominabel produkt" afle
veren. en de geïnterviewden aller
lei uitspraken in de mond leggen
die nergens op slaan, dan wel de
grootste mogelijke onzin schrij
ven over derde wereld en de SNV
Hij zal niet verbaasd zijn geweest
dat hij in het laatste nummer lik
op stuk krijgt van een andere
oud-vrijwilliger Peter van der
Horst. Deze heeft het voorzien op
sappige krantenverhalen over
het goede werk dat de oud-vrij
williger voor de arme mensen
heeft gfedaan. Verder weet Van
der Horst te melden dat objectie
ve journalistiek niet mogelijk is
en dat. er journalisten bestaan die
dik tevreden zijn met onze kapi
talistische samenleving Er zijn
dus ook andere, geeft Van der
Horst zelf toe: „Niemand heeft
beweerd dat alle journalisten
slechte informatie geven.'
De oud-vrijwilligers willen echter
helemaal niet meer met journa
listen praten. Naast sappige
wat is daar trouwens tegen?
worden op die manier dan ten
minste ook kritische artikelen
over het ontwikkelingswerk van
de vrijwilligers voorkomen En
dat is mooi meegenomen
Zal de barikuiproeier over enkele
dagen ergens aan de Ierse kust
arriveren? Dat was tenminste de
bedoeling van Kenneth Kerr,
toen hij 22 mei van St John's in
Newfoundland wegroeide in een
bootje van nog geen vier meter
lang. Achtenveertig dagen had
men niets meer van hem ge
hoord. maar begin deze week
hebben de Engelsen weer eens
een radioboodschap van hem op
gevangen. Veel was het niet dat
werd gehoord, alleen zijn oproep-
code en de zinsnede ..Het water
staat laag." Men weet nog steeds
niet waar ergens op de grote plas
de eenzame roeier zit. en ook niet
hoe hij het maakt
De 43-jarige Bap
tistendominee Ken
Owen uit Wales
heeft het 81 uur.
acht minuten en 32
seconden volge
houden op een spij
kerbed en aan het
eind van deze pres
tatie schijnt hij er
niet erg onder gele
den te hebben. De
man deed zo onge
bruikelijk om aan
geld voor liefdadi
ge doeleinden te
komen. Maar ook
om een plaatsje te
krijgen in het Gui-
ness Book of Re
cords.
Hé hé. dat gaat zomaar niet! rif-
pen politiemannen tegen een
langs snellende motorrijder in
Johannesburg en dwongen de
man tot stoppen En hoe die ook
tegensputterde dat ie onmiddel
lijk verder moest om bankrovers
te achterhalen de politie geloof
de hem niet schreef s mans
naam en adres op eti nam de
motor in beslag, omdat de berij
der geen valhelm droeg Later
bleek dat van die overvallers wel
waar in de tijd dat de politie een
bon uitschreef om een luttel be
dragje van de overtreder te kun
nen innen, kregen de rovers die in
Johannesburg een bank hadden
overvallen alle kans zich met
350.000 gulden uit de voeten te
maken De aangehoudene was
zomaar een burger die het had
zien gebeuren en op de eerste de
beste motor was gesprongen om
de dieven te vangen
Laat me eerst je pistool zien. an
ders krijg je niks", sprak loketbe
diende Elaine Jones van een
spaarbank in Johannesburg vast
beraden tot de twee overvallers
die met een grote, nog te vullen
tas en een dreigend voorkomen
voor haar loket stonden. Een van
de twee klopte opzijn middel zei
dat daar zijn vuurwapen zat en
dat mevrouw Jones nu onmiddel
lijk met geld over de brug moest
komen Maar de bankvmuw hield
vol eerst laten zien en dan pas
••enten Uiteindelijk tilde een van
de ongeveer dertigjarige rovers in
spe even heel vlug zijn truitje op.
maar dat was genoeg voor Elame
Jones Ze had alleen een sehroe
vendraaier gezien en weigerde
daar iets tegenover te stellen
Toen het. gesoebat te lang ging
duren, namen de overvaller-- on
verrirhterzake de henen
ger had de autofabriek Chrysler
uit de financiële put willen hel
pen door tegen een sumbolisch
salaris van een doilar per jaar de
nodige reclame voor nieuwe au
'omodellen te maken Maar dat
vindt zijn vakbond met goed
weet het reclameweekblad Ad-
formatie. De bond eist dat Sina
tra het minimum van 320 dollar
per reclamespot in rekening
brengt, anders moet hij er hele
maal mee kappen
In zuidoost Australië is vijf
tien centimeter onder de grond
een stuk gouderts van 22 kilo
gevonden De gelukkige vinders
wensen uiteraard onbekend
blijven Ze ontdekten hun for
tuin met een metaaldetector De
vertegenwoordigr van de vinders
meent dat het de grootste ..nug
get" die ooit. is gevonden Ex
perts hebben de waarde ervan
getaxeerd op meer dan veertig
duizend gulden
opslag'
Frank Sinatra krijgt upslag Nier
dat hij eindelijk wei eens wat
meer dan een minimumloon wii
hebben integendeel, hij zal zijn
geld met op kunnen - maar hij
moet van zijn vakbond De zan
