Doemdenken' gevolg
an mistige situatie
Zijn de koersrisico's van effecten
ute groot geworden?
raanse Koerden niets van Bagdad verwachten
ïextielindustrie
nog te redden'
Demonstratie voor
abortus in hoofdstad
DeNMBbiedtueenbijzonderveilige beleggingsvorm.
Lelatie beslissing - gevolg moet duidelijker
V-bestuur der: Inzet van iedereen
Lijk in de Amstel
Mars tegen
atoomwapens
Driehonderd
banen weg bij
papierfabriek
Vijftien Onkruit-
leden nog in arrest
De NMB denkt met u mee.
ANDAG 29 SEPTEMBER 1980
BINNENLAND/BUITENLAND
TROUW/KWARTET
onze redactie economie
BURG De economische misère waarin we zitten ls in belangrijke mate het gevolg van
looizichtige verbanden tussen beslissing en gevolg. In die mistige situatie voert doemden-
i hoogtij. Deze mening vertolkte voorzitter mr M. van Galen van Jong Management NCW
derlands Christelijk Werkgeversverbond) zaterdag tijdens het najaarscongres In Tilburg.
rens hem moet de verdeling van
jegdheden in ondernemingen zó
den, dat medewerkers wérkelijk
ven dat het om hun onderneming
Beslissing en verantwoording
en te liggen bij degenen, die
tstreeks en allereerst met de ge
en van besluiten worden gecon-
teerd.
Hij constateerde dat mensen zich on
voldoende aanpassen, omdat de re
sultaten daarvan buiten hun ge
zichtsveld vallen. „Machteloosheid
heerst alom," zo riep hij uit. Ook wees
hij op het onzakelijk gedrag en wel in
die zin dat de vraag wie alle verlan
gens zal betalen, „voor ons uit en van
ons af" wordt geschoven.
EECHT „Het ls nog niet te laat voor de textiel- en
jingindustrie. Maar wil de werkgelegenheid van de vljftig-
zend mensen die nu nog in deze bedrijfstak werken veilig
iden gesteld, dan zal er geld op tafel moeten komen." Dit
de federatiebestuurder van de Industriebond FNV, de heer
Verstraeten, zaterdag tijdens een kaderbijeenkomst In
echt.
deed een klemmend beroep op
•held, werkgevers en werknemers
gezamenlijk de schouders onder
toekomst van de textielindustrie
etten en, wat dit betreft, het nut
Bn de offers af te wegen.
oren had hij erop gewezen dat,
wel het redden wat er te redden
veel geld kost, de overheid haar
ht moet kennen om het voortbe-
in van de textiel- en kledlngindus-
raogelijk te maken.
ibeurt dat niet, dan kunnen we de
lerlandse textiel- en kledingindus-
voorgoed afschrijven. En dat kost
veel meer geld," aldus Verstrae-
die er nog op wees dat in het
eden te weinig rekening is gehou-
met de gevolgen van de verdwij-
de textiel- en kledingindustrie.
val
werd hierin bijgevallen door prof.
A. van der Zwan, lid van de Weten-
appelijke Raad voor het rege-
Sbeleid. Volgens Van der Zwan is
ang luchthartig gereageerd op het
dwijnen van de textiel- en kleding-
istrie. „Er werd gedacht: dat van-
we wel op met uitvoer."
ur, zo stelde hij vast, dat blijkt
zo te zijn. De invoer neemt toe en
litvoer neemt af. „Dat heeft men
ingezien, evenmin als het feit dat
verdwijnende textielindustrie
sneeuwbaleffect teweeg zou bren-
Een sneeuwbaleffect in die zin
met de textielbedrijven ook de
everingsbedrijven verdwijnen.
fens hem is het nodig, dat de
naamde gevoelige Nederlandse
istrie (waaronder textiel en kle-
gebruik gaat maken van de
rikkelingen op het gebied van
imatisering. Die technische ont-
:eling heeft volgens hem welis-
r arbeldsuitstoot tot gevolg, maar
ipt eveneens de mogelijkheid tot
ontwikkelen van specialisaties
behoeve van een sterkere markt-
tie. „Als we niet positief gebruik
en van de technische ontwikke-
en, dan verliezen we in ieder geval
(idsplaatsen," aldus Van der
oud van de Nederlandse textiel-
Jedingindustrie vereist volgens
matiging op het loonfront, elan
Inzet bij het verbeteren van de
ktpositie, verbetering van markt-
tiek en leiding en het benutten
technische mogelijkheden. Bo-
dlen pleitte Van der Zwan voor
door een speciale regeringscom-
iie laten vaststellen van een
ategisch minimum" voor de tex-
ndustrie.
rcitter A. Groenevelt van de Indu
striebond FNV zei, dat textiel en con
fectie extra aandacht verdienen, al
was het alleen maar omdat ze al zo
veel offers hebben gebracht. „Er is
veel vernield," aldus Groenevelt, „de
mentaliteit van het grootste deel der
werkgevers deugt, volgens hem, niet
en de overheid heeft er te vaak blijk
van gegeven dat het verlies van deze
bedrijfstakken haar niet veel zegt."
Volgens Groenevelt kan de industrie
alleen versterkt worden, als overheid,
werkgevers en werknemers de han
den ineen slaan. „Degenen die in de
industrie werken, zullen hun steentje
moeten bijdragen. Dit onder voor
waarde dat er sluitende afspraken
gemaakt kunnen worden. Dat is heel
wat anders dan zonder meer inleve
ren," aldus Groenevelt.
Na opgemerkt te hebben dat die op
zichzelf onjuiste onbezorgdheid
niet langer gehandhaafd kan blijven,
zei hij dat een terugkeer naar de
zakelijkheid alleen mogelijk is als het
lukt de onderneming zo in te richten,
dat daar de relatie tussen beslissing,
gevolg en verantwoordelijkheid weer
scherp zichtbaar wordt. „Dan kan de
economie van de onbetaalde reke
ning worden bestreden en het af
schuiven van verantwoordelijkheden
worden tegengegaan."
Geen cent
Hij voorspelde nog, dat de door het
kabinet voorgestelde gedeeltelijke
vrijstelling van dividendbelasting
geen cent extra in de risicodragende
sfeer zal opleveren. Nog even, smaal
de hij, en de overheid kan een royaal
aandoend gebaar maken, door de he
le dividendbelasting op te heffen.
„Dat maakt voor niemand iets uit; er
worden toch bijna nergens meer win
sten gemaakt."
Drs H. H. Faber, lid van de raad van
bestuur van de Nederlanse Midden
stands Bank hield zijn gehoor voor,
dat het voor de manager het in de
eerste plaats gaat de „geestelijke fris
heid" op te brengen voor de verande
ringen in sociale, culturele, economi
sche en technologische aard open te
staan. De manager zou tevens moe
ten werken aan een mentaliteit bij
alle medewerkers, waardoor soepel
heid wordt ontwikkeld en vastge
houden.
Volgens voorzitter drs J. van den
Driest van het aannemingsconcem
Volker Stevin zal de vraag naar on-
dernemerstalenten zowel door grote
re bedrijven als voor nieuwe en veel
belovende kleine ondernemingen on
verminderd doorzetten.
Het Tweede-Kamerlid S. Weijers
(CDA) waarschuwde dat, als gevolg
van verstarring in de industriële ar
beidsverhoudingen, het werken in de
kwartaire sector steeds aantrekkelij
ker wordt. Daardoor zullen volgens
hem grote problemen ontstaan. Hij
bepleitte een industrieel reveil.
Van een onzer verslaggevers
AMSTERDAM— Enkele duizenden
vrouwen hebben zaterdag in Amster
dam gedemonstreerd voor legalise
ring van abortus. In de demonstratie,
georganiseerd door het comité „Wij
Vrouwen Eisen" stonden drie eisen
centraal. Abortus uit het wetboek
van strafrecht, abortus in het zieken
fondspakket en de vrouw beslist zelf
over het al dan niet laten uitvoeren
van een abortus.
De kilometers lange stoet trok van
het Beursplein naar het Vondelpark
waar 's middags een manifestatie
werd gehouden. Halverwege de route,
op het Leidseplein, werd de stoet op
gewacht door enkele tientallen tegen-
demonstranten van de stichting
„Recht zonder Onderscheid". Voor
zitter pater Koopman van deze stich
ting zei abortus „te gek om los te
lopen" te vinden.
Tijdens de manifestatie in het Von
delpark zei Beatrijs Stemerding van
„Wij Vrouwen Eisen" dat het nieuwe
wetsontwerp inzake abortus dat de
Kamerleden Roethof (PvdA) en Wes-
sel-Tuinstra (D'66) drie weken gele
den indienden, „erop begint te lij
ken". Dit omdat hierin het beslis
singsrecht van de vrouw serieus
wordt genomen en wordt voorgesteld
abortus op te nemen in het zieken
fondspakket en bestaande bepalin
gen te schrappen uit het wetboek van
strafrecht. Tevreden is „Wij Vrouwen
Eisen" echter nog niet, omdt ook'
hiermee er toch weer een aparte abor
tuswet zou komen, terwjl dit comité
wil dat abortus als een normale medi
sche ingreep wordt erkend.
De demonstratie, die overigens een
rustig verloop had, leidde zaterdag
middag in Amsterdam tot enkele flin
ke verkeersopstoppingen.
AMSTERDAM (ANP) Uit het wa
ter van de Amstel in Amsterdam
heeft de politie gisteren het lichaam
van een ongeveer twintigjarige vrouw
gehaald. De identiteit van het slacht
offer een negerin is nog niet
bekend. Volgens de politie zijn er
geen sporen van een misdrijf.
jOngeveer zesduizend mensen heb
ben zaterdagmiddag deelgenomen
aan de achtste anti-atoombommars
sinds 1966 in de legerplaats 't Harde
op de Veluwe. In een bos nabij de
Tonnet-kazerne daar, luisterden de
demonstranten naar enkele spre
kers. Een van hen was Aad Wijsman,
een dienstplichtig militair, die in
tenue aankondigde geen atoomwa
pens in 't Harde te zullen bewaken,
als hij daarvoor wordt opgeroepen.
Volgens hem hebben al enkele Ne
derlandse militairen in 't Harde ge
weigerd wacht te lopen bij de daar
opgeslagen kernwapens. Twintig or
ganisaties, waaronder het Interker
kelijk Vredesberaad, Pax Christi,
PSP, PPR en CPN steunden de de
monstratie.
Ook voorstanders van kernwapens
en de NAVO lieten zich gelden.
Vliegtuigen met teksten als „NATO
houden zo" cirkelden boven de
hoofden van de demonstranten.
:In Heerlen hebben ongeveer vier
honderd mensen de Vredesweek af
gesloten door deel te nemen aan een
mars door de binnenstad. De mars
was georganiseerd door het Inter
kerkelijk Vredesberaad en de comi
tés Stop de neutronenbom en Stop
het wapendepot.
Van onze redactie economie
MAASTRICHT De Industriebond
FNV heeft verontwaardigd gerea
geerd op de mededeling, dat er bij de
Koninklijke Nederlandse Papierfa
brieken ruim driehonderd arbeids
plaatsen moeten verdwijnen.
Volgens districtsbestuurder A. van de
Brandt heeft de raad van bestuur van
de KNP volkomen in strijd met alle
afspraken gehandeld. Hij liet weten
dat over deze zaak „het laatste woord
nog niet ls gesproken" en dat de bond
zeker niet zonder meer akkoord gaat.
„Voor ons is iedere arbeidsplaats het
knokken waard," zo voegde hij hier
aan toe.
Deze reactie volgde op de mededeling
van de raad van bestuur van de KNP.
dat door de huidige algemene econo
mische teruggang de verliezen op de
papierproduktie op de „kleinere ma
chines" zodanig zijn toegenomen, dat
het bedrijf zich genoodzaakt ziet tot
inkrimping van de papierproduktie
over te gaan. De totale produktie van
ongeveer 400.000 ton zal met onge
veer 20.000 ton worden verminderd
door de sluiting van een kleinere ma
chine in Maastricht en een kleinere
•machine in Nijmegen.
Hierdoor zullen in Maastricht, zowel
in de fabriek zelf als bij de stafdien
sten van de groep papier samen onge
veer 190 arbeidsplaatsen vervallen en
in Nijmegen ongeveer 120 arbeids
plaatsen.
De raad van bestuur zei deze inkrim
ping nog vóór het eind van dit Jaar
rond te willen hebben. Met de onder
nemingsraden en de vakbonden zal
een plan worden opgezet, zo werd
hieraan toegevoegd, waarbij ervan
wordt uitgegaan zoveel mogelijk
mensen binnen de onderneming te
herplaatsen, al dan niet na omscho
ling.
Van een onzer verslaggevers
AMSTERDAM - Vijftien leden van
de anti-militaristische actiegroep On-
kruit zullen vandaag en morgen wor
den voorgeleid aan de officier van
justitie. Zij waren betrokken bij de
korte bezetting, afgelopen vrijdag,
van de afdeling militaire zaken van
de burgerlijke stand in Amsterdam.
Bij deze bezetting werden 28 mensen
aangehouden, van wie er inmiddels
twaalf zijn vrijgelaten. Eén zogeheten
totaalweigeraar werd overgebracht
naar het militair strafkamp Nieu-
wersluis.
Als u denkt over beleggen, dan vraagt u zich misschien af hoe het
II met de koersrisico's zit Logisch. Door het koersverloop kunnen
grote of kleine schommelingen, zowel positief als negatief, ontstaan.
Indien u verzekerd wilt zijn van een goed rendement zonder deze
fluctuaties dan heeft de NMB een prima alternatief.
de dag van storting een looptijd van 5 jaar.
Maar u kunt eerder over uw geld beschik
ken. In zo'n geval brengen wij u een gelei
delijk afnemende retourrente in rekening.
Wij kunnen ons levendig voorstellen
dat u meer informatie wilt over deze bij
zonder veilige beleggingsvorm. Kom
eens langs bij één van de meer dan 460
NMB kantoren of vraag meer informatie
aan met onderstaande coupon. Doen!
De NMB Kapitaalmarkt-
Renterekening
U maakt een hoog rendement en uw
geld blijft dagelijks opvraagbaar.
De rente is gegarandeerd een half pro
cent hoger dan de gemiddelde rente op
een aantal aflosbare Staatsleningen.
De rentevergoeding wordt maandelijks
aangepast.
Er zijn geen kosten aan verbonden.
De rente komt jaarlijks beschikbaar.
9,80%
Rente voor de maand oktober
U loopt geen koersrisico's over de be
legde bedragen.
Ter volledigheid nog even dit. Elk be
drag dat u op de rekening stort, heeft vanaf
Informatie-coupon. Ik wil graag meer weten over de NMB Kapitaalmarkt-Rente-
rekening. Stuurt u mij meer informatie.
Naam:Straat:I
Plaats:
Postcode:
In een envelop zonder postzegel opsturen aan de NMB, Afdeling KMR/Retailbanking, Ant
woordnummer 131,1000 PA Amsterdam.
NEDERLANOSCHE MIDDENSTANDSBANK
i
i
i
TRI
J
I Herman Amelink
de verhouding tussen Iran en Irak is de kwestie van de
erdische minderheid een telkens terugkerend strijdpunt.
i steunde de Koerden in Irak tegen het bewind in Bagdad,
wijl Bagdad regelmatig met de Koerdische minderheid in
Noordwesten van Iran samenspande tegen de regering in
leran. Het zou daarom voor de hand liggen dat de Koerden
tan dankbaar gebruik maken van de strijd tussen de twee
flen om hun idealen dichterbij te brengen en daarbij de
pende hand van Saddam Hoessein niet zullen alslaan.
!h liggen de zaken minder eenvoudig.
luidige oorlog tussen Iran en Irak
tgonnen met de opzegging door
dad van het op 6 maart 1975 in
ers tussen Saddam Hoessein en
jah ondertekende verdrag. Hierin
Irak Iran een aantal concessies
de gemeenschappelijke grens,
ijl de sjah beloofde niet langer
n te bieden aan de in opstand
•men Koerden in Irak, die onder
ng stonden van Moestafa Barza-
gevolgen van dit akkoord wa-
snel merkbaar in Iraks Koerdis-
Het verzet van de Pesj Merga
tte snel in en de pacificatie van
het gebied kreeg binnen enkele jaren
haar beslag.
Damascus
Het centrum van waaruit het Koerdi
sche verzet tegen het regime in Bag
dad werd geleid, verplaatste zich van
Iran naar Syrië. Erg voorspoedig ver
liep het verzet niet, ondanks de steun
vanuit Damascus, en eind 1977 ging
een aantal Koerdische leiders met
Saddam Hoessein om de tafel zitten.
Ze waren daartoe aangespoord door
de Palestljnen, die na de historische
reis van president Saddat óok Irak
graag bij het afwijzingsfront van Sy
rië, Libië, Algerije. Zuid-Jemen en de
PLO wilden betrekken. De Koerdi
sche delegatie allemaal leden van
de op Syrië leunende Patriottische
Unie van Koerdistan vertegen
woordigde echter maar een deel van
deze bevolkingsgroep in Irak. Zo be
streed de Democratische Partij Koer
distan (DPK) van Barzani de onder
handelingsbereidheid van de PKU te
vuur en te zwaard. Uit deze strijd, die
voor een deel gewapenderhand op
Turks grondgebied werd uitgevoch
ten, kwam de aanhang van Barzani
als winnaar te voorschijn, hoewel er
officieel een politiek compromis werd
gesloten. Namens beide partijen werd
er toch weer onderhandeld met Sad
dam Hoessein, maar ook dit keer ver
geefs.
Inmiddels deden zich zowel in Iran
als Irak ingrijpende veranderingen
voor. De sjah moest plaats maken
voor ayatollah Khomeini, terwijl in
Irak de communistische partij, die
als politieke minderheid altijd sym
pathie had getoond voor de ethnlsche
minderheid, uit de regering werd ge
zet en hevig werd vervolgd. De natio
nalistische aspiraties van de Koerden
aan beide zijden van de grens werden
hierdoor versterkt.
Verdeeldheid
Dat de Koerden van de huidige strijd
tussen Iran en Irak geen gebruik zul
len kunnen maken om met hernieuw
de kracht naar een eigen staat te
streven, komt in de eerste plaats door
hun onderlinge verdeeldheid. Een
tweede, niet minder belangrijk ele
ment is de vrees opnieuw gebruikt te
worden als pion in een machtsstrijd
tussen twee staten.
Vooral de Koerden in Iran zijn zich
sterk bewust van de in het verleden
gemaakte fouten. De leider van de
Iraanse Koerdische Democratische
Partij, Abdoel Rachman Kassemloe,
heeft er geen misverstand over laten
bestaan dat hij weinig verwacht van
hulp van Irak Zijn ervaringen als
balling in Bagdad zullen daaraan ze
ker hebben bijgedragen. In een re
cent interview in Le Monde Diploma
tique zei hij alleen hulp van Irak te
willen aanvaarden, als dat geen af
hankelijkheid van het regime in Bag
dad betekent en als de Irakezen niet
het wapentuig leveren dat ze toeval
lig over hebben, maar modem materi
eel zoals de doeltreffende Russische
SAM-7 raketten, die kunnen worden
gebruikt tegen de Iraanse lucht
macht.
Na de val van de sjah hebben de
Koerden in Iran, evenals hun
volksgenoten in Irak enkele Jaren eer
der, serieus geprobeerd een zekere
mate van autonomie te krijgen. Voor
naamste eisen van Kassemloe en de
zijnen zijn vastlegging van de auto
nomie in de grondwet, volledige inter
ne zelfstandigheid en economische
planning, een regionaal parlement,
garantie van de interne veiligheid
door de Koerden zelf en officiële er
kenning van de Koerdische taal. De
regering in Teheran vindt deze voor
waarden onaanvaardbaar. Met een
beroep op de eenheid van het land
hebben de strijdkrachten tot dus
ver vergeefs geprobeerd het verzet
in Koerdistan te breken. Nog steeds
maken de pesjmerga's in grote delen
van Koerdistan de dienst uit._
Probleem is echter, dat ook de Iraan
se Koerden onderling verdeeld zijn.
de kracht van de gematigde DPKI
ligt vooral in het noorden van Iran,
terwijl in zuidelijker gelegen steden
als Sanandaj en Marivan de marxis-
tisch-leninistische Komala-beweging
overheerst. Dankzij de druk van Te
heran, de inmiddels verboden organi
satie Fedayeen Khalq (ook marxis-
tisch-leninistisch) en de positie van
de geestelijke leider van de Soeniti-
sche Koerden, sjeik Ezzedin Hosseini,
bestaat er een redelijke vorm van
samenwerking tussen de twee organi
saties, maar de uiteindelijke doelstel
lingen lopen nogal uiteen.
Regionaal
Om niet meer verzeild te raken in het
machtsspel In het Midden-Oosten,
bepleit Kassemloe nu nadrukkelijk
regionale autonomie voor de Koer
den in de verschillende landen en
heeft hij Barzani's ideaal van één
Koerdistan uitdrukkelijk opgegeven.
Hij wijst erop dat men de gemeen
schappelijke kenmerken van de in
Turkije (zeven miljoen), Iran (5.5 mil
joen). Irak (drie miljoen), Syrië (half
miljoen) en in de Sow jet-Unie
(300.000) wonende Koerden niet moet
overdrijven.
Mocht Irak daadwerkelijk aan willen
sturen op de val van het regime van
ayatollah Khomeini, dan is niet on
denkbaar dat het zal proberen de
Koerden aan zijn kant te krijgen.
Vooreerst lijkt het er echter op dat
Irak met de oorlog bereikt heeft dat
de gewenste grenscorrecties binnen
gehaald kunnen worden, terwijl de
hegemonie in de Perzische (of liever
Arabische) Golf nu ook in Iraakse
handen is komen te liggen. Pas wan
neer Teheran niet bereid zal blijken
de machtsverschuiving op papier
vast te leggen, zal een poging om
Khomeini en de zijnen ten val te
brengen binnen het gezichtsveld
komen.
Daarnaast begint wel de dreiging
sterker te worden dat de Arabisch
sprekende bevolkingsgroep in de
Iraanse provincie Khoezestan (die
daar zelfs een meerderheid vormt)
aan de Iraakse overwinningen de in
spiratie zal ontlenen om nog krachti
ger dan tot dusver te streven naar
zelfstandigheid. Dit zal zijn effect op
de strijd van de Koerden zeker niet
missen. Wanneer in Teheran dan ook
nog een machtsstrijd uitbreekt over
de vraag wie de schuld heeft aan de
verloren oorlog, dan is de desintegra
tie van de Iraanse samenleving com
pleet. De Koerden zullen dón onge
twijfeld de geboden kans met beide
handen aan grijpen. Indirect zullen
de Iraanse Koerden hun zelfstandig
heid dan toch nog aan de Iraklërè te
danken hebben.
