de ouders zijn 'buitenlands'
SCHOOL
arters staf
herhaling
mikt
1976
Hoesseins hulp is eigenbelang
Optimisme over
olievoorziening
't Aardige van die Strippenkaart:
'fBVanse kinderen in Rotterdam
DE KLEURRIJKE
STAAT DER NEDERLANDEN
aai LENING 1S8Q
EAG 10 OKTOBER 19B0
3a 8
uki-aefc
BINNENLAND/BUITENLAND
TROUW/KWARTET
ti-ro«ci
d en (k,
188.
oren
»e.
02iss(lll
JRDAM Jose Antonio vtiylt dinsdag de leukste schooldag. Op die dag kan hij met
van zijn klasgenootjes in zijn eigen taal praten, het dialect van Asturlë, een streek ln
je Alle buitenlandse kinderen die in Rotterdam in de vierde klas zitten, gaan dinsdag
een ander schoolgebouw waar ze met hun landgenootjes les krijgen in hun eigen taal en
lur.
pas drie maanden ln Neder-
toüjn gewone klas komt er nog
van het volgen van lessen,
^officiële Spaans, dat Jose ln de
ISijigkla» leert, is ook zijn eigen
itul niet. Maar Jose verstaat
tend.
neeste kinderen van de Spaanse
vens: «ciuücelen trouwens het liefst
op het Nederlands. Als ze het
L j IJn met de Juf, luchten ze
„ln het Hollands en onderling
de Spaanse les uit ln het
lams. Drie van de Spaan-
i, die de Spaanse onder-
Rost Correl les geeft, spre-
geen woord Spaans. Zij zijn
ln Nederland en hebben een
moeder.
FORO
BMW
eni
waopsottertam is het blcultureel on-'
h ,«S i> sinds drie jaar zo geregeld dat
buitenlandse kinderen van één
iweg iMpireau op dezelfde dag hun
>1448-9J| tail- en cultuuronderwijs krlj-
scholen, waar de helft van de-
grn uit een andere cultuur af-
f'e,00n |g is, betekent dit dat de klas'
gehalveerd. De Spaanse kinde-
-fcbben Spaans, de Turken Turks,
PAGlNÏrtugezen Portugees en ga zo
—«door. De meeste Nederlandse
houden rekening met1
tl onderwijs door op die
nieuwe lees tof te behan-
door Johanneke Leestemaker
Zo krijgen ruim tweehonderd Spaan
se kinderen één dag ln de week
Spaanse les op vijf verschillende
scholen, verspreid over Rotterdam.
De Spaanse ambassade stimuleert
het onderwijs aan Spaanse kinderen
door het benodigde lesmateriaal aan
te reiken. De kinderen kunnen na de
Hollandse lagere school, de zevende
en achtste klas van de Spaanse lagere
school 's avonds aan de ambassade
volgen. Op deze manier hebben twee
duizend Spaanse kinderen in Neder
land de kans een Spaans lagere-
schooldlploma te halen, waarmee ze
ln Spanje naar de middelbare school
kunnen.
„Ook de ouders die al jaren in Neder
land wonen, en hier hun kinderen
hebben gekregen, willen dat hun kin
deren Spaans leren,'' vertelt Rosa.
„De hoop op remigratie is groot en
dan moeten de kinderen zich in Span-,
Je kunnen redden. Bovendien ver
groot het de floof tussen de familie en
de Spaanse kinderen, die in Neder
land zijn geboren, als zij geen Spaans
spreken." Voor een Spaanse onder
wijzeres is het net zo moeilijk Spaan
se kinderen in de klas te hebben die
'geen woord Spaans spreken, als voor
een Nederlandse onderwijzer een
kind dat alleen Spaans spreekt.
Half
„Het grote gevaar van bi-cultureel
onderwijs Is dat de kinderen allebei
de talen half leren. Als Je kinderen
leert lezen en schrijven ln een taal die
ze niet spreken, geeft dat een enorme,
verwarring." Toch is Rosa vóór bi-,
cultureel onderwijs als tenminste het.
onderwijs vanuit beide culturen als,
gelijkwaardig wordt beschouwd. De
Ideale manier is kinderen in hun ei
gen taal te alfabetiseren en dan lang
zamerhand over te schakelen op de
andere taal. De kans dat het kind de
beide talen redelijk onder de knie
krijgt, is dan het grootst. Maar deze
methode is veel te duur.
Rosa Corral: „In een samenwerkings
verband van Nederlandse en Spaanse
leerkrachten hebben we vorig Jaar
geëxperimenteerd om de Spaanse
kinderen in de eerste klas al een heel
klein beetje Spaans te leren lezen. We
gebruikten alleen woorden waarvan
de letters ln het Nederlands en
Spaans dezelfde uitspraak hebben,
om verwarring te voorkomen. Dit ex
periment is voor de eerste klas ge
slaagd. Maar verder ontwikkelen
kunnen we deze methode niet. We
hebben deskundigen nodig die in sa
menwerking met Nederlandse en
Spaanse leerkrachten echt bi-cultu
reel lesmateriaal kunnen ontwikke
len." Voor het ontwikkelen van bi-
cultureel lesmateriaal ls weinig geld
beschikbaar. Wat er aan anderstalig
lesmateriaal gebruikt kan worden is
afhankelijk van de ambassades van
de verschillende landen.
Alle moeite van de Spaanse ambassa
de, leerkrachten en ouders ten spijt,
vinden de meeste Spaanse kinderen
dat ze „Hollands" zijn. Ze spelen met
Nederlandse vriendjes en vinden ei
genlijk alleen hun eigen ouders „bui
tenlands". De Spaanse schooldag
vinden de kinderen lang niet allemaal
even leuk. Ze moeten er hard werken
en waarom? Ze spreken toch Neder
lands?
„Als ik een Spaans woord niet weet,
vraag ik het aan mijn opa." vertelt
Carlos uit de vierde klas, „Maar Iets
stouts zeg ik altijd in het Hollands,
want anders trekt opa me hard aan
mijn oor."
Familie
De Juf van Carlos, Rosa, vertelt hoe
belangrijk de familie is, voor het bi-
cultureel onderwijs: „Ais er ln een
gezin nauwelijks gesproken wordt
omdat vader en moeder veel weg zijn
om te werken, is het heel moeilijk het
kind de taal te leren. En als bij voor
beeld de moeder Hollandse is en met
haar kinderen alleen Nederlands
praat, dan is het ook een onbegonnen
werk. Ouders moeten de kinderen
helpen door Spaans met hen te spre
ken en ze wat extra-aandacht te
geven."
Vooral als de Spaanse kinderen een
jaar of zestien worden, geeft het con
tact met de ouders veel problemen.
Uit angst dat de kinderen met Hol
landers trouwen en ln Nederland wil
len blijven wonen, worden de regels
opeens veel strenger. Spaanse kinde
ren die altijd met Nederlandse kinde
ren zijn bevriend, mogen dan alleen
nog met Spaanse leeftijdgenootjes
optrekken.
Rosa Correl ervoer sommige zinnen
ln de nota van minister Pais als heel
afschuwelijk. „De nota benadrukt
vooral de problemen van de segrega
tie en spreekt zich uit voor Intergratie
van anderstaligen. Natuurlijk heeft
de segregatie, het sterk beschermen
van de eigen indentiteit, nadelige ge
volgen voor de kinderen uit andere
culturen. Maar voor de Spaanse kin
deren geeft vooral de assimilatie, het
opgaan In de Nederlandse cultuur, de
meeste problemen. De nota-Pals be-
Spaanse kinderen op school in Rotterdam
steedt aan deze problemen geen aan
dacht."
gebruikte term „minderheden."
„Minder" kun Je kwalitatief én kwan
titatief opvatten. De Spaanse kinde
ren zijn geneigd om niet bij de „min
derheid Spanjaarden" te willen ho
ren. Zij voelen zich dan minderwaar
dig. Door goed en vaak Hollands te
spreken, schennen ze zich af van hun
„buitenlandse" ouders, aldus de
Spaanse leerkrachten.
In de serie „De kleurrijke school" verschenen eerder vier artikelen
op 3, 6, 7 en 8 oktober.
De organisatie van Spaanse leer
krachten in Nederland heeft niet al
leen bezwaren tegen het late verschij
nen van de vertaling van de nota-Pais
en het feit dat de vertaling geen juiste
weergave is van de volledige versie
maar ook tegen de daarin veelvuldig
t van Panhuis
i Mafia", zoals de kem van president Jimmy Carters campagnestaf meestal wordt
kreeg onlangs een compliment uit een onverwachte hoek. Die jongens uit Georgia
lekend. Thuis spelen ze softball maar hier ln Washington ls het hard ball zei oud-
ot Richard Nixon. Een woordspeling, tegelijk verwijzend naar de favoriete balsport op
"Tland ln het zuiden van de VS en naar de aanpak ln de campagne.
F tel! zal de eerste zijn om
1 woorden te bevestigen. Zijn
n hebbes in 1076 al laten zien
1 te lijn, gezien de manier
p zij depresldent van het duls-
>lalns naar het Witte Huis leld-
i Ditaaal mogen de Georgians
nr zorgen dat Jimmy Carter er
rjurietelt
bestaat uit Ha
lo Jordan, de voor de campagne-
Je uitbestede Witte Huia-adju-
t m de president, Carters pers-
ly Powell, public relationslel-
- en dus samensteller van het
van de president Jerry
opiniepeller Pat Caddell
'-expert Stuart Eizen-
het Witte-Huis-circuit
■president zich dikwijls advise-
fcer zijn goede vriend Charles
fc Jurist in Atlanta, de hoofdstad
Georgia. Het geografische bui-
tutje ls campagnedirecteur Ro-
'trauss, tot vorig Jaar Carters
Ie gezant, vooral gericht op het
treden
s zijn een omstreden ge-
t in Washington. Toen ze bij-'
Ier Jaar geleden aantraden om
ln zijn nieuwe functie te bege-
Molden ze als lomp en arrogant W 6 H S
ooral dat eerste was een groot
pin de „Haags" Ingestelde amb-
len politieke wereld die Wash-
de Georgians zo'n kliek vormen, die
weinig doen aan hun onbekendheid
met en onervarenheid ln de Washing-
tonse wereld. Dat doet echter niets af
aan hun nut voor de herverkiezing
van de president.
Tegenover het strategische gevoel
van Jordan heeft Carter vorig jaar al
de ervaring ln het partij-establish-'
ment van Robert Strauss geplaatst.
Strauss heeft uit de Jaren dat hij
voorzitter van de Democratische par
tij was lijnen met alle geledingen van
het partijapparaat overgehouden en
dit geeft de campagne de brede lei
ding van Jordan en Strauss.
Strauss' ervaring en Jordans „kort
zichtigheid" is het duidelijkst te de
monstreren met beider reactie op het
behalen door Carter van het benodig
de aantal gedelegeerden op de Demo
cratische conventie om weer de kan
didatuur voor het Witte Huis binnen
te halen. „D'r heen", riep Strauss
tegen Jordan. Ja, Ik ga onze Jongens
feliciteren, zei deze. Wel verdorie mee,
grauwde Strauss, ik bedoel die lui die
we net hebben verslagen. De anderen
hebben we al in onze zak. Veel meer
dan Jordan had Strauss door dat
Carter een kandidaat met lemen voe
ten zou zijn als hij ook niet het Ken-
nedykamp achter zich kreeg.
voorbeeld in Pennsylvania en Ohio te
zijn. Vervolgens stellen Caddell en pr-
man Rafshoon een beeld samen van
Carter waaruit blijkt dat nog geen
enkele president in de geschiedenis
van de VS zo veel heeft gedaan tegen
misdaad en inflatie als Jimmy Carter
en dat liefst nog met wat cijfertjes en
uitspraken. De kiezers in Pennsylva
nia en Ohio krijgen dit beeld voorge
schoteld. En zouden ze méér inflatie
en méér misdaad willen, dan kan dat
ook. In verkiezingsjaren geldt nu een
maal: uw wens ls onze opdracht.
ADVERTENTIE
Hel bus- en tramvervoer umdl er een stuk vlotter op. Bij de haltes verloopt
het nu wat sneller, omdat veel minder reizigers hun kaartje op het voertuig
kopen. De strippenkaart is in de voorverkoop immers voordeliger.
Een 15-strippenkaart, gekocht bij stationpostkantoor, sigarenzaken,
SPAR-en SRV-winkels is bijna 12 cent per strip goedkoper.
Wat niet wil zeggen dat de strippenkaarten die wél in bus
^en ttam verkocht worden (de 6-en 10-strippenkaart) nu onredelijk duur zijn.
Een 6-strippenkaart (f 2,85) bijvoorbeeld is
altijd nog voordeliger dan de prijs die u eerst
betaalde voor drie enkeltjes van één zone.
Met de Strippenkaart kom je overal.
Openbaar Vervoer, Postbus 55,2501CB Den Haag.
Recept
Caddell en Rafshoon hebben al
vroeg, vorig Jaar september, uitge
kiend hoe senator Edward Kennedy
kon worden aangepakt. Hij kan een
pak op zijn lazer krijgen als hij aan de
verkiezingen meedoet, had Carter ge
gromd, en nu de senator meedeed
mochten Caddell en Rafshoon het
pak samenstellen.
Ze kwamen tot drie conclusies: hij
kan het beeld van almachtigheid dat
hij zo graag oproept niet waarmaken
en de gebeurtenis in Chappaquiddick
en de huwelijksproblemen tellen
zwaar voor de doorsnee-kiezer. Door
door Herman Amelink
HfcBd Is het voorval bij de instal
ls v^_Carter- Tip O'Neill, de mas-
1! Invloedrijke voorzitter van het
van Afgevaardigden, beklaagde
"Hl Jordan dat hij in het illustere
chap dat op de eedsaflegging
it toezien, zo achteraf was gezet.
rt Je niet bevalt kun Je ook je
wg krijgen," kreeg O'Neill toe-
i- De opvliegende Ierse Ameri-
>u Jordan het liefst ter plekke
doodgeslagen, maar hij heeft
m in minachting omgezet. Hij
ordan consequent „Hannibal
noemen, wat zowel kan staan
skke Hannibal" als „Hannibal
«nut". En toen Jordan vorig
ikondlgde dat er wijzigingen
Tablnet zouden worden aange-
zei O'Neill: „Ik hoop dat je er
geen rotzooitje van maakt."
Is menigmaal het middelpunt
t van schandalen van een
pmerking over de boezem van
ptlsche ambassadeursvrouw
cschuldiging dat hij in de luxe
"i disco Club 54 cocaïne ge-
maar meestal was het aan-
of onbewezen. Het geeft wel
t Jordan verre van geliefd is.
hij beslist ook niet bij het
mentale en Witte Huisperso-
net rondstrooien van loyali-
klaringen en beoordelingens-
- minderen over meerderen
jedewerkers zo strak mogelijk
ftreel te houden.
h als Powell, Eizenstat en Rafs-
Ojn minder omstreden, maar er
een vrij algemene klacht dat
Van zeker niet minder belang in dit
tijdperk van „media-verkiezingen"
zijn Jerry Rafshoon en Pat Caddell
voor Carters herverkiezing. Caddell is
een 30-jarige onderzoeker die in 1976
vanuit Massachusetts de campagne
gelederen van Carter kwam verster
ken. Hij ploegt iedere categorie kie
zers door en peilt hoe katholieke in
dustriearbeiders bij voorbeeld over
de president denken. Als blijkt dat ze
Carter te weinig alert vinden op het
punt van de misdaadbestrijding en
de inflatie, zal hij uitzoeken waar
deze groep op verkiezingsdag sleutel
posities inneemt. Dat blijkt dan bij
koning Hoessein. De vorst,
die zich de algelopen vijfen
twintig Jaar een meester heeft
getoond in de kunst van het
overleven, heeft daar zeker
bedoelingen mee; zo pragma-
2,whui voor ue aoorenee-aaezer. uoor i„ u:i4
deze zaken uit te buiten heeft het Makkelijk te
tweetal Kennedy's voorsprong op achterhalen zijn die doelein-
Carter in een aantal staten flink ver- den Op dit moment niet.
minderd, waardoor de president er
betrekkelijk goed af kwam in de be- Hoessein verklaarde dezer dagen
oordelingen. voor de Britse omroep BBC, dat hij
desnoods bereid is om Jordaanse
Strauss. Jordan, Caddell en Raf- troepen naar Irak te sturen om dat
shoon zijn ervan overtuigd dat het land bij te staan in de oorlog tegen
campagnerecept van 1976 ook dit Iran. Op dit moment zijn er, aldus de
IfH wn».£? Z« koning, nog geen Jordaanse legereen-
best gelijk in hebben. Het ls de vraag heden in Irak. Wel heeft hij zijn troe-
of de president meer lessen wil leren pen in staat van paraatheid gebracht,
namelijk dat een goeie compagnestaf
ook niet noodzakelijk een goeie Witte ai vtIJ kort na het beidn van de
Na Jaar Witte Huis is oorlog, die nu drie weken aan de gang
duidelijk geworden dat de Georgia is, stelde de koning alle vrachtwaleiis
Mafla niet de meest geschikte ploeg m zijn land ter beschikking van de
ia om Carter een goede relatie te oostelijke Arabische buurman om de
geven met het Congres. En datzal na aanvoer van strategische goederen,
nieuwjaar eventueel de belangrijkste waaronder ook onderdelen voor wa-
zorg van de president zijn. pens, mogelijk te maken. Dat de Jor-
AMSTERDAM Geen van
de Arabische leiders steunt
T„ iiiguc omtcu uctn- «jurutuue uuor-
irak ZO Krachtig in zijn Strijd meel wel degelijk laten weten dat dit
tegen Iran als de Jordaanse land te ver gaat.
daanse vorst vrij bewust en conse
quent de Irakezen steunt, blijkt ver
der ook uit de ontkenning van de
koning dat hij een officiële waarschu
wing uit Washington zou hebben ont
vangen zich niet met de oorlog te
bemoeien. De regering van de Vere
nigde Staten heeft Jordanië infor-
ADVERTENTIE
ntrn 1QQ/I /ilQO"?
Jt MA.NT.f NOOA.,
1 'CK ISJu>4/ lao
bedrag
open bedrag
koers
de koers wordt na de inschrijving op 14 oktober 1980
vastgesteld volgens het tendersysteem
rente
jaarlijks op 15 november
aflossing
in 4 jaarlijkse termijnen van 15 november 1984 af
vervroegde aflossing is niet toegestaan
inschrijving
14 oktober a.s. van 9 tot 15 uur via banken en commissionairs
storting
17 november 1980
prospectus
kosteloos bij banken en commissionairs
Isolement
Voor de steun van Jordanië aan Irak
zijn verschillende verklaringen te vin
den. De meest voor de hand liggende
is het geheime defensieverdrag tus
sen beide landen, resultaat van de
toegenomen samenwerking sedert
Irak zich uit een zelfgekozen isole
ment bevrijdde. Het uit 1972 dateren
de verdrag van vriendschap en sa
menwerking tussen Irak en de Sow-
Jet-Unie heeft niet meer waarde dat
het papier waarop het geschreven is.
Het regime in Bagdad heeft zich de
laatste jaren steeds verder afgewend
van Moskou en toenadering gezocht
tot gematigde Arabische landen als
Saoedi-Arabië, de kleine Golfstaten
en Jordanië, die een overwegend op
het Westen gerichte koers varen. Dat
Jordanië onder deze omstandigheden
Irak te hulp komt, is dan niet zo
vreemd.
Een bijkomend element is de positie
van Jordanië ten opzichte van Syrië
en Irak. In de loop der jaren heeft
koning Hoessein steeds geprobeerd
een zeker evenwicht in deze verhou
ding te laten bestaan. Door zich nu
nauwer aan Bagdad te verbinden, iso
leert de koning het regime in Damas
cus, dat juist probeert dat isolement
enigszins te doorbreken. Het akkoord
dat president Assad van Syrië enkele
weken geleden sloot met kolonel
Khaddaffi van Libië voor een fusie
van beide landen was een eerste
noodsprong om de Syrische eenzaam
heid te doorbreken, het vriend-
schaps- en samenwerkingsverdrag
met Moskou dat deze week werd gete
kend een tweede.
Israël
De meest waarschijnlijke verklaring,
die overigens niets afdoet aan de be
tekenis van de eerste twee uitleggin
gen, heeft te maken met de verhou
ding tot Israël. Het is niet zonder
reden dat Israël zo fel reageert op de
Jordaanse betrokkenheid bij het con
flict in de Golf. De Israëlische ambas
sadeur in de Verenigde Staten heeft
bij vice-president Mondale, minister
van buitenlandse zaken Muskie en
veiligheidsadviseur Brzezinski aan
gedrongen op opschorting van Ame
rikaanse leveranties van tanks aan
Jordanië, omdat die kunnen worden
uitgelegd als steun aan het huidige
Jordaanse beleid, een beleid dat de
oorlog aan de Golf kan verplaatsen
naar „Israëls achtertuin".
Door de Jordaanse houding ls de laat
ste hoop voor Israël verdwenen dat
koning Hoessein zich via een of ande
re omweg toch nog zou aansluiten bij
de akkoorden van Camp David. De
Jordaanse vorst is met zijn huidige
steunverlening aan Irak een heel an
dere koers ingeslagen: Hij wil een
gemeenschappelijk benadering van
de kwestie-Israël van de grond krij
gen door een politieke eenheid te
bewerkstelligen tussen Saoedi-Ara
bië, Irak en Jordanië, waarbij Syrië
zich noodgedwongen zou moeten
aansluiten. Dit verenigde Arabische
front zou dan van de Amerikanen (en
eventueel de Europeanen) gedaan
moeten krijgen dat Israël zich terug
trekt uit de bezette gebieden. Door
Irak en eventueel Syrië bij zo'n rege
ling te betrekken, wil de Jordaanse
koning eventueel Palestijns verzet bij
sein Irak door de nu te verlenen steun
zodanig aan zich verplichten, dat dit
verzwakte land met zo'n aanpak ak-
voorbaat ontkrachten en zijn eigen koord zal moeten gaan. Het huidige
aanspraken op de westelijke Jor-
daanoever versterken.
Ongeacht de uitslag van de strijd
tussen Iran en Irak, zal koning Hoes-
beleid van de Jordaanse vorst heeft
minstens evenveel te maken met zijn
eigen drang tot overleven als met de
beweerde Arabische broederschap.
LONDEN (AFP, AP, Reuter) Groot-Brittannië en de Vere
nigde Staten vertrouwen dat de olievoorziening ten gevolge
van de oorlog tussen Iran en Irak niet in gevaar zal komen.
Saoedi-Arabië en een aantal andere Arabische landen zijn
bereid de produktie te vergroten. Dit heeft de Amerikaanse
minister van financiën William Miller gezegd.
Saoedi-Arabië, de Verenigde Arabi
sche Emiraten, Qatar en Bahrein wil
len drie miljoen vaten (van 159 liter)
per dag extra leveren, ongeveer de
hoeveelheid die anders uit Iran en
Irak kwam. Koeweit doet formeel
niet mee, maar is wel van plan de
dagelijkse produktie meteen uit te
voeren en niet langer op te slaan, uit
angst dat de tanks in brand worden
geschoten.
Miller was op de hoogte van geruch
ten dat Libië (een van de radicale
olielanden) wegens de oorlog zou af
zien van een voorgenomen produktie-
vermindering van tien procent, maar
kon daarover geen uitsluitsel geven.
Het optimisme van de Amerikaanse
minister van financiën werd gedeeld
door zijn Britse collega voor energie,
David Howell. Tijdens het congres
van de Conservatieven in Brighton
liet hij weten dat de afgelopen tien
dagen overleg is gevoerd tussen be
langrijke westerse landen en enkele
leden van de OPEC (olie-uitvoerende
landen) om een chaos op de wereld
markten te voorkomen. „Deze keer
kunnen we, ondanks de oorlog tussen
Iran en Irak, ontkomen aan een nieu
we prijsexplosie," liet Howell weten.
Een teken aan de wand is dat de
prijzen op de vrije oliemarkt (de
„spotmarket") niet verder stijgen. De
belangrijkste klanten van Iran en
Irak Frankrijk, Brazilië, India, Ja
pan en Italië hebben vooralsnog
afgezien van grote aankopen op de
vrije markt.
Minister Howell van Groot-Brittan
nië weigerde overigens in te gaan op
vragen of er formeel overleg is ge
weest tussen het Internationale ener
gie agentschap in Parijs (IEA) en de
organisatie van olieproducerende en
exporterende landen (OPEC). In
ieder geval zijn er informele gesprek
ken geweest tussen ministers van de
betrokken landen. Howell zelf heeft
overleg gevoerd met olieminister
Humberto Calderon Berti van Vene
zuela.
1
