HTM krijgt wel trams maar geen bestuurders
F
Staatssecretaris
opent drie nieuwe
paviljoens Endegeest
Minister Tuijnman wacht lang met toestemming voor nieuw personeel
Tuinbouwgebied in
Wassenaar
voor 300 woningen
Veder-Smit in Oegstgeest
NABEZORGING
VAN DE KRANT i
Blad in Koeweit: Nederland levert
Iran geen wapens
Positief advies
over Leids
daklozencentrum
DONDERDAG 9 OKTOBER 1980
REGIO DEN HAAG
TROUW/KWARTET
door Marcel ten Hooven
DEN HAAG Steeds meer mensen zullen bij de haltes van
het openbaar vervoer in Den Haag hun tram of bus voorbij
moeten laten gaan omdat hij vol is. Dit is althans de sombere
verwachting van de Haagsche Tramweg Maatschappij. De
HTM wil graag in antwoord op het stijgende gebruik van het
openbaar vervoer meer bussen en trams laten rijden, maar het
ministerie van verkeer en waterstaat weigert tot nu toe
hiervoor toestemming te geven. Alle mooie woorden en scho
ne beloftes van minister Tuijnman ten spijt.
„De HTM krijgt van het ministerie
wel gemakkelijk het groene licht voor
de aankoop van nieuwe trams en bus
sen. maar niet voor het aantrekken
van extra personeel dat ze moet gaan
besturen. Zo ligt. eenvoudig gesteld,
het probleem", zegt de heer Bretz,
waarnemend hoofd van de afdeling
planning van de HTM. „Wanneer we
bij het ministerie aankloppen met
verzoeken om hogere frequenties op
bepaalde lijnen, de verlenging van
routes of meer personeel, dan worden
we steevast jaren in onzekere ge
laten".
Kans
Het openbaar vervoer heeft de ko
mende jaren een goede kans veel po
pulairder te worden. Het ziet er niet,
naar uit dat de benzineprijzen zullen
gaan dalen of het autorijden goedko
per zal worden. Alleen daarom al zul
len steeds meer mensen hun auto
voor de deur laten staan en met trein,
bus en tram gaan reizen.
Ook in Den Haag constateert de
HTM de afgelopen jaren een stijgen
de tendens in het gebruik van het
locale openbaar vervoer. Op een ge
middelde werkdag stappen nu 33.000
meer mensen in tram en bus dan vijf
jaar geleden. Op de tramlijnen be
droeg de stijging van het gebruik
sinds 1975 maar liefst 16 procent, op
de buslijnen 7 procent. Vooral de lij
nen die de beide NS-stations in Den
Haag aandoen, zijn steeds drukker
bezet. De laatste twee jaar deed zich
de grootste groei voor.
„Om die groei op te vangen is de
eerste voorwaarde dat de frequenties
op de lijnen worden verhoogd, met
andere woorden dat meer trams en
bussen gaan rijden. Als dit niet ge
beurt, laat de HTM een fantastische
kans liggen", aldus de heer Bretz.
„Onze onderzoeken hebben aange
toond dat lange wachttijden bij de
haltes het eerst mensen voor het
openbaar vervoer verloren doen
gaan".
Lijdensweg
Voor 1976 werd een deel van de tekor
ten van de negen gemeentelijke ver
voersbedrijven in Nederland door de
gemeenten zelf bijgepast, daarna
draaide het ministerie van verkeer en
waterstaat volledig voor de verliezen
op. Sinds die tijd worden de begrotin
gen van de vervoersbedrijven, waar
onder die van de HTM, op het minis
terie door de mangel gehaald.
Bretz beschrijft een lijdensweg.
„Toen de HTM zo'n twee jaar geleden
merkte dat de groei in het openbaar
vervoer zou voortduren, hebben we in
de begroting voor 1979 om een aantal
frequentieverhogingen gevraagd.
Ook in de begroting die we voor 1980
opstelden, vroegen we om meer bus
sen en trams op onze lijnen. Op beide
vereoeken is nog steeds niet gerea
geerd, ondanks toezeggingen. Nog in
mei van dit jaar zei het ministerie dat
„heel spoedig" een besluit zou vallen,
maar niets daarvan. En dan te beden
ken dat aan die toezegging al ontel
bare telefoontjes vooraf waren ge
gaan".
Het waarnemend hoofd van de HTM-
planningsafdeling heeft wel een ver
moeden wat de oorzaak van de laks
heid van het ministerie is. „In tegen
stelling tot de aankoop van nieuw
materieel, wat een eenmalige uitgave
is, gaat het bij frequentieverhogingen
en meer personeel om een besteding
die elk jaar terugkeert. Ik heb de
indruk dat het potje voor die vaste
uitgaven op het ministerie slecht is
gevuld", aldus de heer Bretz.
Gevolgen
Het uitblijven van ministeriële toe
stemming voor structurele verbete
ringen in het Haagse stadsvervoei
stelt de HTM voor grote problemen
Het vervoersbedrijf, zo verzekert
Bretz, probeert in zijn planning voor
uit te lopen op de verwachte groei.
„Om niet voor verrassingen te komen
staan." Het vooruitkijken wordt de
HTM echter door het ministerie on
mogelijk gemaakt. Bretz: „We kun
nen eigenlijk onze wensen voor de
toekomst niet goed formuleren, om
dat we nog steeds niet weten of de in
de begrotingen van '79 en '80 gevraag
de frequentieverhogingen en perso
neelsuitbreidingen door het ministe
rie worden goedgekeurd. Daarom
hebben we in onze plannen voor vol
gend jaar maar weer geld gevraagd
voor alle verbeteringen, die we in de
begrotingen van de afgelopen twee
jaar hebben opgenomen, en voor onze
nieuwe wensen. Het is al met al een
hele waslijst geworden."
Het nieuwe paviljoen de Plataan.
Van een onzer verslaggevers
OEGSTGEEST Staatssecretaris mevrouw Veder-Smit
(volksgezondheid) heeft gisterochtend de officiële opening
verricht van drie nieuwe paviljoens van het psychiatrisch
ziekenhuis Endegeest in Oegstgeest. Het gaat om de pavil
joens Honingraat, Bloemhof en Plataan, die in totaal plaats
bfeden aan ruim 130 patiënten.
nieuwbouw voor 216 bedden. Voor de
overige 144 bedden van Endegeest
heeft het ministerie van volksgezond
heid gedeeltelijk toestemming voor
nieuwbouw gegeven.
De woon- en eetruimten van Platatui
en Bloemhof zijn voorzien van open
keukens. De bewoners kunnen hier
zelf gebruik van maken voor het zet
ten van koffie en thee. Ook hier zijn
de buitenterrassen direct vanuit de
paviljoens bereikbaar. De woon- en
eetruimten op de bovenverdiepingen
van de nieuwe paviljoens zijn be
doeld voor bewoners die een zekere
mate van zelfstandigheid hebben.
Ook deze groepen van 12 personen
hebben een buitenruimte in de vorm
van twee terrassen.
Renovatie
Inmiddels is ook begonnen met een
ingrijpende renovatie van één van de
oude herenpaviljoens met 25 bedden.
De verbouwing van de Julianaschool
voor de opleiding van verpleegkundi
gen en de vervangende nieuwbouw
voor de polikliniek starten nog dit
najaar. De voorbereidende werk
zaamheden voor de restauratie van
het kasteel Endegeest en het park en
bos daar omheen zijn ook gestart.
De Honingraat is een wisselpaviljoen,
waarin tijdelijk 60 pupillen uit de
zwakzinnigeninrichting Voorgeest
worden ondergebracht. De paviljoens
van Voorgeest, dat op het terrein van
Endegeest staat, ondergaan momen
teel een ingrijpende renovatie. Na af
loop van deze renovatie kan de Ho
ningraat gemakkelijk van wisselpa-,
viljoen worden omgezet in een ruimte
voor arbeidstherapie.
Het gebouw is zodanig ontworpen dat
de! verzorging van de pupillen in 4
groepen van 15 man kan plaatsvin
den. Iedere groep heeft de beschik
king over een woon- en eetruimte, een
aantal slaapkamers en de nodige sa
nitaire voorzieningen. Vanuit de
woonruimten zijn via schuifdeuren
dé buitenterrassen bereikbaar. Cen
traal. in de Honingraat zijn de kamers
voor de verplegers en artsen gesitu-
éerd.
'Woonpaviljoens
De twee gebouwen Plataan en
Bloemhof zijn woonpaviljoens, die ie-
dex aan drie groepen van 12 mensen
plaats bieden. De beide paviljoens
zijn de eerste gebouwen, die gereed
zijn gekomen van de vervangende
Van der Ploeg
bestemmingsplan-procedures. Ik
heb begrepen dat collega Hardon
daar ook in Scheveningen-
badplaats mee in moeilijkheden is
gekomen."
Ook collega Schaefer vindt dat
stadsvernieuwers het beste de post
volkshuisvesting er bij kunnen
nemen. „Alleen de
stadsvernieuwing coördineren,
zonder dat dat je er een
produktieportefeuille als
volkshuisvesting bij hebt, dat werkt
ook niet," meent Schaefer.
Zwaar werk (2)
„De één kan het makkelijker
dragen dan de ander," filosofeert
Van der Ploeg verder over de zware
lasten van het ambt. „Het is een
bekend gegeven dat er roofbouw op
wethouders wordt gepleegd, maar
dat geldt toch ook vooral voor
wethouders in kleine gemeenten."
Schaefer: „Ik heb er heel wat zien
vallen. Dat gaat vaak merkwaardig.
Zoals bij de voorganger van
Hardon, Nuy, dat was toch niet de
eerste de beste. Het is een beroep
met de nodige slijtage."
„Maar," meent Schaefer, „de
verhalen over het onbestuurbaar
raken van de grote stad vind ik pure
onzin. We moeten gewoon meer
gaan nadenken over wat we nu
willen met dat stadsbestuur. Veel
wethouders lopen, denk ik, stuk op
de Inspraak, maar je kunt moeilijk
de democratisering van de Jaren
zestig terugdraaien. Ik vind
decentralisering, het besturen meer
overlaten aan de wijken, een
zichtbare oplossing, wEuineer je
praat over overbelasting van
wethouders."
TL.
Kop (1)
Het Haagse medische wereldje
werd onlangs opgeschrikt door een
knetterende ruzie tussen het
Bethlehemziekenhuis en het
ziekenfonds AZIVO, die
uiteindelijk zijn beslag kreeg in een
kort geding. De reden waarom het
ziekenhuis het ziekenfonds voor de
rechter sleepte (want in die
volgorde ging het): Bethlehem eiste
de rectificatie van een kop boven
een artikel op de achterzijde van
een door AZIVO huls-aan-huls
verspreid plattegrondje van Den
Haag
„Bethlehem moet sluiten, AZIVO
mag bouwen", luidde het gewraakte
kopje. Het ziekenhuis voelde zich
niet zozeer in de kuif gepikt door de
onmiskenbare geur van
leedvermaak die aan het zinnetje
hing, als wel door de onomstotelijke
vaststelling dat voor Bethlehem het
einde der dagen nabij is.
Dit namelijk staat volgens het
ziekenhuis nog lang niet vast. Het
kopje in het AZIVO-blaadJe prijkte
boven een verhaal, waarin onder
meer een advies aan de provincie
van de commissie-Vroom werd
belicht. Volgens dit advies,
inmiddels heftig door Bethlehem
aangevochten, is er met de
overbebedding in de Haagse regio
rond 1990 geen plaats meer voor het
kleinschalige ziekenhuis aan de
Vredenrustlaan.
Slechts een advies dus. De
vaststelling dat het ziekenhuis
reeds de nek is omgedraaid werd
door Bethlehem dan ook als een
„volstrekte onrechtvaardigheid"
ervaren. Via zijn advocaat liet het
ziekenhuis het ziekenfonds weten
binnen 24 uur over een rectificatie
van de kop te willen praten.
Het AZIVO reageerde niet.
Directeur H. C. van der Hoeven:
„We vonden dit een vreemde gang
van zaken. We kennen de directie
van Bethlehem toch. Als ze ons zelf
hadden gebeld, hadden we ze zelfs
uitgenodigd voor een interviewtje
in het AZIVO-nieuws. Maar zo'n
brief van een advocaat, daar zijn we
niet op ingegaan."
Bethlehem had echter een goede
reden binnen 24 uur antwoord te
eisen. Het wilde de verdere
verspreiding van het blaadje tegen
gaan. Een mislukte poging, bleek
later voor de rechter.
Kop (2)
Hoewel de rechter, mr Portheine, de
Van een onzer verslaggevers
DEN HAAG Het tuinbouw^,
de Hoge Klei in Wassenaar kan
den gebruikt voor de bouw van-,
driehonderd woningen. Na een sti
over bebouwingsmogelijkheden
men B en W van Wassenaar tot
conclusie dat er voornamelijk m
ningwetwoningen en gesubsldiee$
koopwoningen kunnen worden neeHJ
gezet. De gemeenteraad heeft aah d
Hoge Klei nog geen woonbest^j
ming gegeven. De mogelijke bou»
plaats moet worden betrokken in ee
discussie over huisvesting in Wawrtc
naar. In de eerste globale planng
wordt uitgegaan van bebouwing vt»°W'
ongeveer de helft van dit agrari« SS2
gebied tussen de Oostdorperweg, j$re2
Zonneveldlaan en de Kokshoornlaiu.aj,
Mocht de raad tot woningbouw Ut
sluiten, dan moeten negen van
twaalf bloembollenbedrijven in hftcge
gebied door de gemeente worden ojtotzn
gekocht. t v
tK
De Hoge Klei ligt in de nabijheid vi^rer
vliegveld Valkenburg. De (geluidsuj sar
ne rond dit vliegveld waarbim» g i
geen nieuwe woningen mogen wMjip
den gebouwd, moet nog precies wajen 1
den vastgesteld, maar duidelijk is e ve
dat de grens van de zone door djjet
Hoge Klei loopt. Deze onzekerhB reri
kan nog gevolgen hebben voor d^ang
grenzen van de woonbebouwig ak
Maar volgens B en W van Wassenaijljd i
is al duidelijk dat er geen geluid©
nes zullen worden vastgesteld waa,fresli
door woningbouw in de Hoge Kkjragi
helemaal onmogelijk wordt. E? aard
principebesluit over woningbouw jpwjc
het gebied kan de Wassenaarse raa w
dan ook best nemen, meent het «Mijdra
lege. jtn s'
Ihei
CONCERT - Het Mendels
trio (Lex K>rff de Gidts, viool; B
Arizcuren, cello en Alwln Bèir, piai
geeft vrijdag een concert in de li
zaal van het Leidse K&O-gebouwS
de Oude Vest. Het trio speelt behaST"
werken van Mendelssohn, ook coxt^
posities van Manneke en Ravel.
.vang: 20.15 uur.
TONEEL Het Franse theatt
zeischap Théfitre de l'Arbre van Y
Lebreton brengt vrijdag en zatr
zijn programma La cage in het li
se HOT-theater aan de Oranjebr
singel Aanvang: 20.30 uur.
ORGELCONCERT De org
Nico de Raad geeft vrijdag een d
cert in de Triumfatorkerk in Kat*
aan Zee. Hij speelt werken van F
Aanvang: 20.15 uur.
Volle haltes en volle trams.
Zwaar werk (1)
De taEik van een wethouder die in
een grote stad als Den Haag
stadsvernieuwing in portefeuille
heeft is langzamerhand onmogelijk
zwaar geworden, concludeerde drs.
J. W. M. Hardon nadat hij
gedwongen was uit het college van
b. en w. te stappen. De ex-
wethouder van ruimtelijke
ordening en stadsvernieuwing zei
de opmerkingen over het te zware
werk niet als een excuus voor zijn
aftreden te willen gebruiken. Nee,
het was meer een waarschuwing
vooraf. De komende man zal de
taken binnen de portefeuille ROS
waarschijnlijk ook niet aankunnen,
zo meent Harden.
De wethouders van
stadsvernieuwing in Amsterdam en
Rotterdam blijken toch nog een fris
en vrolijk stemgeluid te kunnen
produceren als ze aan de telefoon
komen om te reageren op deze
opmerkingen van Harden. Beide
heren hebben het inderdaad razend
druk, zo horen we. De
Amsterdammer Schaefer: „Ik weet
soms van voren niet dat ik van
achteren nog leef. Het nadeel is dat
je te weinig tijd krijgt om dingen uit
te denken. Maar je moet daar ook
niet een te zielige sfeer omheen
kweken."
Zijn Rotterdamse collega Vim der
Ploeg vindt het werken aan de
stadsvernieuwing „zeer zwaar,
maar nog steeds aantrekkelijk."
„Ach," zegt Van der Ploeg, „als je
als wethouder in zo'n kritieke
situatie als collega HEirdon komt, ga
je natuurlijk snel dat soort
argumenten gebruiken."
De Rotterdammer toont echter
toch begrip voor de moeilijkheden
waarmee Harden heeft gekampt.
De combinatie ruimtelijke ordening
en stadsvernieuwing, waarvoor Den
Haag heeft gekozen, vindt Van der
Ploeg „onhandig".
Zelf combineert Van der Ploeg de
post stadsvernieuwing met
volkshuisvesting. „Ik zou niet graag
ruimtelijke ordening naast
stadsvernieuwing in mijn
portefeuille hebben. Je moet dan te
veel aandacht schenken aan allerlei
in DEN HAAG, VOORBURG en RIJ8WI
Kunt u bellen nummer 070-469445.
~n 1
in DELFT nummer 015-132519. b.g.g.
469445 |nkl
Voor LEIDEN nummer 070-469445. I
kop onjuist vond en het
ziekenfonds verdere verspreiding 1
van het blaadje verbood, werd het|
AZIVO op alle fronten winnaar. If
kon droog meedelen dat alle
blaadjes reeds hun weg naar de
lezer gevonden hadden. Niets n
aan te doen. Voorts werd de eis t<
rectificatie door mr. Portheine
afgewezen. HIJ vond het niet Julstg
een ideële instelling als een
ziekenfonds nog eens een
honderdduizend gulden (het
geschatte bedrag) te laten ultg
voor zoiets.
Gevraagd aan directeur Van der 3
Hoeven waarom dit toch wel wat j
misleidende kopje eigenlijk is
gebruikt, wijt hij het ook aan
haastwerk. „We waren al bijna
klaar met het blaadje toen het
rapport van de commissie Vroom
uitkwam. Toen hebben we de
belangrijkste nieuwtjes van de
laatste tijd in één artikel gezet. E
waren het rapport en onze
toestemming om een kraamkliniek—
te bouwen op het terrein van
Leyenburg. We hadden echt geen
leedvermaak of zoiets. Als we het
ziekenhuis hadden willen Jennen,
hadden we wel het gedeelte uit het
rapport kunnen citeren waarin hfl 'vai
advies met argumenten wordt
omkleed. Maar zo'n kop moet tod
kunnen. Een krant schreef ook:
„Bethlehem moet dicht."
Dor
w—
Vat
ede
>V{L
er
Zijn tegenstrever Wesseling: „In
een krant ligt het anders. Daar
werken koppensnellers. Die koppf reek
dekken wel meer de lading niet." en i
hon
listij
Dan onthult de directeur van het
Bethlehemziekenhuis zijn
vermoedens over de werkelijke
achtergrond van het omstreden
kopje: „Wij hebben het
goedkoopste verpleegtartef en een
grote kraamafdeling. Het AZIVO
gaat een nieuwe kraamkliniek
bouwen. Het is gewoon een
concurrentiestrijd. Dat zit ons op foati
deze manier niet lekker. De
bewering van het ziekenfonds dat
het uitsluitend Informatie was vr
zijn leden, snijdt ook geen hout. I
was een huls-aan-huls verspreid
plattegrondje. Dat bewaren de pres
mensen. En dan zien ze steeds dit eprt
kop." c -cess
fstel
ad
d-go
tred
üati
dep
PC
J» vallen
ut. K dus
ptl
Uw krant onverhoopt
r
niet ontvangen? «jmj
Al» u voor 12 uur b«lt wordt de krant
mogelijk, maar in ieder geval dezelfde
nog, b.j uw nabezorgd. TP
Om even wat cijfers te noemen. Het
extra personeel dat de HTM vraagt is
inmiddels opgelopen tot 80 man.
Hiermee is een bedrag van 5 tot 6
miljoen gulden gemoeid.
Noodmaatregel
De HTM heeft in de nieuwe dienstre
geling die in september Jongstleden Is
ingegaan een aantal noodmaatrege
len genomen om de snelle groei op
een aantal lijnen te kunnen verwer
ken. Zonder ministeriële toestem
ming is de frequentie in de spitsuren
op de lijnen 2, 4 en 18 verhoogd, in de
middaguren op lijn 3 en op zaterdag
op de lijnen 6 en 16. Bretz: „Deze
maatregelen eisen het uiterste van
ons Improvisatietalent, want we moe
ten met hetzelfde aantal bestuurders
meer trams en bussen laten rijden
zonder dat dit tot langere werktijden
leidt. We kunnen echter niet anders.
Het bleek dat het steeds vaker voor
kwam dat de haltes zonder stoppen
werden gepasseerd omdat de bussen
en trams overvol zaten." Met de
noodmaatregel zijn de mogelijkhe
den van de HTM om het extra aan
bod van reizigers op te vangen uitge
put. „Meer improvisatietalent heb
ben we niet in huis," zoals Bretz het
zegt.
En zo is de sombere toekomst van de
HTM geschetst. Pessimistisch is de
heer Bretz ook, wanneer hij het heeft
over de tramverbinding die naar
Scheveningen-badplaats moet ko
men. De gemeenteraad heeft bepaald
dat hiervoor de lijnen 1 en 9 vanaf het
Centraal Station moeten worden
doorgetrokken. „Het is het oude ver
haal," zegt Bretz, „het ministerie gaat
akkoord met de aanschaf van het
nieuwe materieel, maar zegt verder
het zuinig aan te doen. We zullen er
hard aan moeten trekken om van de
nieuwe lijnen een succes te maken.
Anders worden het twee armzalige
tramlijntjes."
De heer Bretz, waarnemend hoofd van de HTM-afdeling planning.
gisteren dat het bericht onjuist is.
Naar aanleiding van het eerste be
richt stelden enkele ministeries in
Den Haag een onderzoek in, zonder
resultaat overigens. Tot onderzoek
werd besloten, omdat er nimmer toe
stemming wordt verleend voor uit
voer van militair materieel naar lan
den die in een gewapend conflict ver
wikkeld zijn.
Van onze Haagse redactie
DEN HAAG Het in Koeweit ver
schijnende blad dat onlangs melding
maakte van militaire leveranties van
uit Nederland aan Iran, heeft dit be
richt gerectificeerd. Het blad schreef
De opvang is vooral bedoeld voor
mensen die door persoonlijke proble
men in een noodsituatie zijn geraakt
Het daklozencentrum Is in principe
niet bestemd voor de groep chronisch
daklozen of zwervers.
Het plan is om het centrum op te
richten in het pand van een voormali
ge drankgroothandel in de Rebrandt-
straat. Het zal voorlopig 24 bedden
gaan tellen, maar een uitbreiding is
niet uitgesloten. Eerdere plannen om
het centrum in het hart van de stad
aan de Middelweg te vestigen gingen
als gevolg van protesten van buurtbe
woners niet door.
ADVERTENTIE
Het college komt tot dit advies, om
dat het centrum hulp wil bieden bij
acute huisvestingsproblemen, waar
voor op dit moment nog niet of onvol
doende door bestaande voorzienin
gen ln kan worden vooralen. Het da
klozencentrum wil de hulpzoekenden
ook verder begeleiden.
Van een onzer verslaggevers
LEIDEN Gedeputeerde 8taten van
Zuid-Holland hebben staatssecreta
ris Kraaijeveld van CRM positief ge
adviseerd over een subsidie voor een
daklozencentrum in Leiden. Het col
lege vindt met de Stichting opbouw
onderdak (die het project van de
grond tilt) én de Leidse gemeente
raad dat het centrum er snel moet
komen.