liegeld voor derde wereld centraal op IMF-vergadering rie Apeldoornse bedrijven an Gelder blijven open Stijging goudprijs niet onmogelijk Meer reclame in eerste halfjaar Mees Hope presenteert nieuwe spaarrente-percentages voor de maand oktober'80. 734 abische landen eisen toelating PLO als waarnemer Europese Consumentenbond wil boycot kalfsvlees Door sterk afnemend aanbod en groeiende vraag Bank Mees Hope nv i#mh Kranten profiteerden het minst )AG 30 SEPTEMBER 1980 FINANCIEN EN ECONOMIE TROUW/KWARTET 13 Nico Kussendrager HAAG De Tanzaniaanse minister van financiën, Amir Jamal, was de eerste dagen van én van de belangrijkste deelnemers aan een besloten conferentie in Arusha over het IMF. Noord tanzaniaanse stad werd een groot aantal grieven geuit tegen het internationale jnds, dat té westers is, en té weinig toegesneden op de problemen van de ontwikkelings reek is Jamal voorzitter van de gadering van IMF en Wereld- i Washington. Hij zal ongetwij- i positie gebruiken om blijk te van de onvrede van de derde, ten aanzien van het IMF. Cen- p de jaarvergadering staat ech- overhevelen van de oliegelden Arabische landen naar de der- eld. ven e grieven zijn blijkt uit een ing die werd opgesteld tijdens gadering iri Arusha. Vastge- wordt dat het internationale ïlsel in elkaar is gestort, ,,ten van de meeste volken en lan- Het bestaande financiële en aire systeem, aldus de verkla- in Arusha. is zowel een „functie instrument van de bestaande structuren." idere woorden: de westerse lan- bruiken het geldstelsel ten na- de ontwikkelingslanden, die i het in 1944 in het Amerikaan- itsje Bretton Woods werd ont- voor het merendeel nog ën waren, en dus niets in de te brokkelen hadden. IF heeft tot taak het geldver keer in de wereld in goede banen te leiden. Dat betekent bij voorbeeld dat er geen landen met grote beta lingsbalanstekorten mogen bestaan. Dat is niet alleen slecht voor zo'n land. maar ook slecht voor het sys teem. Veel ontwikkelingslanden kampen op het ogenblik met grote tekorten door de stijging van de olieprijzen en van de prijzen van industrieproduk- ten. Particuliere banken zijn steeds minder geneigd te hulp te komen. Zij vinden leningen aan de derde wereld te riskant worden, zeker voor de wei nig kredietwaardigs armste landen. Het IMF is bereid bij te springen, maar stelt daarbij strenge voorwaar den, zoals blijkens de Arusha-ver- klaring beperking van de geldhoe- veelheid, vermindering van de over heidsuitgaven in het bijzonder voor sociale voorzieningen, afschaffing van prijsbeheersing waardoor de eerste levensbehoeften vaak duurder worden het aanmoedigen van bui tenlandse investeringen en waarde vermindering van de munteenheid. Broekriem ..Aan wie bijna van honger omkomt kan men echter niet vragen de broek riem aan te halen vanwege het beta- lingsbalansevenwicht," meent de Ne derlandse ministër voor ontwikke lingssamenwerking. Jan de Koning. In tegenstelling tot vorig jaar zal De Koning nu sdmen met zijn collega van financiën, Fons van der Stee naar de IMF/Wereldbank-jaarvergadering reizen. En terecht: deze heeft alles te maken met ontwikkelingssamenwer king en de problemen van de derde wereld. In de verklaring van Arusha wordt bestreden dat het IMF „technisch en wetenschappelijk" te werk gaat, zoals het fonds zelf beweert. Dat is niet waar, aldus de resolutie, omdat het IMF voorbijgaat aan de structu rele en onvermijdelijke problemen en tekorten die samenhangen met het ontwikkelingsproces in de derde we reld. Van landen in opbouw als Ja maica. Tanzania en andere landen in de derde wereld kan niet wprden ver wacht dat zij het huishoudboekje net zo mooi kloppend maken als de wes terse landen, zeker niet na de olie crisis. Het IMF wordt verder ervan beschul digd niet objectief te zijn in de toe passing van zijn eigen criteria. Er wordt met twee maten gemeten. Aan landen die politiek belangrijk zijn wordt minder soepel geleend dan aan In Amsha werd een conferentie voor gesteld van de Verenigde Naties over het internationale geldwezen, om een nieuw stelsel op poten te zetten waar in meer rekening wordt gehouden met de belangen van de ontwikke lingslanden. Zo'n systeem, aldus de verklaring, moet democratisch zijn en niet worden overheerst door eco nomisch sterke landen. De rol van de dollar moet verder worden terugge drongen en er moet een automatisme komen in de ontwikkelingshulp, op dat de landen in de derde wereld weten waarop zij kunnen rekenen. Voor dit alles moet een nieuwe inter nationale monetaire autoriteit wor den opgezet. Niet duidelijk werd in Arusha, hoe die zich zou moeten ver houden tot het IMF. Het kan bijna niet anders dan dat een nieuw gel- donds in de plaats zou komen van het bestaande, dat dan hoogstens nog een rol zou hebben als financiële in stelling van de westerse landen. Zo ver is het echter nog lang niet. Dat zal de komende dagen tijdens de jaarver gadering van IMF en Wereldbank in Washington wel blijken. Voorzitter Jamal. landen, die internationaal gewicht in de schaal leggen. Het IMF zou voorts niet neutraal zijn, gezien de nadruk op het vrije ondernemerschap en het belang van buitenlandse investerin- HorVOrminQ gen voor ontwikkelingslanden. Een 3 zaak. waarbij die landen zelf vaak vraagtekens zetten. Wanorde In de verklaring van Arusha worden de westerse landen verantwoordelijk gesteld voor de wanorde in het we reldgeldstelsel. Zij hebben de inflatie laten voortwoekeren, die nu veelal wordt .afgewenteld op de ontwikke lingslanden Die moeten steeds meer betalen voor hun invoer. De deelnemers hebben daar andere zaken op korte termijn aan hun hoofd. Die zijn echter niet los te zien van een hervorming van het wereld- geldstelsel en het beheer daarover op langer zicht Eén van de belangrijkste problemen is het overhevelen van de overschotten van de olielanden naar de ontwikkelingslanden. De olielan den hebben dit jaar een overschot van naar schatting 230 miljard gul den. tegenover een tekort voor de rest van de derde wereld van 140 miljard gulden (bijna twee keer zoveel als in 1978» De ontwikkelingshulp van de olielan den is op papier hoog (in percentage meer dan het dubbele van de wester se steun), maar dat wordt teniet ge daan door de hoge olieprijzen en de onder meer door de dure olie geste gen prijzen voor industrieprodukten De derde wereld lijdt op die manier dubbel onder de „tweede oliecrisis". De olielanden zijn eerder geneigd hun overschotten winstgevend te beleg gen in onroerend goed in het westen, of in aandelen, dan het te investeren in ziekenhuizen, wegen of waterpom pen in Afrika. In principe zijn zij bereid meer steun te geven aan het IMF, die dan door het geldfonds kan worden doorgesluisd naar de ontwik kelingslanden. Daarvoor moet echter wel een prijs worden betaald, name lijk het toelaten van de Palestijnse bevrijdingsorganisatie PLO als waar nemer tot het IMF De directeur van het IMF. Jacques de Larosière, keerde deze maand onver- richterzake terug van een reis door het Midden-Oosten. Hij was er niet in geslaagd meer geld los te peuteren bij de Arabische landen, zolang de PLO geen waarnemersstatus krijgt. Westen tegen Het westen is daar tegen. De Verenig de Staten hebben vergroting van hun steun afhankelijk gesteld van het toe laten van de Palestijnse bevrijdings organisatie. De zaak is voorlopig op de lange baan geschoven: er zullen nu helemaal geen waarnemers worden toegelaten. De kans bestaat echter dat voorzitter van de jaarvergadering, Jamal zelf voorstander van toelating van de PLO het onderwerp alsnog op de agenda zet In Washington bestaat de hoop dat er toch wel geld van de olielanden komt. Maar dan niet rechtstreeks, maar bij voorbeeld vla Zwitserse banken. De Arabieren moe ten hun financiële tegoeden toch er gens beleggen. Uit het laatste jaarverslag van de Wereldbank blijkt, hoeveel geld er in Zwitserland wordt geleend door in ternationale financiële instellingen Dat zijn. aldus een zegsman van de bank. heus niet allemaal spaargelden van Zwitserse burgers. De problemen rond het IMF zullen tijdens de gezamenlijke jaarvergade ring die van de Wereldbank overscha duwen. Terwijl toch ook de bank op het ogenblik een uiterst belangrijke periode doormaakt. Net als bij het IMF wil de Wereldbank een vergro ting van het kapitaal, om zijn steun te kunnen uitbreiden. De instelling van directeur Robert McNamara. die zijn laatste jaarverga dering meemaakt, werkt aan een energieprogramma voor de derde we reld (om de ontwikkelingslanden minder afhankelijk te maken van du re olie-invoer» en aan een programma voor hervorming van de economieën van ontwikkelingslanden, in plaats van het opzetten van doelgerichte projecten. De Wereldbank komt daarmee op een terrein dat tot nu toe was voorbehou den aan het IMF. ..Wij stellen echter minder eisen", verklaart de zegsman van de Wereldbank. TERDAM Van Gelder Papier in Amsterdam heeft gisteren nadrukkelijk berichten ;nd, als zouden drie van de vijf vestigingen van het papierconcern in Apeldoorn worden ten. Van Gelder deed dit in antwoord op het voornemen van de gemeente Apeldoorn, die lemens is de drie vestigingen in die gemeente over te nemen, uit bezorgdheid voor de gelegenheid. voerder mr. M. Olgers van Van geeft toe dat drie van de vijf jornse vestigingen er niet erg lurig voorstaan. Dat zijn: het verwerkingsbedrijf PVA, de Film Industrie PFI, en een in oud-Hollandse papieren en tons. Verder zijn in Apeldoorn :n dienstencentrum gevestigd, goed renderend bedrijf waar les dragermaterialen worden ikt. Door het verhogen van de ncy bij de drie verliesgevende ven. alsmede door een afslan- rvan, hoopt Van Gelder ze weer rechte spoor te brengen. Hoe de bedrijven na de operatie zullen worden, is nog niet d. Binnen twee weken hoopt de elder-directie hierover een defi- plan op tafel te leggen. In de jedrijven werken samen 300 n. meente Apeldoorn heeft Van dezer dagen een telex ge- waarin zij het papierconcern aar voornemen op de hoogte Bedragen worden daarin nog enj nieuws !N 3074 kg tong. 291 kisten tarbot en kisten kabeljauw. 711 kisten schelvis, n wijting, 1327 kisten schol, 109 kisten 6 kisten makreel. 519 kisten diverse. 3 «*K er kilogram tarbot 15.04-12.31. gr tong "9 gr m tong 14 35-13.98. kl m tong K tong I 17.90-17.30. tong II 17.89-17.37. 40. krab 19-50 Ulogram haai 48-46. tarbot 522-330, griet labeljauw I 162-126. kabeljauw n 166-136. I*' JII 180-120. kabeljauw IV 180-114. ka- V 108-43. schelvis I 160-148, schelvis II chelvis III 82-46. schelvis IV 49-37.6. ma- 12-21,80 makreel III 21,6, kleine ham m. 00 schol 1 122-100. schol II86-74. schol III hol IV 54-50. wijting III 46-37.60. tong- 1-52. grote ham met kop 146-140 10-170. heek II 160-142. heek III140-120, kl 8 lingen KW 22 ƒ30 700, 25 ƒ16.400. 45 51 ƒ14 500, 77 15 400. 88 14.700. 113 17 ƒ8 900, 145 ƒ28 700, 149 ƒ9 000. 137 152 11 200. 167 8 600. 173 12 700. 175 189 ƒ28 700. 214 7 900. 221 14.000. 226 SCH 256 11 300. WR 32 9 100. WR 57 IJM 44 28.900. IJM 217 1 000. IJM 209 niet genoemd. Woordvoerder Olgers acht het vrijwel uitgesloten dat de gemeente het voor de overname be nodigde geld bij elkaar krijgt. Op de vraag wat er gebeurt als de gemeente daar wel in slaagt antwoordt Olgers: „Alles is natuurlijk te koop, als de geboden prijs maar goed genoeg is." Dat laatste sluit Olgers in het geval Apeldoorn uit. want „Prijzen die in dit geval goed zijn. worden in Neder land tegenwoordig niet meer ge boden." De gemeente Apeldoorn heeft inmid dels laten weten de Gelderse Ontwik kelingsmaatschappij en het ministe rie van economische zaken te willen inschakelen om het geld bij elkaar te krijgen. Van Gelder zelf zegt de pro- duktie van de drie bedrijven te kun nen en te willen voortzetten. r In een van de drie bedrijven die de gemeente Apeldoorn wil overnemen, te weten het papierverwerkingsbe drijf PVA, wordt onder andere elec- trografisch computerpapier ge maakt. De produktie hiervan is twee maanden geleden stilgelegd. Reden hiervoor is het feit dat grootaandeel houder Crown Zellerbach, soortgelijk papier fabriceert. Door de sterke da ling van de koers van de dollar is het goedkoper geworden dit te importe ren. dan het zelf te maken. Van Gel der treedt daarom op als importeur van dit produkt. De produktie van dit soort papier, maakte acht procent uit van de totale produktie van PVA. Volgens woordvoerder Olgers kan de produktie ervan gewoon worden her vat. als de import weer duurder wordt. Gevolgen voor de werkgele genheid zouden hier niet uit voort vloeien, ook al omdat dezelfde machi nes nu zouden worden benut bij de vervaardiging van andere materialen. Van onze redactie economie AMSTERDAM Het Bureau van de Europese Consumentenorganisaties in Brussel heeft gisteren de consu menten in alle landen van de ge meenschap opgeroepen tot nader or der geen kalfsvlees meer te kopen. De organisatie heeft het advies doen uitgaan naar aanleiding van het feit dat in diverse EG-landen groeihor monen in het vlees werden aange troffen. Voorlichter Sickenga van het Pro- duktschap voor Vee en Vlees zegt het „onbegrijpelijk" te vinden, „dat een dergelijke organisatie, die het vertrouwen van tientallen miljoe nen Europese consumenten geniet, zonder enige kennis van zaken en zonder vooraf inlichtingen te hebben ingewonnen bij bevoegde instanties, Prijzen dalen op binnenlandse markt een dergelijk bericht de wereld heeft ingestuurd." Het Produktschap heeft bezwaar tegen de gang van zaken aangetekend. Verwacht wordt, dat minister Braks de kwes tie vandaag in Brussel zal aan snijden. Voor de producenten is de hormoon- zaal uiterst nadelig: Nederlandse kalfsvlees-exporteurs hebben de af gelopen weken al een deel van de Italiaanse exportmarkt voor kalfs vlees zien wegvallen, alsmede de he le Franse markt, nadat consumen tenorganisaties het schadelijk groei hormoon oestrogeen in kalfsvlees hadden aangetroffen. Zij waren daarom al gedwongen een deel van hun voor de export bestemd vlees in het binnenland af te zetten. Als gevolg daarvan daalden de prij zen op de binnenlandse markt dras tisch. Nu ook de binnenlandse consu menten worden opgeroepen geen kalfsvlees meer te kopen, wordt de situatie voor exporteurs en mesters van kalfsvlees echt benauwend. De financiële consequenties ervan zijn namelijk geheel voor hun eigen reke ning. Het produktschap wijst erop, dat het gebruik van groeihormonen in kalfs vlees in Nederland als sedert 1961 is verboden. Sinds 1967 bestaat een deugdelijk controlesysteem hierop. In Nederland wordt bovendien geen kalfsvlees gegeten dat uit andere landen afkomstig is; er wordt name lijk helemaal geen kalfsvlees ge ïmporteerd. Op de Zwolse markt daalden de prij zen voor kalfsvlees per kilo tussen vorige week zaterdag 20 september en afgelopen zaterdag 1,35-1,90 gul den tot 1,30-1,85 gulden nuchtere kal veren) en van 4,60-5,55 tot 4,50-5,30 gulden. Tijdens de Hannover Messe werd dezer dagen het prototype van een zogenaamde Amphitruck getoond (op de voorgrond). Een dergelijk gevaarte kan vrachtschepen te water bevoorraden. Van onze redactie economie AMSTERDAM Niettegen staande de „goudkoorts", die vorige week op de internatio nale goudmarkten uitbrak als gevolg van de oorlog tussen Irak en Iran, voor het moment geweken lijkt, verwachten deskundigen toch, dat-op de lange termijn de goudprijs zal blijven stijgen. Wél zal de goudprijs zo nu en dan aan schommelingen onderhevig zijn. De verwachting van een stijgende goudprijs in de toekomst is geba seerd op het feit, dat alle ramingen van de goudaanvoeren in 1980 erop duiden, dat er dit jaar belangrijk ge ringere hoeveelheden goud op de markt zullen komen dan in 1979 het geval was. Daaretegenover staat, dat de vraag naar goud zich zal uitbrei den. Dit onder meer als gevolg van een vlucht uit de dollar en een grotere vraag naar het edele metaal van de kant van de sieradenindustrie. Volgens de heer H. E. Jurgens, direc teur voor Europa van de Zuidafri- kaanse International Gold Corpora tion, moet het totale aanbod van goud voor het lopende jaar worden geraamd op 1050 ton, tegen 1765 ton in 1979. Het aanbod van goud uit de So.wjet-Unie zal. meent hij. dit jaar de 50 ton niet te boven gaan, tegen 229 ton in 1979, in welk jaar de Sowjet- Unie al 45 procent minder goud op de markt bracht dan het jaar daarvoor. Er zijn overigens (onbevestigde) ge ruchten over rechtstreeks goudverko pen door Rusland aan de OPEC-lan- den. VS en IMF Verder zullen de netto officiële verko pen van goud dit jaar met ongeveer 50 ton ook lager zijn dan in 1979. toen het om 574 ton ging. Oorzaak van deze achteruitgang is het feit. dat de Verenigde Staten sedert hun laat ste verkoop in november 1979 geen goudveilingen meer hebben gehou den. Aanwijzingen, dat dit in de toe komst weer wèl zal gebeuren zijn er niet. De verkiezingen in de VS spelen vermoedelijk een rol. Ook ziet het er niet naar uit dat het IMF. dat zijn vierjaren goudverkoop-programma in mei van dit jaar voltooide met een aanbod van 70 ton goud, dit jaar nog met goud aan de markt zal komen. Zuid-Afrika. de voornaamste goud producent, zal dit jaar ongeveer 670 ton goud op de markt brengen, tegen een normale produktie van zo'n 700 ton in 1979. De teruggang zal, meent de heer Jurgens, waarschijnlijk wor- ADVERTENTIE Guldens Spaarrekeningen Dc Kapitaal- DeSurplus- rente-rekening rentc-rekcning AlblasscrcJjm/Amsterdam/Amhcm/IX-lfl/Oordrvcht/Kindhovi-n 's-Cravenhajtt/Groningen 1luarlcip Ilaren llii-rk-n Kulli-rdam/Schiedam L'squer i Utrecht/VlaardingenZallbunimel Zeist den opgevangen door een verhoging van de goudproduktie van andere Westerse mijnen. De hogere goudprij zen hebben namelijk de heropening van goudmijnen en de uitbreiding van bestaande mijnen in de hand gewerkt. Een andere factor, waarmee bij het aanbod van goud rekening moet wor- Inflatie den gehouden, is de verkoop ervan uit privé-voorraden. Terwijl in het eerste kwartaal van dit jaar naar schatting omstreeks 150 ton goud op de markt werd teruggebracht als ge volg van winstnemingen, lijkt deze fase van opheffen van privé-voorra den nu wel voor het grootste deel voorbij te zijn Een herhaling blijft uiteraard mogelijk, als de prijs weer belangrijk zou aantrekken. en investeerders, met name in de vorm van munten, medailles, pennin gen e.d. Vooral de vraag naar goud van investeerderszijde eens een vrij onbetekenende markt is snel toegenomen, naarmate het goud be wees een veilig toevluchtsoord te zijn voor bedreigde spaargelden. In deze snelle groei komt, volgens de heer Jurgens. de reactie van interna tionale investeerders tot uitdrukking op de huidige, en de te verwachten inflatie en de mogelijke toekomstige waarde van de dollar als geldbeleg ging. Voorts op de algemene econo mische en politieke onzekerheden van deze tijd. Sieraden Wat de vraagzijde betreft kan worden vastgesteld, dat in tijden dat de goudprijzen relatief hoog zijn het ver bruik van de sieradenindustrie het meest kwetsbare element vormt. In 1979 viel het verbruik van goud voor sieraden terug van 1000 ton in 1978 tot 737 ton Een verdere daling tot 450 ton dit jaar wordt mogelijk geacht. Gezien de bijzonder lage voorraden gouden sieraden bij fabrikanten en detaillisten als gevolg van de hoge prijzen aan het begin van dit jaar, is de kans nu de feestdagen naderen op een toeneming van de vraag naar goud van de kant van deze groep niet uitgesloten. Ander industrieel verbruik van goud, bijvoorbeeld voor elektronika en in de tandheelkunde, zal dit jaar een beslag leggen op ongeveer 250 ton. Een hoeveelheid, die vrijwel even groot is als die van de afgelopen ja ren. Opmerkelijk is de toegenomen vraag naar goud. die zich manifes teert van de kant van verzamelaars In tegenstelling tot de particuliere investeerders zijn de monetaire auto riteiten. die in de 50-er jaren meer dan de helft van de goudproduktie koch ten. sinds 1967 in het algemeen meer verkopers dan kopers geweest. Deze structurele verandering was in zover re logisch, indien in aanmerking wordt genomen dat, wat de toegang tot de goudmarkt betreft, de centrale banken aan tal van restricties waren onderworpen. Deze zijn nu echter grotendeels opgeheven. Maar ook hebben enkele gebeurtenis sen. zoals het bevriezen van de Iraan- se banktegoeden door de VS. de na druk gelegd op het feit dat monetaire reserves die in eigen land kunnen worden opgeslagen en daardoor niet onderhevig zijn aan de controle van de een of andere buitenlandse rege ring speciale voordelen hebben voor soevereine staten. Het enige reserve- bezit dat dit voordeel biedt is tegen woordig alleen nog maar goud De gestegen vraag naar goud van de zij de van de OPEC-landen komt daar om niet als een verrassing Van onze redactie economie AMSTERDAM De uitgaven voor reclame in pers. op radio en televisie zijn in de eerste helft van dit jaar. vergeleken met de over eenkomstige periode van verleden jaar. met zes procent gestegen Dit blijkt uit een onderzoek van het Bureau voor Budgetten Controlle iBBC» in Amsterdam. Alle media hebben van deze ont wikkeling geprofiteerd: de dagbla den het minst (twee procent» en de opiniebladen het meest i23 pro cent). Voor de familiebladen is de groei zeventien procent geweest, maar voor de radio- en tv-bladen daarentegen vier procent Verreweg het grootste bedrag aan advertenties is uitgegeven door de groep vervoer-transportmiddelen (auto's, motoren, fietsen, enz met een bedrag van 54.3 miljoen Dat was vorig jaar 50.1 miljoen. In de tweede plaats is in de eerste zes maanden de groep voedingsmid delen geëindigd met een totaal van ruim 48.9 miljoen Dat was 44,2 miljoen De banken en verzekeringmaat- schappeijen hebben niet minder dan 46.8 miljoen uitgegeven: heel wat meer dan vorig jaar in die periode, toen voor een bedrag van 35.8 miljoen aan publiciteit werd gedaan

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Nieuwe Leidsche Courant | 1980 | | pagina 13