Van Klinken ontvlucht
nieuwe opzet kerkewerk
Meer belangstelling voor en
tegenstand tegen het IKV
In 1985 in Kampen
2800 studenten
Bisschoppen herdenken
'Vader van Europa'
Trouw
Werkgroep
woonwagens
in Huissen
Gijsen verdedigt
zijn beleid
Commercie
Sowjet-aanval
op de paus
Nieuw plan voor
catechisaties
in Opsterland
Zuidafrikaanse
predikant weigert]
blank geld
MAANDAG 29 SEPTEMBER 1980
TROUW/KWARTET
door Aidert Schipper
Het vertrek van dr. J. van
Klinken als directeur van het
Algemeen Diakonaal Bureau
(ADBI van de Gereformeerde
Kerken heeft als achtergrond
de nieuwe opzet die de depu-
taten Financiën en Organisa
tie de kerk hebben toege
dacht.
In het kort komt die nieuwe opzet
erop neer dat het apparaat van de
kerken in Leusden in drie delen wordt
opgesplitst, een stuk dat zich bezig
houdt met het binnenkerkelijk leven'
„Gemeente-opbouw" en een deel dat
zich bemoeit met de wereld daar bui
ten: „Zending en werelddiakonaat".
Daarnaast is er de werkgroep voor
financiële en organisatorische zaken
„F+O"
Op deze manier komen er drie voor
kerkelijke begrippen reusachtige
eenheden, die misschien wel over
zichtelijk zijn, maar die voor iemand
die het bestuurswerk in zijn vrije tijd
moet doen niet doorzichtig zullen
blijken te zijn. Het gewicht van het
werk komt bij zulke omvangrijke or
ganisaties in handen van beroeps
krachten. zoals in net bedrijfsleven
gebruik is.
Volgens Van Klinken wordt de nieu
we opzet geestdodend. Hij schrijft
dat in de afscheidsbrief die hij vorige
week aan de diakonieën heeft ge
stuurd. In een gesprek vertelde hij me
dat de gereformeerde kerken door de
nieuwe opzet meer gecentraliseerd
worden dan de Nederlandse Her
vormde of de rooms-katholieke kerk.
Uniek
De nu aftredende directeur van het
ADB is reeds twintig Jaar met het
diakonaat in de weer. Hij heeft het
bureau opgebouwd en uitgebouwd
tot een befaamde instelling, die een
licht structuurtje paarde aan doel
treffendheid. Van meet af werd er in
het ADB een band gelegd tussen de
armoede in de wereld en in eigen
land. Dat werelddiakonaat bij voor
beeld ook te maken heeft met onze
prlvé-levensstljl, omdat anders onze
geloofwaardigheid in het gedrang
komt. Het ADB werkte veel met vrij
willige krachten of mensen die met
een bescheiden Inkomen konden uit
komen. Volgens Van Klinken heeft
het ADB jaarlijks met meer dan dui
zend vrijwillige krachten te maken,
om nog maar te zwijgen van de dui
zenden mensen die plaatselijk in de
benen komen. Voor veel mensen die
gratis hun dienst ter beschikking
stellen was dat de enige band met de
kerk. Dat engagement Wordt, als de
organisatie groter en logger wordt,
steeds lastiger op te brengen. Volgens
de nieuwe opzet wordt het ADB in
twee delen gesplitst. Het binnenland
se werk komt onder deputaten Ge
meente-opbouw en het werelddiako
naat wordt samengevoegd met de
zending. Een aanvechtbare combina
tie, omdat hier gemakkelijk de verlei
ding ontstaat om zending en diako
naat te vermengen, iets waar in heel
wat landen in de derde wereld ernsti
ge bedenkingen tegen bestaan. Ook
de zending voelt weinig voor samen
gaan met het diakonaat. Zij zou om
wille van het werk liever de samen
werking met de hervormde zending
verstevigen. Maar daar komt in de
nieuwe opzet ook niet veel van te
recht
Tachtig werkgroepen
Een zekere herstructurering van het
kerkelijk apparaat van de gerefor
meerde kerken was wel terecht. In
het begin van de jaren zestig waren er
maar liefst tachtig deputaatschap-
pen die hun zorgen over het kerkelijk
reilen en zeilen uitstrekten. Een in
grijpende beperking van het aantal
werkgroepen was onvermijdelijk.
Maar in een tijd dat in het moderne
bedrijfsleven wordt Ingezien dat de
mammoet-verbanden in onze samen
leving geen kans van leven hebben
gaan de gereformeerden rustig door
met het smeden van één reusachtig
verband. Het ADB verwacht dat zijn
slagvaardigheid in het gedrang komt.
Misschien is dat juist de bedoeling.
Het bureau was het eerste in de we
reld dat geld ter beschikking stelde
van het Programma tot bestrijding
van het Racisme. Nog vorig Jaar ver
strekte het financiële steun voor de
delegatie van het Patriottisch Front
tijdens de onderhandelingen in Lon
den. De synode vond het moeilijk
verteerbaar. De voorzitter van de sy
node, ds. A. C. Hofland uit Delft zei
vorige week voor de IKON dat het
ADB kwam los te staan van het ker
kelijk werk en te veel een autonoom
karakter kreeg.
Van Klinken zegt in zijn afscheids
brief: „Ik meen dat Je als directeur
van het ADB en dat geldt ook voor
deputaten en medewerkers moet
kunnen werken vanuit een bezield
verband. Zeker nu de problemen op
diakonaal terrein in ons land en In de
wereld zo omvangrijk en moeilijk zijn
heb je dat nodig, wil je Iets voor
anderen kunnen betekenen. Het dia
konaat moet plaatselijk en landelijk
slagvaardig kunnen optreden en niet
gehinderd worden door structuren
die zó ingewikkeld zijn gemaakt, dat
nog slecht een enkeling die kan door
gronden."
Dr. J. van Klinken
Van een onzer verslaggevers
KAMPEN Kampen moet
erop rekenen, dat deze stad In
1985 naast achthonderd theo
logische studenten nog eens
tweeduizend studenten zal
moeten opvangen van de
christelijke academies, die er
In snel tempo verrijzen.
Aldus de prognose van de commissie
studentenpastoraat. Deze commissie
maakt zich zorgen, dat de kerken van
ROME Voor ruim tweehonderd roomskatholieke bisschop
pen staat een week hard werken voor de deur. Vrijdag begon
de synode waar zij zich gedurende een maand zullen beraden
over het gezin. Het eerste weekend voorzag in enige ernstige
ontspanning.
Voor de Europese bisschoppen was
het een welkome gelegenheid om de
vijftienhonderste geboortedag te vie-
BISSCHOPPENSYNODE
IN ROME
door Pieter van der Ven
waarin opgenomen: De Rotter
dammer, met Oordts Dagblad,
Nieuwe Haagse Courant met
Nieuwe Leldae Courant
Uitgave: Trouw/Kwartet BV
Hoofdredacteur Jenze Tamminga
HOOFDKANTOOR
Postbus 859
1000 AW Amsterdam
Wibautstraat 131 Amsterdam
tel 020-5629444
telex 13006
Postgiro 66 00 00
Bank Ned Credietbenk
Rekenmgnr 23 00 12 574
Gemeentegiro Amsterdam
X11000
REGIO ROTTEROAM/DORDRECHT
Postbus 948
3000 AX Rotterdam
tel 010-115588 (abonnementen
en bezorging)
tel 010-115588 (redactie)
tel 115700 (uitsluitend voor
advertenties)
Westblaak 4
Rotterdam
REGIO DEN HAAG/LEIDEN
Postbus 101
2501 CC Den Haag
lei 070-469445
(abonnementen en bezorging)
lei 070-469445 (redactie)
te< 070-468664 (uitsluitend voor
advertenties)
Parkstraat 22 Den Haag
REGIO NOORD/OOST-NEDERLANO
(abonnementen en bezorging
Postbus 3
8000 AA Zwolle
tel 05200-17030
Melkmarkt 56 Zwolle
Abonnementsprijzen
Per maand 16.98
Per kwartaal 50,95
Per half iaar 101.90
Per (aar 201,60
Advertentietarieven op
aanvraag
Telefonische abonnementenop
drachten (zie adressen boven)
Opgave familieberichten 9-19 30
van maandag t/m vrijdag Op
zondag van 16-20 uur tetef 020-
5622797
Opgave nvm-advertenties lel
020-5626262 of schnfteli|k aan
Mmi-Adv afdeling, postbus 433
100Ö AK AMSTERDAM
Adreswijzigingen uitsluitend
schriNelijk aan onze Amsterdam
se adressen
ren van Benedlctus. Deze geldt niet
alleen als de grondlegger van het wes
terse monnikendom, hij voert ook de
eretitels van „Patriarch van het Wes
ten" en „Vader van Europa". Het was
een uitgelezen gelegenheid om deze
„voortijdige Europeaan" op waardige
wijze te eren. Het trof daarbij goed
dat de voorzitter van de Europese
bisschoppen, kardinar.' Hume van
Westminster, toevallig zelf een volge
ling van Benedlctus is.
Het was niet verbazingwekkend dat
ook het hoge bezoek aan het graf van
Benedlctus en diens zuster Scholasti
cs in Subiaco zou aanknopen bij het
thema van de bisschoppensynode:
het gezin. In zijn toespraak wees de
paus op moderne vormen van slaver
nij en onderdrukking, die niet alleen
een last zijn voor de onderdrukte
maar ook voor de onderdrukker De
boodschap van Benedlctus voor het
hedendaagse Europa zag hij in een
bevrijding van de consumptieversla
ving. Deze zou namelijk de grote be
dreiging zijn voor de waardigheid van
het leven in het algemeen en het
gezin in het bijzonder. „Zijn wij in
staat onze wereld ervan te overtuigen
dat misbruik van vrijheid een vorm is
van onderdrukking?"
Kampen zich onvoldoende voorberei
den om deze stroom studenten op te
kunnen vangen.
Kampen heeft naast zijn twee theolo
gische hogescholen in korte tijd drie
academies gekregen: een sociale aca
demie, een academie voor beeldende
kunstonderwijs en een academie voor
expressie in woord en gebaar. Vol
gend Jaar begint, gekoppeld aan de
kunstacademie, een theateropleiding
(lerarenopleiding in tekenen, hand
werken en textiel) en naar alle waar
schijnlijkheid een school voor journa
listiek. Al deze instellingen zijn van
dezelfde protestants-christelijke sig
natuur en staan onder één bestuur.
Deze studenten zijn overwegend
meisjes (thans aan de expressie en de
sociale academie 65 tot 70 procent en
de kunstacademie 55 procent). De
commissie studentenpastoraat ver
wacht verder, dat van de 2000 studen
ten in 1985 er circa 900 min of meer
kerkelijk meelevend zullen zijn.
De commissie onder leiding van drs.
Th. Peppink, docent godsdienst aan
de kunstacademie, is begonnen de
kerken te activeren.
Drs. Peppink: „De kerken hebben een
open oog voor het studentenpastor
raat, zolang het om het universitair
onderwijs gaat. Aan alle universitei
ten in het land zijn studentenpredi
kanten Maar het hoger beroepson
derwijs wordt stiefmoederlijk be
deeld. Op de gereformeerde synode
was het onlangs nog niet eens moge
lijk één predikant vrij te stellen voor
het HBO-pastoraat."
Trouwens, de snelel ontwikkeling
heeft ook het Kamper gemeentebe
stuur overvallen. Het gevolg is, dat de
studenten op het ogenblik zelfs tot in
de zomerhuisjes aan de Roggebot-
sluis gehuisvest zijn. Maar nu wordt
in snel tempo gewerkt aan uitbrei
ding van de huisvestlngsmogeiijk-
heden.
TOT IETS ANDERS ZIJN WIJ
NIET GEROEPEN
Strijd de goede strijd van het g
grijp naar het eeuwige leven.
Daartoe zijt gij geroepen
1 Timotheus 6 vers 11-16.
Er is een tijd geweest dat we ot
dingen van de kerk en het konjj
Gods graag spraken in termen
ontleend aan het militaire levea
kunt nog horen van de stcottroi
van Jezus, om het niet, zo moge]
nog erger te maken. Paulus kei*
ook toen hij over de wapenrustii
schreef. Het ging dan wel
voornamelijk om het afweren
aanvallen van het kwaad en stoi
dus in een defensief kader, maar
hadden we er later onze bedenk!
tegen. Je kunt daarin, in dat get
van termen en zinswendingen
ontleend aan het oorlogsbedrijf
gauw te ver gaan. Toch ls de zaal
de vrede ook een kwestie van stt
Iedereen die ermee bezig is zal d
beamen. Het is een goede strijd,
ik, weet ik zeker. Het is een stirtj<
geloof. Je ziet er weinig van. MÜu
daarom niet alleen. Ook van gek
omdat het samenhangt met wat
gelooft Wie in die God gelooft ii
wiens naam ook Paulus zulke dij
schreef en sprak, die weet van dit
samenhang. Een verband metot
profetenwoorden en -beloften,
zich daardoor laat meenemen, st
in dit geloof. Dat niet het kwaad
overwint, maar het goede, het go
van God. Het goede van Jezus, dl
zijn beurt zijn grote strijd had. D
ook zoiets als grijpen naar het
eeuwige leven, het echte leven, h
bedoelde en beloofde leven. En k
iets anders zijn we niet geroepen
ooit z'n naam heeft horen roepen
verbinding met de grote Naam, d
weet dat hij geroepen is, opgerw
Om te antwoorden, om antwoon
geven met z'n leven en z'n
overtuiging en z'n standpunt.
Geroepen te zijn, dat staat tegeni
het over je laten komen. Geroepe
zijn betekent dat je op weg gestu
bent.
De bisschoppensynode in Rome
wordt bijgewoond door moeder
Teresa uit Calcutta. Een groep
fotografen wachtte haar op bij
het Vaticaan.
ADVERTENTIE
De zomer
is nog niet voorbij..
Gastarbeiders
De Europese bisschoppen hebben in
een gezamenlijke verklaring bij het
graf van Benedictus gesproken over
de verantwoordelijkheid van de
christenen voor „een onzekere toe
komst" Velen leven in zorg en on
rust." De bisschoppen spraken giste
ren kort over het gezin. Zij achten het
verkeerd als gezinnen uit elkaar val
len. Volgens hen is het vooral de taak
van de Europese landen om gastar-
Vreemd gedrag van
veroordeelde Rus
MOSKOU (Keston College) De or
thodoxe gelovige Lev Regelson, die
deze week tot een gevangenisstraf
van vijf Jaar voorwaardelijk is veroor
deeld, gaf na zijn vrijlating eenzelfde
indruk als de orthodoxe priester Dmi
tri Doedko die in juni voor de televi
sie verscheen en in het openbaar
schuld bekende. Van Doedko werd
vermoed dat hij zijn verklaring afleg
de onder de invloed van krachtige
middelen.
Regelson heeft tijdens het proces
spijt betuigd over zijn „tegen de Sow-
jet-Unie gerichte propaganda en agi
tatie" en beloofd dat hij zich in het
vervolg louter met godsdienstige
kwesties zou inlaten. Na afloop van
beiders de mogelijkheid te bieden in
gezinsverband te blijven leven.
De toespraken van de paus, de docu
menten en de samenvatting van het
thema door kardinaal Ratzinger zijn
achter de rug. Het programma tot
vandaag was tot in de puntjes voor
bereid op de Vaticaanse burelen.
Dat wordt de komende dagen geheel
anders wanneer de bijdragen uit de
hele wereld ter tafel komen. Mis
schien is dat wel een voordeel.
HUISSEN (PNHK) In hervormd en
gereformeerd Huissen bij Arnhem is
een werkgroep woonwagenwerk op
gericht. Doel is om in samenspraak
met woonwagenbewoners te komen
tot een groter begrip tussen woonwa
genbewoners en „huisbewoners" De
werkgroep wil ook bemiddelen tussen
woonwagenbewoners en gemeentelij
ke instellingen, scholen en vereni
gingen.
Van onze kerkredactie
DELFT/ZEIST/AMSTERDAM Terwijl de publieke belangstelling voor het IKV en zijn
standpunt toeneemt lijkt de weerzin onder politici daarentegen eveneens te groeien. Het IKV
heeft met de verkoop van 375.000 vredeskranten dit jaar opnieuw een record geslagen, maar de
weigering van oppositieleider Den Uyl om de IKV slogan „De kernwapens de wereld uit, om te
beginnen uit Nederland" over te nemen zette een domper op de verwachtingen van de velen
die zaterdag naar de Delltse Stadsdoelen waren gekomen voor de afsluitende „Nacht tegen de
Kernbewapening".
ROERMOND (ANP) In zijn bis
domblad heeft bisschop Gijsen van
Roermond zijn beleid verdedigd inza
ke de priesteropleiding. Vooral wijst
hij erop dat zijn eigen seminarie in
Rolduc niet alleen geheel volgens de
richtlijnen van Rome werkt, maar
bovendien buitengewoon vruchtbaar
blijkt. Hij heeft kritiek op andere
vormen van ambtsopleiding, vooral
die in zijn eigen bisdom: de hoge
school voor theologie en pastoraat in
Heerlen.
Naar verluidt is men in Rome welis
waar onder de indruk van het aantal
priesters dat Rolduc aflevert, waar de
vijf andere opleidingsinstituten zelfs
samen niet aan kunnen tippen, maar
men begrijpt ook wel dat bisschop
Gijsen nu niet bepaald het toonbeeld
van de „communio" is die de Neder
landse bisschoppensynode in januari
bedoelde.
In Amsterdam was gistermiddag ook
nog een landelijke manifestatie en op
het conferentieoord Woudschoten bij
Zeist kwam dit weekeinde een hon
derdtal vertegenwoordigers bijeen
van vredesorganisaties uit de landen
die de slotactie van Helsinki hebben
ondertekend.
De secretaris van het IKV. Mient Jan
Faber. presenteerde zaterdagavond
in Delft negen nieuwe voorstellen van
het IKV in de hoop dat deze opgeno
men zullen worden in de verkiezings
programma's van de politieke partij
en. Naast de reeds bekende leus
„Kernwapens de wereld uit, om te
beginnen uit Nederland" en dergelij
ke voorstellen kwam het IKV hier op
de proppen met het voorstel dat Ne
derland nieuwe vaste samenwer
kingsverbanden met andere landen
aangaat. Tot deze voorgestelde rela
ties van Nederland moeten volgens
het IKV België, Denemarken en
Noorwegen gerekend worden
Voorts wil het IKV dat ons land een
overlegorgaan helpt tot stand bren
gen met neutrale landen zoals Zwe
den, Finland, Oostenrijk en Joegosla
vië, enkele leden van het Warschau
pact zoals Roemenië en Polen en het
Navo-lid België. Het IKV stelt daar
naast voor dat Nederland inzake het
tegengaan van verspreiding van
kernwapens in overleg treedt met
Roemenië, Joegoslavië en Mexico.
De nacht tegen de kernbewapening
in Delft omvatte onder meer een op
treden van de toneelgroep Proloog en
van de popgroep Gruppo Sportivo,
waarmee de commercie haar intrede
deed in de kerkelijke vredesbewe
ging.
Op Woudschoten spraken intussen
een kleine honderd mensen met el
kaar over hoe zij het model van het
Interkerkelijk Vredesberaad zouden
kunnen „exporteren" naar andere
landen. Het Amerikaanse vroegere
staflid van de wereldraad Dwain
Epps, die nu in dienst is van de Ame
rikaanse raad van kerken achtte de
kans dat er in de VS een soort „IKV"
tot stand zal komen inmiddels gun
stig.
Wereldraad-vertegenwoordiger Erich
Weingartner stelde in zijn discussie
stellingen voor dat de strijd tegen de
kernwapens gemaakt wordt tot een
belijdeniszaak van de kerken. „Een
kerk die niet tegen atoomwapens op
treedt maakt zich mede schuldig aan
de voorbereiding van een massa
moord", aldus Weingörtner. De Itali
aanse ex-generaal senator Nino Pasti,
die vroeger onderbevelhebber ge
weest is van de Navo legde uit dat de
Navo aanzienlijk meer uitgeeft voor
haar bewapening dan het Warschau
pact en dat de Sowjet-Unie geen
agressief land is en zelfs niet in staat
is tot agressie in Europa. Pasti acht
de Sowjets evenmin in staat tot een
kernaanval die het Amerikaanse
kernwapen zou uitschakelen. De
Amerikanen zijn volgens Pasti daar
entegen wel op weg naar de toestand
waarin zij de vijandelijke kernmacht
in één klap kunnen uitschakelen, vol
gens de ex-generaal een militair zeer
onevenwichtige situatie.
Tijdens de bijeenkomst op Woud
schoten overheerste de indruk dat de
kernwapens van oost en west beide,
de wereld uit moeten, maar dat die*
van het oosten toch iets minder erg
zijn, omdat zij steeds als antwoord op
westerse kernwapenen zijn gebouwd.
Men kan zich afvragen of zo'n uit
gangspunt de IKV-actie niet toch wat
teveel betrekt in de oost-west-tegen
stelling.
Deze vraag heeft IKV-secretaris Fa
ber zich mogelijk ook gesteld. In elk
geval heeft hij geweigerd mee te doen
aan de manifestatie in Amsterdam.
Het samenwerkingsverband Stop de
N-bom en groepen verbonden met
deze beweging tegen de neutronen
bom hadden het oorspronkelijk sa
men met het IKV samengestelde pro
gramma zodanig gewijzigd, dat de
IKV-secretaris het liet afweten.
De Vredesweek heeft dit jaar weer
meer mensen op de been gebracht
dan het vorige jaar. Er zijn 375.000
Vredeskranten verkocht, een record.
Volgens Mient Jan Faber waren de
aantallen mensen in de plaatselijke
bijeenkomsten waar hij was groter
dan in 1979. Hij meent dat de discus
sies harder worden en dat met name
de toegankelijkheid van de politici
voor de gedachten van het IKV ver
mindert De journalist Wim Klinken
berg wierp zaterdagavond in dat op
zicht PvdA-leider Den Uyl op één
hoop met CDA-premier Van Agt. Op
zijn vraag „hoe komen we van Van
Agt en Den Uyl af?" kwam evenwel
geen duidelijk antwoord.
MOSKOU (AP) De Sowjet
Sovjetskaja Latwia heeft de
aangevallen omdat hij nalaat d
taire aspiraties van de VS te
delen. De krant, die in Litaue
schijnt, kritiseerde de paus oo
dat hij onvoldoende steun zou
aan priesters, die strijden teg(
cistische dictaturen.
Een groep van vijf vrouwen es
mannen hebben zich dit week
met ketenen vastgelegd aan B
angelo's Pietè in de Romein*
Pieter om daarmee te protesten
gen het zwijgen van de kerk oi
honger in de wereld. De Pietè
enige jaren geleden zwaar lx
digd door een man, die een b
'hanteerde. Sindsdien wordt hetl
zwaar bewaakt.
BAKKEVEEN (PNHK) - In
'vormd Oosterland-Noord gaand
techisanten de komende drie i
den de kerstnachtdienst in Uret
de kerstmorgendienst in Bakk
voorbereiden. Dit idee is
plaatselijke presikante mevroui
A. Elsinga, in de hoop de jongei
'meer bij de kerkdiensten U
trekken.
In hervormd Opsterland-Noord,
de Friese dorpen Ureterp, Bakkc
en Siegerswoude omvat, komt
heel weinig jeugd in de kerkdlei
ook de catechisanten niet. Om
(verandering in te brengen heef.
Elsinga alle catechisanten een!
•gestuurd: „Drie avonden werk*
,met de eigen groep aan een o
werp en daarna komen alle g
samen om aan een opdracht te
ken. Bij de opdrachten krijgen
ihulp van mensen die daar vers',
'van hebben. Zie Je dat voor Je?tt
■Ik zie dan in de grote zaal j
werken aan een collage of eei
anderen schilderen. Op zoldi
schien een groep bezig; in del*.
*de mensen die van muziek houd
studeren daar een lied in."
deze avonden zullen ook gebed
liederen bedacht worden doa
groepen.
Van onze correspondent
KAAPSTAD Dominee Elia
van de Nederduitse Gerefoi
Kerk in Afrika (de zwarte
kerk") in Orlando heeft de bl
kerk van Turffontein. die mi
lijks 314 rand subsidie voor zijn:
ris betaalde, laten weten dat 1'
geld niet langer wil accepteren,
een uitzonderlijke stap, want «1
tig percent van het budget vas
zwarte kerk wordt tot dusverre cfl
bracht door blanke gemeenten,
vrijwel alle zwarte predikanten!
voor hun salaris van blanken afb
kelijk. De blanke kerk heeft in
afgelopen jaren nogal eens van
afhankelijkheid van de zwarte b
misbruik gemaakt.
