actloze Strauss loopt zichzelf in de weg
Schoonmaak bodem in
Krimpen moet wachten
Je kijkt om je heen.
Maar zie je wel alles?
Energiemanifestatie tegen de kerncentrale
i
Steun uit biechtstoel
4
IsStol
Te veel gifmeldingen bij instanties
'Vrouw drie dagen vastgehouden
„Nataur"zien-inzien-ontzien
is het nieuwe Boek van de Maand.
Milieudefensie wil positieve aanpak in Dodewaard
s
Burgemeester vreest
'Waterloo' in Dodewaard
Zelf muziek
opnemen komt
meer in zwang
Uitkering voor
minimuminkomens
moet er komen
Nederlandse deel in walvishandel wordt beperkt
DONDERDAG 2 OKTOBER 1980
BINNENLAND/BUITENLAND
TROUW/KWARTET P 13 RHS11
■S—
foor J den Boef
„Wij zijn vóór Franz Josef Strauss omdat hij de vrees bij de
ouderen wegneemt, de jongeren hoop geeft en bij alle burgers
de moed om te leven versterkt". Onder dit motto maakt de
jctiegroep „Democraten voor Strauss" reclame voor „de
beste man die na 5 oktober bondskanselier moet worden".
ders tijdens de verkiezingscampagne
volop gebruik hadden gemaakt in po
gingen om Kohl te vernederen, niet
de zo vurig begeerde meerderheid in
de Bondsdag kreeg. Dit jaar is het
dan ook de vraag of de weerzin die
Strauss bij zeer velen oproept, sterk
genoeg is om de christen-democraten
opnieuw van de absolute meerder
heid af te houden.
iet is zeer de vraag of de meerder
heid van de Westduitse keizers hem
hij de Bondsdagverkiezingen van ko
mende zondag dat plezier zal doen.
Want zonder de absolute meerder
heid (van 249 van de 496 zetels in de
Hondsdag) kan Strauss geen kanse
ier worden. De sociaal-democraten
lebben nog altijd de liberale FDP
ichter de hand. als zij zelf geen meer
derheid behalen. Bij de christen-de
mocraten ligt dat sinds 1969 anders:
die zijn op zichzelf aangewezen.
De mogelijkheid dat de christen-de-
nocraten op eigen kracht aan de
nacht komen, was in 1976 nog wel
Iegelijk aanwezig. Helmut Kohl,
'oorzitter van de CDU, kwam toen
ils kanseliers-kandidaat slechts
100 000 stemmen te kort om het kan-
eüerschap van Helmut Schmidt over
e nemen. Kohl bereikte deze hoge
score, ondanks het feit dat zijn poïi-
ieke tegenstanders hem afschilder
den als de loopjongen van de Beierse
JSU-'voorzitter Strauss
Uit dit laatste zou men kunnen aflei-
ding dat de Duitsers die in 1976 op
1CDÜ en CSU hebben gestemd, dit
hebben gedaan ondanks de weten
schap dat Strauss wel eens een domi
nerende rol kon gaan spelen in een
tegering onder leiding van Kohl. Men
pad blijkbaar voldoende vertrouwen
in de kanseliers-kandidaat en nam
fetrauss op de koop toe. Een andere
■Uitleg kan zijn dat veel Duitsers in
1976 Kohl steunden om in Bonn een
Wisseling van de macht te bewerken,
pit neemt echter niet weg dat Kohl in
1976 door het onbeheerste optreden
van Strauss, waarvan zijn tegenstan-
Persoonlijk duel
De persoonlijke strijd tussen Strauss
en Schmidt, waarin de verkiezings
campagne bij gebrek aan goede argu
menten is ontaard, kan van beslissen
de betekenis zijn voor de uitslag van
de stembusstrijd. Als dat zo is. moet
Strauss het afleggen tegen Schmidt
die ondanks zijn irriterende manier
tjes het vertrouwen van de meerder
heid van de Duitsers heeft. Met name
de miljoenen jongeren die voor het
eerst meedoen, kunnen zijn positie
versterken
Strauss heeft dan ook alleen een kans
tegenover sociaal-democraten en li
beralen. als niet het persoonlijke ge
vecht tussen kanselier en kandidaat
maar het vertrouwen dat de kiezers
hebben in de partijen die zij vertegen
woordigen de doorslag geeft. Wat dit
laatste betreft: het is een publiek
geheim dat Willy Brandt en Schmidt
hun kanselierschap (respectievelijk
in 1972 en 1976) slechts konden ver
lengen door het vertrouwen dat zij
persoonlijk genoten.
Ook dit jaar moet de SPD het van
Schmidt hebben, omdat interne te
genstellingen de werfkracht van de
partij zelf hebben aangetast. Dit is in
BONN (AFP) Elf van de twaalf priesters bij wie een
verslaggever van het Westduitse weekblad Stern te
biecht is gegaan, hebben hem aangeraden zondag op
Franz Josef Strauss en de christen-democraten te
stemmen.
evenzeer wordt bedreigd als in de
tijd van de christenvervolging in
het oude Rome of tijdens het be
wind van Hitier".
De verslaggever had zijn biecht
vaders allen verbonden aan
bekende abdijen of kathedralen
te verstaan gegeven dat hij zijn
twijfels had over de persoon van
Strauss. Op één uitzondering na
'kreeg hij daarop steeds te horen
dat een goed katholiek nu een
maal niet kan stemmen op
Schmidts SPD, „de partij van de
abortus en van de duivel".
Een jezuïet in München hield hem
voor dat het onmogelijk is „de
bondsregering te steunen die
voorstandster is van de moord op
kinderen in de buik van de moe
der". Een kanunnik in de kathe
draal van Essen vertrouwde de
biechteling toe dat „het land
mannen als Strauss nodig heeft in
een tijd van verval". En een
biechtvader in de beroemde kar
dinaal van Bamberg meende zelfs
dat „de kerk vandaag de dag
Alleen een priester in Frankfurt
weigerde een stemadvies te ge
ven. „De biechtstoel is niet de
plaats om verkiezingspropagan
da te bedrijven. U moet zelf kie
zen uit de leuzen van beide par
tijen."
Stern noemt in het verhaal, dat
vandaag verschijnt, alle biecht
vaders bij de naam. Toen de Duit
se bisschoppen vorige week werd
verweten dat zij met hun herder
lijk schrijven partij kozen voor
Strauss en zijn partij, verklaarde
kardinaal Höffner dat de katho
lieke kerk absoluut onpartijdig
zou blijven ten aanzien van poli
tieke overtuigingen en alleen mo
rele principes zou belichten.
zo sterke mate het geval dat men de
SPD ondanks krachtig verzet aan
de linkerzijde tot „kanseliers-par
tij" heeft verheven. Het is dan ook
geen wonder dat Strauss in de laatste
fase van de verkiezingscampagne
steeds op dit thema heeft gehamerd
om Schmidt te kunnen afschilderen
tegen de achtergrond van een naar
links afglijdende partij.
Averechts
Aanvankelijk heeft de SPD hem on
gewild een handje geholpen, door
niet tijdig duidelijk afstand te nemen
van de rellenschoppers, die verkie
zingsbijeenkomsten van Strauss ver
stoorden en de kandidaat uitspraken
ontlokten die hij niet zou hebben
gedaan, als hij zijn zelfbeheersing
had behouden. Het welgevallen,
waarmee men in leidende SPD-krin-
gen de ontsporingen van Strauss re
gistreerde, bleek een averechtse uit
werking te hebben.
Opiniepeilingen die aanvankelijk een
gemakkelijke overwinning voor
Schmidt voorspelden en zelfs een ab
solute meerderheid voor de SPD re
gistreerden. gaven na verloop van
tijd een ander beeld te zien: een gerin
ge voorsprong van Strauss op
Schmidt. De kanselier, die zich tot
dan toe buiten de directe verkiezings
strijd had gehouden, zag zich genood
zaakt om zijn persoonlijke gewicht in
de schaal te werpen.
Het prestige van de kanselier was op
dat ogenblik aangetast door de op
elkaar volgende afgelastingen van de
reis van de Poolse partijchef Edward
Gierek naar West-Duitsland en die
van Schmidt zelf naar de DDR.
Strauss probeerde daar politieke
munt uit te slaan en tactloos als hij is,
slingerde hij Schmidt verwijten naar
het hoofd die kant noch wal raakten.
Hoe men ook denkt over zijn reis naar
Moskou, een „koerier van Breznjew"
kan men Schmidt niet noemen.
Strauss deed dat met het grootste
gemak en zijn met de losse hand
uitgestrooide beschuldigingen leid
den er toe, dat men ook in de SPD
met grof geschut ging werken. Het
niet al te fraaie verleden van Strauss
werd opnieuw breed uitgemeten, per
soonlijke beledigingen vlogen over en
weer, ondanks vermaningen van een
door alle partijen aanvaarde onpar
tijdige arbitrage-commissie. Het hek
was van de dam.
Blunders
Blunders maakte Strauss toen hij
naar aanleiding van reacties op de
herderlijke brief van de Westduitse
rooms-katholieke bisschoppen de re
gering van Schmidt er van beschul
digde. van plan te zijn om na de
verkiezingen een eind te maken aan
het innen van kerkelijke bijdragen
door de belastingdienst, en vervol
gens toen hij de schuld voor de door
een rechtse extremist gepleegde aan
slag in München in de schoenen van
de liberale minister Gerhard Baum
probeerde te schuiven.
Strauss lijkt zich te gedragen als een
kat in het nauw die daardoor rare
sprongen kan maken. Hij gelooft ken
nelijk ook zelf niet meer dat hij als
Franz Josef Strauss op verkiezingstoernee
kanseliers-kandidaat de christen-de
mocraten weer aan de macht kan
brengen.
Dat zal echter pas zondagavond defi
nitief blijken, want theoretisch blijft
alles mogelijk. Als de kiezers afgaan
op het gedrag van Strauss, is de kan
didaat kansloos. Mochten zij na elf
jaar een verandering in Bonn wensen
en geloof hechten aan de slogan van
de actiegroep „Democraten voor
Strauss", dan kan het zondagavond
toch nog spannend worden.
Van een onzer verslaggevers
KRIMPEN AAN DE LEK De verontreinigde grond die is aangetroffen in de nieuwbouwwijk
i Neptunushof in de gemeente Krimpen aan de Lek, zal pas volgende maand worden
afgegraven. De instanties die zich bezighouden met bodemverontreiniging, zijn overbezet
Joor de vele gifmeldingen in het land.
•1 Soals we gisteren al In een deel van
j jnze edities meldden, staat nu vast
'jfdat de bodemverontreiniging in de
Heptunushof. waar ruim tachtig wo
ningen staan, ernstiger is dan de ge-
i meen te Krimpen tot nu toe heeft
aangenomen. Grondwatermonsters
-■ hebben uitgewezen dat zich in ieder
■geval op één plaats zeer hoge concen-
tralies van stoffen uit de verfindus-
rie (tolueen, xyleen en verbindingen
jvan benzeen) in de bodem bevinden
Snuffelonderzoek
Via een snuffelonderzoek zijn tot nu
toe zes ..verdachte" plaatsen opge
spoord in de wijk, waar een olie-, teer-
en terpentine-achtige lucht bleek te
hangen. Twee plaatsen bleken niet te
zijn verontreinigd Op de plek waaf"
een terpentine-achtige lucht hing,
bleek de bodem zwaar verontreinigd
te zijn.
Op de drie resterende plaatsen zullen
binnenkort ook grondwatermonsters
worden genomen Bovendien zullen
de resultaten van het onderzoek dat
een bewoner van de wijk op eigen»
houtje heeft laten uitvoeren door een
laboratorium, nader worden bekeken
door deskundigen.
Krimpen aan de Lek ligt op vijf kilo
meter van Lekkerkerk De gemeente
ging deze zomer op onderzoek uit,
nadat er geruchten de ronde deden
dat ook de bodem in de wijk Neptu
nushof verontreinigd zou zijn. Deze
wijk werd in 1970 gratis bouwrijp
gemaakt met bouw- en sloopafval
door de Rotterdamse firma De Klok.
Bij een eerste onderzoek werden gro
te hoeveelheden metaal in de bodem
aangetroffen.
Bergambacht
•DEN HAAG IANPI - Een 21-jarige
vrouw uit Den Haag blijkt door twee
mannen drie dagen gevangen te zijn
tgehouden De twee verdachten zijn
Idinsdag door de politie aangehouden.
De vrouw werd vorige week donder
dag de woning van een der verdach
ten binnengesleurd en zag in de nacht
van zaterdag op zondag kans te ont
snappen.
De bewoner van het huis is de 24-
i Jarige ex-vriend van de vrouw, die het
niet kon verkroppen dat zij een half
jaar geleden hun verhouding had be
ëindigd. De man dreigde de vrouw
neer te zullen steken als ze zou probe
ren te ontsnappen en hij beloofde
haar vrij te laten wanneer zij hem
weer in liefde zou aanvaarden.
Donderdagmorgen in alle vroegte
werd de vrouw door het tweetal aan
haar haar in een auto getrokken, toen
zij over straat liep. De mannen brach
ten haar daarna naar de woning van
haar ex-vriend.
Nog deze maand zal een vuilstort met
onder meer geringe concentraties van
de zware metalen chroom, zink, lood,
nikkel en cadmium in een waterwin
gebied in het Zuidhollandse Bergam
bacht worden opgeruimd. De vuil
stort werd ontdekt bij het in kaart
brengen van de illegale vuilstort
plaatsen in Zuid-Holland. Van de 250
clandestiene stortplaatsen was die in
Bergambacht er één van de categorie
„hier moeten we toch wel direct naar
kijken." aldus een woordvoerder van
de provincie.
Volgens de provincie bestaat er geen
gevaar dat het drinkwater wordt be
smet.
ADVERTENTIE
Een fraai landschap. Een vlinder in
alle kleuren van de regenboog. Een moeder egel
die mei 'n trits kleintjes over een bospad trip
pelt. Zo zien we de natuur. Als een reeks
mooie plaatjes. We kijken naar de buitenkant j
Maar er zit nog zoveel achter.
Hele verhalen en geschiedenissen. Kleine ver
anderingen en grote rampen.
gedaanteverwisseling
Overal in dit 176 pagina's dikke boek
groeien en bloeien de foto's en aquarellen. Het
nieuwe Boek van de Maand. Bepaald niet
zomaar een boek.
De bosmuis eet eert appel, de steenuil eet de bosmuis. Leven is eten
gegeten worden.
En als je daar wat meer van weet
kijk je opeens met heel andere ogen.
Dan krijgt zelfs het kleinste onkruidje een
heel andere waarde. Die verhelderende blik
achter de schermen krijgt u in het nieuwe
Boek van de Maand.
Geschreven door Bert Garthoff. Een man
die als geen ander boeiend kan venellen over
alles wat groeit en bloeit. Maar de natuur Iaat
zich uiteraard niet alleen in woorden vangen.
Tot en met 4oktober f2250. Daarna fio,- duurder.
De aanbieding is geldig t/m 4 oktober. Echter zolang de vootTaad strekt.
Bert de Jong
41
•de
DODEWAARD In het centrum van het dorp Dodewaard staat op een hoge mast van 11 tot
*1 oktober een grote windmolen, die een tent, eveneens in het plantsoen geplaatst, van
ilectriciteit vooraiet. In deze tent worden voor oud en jong allerlei activiteiten georganiseerd,
net als doel de bevolking van Dodewaard ervan te overtuigen, dat de kerncentrale, die ze voor
de deur heeft staan, werkelijk overbodig is.
Hier blijft het niet bij. Het gemeente-
jbestuur van Dodewaard krijgt een
door het Centrum van Energiebespa
ring in Rotterdam opgesteld pro
gramma aangeboden. Hierin wordt
nagegaan hoe in deze kerncentrale-
gemeente niet alleen door particulie
ren, maar ook door de bedrijven en de
overheid veel energie kan worden be
spaard.
Voor deze activiteiten tekent de Vere
niging Milieudefensie. Zondag 19 ok
tober wordt de grote demonstratie
gehouden voor sluiting van de kern
centrale Met het oog op deze demon
stratie heeft Milieudefensie juist Do
dewaard uitgekozen voor een inten
sieve voorlichting over de energiebe
sparing. De vereniging wil vooral dui
delijk maken welke positieve kanten
de actie tegen de kerncentrale heeft
Buiten het dorp staat aan de Waal de
kerncentrale, waarvan men de ge
vaarlijke afvalstoffen steeds moeilij
ker kwijt kan. De centrale is een
symbool geworden van de verbeten
strijd tegen de kernenergie. De wind
molen in het dorp, die zaterdag 11
oktober door de loco-burgemeester
op gang wordt gebracht, moet ook
een symbool worden. Theo Richel
van Milieudefensie zegt het simpel:
„Dodewaard kan het centrum wor
den van alternatieve energie. We pro
beren hier alles om te draaien".
Spanning
Symbool
Deugdelijke plannen van het Cen
trum voor Energiebesparing verdwij
nen in de la van autoriteiten Dat zal
in Dodewaard niet gebeuren
Milieudefensie maakte gisteren haar
plannen in Dodewaard bekend in een
enigszins gespannen sfeer. Huis aan
huis was door een verzekeringsmaat
schappij. die in de toestand brood
zag. een folder verspreid, waarin werd
voorgelicht, dat schade als gevolg
van relletjes alleen wordt gedekt door
een molestverzekering. De kerncen
trale is veranderd in een vesting, die
met. moderne hulpmiddelen wordt
verdedigd. Ook heeft de verdedi
gingsstrategie middeleeuwse aspec
ten: de brug over de gracht rondom
de centrale kan worden opgehaald
Verder willen de verhalen, dat ie
mand, die tracht de centrale te nade
ren, in een valkuil of een klem terecht
kan komen.
Het ziet er naar uit, dat de actievoer
ders het niet op een confrontatie met
geweld willen laten aankomen. Wel
zullen de toegangen worden geblok
keerd. Maar dat kan ook op een af
stand van de centrale gebeuren.
Zondag vergadert de Communicatie
groep „Dodewaard gaat dicht" over
de demonstratie op zondag 19 okto
ber en wordt beslist over het. model
van de actie. De Vereniging Milieude
fensie staat pal achter de eis, dat de
kerncentrale dicht moet. Gehoopt
wordt evenwel, dat er die zondag door
bepaalde groepen, die aan de demon
stratie meedoen, geen domme dingen
worden gedaan. Want dan wordt er
veel verknoeid. Geen geweld dus. Het
blokkeren van de toegangswegen ziet
Milieudefensie niet als een gewelds-
actie. Of de bevolking van Dode
waard unaniem enthousiast zal rea
geren op het vredelievende initiatief
van Milieudefensie en de gratis aan
geboden besparingsadviezen is niet
zeker. Gisteravond werd in de raad
een hartig woordje gesproken over
alles wat de gemeente weer boven het
hoofd hangt.
Feest
Het energiefeest begint zaterdag 11
oktober met het starten van de wind
molen. Zondag 12 oktober en zondag
19 oktober, de dag van de demonstra
tie. is de tent in het dorp dicht.
Woensdag 15 oktober wordt met het
oog op de demonstratie een discussie
gehouden over de grenzen van de
democratie en de burgerlijke onge
hoorzaamheid. Verder is het de be
doeling de maandag na de grote de
monstratie het doel en het verloop
ervan met de bevolking van Dode
waard te bespreken. De daarop vol
gende dinsdag is bestemd voor de
verspeiding van de E-krant, een po
pulaire samenvatting van het bespa
ringsplan, dat de gemeente aangebo
den kreeg ttot slot wordt de windmo
len gedemonteerd en de tent op het-
plantsoen neergehaald In afwach
ting of de keer in Dodewaard inder
daad zal komen en de kerncentrale-
vestiging ook wordt geslecht.
DODEWAARD (ANP) Tussen de overheid en de actiegroepen, die de
kerncentrale in Dodewaard op zondag 19 oktober willen blokkeren, is
een patstelling ontstaan. Waarnemend burgemeester van Dodewaard,
de heer J. Bergh zei dit gisteravond tijdens de eerste door hem
voorgezeten gemeenteraadsvergadering.
Bergh sprak de afgelopen weken met actievoerders en met bewindslie
den in Den Haag. Hij deed gisteravond een dringend beroep op de
tegenstanders van kernenergie om hun acties uit te voeren, „met de
middelen, die een rechtsstaat ons biedt". Een bezetting of blokkade
van de centrale behoren niet tot die middelen, aldus Bergh. Zetten de
actievoerders de door hen aangekondigde acties rond de centrale toch
door, dan vreest Bergh, dat én de discussie over kernenergie én „onze
democratie in Dodewaard een Waterloo zullen vinden".
AMSTERDAM (ANP) Er is
in Nederland vorig jaar bijna
twee maal zoveel muziek thuis
op cassettes en geluidsbanden
opgenomen als in 1976. Dit is
de belangrijkste uitkomst van
een onderzoek dat de Stichting
economisch onderzoek van de
Universiteit van Amsterdam
heeft ingesteld.
In 1976 werd 25 miljoen uur
gecopieerd, in 1979 was dat op
gelopen tot 47 miljoen uur. Uit
gedrukt in platen komt dat
voor 1979 neer op 70 miljoen
langspeelplaten waarvan 59
miljoen auteursrechtenplichtig
repertoire bevatten.
De belangrijkste muziekbron-
nen waarvan wordt gecopieerd
zijn grammofoonplaten (eigen
of van anderen geleend) en de
radio. Popmuziek is het favo
riete genre.
Het onderzoek is evenals in
1976 in opdracht van Buma/
Stemra en de Nederlandse ver
eniging van producenten en
importeurs van beeld- en ge
luidsdragers uitgevoerd. De
muziekauteurs komen door dit
thuis copiëren een bedrag van
ongeveer 59 miljoen gulden te
kort, terwijl de schade die de
platenproducenten en de ar
tiesten hierdoor hebben gele
den tenminste even groot zou
zijn, zo blijkt uit het rapport.
De directeur van de auteurs
rechtenorganisatie Stemra, drs
G P. Willemsen, sprak gisteren
•bij de presentatie van het rap
port „De Thuiskopie", zijn gro
te bezorgdheid uit over het pri
vé copiëren van muziek, zonder
dat daar een vergoeding voor
auteurs, muzikanten en produ
centen tegenover staat. Hij
meende dat het invoeren van
een heffing op apparatuur en
onbespeelde band de beste op
lossing van het probleem was.
UTRECHT (ANP) - De Nederlandse
vakbeweging is ontstemd over de me
dedeling van minister Albeda (sociale
zaken) dat hij geen kans ziet om via
een eenmalige uitkering de koop
kracht van gezinnen met een mini
mumloon op peil te houden. Volgens
CNV-hoofdbestuurder Gerrit Terp
stra is het nu de verantwoordelijk
heid van het parlement ervoor te zor
gen dat de uitkering er toch komt.
Het CNV zal dit punt niet ter sprake
brengen in het gesprek met regering
en werkgevers dat morgen in de
Stichting van de Arbeid plaats vindt.
De FNV zal het besluit van minister
Albeda wel ter sprake brengen in de
Stichting. Een FN V-woord voerder
stelde dat de Tweede Kamer gehou
den is aan de motie die voor de zo
mervakantie is aangenomen
Van onze parlementsredactie
DEN HAAG De regering bereidt
maatregelen voor om het Nederland
se aandeel in de walvishandel zoveel
mogelijk te beperken. Ook op Euro
pees niveau wordt aan dit soort bepa
lingen gewerkt.
Staatssecretaris Wallis de Vries heeft
dit geantwoord op vragen van het
PSP-Kamerlid Van der Spek. In zijn
vragen had deze erop gewezen dat de
handel in walvisprodukten in Neder
land niet in overeenstemming is met
het regeringsstandpunt, dat door de
bewindslieden is verdedigd in het in
ternationale „whaling comitee". na
melijk dat de walvis bescherming
verdient
De staatssecretaris wijst erop dat
door de invoering van vangstquote
ringen al heel wat minder walvissen
worden bedreigd dan voorheen. Niet
temin is de regering van mening dat
aan walvishandel in Nederland hele
maal een eind moet worden gemaakt.
Dat wordt op het ogenblik al bij wet
geregeld door een artikel in de wet
bedreigde diersoorten, waarin een
verbod geldt voor de verwerking van
en handel in desnoods delen van
walvssen. Nog dit jaar zal het parle
ment zich buigen over deze wet.
