Polen hekelt
vrije bonden
Billy Carter
gaat vrijuit
Contact tussen
VS en Irak
Callaghan wil eenheid
Links en rechts nek aan nek naar Portugese stembus
Christen-democraten:
Italië moet zelfde
kabinet terugkrijgen
Wegens oproep tot staken
Nigeria wil snel
vrij Namibië
Senaat: er zijn geen wetten overtreden
'Turkije werkt aan herstel democratie'
'Geen internationale vloot'
Sandinisten willen
geld Somoza terug
Syrië vraagt VN
schorsing Israël
WOENSDAG 1 OKTOBER 1980
BUITENLAND
TROUW/KWARTET R H S
WARSCHAU (AP, AFP, Reuter) De Poolse vice-premier
Kazimierz Barcikowski. heeft de onafhankelijke vakbonden
er van beschuldigd alle gemaakte afspraken met voeten te
treden. De bonden hebben voor vrijdag opgeroepen tot een
werkonderbreking van een uur
Voor de televisie zei Barcikowski gis
teravond dat de arbeiders zich niets
aantrekken van de overeenkomsten.
Hij wreef de bonden ook aan dat zij
hebben opgeroepen tot staking en dit
aan ..buitenlandse propagandacen-
tra*" hebben meegedeeld, zelfs zonder
eerst de regering in kennis te stellen.
De solidariteitsgroep van Lech Wale
sa. die de vrije vakbonden overkoe
pelt. had laten weten dat de stakin
gen alleen zullen worden afgelast als
regeringsvertegenwoordiger voor de
televisie zou toezeggen dat de rege
ring haar beloften zal inlossen. Zon
der die voorwaarde met zoveel woor
den te noemen verklaarde de vice-
premier dat de regering bereid is de
toezeggingen die zij heeft gedaan na
te komen.
Hij voegde er echter aan toe dat veel
Polen zich afvragen of de vrije arbei
ders werkelijk geïnteresseerd zijn in
het opbouwen van de economie en
het verbeteren van de levensomstan
digheden van de bevolking. „Stakin
gen worden altijd gevolgd door pro-
duktie verlies en economische on
rust.-'
Door het toezeggen van loonsverho
gingen en het toestaan van de vrije
vakbonden wist de Poolse regering
enkele weken geleden een golf van
stakingen langs de Poolse kust en in
Silezië te breken.
Volgens de regeringskrant Trybuna
Ludu hoeft er niet aan te worden
getwijfeld dat de machthebbers in
Warschau de gemaakte afspraken
zullen nakomen. De krant wees ech
ter nadrukkelijk op de belabberde
Poolse economie en meent dat de
arbeiders er beter aan doen de pro-
duktie te vergroten in plaats van te
staken. „De regering van een socialis
tisch land waar de produktiemid-
delen eigendom zijn van de hele ge
meenschap kan niet een tas met
lekkers openmaken als die niet eerst
wordt gevuld met de vruchten van
noeste arbeid."
Behalve snelle effectuering van de
toegezegde loonsverhogingen willen
de vrije vakbonden ook toegang tot
de media, die hen nu doodzwijgen of
op een verwrongen manier berichten.
Verder wil de solidariteitsbeweging
van vrije arbeiders worden geregis
treerd. maar de regering is daar tot
nu toe niet op ingegaan. Ook de af
zonderlijke bonden hebben nog geen
formele erkenning gekregen, hoewel
er aanvragen zijn ingediend.
Ook in de Poolse onderwijswereld is
het onrustig Vandaag beginnen e
universiteiten weer. Er worden acties
verwacht van studenten die meer in
vloed willen op het onderwijspro
gramma en het bestuur van de hoge
scholen. Zij bepleiten de instelling
van studentenraden.
Het centraal comité van de Poolse
communistische partij komt zater
dag bijeen om de verdere koers uit te
stippelen, zo is eisteravond via de
radio gemeld. De vergadering van
het 150 leden tellende comité is een
aantal keren uitgesteld, wat er vol
gens waarnemers op wijst dat er
grote verschillen van mening bestaan
over het te volgen beleid. Geruchten
doen de ronde dat een extra partij
congres bijeen zal worden geroepen
LAGOS (AFP) De Nigeraanse pre
sident Shehu Shagari heeft verklaard
dat het dringend nodig is om alles in
het werk te stellen opdat Namibië
nog dit jaar onafhankelijk wordt. De
leider van het olierijke Nigeria, de
volkrijkste staat van zwart Afrika,
kondigde in de Nigeriaanse hoofd
stad Lagos aan dat zijn land alles zal
doen wat binnen de mogelijkheden
ligt om te verwezenlijken dat Nami
bië snel onafhankelijk wordt. Hij be
nadrukte de materiële en morele
steun die Nigeria aan de Namibische
strijders geeft.
Bondskanselier Schmidt en zijn tegenspeler bij
de verkiezingen van zondag, de Beierse pre
mier Strauss, zaten bij de ceremonie ter gele
genheid van de begrafenis van de slachtoffers
van de explosie in München slechts twee stoe
len van elkaar af, maar blijven in hun beoorde
ling van de aanslag mijlenver verwijderd.
Strauss heeft opnieuw laten weten dat alles
erop wijst dat de dader, de student Kohier, die
zelf om het leven kwam, op eigen houtje heeft
gehandeld. Volgens de regering in Bonn zijn er
medeplichtigen. Kohier heeft banden onder
houden met de neo-nazistische Hoffmann-
groep, waarvan zes leden werden aangehouden
die later weer zijn vrijgelaten. De regering van
de deelstaat Beieren wijst alle beschuldigin
gen van Schmidt, dat zij de Hoffmann-groep
als ongevaarlijk beschouwde, overigens van de
hand. De begrafenisceremonie werd gehouden
in het oude stadhuis van München. De bierfees
ten in de Zuidduitse stad waren een dag stilge
legd ter nagedachtenis aan de twaalf dodelijke
slachtoffers en de 215 gewonden.
WASHINGTON (AFP. AP, UPI) In een rapport van de
Amerikaanse Senaat wordt kritiek uitgeoefend op Billy Carter
wegens zijn banden met Libië, krijgt ook zijn broer de
president een veeg uit de pan, maar, aldus de kern van het
verhaal: er zijn geen wetten overtreden.
„In 's hemelsnaam, stop met bek
vechten. Het publiek schreeuwt om
eenheid", hield Callaghan zijn gehoor
voor. De rede van Callaghan werd
beschouwd als zijn politieke zwane-
zang. Verwacht wordt dat hij in de
herfst terugtreedt. De enige toespe
ling die de ex-premier 68 nu zelf
maakte was de opmerking dat het
einde van zijn politieke leven nadert.
Maar, voegde Callaghan er onmiddel
lijk aan toe, „hecht geen betekenis
aan deze opmerking. Wacht af wat de
commentatoren er morgen van
maken."
Callaghan besteedde een groot deel
van zijn rede aan kritiek op premier
Thatcher, die hij wat betreft gelijk
hebberigheid vergeleek met Neville
Chamberlain. Chamberlain was de
conservatieve leider die in 1938 het
loze verdrag van München met Hitier
ondertekende.
Callaghan verwierp het idee voor een
nieuwe centrumpartij in GrootrBrit-
tannië, bestaande uit de liberale par
tij en de rechtervleugel van Labour.
„Een dood geboren kind", zei hij.
Callaghan kreeg een langdurig ap
plaus van alle aanwezigen. Ook van
de leider van de linkervleugel, Antho
ny Wedgwood-Benn, die zich sterk
maakt voor de opvolging* van Cal
laghan.
In haar offensief tegen de linkervleu
gel noemde Shirley Williams ook
beschouwd als een mogelijke opvol
ger van Callaghan de activiteiten
van Benn en zijn linkse medestan
ders „fanatiek en fascistisch". Zij
deed een oproep aan alle „eerlijke
militanten" hun stem te laten klin
ken tegen wat zij de mogelijkheid van
„fascisme van links" noemde. Me
vrouw Williams zei dat er gevochten
zal moeten worden voor de redding
van de Britse partij van de arbeid.
Ook William Rodgers en de vroegere
minister van buitenlandse zaken Da-
Anakara (AFP) Het parlementaire
stelsel in Turkije moetzo snelmoge-
lijk worden hersteld. Dat blijkt uit 'n
prozramma voor economische en po
litiek herstel, opgesteld door premier
Bulent Ulusu en goedgekeurd door
zijn regering. Het programma voor
ziet bovendien in grondwetsherzie
ning. wijziging in de volksvertegen
woordiging en de rechtspraak. Het
ambtenarenapparaat zal worden her
vormd, maar dat zal niet tot ontsla
gen leiden, aldus Ulusu. Ulusu zei dat
het doel vtm de regering is de princi
pes van Kemal Ataturk te bescher
men tegen alle aanvallen. Het terro
risme zal uit alle macht worden be
streden. Dit jaar zijn 1700 mensen
door politieke geweldpleging omge
komen en de politieke moorden heb
ben een harde slag toegebracht aan
het toerisme, een grote bron van in
komsten van het land. en tot econo
mische onzekerheid en tekort in de
produktie geleid. Dinsdag nog kwa
men in Istanbul vijf mensen om het
leven bij gevechten tussen politie en
burgers.
Van onze verslaggevers
DEN HAAG De Amerikaanse minister van buitenlands
zaken Edward Muskie heeft er bij zijn Iraakse ambtgenoo
Sadoun Hamaddi op aangedrongen de oorlog met Iran t
staken. Het was het eerste officiële contact tussen de twe
landen sinds 1967. De Nederlandse minister van buitenlands
zaken Van der Klaauw, gelooft niet dat de Verenigde State:
van plan zijn gewapend in te grijpen in het conflict.
BLACKPOOL (AFP, Reuter) De leider van de Britse Labourpartij, James Callaghan, heeft
een dramatisch oproep gedaan op de partij de eenheid te bewaren. In zijn rede vroeg
Callaghan de linker- en rechtervleugel van zijn partij op te houden met ruziën en eendrachtig
ten strijde te trekken tegen de conservatieven van premier Margaret Thatcher.
Muskie en Hamaddi hadden een on
derhoud in het gebouw van de Vere
nigde Naties in New York. Sinds de
Arabisch-Israëlische oorlog in 1967
hebben Irak en de Verenigde Staten
hun diplomatieke contacten verbro
ken en is er op een dergelijk hoog
niveau geen contact meer geweest
tIrak vecht in de oorlog tegen Iran met
Russische wapens.
Na het onderhoud verklaarde Muskie
dat men eikaars standpunten had
aangehoord, maar dat „de tijd moet
leren of het gesprek bijdraagt aan een
snelle beëindiging van de vijandelijk
heden".
Diplomaten in Londen bevestigden
dat de Amerikaanse president Carter
het idee van een topconferentie over
de toevoer van de olie voor het Wes
ten voorlopig heeft laten varen. Te
gen dit plan waren nogal wat beden
kingen gerezen, omdat men vreesde
dat Carter steun wilde vragen voor
een eventueel gewapend ingrijpen.
De Nederlandse minister Van der
Klaauw gelooft niet dat Carter con
crete plannen heeft voor de inzet va
een internationale vloot, om de oli<
voorziening via de Straat van Ho:
moez veilig te stellen.
Over de aanhoudende geruchten var.
uit Washington zei de Nederlands
bewindsman gisteren: „Presiden
Carter heeft zich kennelijk gericht to
een aantal landen (West-Duitslanc
Frankrijk, Engeland en Japan, aldu.
berichten uit de VS red.), maar e
zijn geen concrete voorstellen gedaai
voor een internationale vloot. Alles i.
geconcentreerd op diplomatiek!
stappen om het conflict beperkt t<
houden, en zo mogelijk tot een wa
penstilstand te komen."
Van der Klaauw verzekerde de ka
mercommissie voor buitenlandse za
ken dat er vanuit ons land geen wa
pens of andere „strategische goede
ren" naar het strijdgebied vervoerd
worden. Geruchten over een toene
mend vrachtverkeer vanuit Neder
land naar Irak bracht de bewindsman
in verband met een niet-militaire ge
beurtenis: een (overigens afgelaste)
'handelsbeurs in Bagdad.
vid Owen vielen de linkervleugel aan.
Vooral de voorstellen voor het opzeg
gen van het lidmaatschap van de EG,
opheffing van het Britse hogerhuis en
nationalisering van bedrijven en ban
ken moesten het ontgelden. Rodgers
beschuldigde het door links overheer
ste dagelijks bestuur ervan Labour
naar zelfmoord te voeren. Links won
gisteren nog een zetel, en heeft er nu
achttien tegenover de gematigden
elf. Shirley Williams, wier lidmaat
schap van het dagelijks bestuur op de
tocht stond, werd met gemak her
kozen.
ROME (Reuter, AFP) De Italiaanse christen-democraten
willen opnieuw een regering vormen met de socialisten en de
republikeinen. Maar ook de communisten zeggen een eventu
ele regeringsverantwoordelijkheid niet uit de weg te zullen
gaan. Een samengaan van christen-democraten met commu
nisten lijkt echter uitgesloten.
De commissie heeft vastgesteld dat
het onderzoek dat het ministerie van
justitie heeft ingesteld „zuiver en ge
wetensvol" is verlopen. De Senaats
commissie zet echter vraagtekens bij
het gebruik van Billy Carter door het
W.lte Huis als bemiddelaar om steun
van Libië te krijgen voor de vrijlating
van de Amerikaanse gijzelaars in
Iran
Het Witte Huis. aldus de verklaring,
had zich ook moeten realiseren dat
het, vergroten van de „belangrijk
heid" van Billy Carter hemzelf in de
verleiding zou kunnen brengen zijn
rol als pleitbezorger van Libië finan
cieel uit te buiten. Doordat Libië Bil
ly Carter 440.000 gulden had betaald,
was de broer van president Jimmy
Carter in de macht van dat land.
Ziin gedrag was strijdig met de be
langen van de president en van de
Verenigde Staten".
In het rapport wordt de bewering van
Billy Carter dat hij nooit heeft gepro
beerd namens de Verenigde Staten
het buitenlands beleid van de VS te
beïnvloeden, niet aangevochten. Vol
gens de commissie uit de Senaat wist
de FBI, de Amerikaanse federale po
litie, al in november dat Billy pro
beerde een lening bij Libië te krijgen.
In juli liet hij zich inschrijven als
agent van het Noordafrikaanse land.
Medewerkers van het Witte Huis wor
den gekapitteld omdat zij de presi
dent niet hadden gewaarschuwd dat
zijn broer in 1978 naar Libië ging en
Jimmy Carter omdat hij geen afstand
had genomen van de tweede reis van
Billy, in 1979
MANAGUA (DPA, AP, AFP) De
sandinistische regering van Nicara
gua probeert het gigantische vermo
gen van de voormalige dictator Anas-
tasio Somoza te verzamelen. De vorig
jaar juni uit Nicaragua verdreven
president werd twee weken geleden
in Paraguay vermoord.
Het sandinistische partijblad Barri-
cada publiceerde maandag delen uit
een testament, dat Somoza in 1977
had laten opstellen. Daaruit blijkt
dat de voormalige alleenheerser in
Nicaragua in het bezit was van vier
grote kolenmaatschappijen in Co
lombia. In de Amerikaanse steden
Miami. Washington en New York lig
gen talrijke flatgebouwen die het be
zit zijn van de familie Somoza, die in
Spanje ook nog meerderheidsbelan
gen blijkt te hebben in een aantal
grote hotels. Ook verscheidene trans
portondernemingen in Midden-Ame
rikaanse landen behoren de Somoza's
toe.
'Het diplomatiek offensief van de Ni
caraguaanse regering heeft al enig
succes gehad. Het buurland Costa
Rica heeft zich bereid verklaard alle
vaartuigen van de familie Somoza en
de opbrengsten uit de verkoop van
grond die de familie in dit land bezit,
over te dragen. De 53 ondernemingen
die de dictator in zijn land zelf bezat,
zijn inmiddels genationaliseerd Vlak
voor zijn vertrek had hij echter wel
kans gezien alle banktegoeden, die in
de tientallen miljoenen guldens lie
pen, naar het buitenland over te he
velen.
In verband met de pogingen het geld
terug te krijgen heeft het ministerie
van justitie in Nicaragua de Verenig
de Staten gevraagd om uitlevering
van de oudste zoon van de dictator en
dertig van zijn medewerkers. Zij zou
den zich in 1973 op onwettige manier
honderd miljoen gulden overheids
geld hebben toeggëigend. De Nicara
guaanse minister van justitie heeft de
kwestie onlangs in de Verenigde Sta
ten besproken, maar zei bij zijn terug
keer de kans niet erg groot te achten
dat men op het verzoek ingaat.
In het stadje Bleufields aan de oost
kust van Nicaragua protesteerden
maandag honderden bewoners om
het vertrek te eisen van Cubaanse
artsen, die na de revolutie van vorig
jaar daar de gezondheidszorg pro
beerde te organiseren. De geïsoleerde
strook langs de oostkust is vrijwel
buiten het geweld van de revolutie
gebleven en de bewoners daar toon
den zich ook na het vertrek van So
moza nauwelijks geïnteresseerd in
het sandinisme. De regering van het
land heeft na de demonstratie afge
zien van plannen om ook Cubaanse
onderwijzers naar dit gebied te
sturen.
Partijsecretaris Piccoli van de chris
ten-democraten verklaarde na een
onderhoud met president Pertini dat
hij het oude kabinet wil herstellen.
Afgelopen zaterdag viel de veertigste
Italiaanse regering van na de tweede
wereldoorlog, nadat in een geheime
stemming de economische plannen
van de regering waren verworpen.
Vlak daarvoor had het parlement nog
zijn vertrouwen in de regering van
premier Cossiga uitgesproken. Die re
gering was een coalitie van christen
democraten, socialisten en republi
keinen.
De socialisten stonden gisteren nogal
wantrouwend tegenover de voorstel
len van de christen-democraten voor
een nieuwe coalitie. Zij eisten „poli
tieke garanties" dat een zelfde bla
mage als het afgelopen weekeinde
niet meer zal voorkomen. Zij verden-
ken christen-democraten ervan hun
eigen regering ten val te hebben ge
bracht om er persoonlijk beter van te
worden.
De communisten hebben de presi
dent er van proberen te overtuigen
dat een regering zonder hen in Italië
niet mogelijk is. Als tweede partij van
het land (ruim dertig procent van de
stemmen) zullen de communisten
geen enkele partij steunen waarin zij
geen zitting hebben. De scheidende
premier Cossiga heeft inmiddels la
ten weten voor deze klus niet op
nieuw beschikbaar te zijn. Als moge
lijke premier wordt Piccoli genoemd.
De demissionaire regering heeft laten
weten dat de verregaande economi
sche maatregelen, die eerder per de
creet werden uitgevaardigd, nu ge
heel vervallen zijn. Dat betekent on
dermeer dat de benzineprijzen on
danks de oorlog tussen Iran en Irak in
Italië weer drastisch zullen dalen. Af
gelopen zaterdag liet het parlement
blijken niet te zijn gediend van de
economische maatregelen, die de eco
nomie van het land weer een beetje
op peil hadden moeten brengen.
NEW YORK (AP, UPI) De Syrische
minister van buitenlandse zaken. Ab-
doel Chaddam, heeft de Algemene
Vergadering van de VN verzocht Is
raël als lid te schorsen en dat land
sancties op te leggen omdat het zich
niets aantrekt van VN-resoluties. Hij
zei dat het bondgenootschap tussen
de VS, Egypte en Israël een belemme
ring vormt voor vrede in het Midden-
Oosten op basis van regeling van het
Palestijnse probleem.
Chaddam zei dat de VS erin geslaagd
zijn de Veiligheidsraad te verlammen
door misbruik van het recht van veto.
De Egyptische minister van buiten
landse zaken, Kamal Hassan Ali,
sprak onmiddellijk na Chaddam en
zei dat Egypte de Palestijnse kwestie
als „een Egyptisch. Afrikaans en Ara
bisch probleem" beschouwt. De hui
dige periode is volgens hem een voor
bereidende fase van onderhandeling
over definitieveregeling. Een resolu
tie over het Palestijnse probleem
moet naar zijn mening allereerst ge
richt zijn op beëindiging van de be
zetting van Arabische gebieden en
herstel van de rechten van de Pale
stijnen.
door Jan Haikes
Portugal gaat zondag naar de stembus om voor de tweede keer binnen
een jaar een nieuw parlement te kiezen. Het belooft een uiterst spannen
de race tussen links en rechts te worden. Niemand durft een voorspelling
te doen van de uitslag. Voor het eerst sinds de anjerrevolutie is een
conservatieve regering aan de macht geweest.
twee groeperingen vertegenwoordigd: ter
linker zijde van de PS de enkele jaren
geleden uitgetreden socialisten onder lei
ding van de voormalige minister van land
bouw Lopes Cardoso, die zich verenigd heb
ben in de UEDS en ter rechter zijde van de
socialistische partij de ASDI, die wordt
gevormd door uitgetreden dissidenten van
premier Sa Carneiro's sociaal-democraten.
Ook onafhankelijke figuren als president
Eanes en ex-premier Lurdes Pintassilgo
hebben de zijde van het front gekozen. In de
verkiezingscampagne heeft het front tot
dusver geen gek figuur geslagen, zodat Ma
rio Soares bruisend van vertrouwen durft te
wedden dat zijn front zelfs een absolute
meerderheid zal behalen.
De rechtse Democratische Alliantie van
monarchisten (PPM), liberale Sociaal-De
mocraten (PSD) en conservatieve christen-
Democraten (CDS) zetten de verkiezings
strijd opnieuw in het teken van de polarisa
tie. Vorig jaar leverde hun dat een onver
wachte meerderheid op. Links haalde wel
een meerderheid met 50,7 procent van de
stemmen, maar die stemmen gingen voor
een deel verloren aan kleine splinterpartij
en. Daardoor wist de Alliantie met 45,2
procent van de stemmen 128 van de 250
zetels in de wacht te slepen
Tegenover de Democratische Alliantie
staan socialisten en communisten, die nog
steeds gescheiden optrekken. De commu
nisten zijn als vanouds verenigd met de
Democratische Volksbeweging (MDP) in de
alliantie van de volkseenheid, gezamenlijk
goed voor zo'n negentien procent van de
stemmen. De socialisten behaalden vorig
I jaar slechts 27 procent, maar hopen nu in de
jas van het „republikeins en socialistisch
front" hun veries goed te maken
Wedden
In dit republikeins en socialistisch front
worden naast de socialistische partij (PS)
De verkiezingen zijn zo verworden tot een
strijd van de ene helft van het Portugese
volk tegen het andere. De leiders van de
rechtse alliantie hebben het zo gewild. In
negen maanden tijd zijn aanhangers van de
tegenpartij en ook „onbetrouwbare" onaf-
hankelijken ontslagen, weggepest of op an
dere manier uit de weg geruimd. Staats
kranten, radio en televisie werden onder de
invloed van de regering gebracht en protes
ten daarentegen in het parlement werden
door de meerderheid daar weggewuifd.
Mikpunt
Tussen de rechtse alliantie en het linkse
front is een diepe scheidslijn getrokken De
Portugezen wordt gevraagd te kiezen tus
sen een socialistisch geïnspireerde demo
cratie of „het westerse model, gebaseerd op
de markteconomie zoals die in de Europese
Gemeenschap bestaat." Die laatste om
schrijving is van vice-premier Freitas do
Amaral. De conservatieven willen de grond
wet in die richting wijzigen, als zij er op 5
oktober in slagen hun meerderheid te be
houden.
Stakingen tegen het regeringsbeleid wer
den dankbaar aangegrepen om de commu
nistische vakbonden in diskrediet te bren
gen. Sommige kranten speculeren al open
lijk over een verbod van de PCP. Voor
naamste mikpunt van de huidige polarisa
tie zijn president Eanes en zijn adviescolle
ge. de revolutionaire raad. Zowel de presi
dent als de raad vertegenwoordigt het pro
gressieve deel van de beweging van de
strijdkrachten, die in 1974 het fascisme ter
zijde schoof.
De grondwet van 1976 geeft de revolutionai
re raad een waakhondfunctie. Daarbij ging
het echter om een overgangsfase tijdens
welke het militaire gezag revolutionaire
raad met de president als opperbevelhebber
van de strijdkrachten aan het hoofd nog
zelfstandig zou staan naast de via het parle
ment gekozen regering. De verkiezingen
van aanstaande zondag maken aan deze
periode een einde. De grondwetgevende be
voegdheid gaat dan geheel over naar het
parlement. Zowel Eanes als de revolutionai
re raad heeft herhaalde malen duidelijk
gemaakt het militaire gezag geheel te willen
onderwerpen aan het burgerlijk gezag.
Toch beschuldigen de conservatieven de
militairen ervan Portugal te willen blijven
bevoogden. „Wij zullen een volledige demo
cratie doorvoeren, die pas gerealiseerd zal
zijn wanneer de revolutionaire raad is opge
heven", is een centrale verkiezingsbelofte
van premier Sa Carneiro. De Democrati
sche Alliante heeft het helemaal niet op de
bemoeüng van de militaire politici begre
pen. Dat is niet zo verwonderlijk, want de
revolutionaire raad heeft verscheidene „es
sentiële" wetsvoorstellen van de alliantie in
strijd met de grondwet verklaard. Daartoe
behoorde onder meer een voorstel tot wijzi
ging van de kieswet die de Democratische
Alliantie met zelfs veertig procent al een
absolute meerderheid in het parlement
moest bezorgen.
Referendum
Toch is een absolute meerderheid in het
parlement niet voldoende om de plannen
van de Democratische Alliantie volledig te
kunnen doorvoeren Voor het terugdraaien
van de nationalisaties en de landhervor
ming, het herformuleren van de vakbonds
rechten en andere ingrijpende hervormin
gen is een meerderheid van tweederde no
dig. Sa Carneiro denkt dit probleem te
kunnen oplossen door het uitschrijven van
een referendum over de grondwet. Maar
Eanes en de leden van de revolutionaire
raad zijn er de mannen niet naar om een
dergelijk onconstitutioneel referendum
over hun kant te laten gaan.
Een volledige overwinning voor de Demo
cratische Alliantie zal dan ook pas zijn
bereikt, wanneer zij er ook in slaagt de
presidentsverkiezingen van december te
winnen. Merkwaardig genoeg is ook de pre
sidentskandidaat van de alliantie een gene
raal. Soares Carneiro. Maar hij is er een van
het oude stempel, die met de progressieve
militairen rondom Eanes weinig gemeen
heeft.
Door op deze manier de generaals tegen
elkaar uit te spelen, schept Sa Carneiro wel
een gevaarlijke situatie. Vooralsnog twijfelt
niemand aan Eanes' prestige binnen de
strijdkrachten. Een poging tot een staats
greep zit er nog wel niet in. Wel is het
veelzeggend dat onder uiterst rechtse offi
cieren erg boos wordt gedaan over de ver
oordeling van de Turkse staatsgreep door
de Portugese regering. „Portugal zou daar
aan juist een voorbeeld hebben moeten
nemen", aldus de neo-fascist Manuel Muri-
as deze week voor de televisie.
Zweedse
Het. worden nog spannende dagen in Portu
gal. Premier Sa Carneiro heeft het volste
vertrouwen in de overwinning. Beschuldi
gingen over bankfraude en geruchten over
diens ongehuwd samenwonen met een
Zweedse Sa Carneiro's vroegere echtge
note weigert zich van hem te laten scheiden
zullen zich slechts „als een boemerang"
tegen de oppositie keren, aldus de oremier
De regering heeft echter ook nog andere
argumenten. Dank zij de gestegen waarde
van de Portugese goudvoorraad is de beta
lingsbalans weer gezond. De inflatie kon
worden teruggedrongen en de prijsstijgin
gen zijn uitgesteld tot na de verkiezingen.
De belastingen werden verlaagd en de soci
ale uitkeringen verhoogd. Als klap op de
vuurpijl vinden de Portugese minimumlo
ners deze maand een extraatje van twintig
procent in hun loonzakje. Maar Mario Soa
res zegt dat het Portugese volk liever voor
vrijheid dan voor financieel gewin kiest, dat
na de verkiezingen door de inflatie weer
ongedaan zal worden gemaakt.
De voormannen van het linkse front:
Sousa Franco, Mario Soares en Lopes
Cardoso (v.l.n.r.).
