Vitale olieraffinaderij in brand
Nog voor tweehonderd
dagen olie in voorraad
P
Maat
Kiesuwkado
Werkgevers luiden noodklok
Britten tanken
benzine in liters
NIEUW!)
tracten kernafval
irden niet openbaar
Tientallen doden in oorlog tussen Iran en Irak
tNieuwe Haagse/Nieuwe Leidse Courant
Trouw
Droog
HET WEER
5.62.62.62
Vanavond 3x VVD op de tv
Nederland heeft evacuatieplan klaar
Friesland Bank
Trouw
Elke dag anders
'Terugval investeringen bedreigt bedrijfsleven'
chthuis voor
welde mannen
Bezorg Trouw een nieuwe abonnee
I
I
I
I
I
I
I
rouw
38STE JAARGANG NR 11052 - WOENSDAG 24 SEPTEMBER 1980
Wolkenvelden maar waarschijnlijk overal droog In de ochtend hier en daar
nog mist. Middagtemperatuur ongeveer achttien graden Matige zuidwes
tenwind windkracht drie vier
Morgen en overmorgen: Rustig weer In de nacht en ochtend mistbanken,
overigens vrij zonnig. Iets lagere temperaturen
Zon op: 07.29 maan op: 20.26
onder: 19.29 onder 08.24
LOSSE NUMMERS 65 CENT
GINA 2:
j'er at in pastorie
GINA 3:
nheid binnen
IV bedreigd
GINA 4:
ink van Ulsen
leit met
irard Reve
3INA 5:
ide vondsten in
nieuwe land
BIN A 11:
noede derde wereld
oral een
inenlands probleem
GINA ECONOMIE.'
ormatie op
ensmiddelen
rplicht stellen
3INA SERVICE:
■we boeken, strips, feuille-
puzzel, weeroverzicht, ra-
en tv-programma's
BAGDAD, TEHERAN (AFP, Reuter, AP) De
oorlog tussen Irak en Iran heeft gisteren opnieuw
ernstiger vormen aangenomen. Irak deed een aan
val op de grote Iraanse olieraffinaderij bij Abadan
en Iraanse gevechtsvliegtuigen vielen Bagdad aan.
Zowel in Iran als Irak kwamen tientallen burgers
om het leven.
Een Iraaks invasieleger drong
op vier verschillende plaatsen
Iran binnen en nam de
belangrijke grensplaats Qasr
E-Shirin in.
Volgens Bagdad was bij de aanval de
olieraffinaderij bij Abadan vernie
tigd. Deze raffinaderij, die een van de
grootste ter wereld is, heeft de hoog
ste productie in Iran en kan meer dan
200.000 vaten olie per dag leveren. De
Iraakse bewering kon gisteravond
niet worden bevestigd, maar Britse
ooggetuigen maakten wel melding
van branden in de olieraffinaderij die
niet bedwongen konden worden.
Bombardement
Een groot aantal Iraanse gevechts
vliegtuigen bombardeerde de Iraakse
hoofdstad Bagdad en andere steden
ADVERTENTIE
1 Hans Wiegel
2 Koos Rietkerk
3 Frits Korthals Altes
Tot ziens om tien voor acht op nedl
iinivwni'v,':'::! *:tfti.;,'l
Word lid van de WD. Bel 070-614121, of schrijf naar
Antwoordnummer 1877,2500 WB Den Haag
nze pariementsredactie
HAAG Minister Van Aardenne (economische zaken) is
an plan de omstreden contracten tussen de twee Neder-
kerncentrales en zogeheten opwerkingsfabrieken in
litenland openbaar te maken. De bewindsman zal dat
szer dagen aan de Tweede Kamer laten weten.
de oppositiepartijen in de
Kamer hebben er op geha-
lat de geheimzinnigheid over
racten moet verdwijnen voor-
Kamer besluit deze al dan niet
keuren. Minister Van Aarden-
nt echter dat het beginsel van
m bestuur openbaarheid in
staat. Het gaat om privaat-
jke overeenkomsten en de
indse opwerkingsfabrieken
p geheimhouding. Zij wensen
sche fabrieksgeheimen" uit
racten niet onder de ogen van
eden te brengen. De Kamer
it dusverre slechts vertrouwe-
nenvattingen van de overeen-
kunnen inzien.
ardenne heeft de Kamer ge-
de contracten goed te keuren,
„Dodewaard" en „Borssele"
Ie nabije toekomst bestraalde
ifelementen (verbruikte
lof) naar Frankrijk en Enge-
innen sturen.
lister ontkent, dat die contrac-
mtiek zijn aan een onlangs
I Zweeds-Frans contract Aan
van dat contract concludeer-
nmige Kamerleden, dat er al
en zijn gemaakt over het te
en van radioactief afval naar
ld. Nederland zou slechts op
van een hoge boete dat afval
weigeren. Van Aardenne zegt
dat er van een boetebeding in de
contracten met Dodewaard" en
..Borssele' geen sprake is.
waarbij, naar verluidt, 47 mensen
werden gedood. Irak beweert dat vijf
tig Iraanse vliegtuigen zijn neerge
haald. Gisteravond werd Bagdad
voor een tweede maal bestookt, waar
bij volgens ooggetuigen „de bommen
overal vielen".
Deskundigen op oliegebied in Lon
den verklaarden dat Iran ernstig ge
troffen is als de berichten over de
vernietiging van de olieraffinaderij
bij Abadan waar zijn. Het nieuws
over de brand zorgde gisteren voor
een sterke stijging van de goudprijs
in New York. nadat deze eerder op de
dag was gedald na het bericht dat de
Amerikaanse gijzelaars zouden zijn
vrijgelaten. Dit werd overigens later
van alle kanten tegengesproken.
Teheran meldde daarentegen dat de
gijzelaars in verband met de toestand
naar andere plaatsen zijn overge
bracht Iran heeft in verband met de
ollevoorziening van het westen de
strategisch belangrijke grensrivier
Sjatt-el-Arab tot verboden gebied
verklaard. Alle schepen moesten deze
wateren verlaten, aldus Radio Tehe
ran. Volgens westerse olledeskundi-
gen kan werkelijk gevaar voor de
internationale olievoorziening ont
staan als de oorlog langer gaat duren,
als aan beide zijden opslagplaatsen
en raffinaderijen worden getroffen en
als Iran de Straat van Hormoez aan
de uitgang van de Perzische Golf ook
voor tankschepen uit andere olielan
den en vooral Saoedi-Arabié zou gaan
sluiten. Irak is niet zo direct afhanke
lijk van het vervoer per tanker en
pompt zijn olie via verschillende pijp
leidingen naar de Middellandse Zee.
Door de luchtaanvallen van Iran op
de Iraakse havenstad Basra zijn vol
gens Britse diplomatieke kringen
acht buitenlanders omgekomen, vier
Britten en vier Amerikanen.
Stank in Rijnmond
ROTTERDAM (ANP) De meldka
mer van de Rijnmond is gisteravond
laat overspoeld met klachten over
stank. In twee uur tijd kwamen twee
honderd klachten binnen over een
„spruitjeslucht" of oliestank. De kla
gers wonen in Vlaardingen en Schie
dam. De milieudienst van Rijnmond
is onmiddellijk met meetwagens op
zoek gegaan naar de veroorzaker van
de stank. Die is nog niet gevonden.
De stank blijft erg lang hangen, om
dat er zeer weinig wind staat.
Ons commentaar
staat op pagina 5
Pagina 7: Carter wil
geen inmenging
Arabische landen
wachten af
Gijzelaars nog lang
niet vrij
Pagina financiën:
Straat van Hormoez;
kwetsbare olie-ader
Irak op een na groot
ste olieproducent
Het grensgebied tussen Irak en Iran en de Perzische Golf met de strategisch gelegen Straat van
Hormoez.
ADVERTENTIE
De grootste
regionale bank
Toonbeeld van
Friese degelijkheid
Leeuwarden
Teietoon 05100-43123
Van onze verslaggevers
DEN HAAG De voorraad aardolie in ons land is op dit
moment buitengewoon groot. Bij een langdurige blokkade
van de Straat van Hormoez ten gevolge van de oorlog tussen
Iran en Irak zou volgens berekeningen van het ministerie van
economische zaken pas na tweehonderd dagen de voorraad op
zijn.
LONDEN (AP) Britse automobilisten moeten hun benzine met
ingang van volgende herfst in liters kopen in plaats van imperial
gallons 4,546 liter). De pomphouders en het Britse minister van
handel zijn dat overeengekomen.
De reden van de omschakeling is dat de tellers in de pompen voortdu
rend defect raken doordat ze door de steeds verder stijgende benzine
prijzen te snel lopen. Nieuwe tellers die op liters zijn gebaseerd,
schijnen dit bezwaar te kunnen ondervangen. Maar het kan natuurlijk
ook zijn dat als de oude tellers kapot gaan men bij de nieuwe maar
meteen op liters overgaat omdat dit in de toekomst toch eenmaal moet
gebeuren. Engeland voert het decimale stelsel geleidelijk in.
Nederland krijgt weinig olie uit Iran
en Irak zelf, maar is wel erg afhanke
lijk van de doorgang ln de „flesse-
hals" tussen de Arabische Zee en de
Perzische Golf. waar nu de strijd
woedt. Bijna tweederde deel van alle
olie die in ons land binnenkomt is
afkomstig uit staten „achter" deze
Straat van Hormoez.
Het ministerie van economische za
ken wijst er op dat juist in de maan
den september en oktober de voor
raad doorgaans erg groot is. Overi
gens moet er wel rekening mee wor
den gehouden dat een deel van die
voorraad weer bestemd is voor het
buitenland. Zodra de aanvoer naar
westerse landen met zeven of meer
procent terug loopt, treden de zoge
heten crisis-mechanismen in wer
king. Het International Energie-
agentschap (IEA) in Parijs was juist
van plan dit mechanisme vanaf 1
oktober op bruikbaarheid te toetsen.
Kernvraag is dan of het mogelijk is in
moeilijke tijden de beschikbare olie
eerlijk en snel te verdelen onder de
twintig aangesloten landen.
De prijzen op de Rotterdamse vrije
oliemarkt, die maandag nog niet rea
geerden op het conflict tussen Iran en
Irak, stegen gisteren in beperkte ma
te. Alleen de notering voor gasolie
werd duidelijk hoger: van 285 tot 295
a 300 dollar per ton. De prijs voor
ruwe olie bleef 30 31 dollar per vat
van 159 liter en ook de noteringen
voor geraffineerde olieprodukten als
benzine en nafta veranderden nauwe
lijks.
Er bestond gisteren geen telefonisch
of telexcontact tussen buitenlandse
zaken in Den Haag en Teheran. Via
een omweg (via Djakarta) kon de
ambassade in Teheran per radio nog
wel melden dat er tot nu toe geen
problemen zijn. Buitenlandse Zaken
heeft inmiddels het weg- en scheeps-
vervoer naar Irak en Iran gewaar
schuwd voor de mogelijke risico's.
Volgens de woordvoerder van buiten
landse zaken zijn momenteel heel
wat grote vrachtwagencombinaties
op weg naar dit deel van het Midden
Oosten. Er zijn geen Nederand. v
schepen ln moeilijkheden gekomen
Ee KLM heeft de vluchten nar Iran
en Irak gestaakt. De Nederlandse re
gering, zo meldde de woordvoerder.
uiteraard bezorgd over de ontwikk-
lir.gen in het Midden Oosten. Zolam:
de oorlogshandelingen voortgaan zal
een mogelijk bezoek van minister
Van der Klaauw aan Irak niet door
gaan.
Evacuatieplan
De Neerlandse ambassades m Iran en
Irak hebben, zoals gebruikelijk, eva
cuatieplannen klaarliggen voor de
Nederlanders in beide landen indien
de oorlogshandelingen zich verder
uitbreiden. Op dit moment is het sein
tot vertrek nog niet gegeven. Er zit
ten zo'n tweehonderd Nederlanders
in Irak. waarvan 190 in de hoofdstad
Bagdad. In Iran bevinden zich zo'n
zeventig Nederlanders onder wie 25
vrouwen die met Iranezen getrouwd
zijn.
Eindelijk gaan de Britten hun benzine ook ge
woon in liters tanken. De tellers konden het niet
meer bijbenen. Maar méér waar voor hun geld
krijgen de Britten (nog) niet.
Van onze soc.-econ. redactie
DEN HAAG Het Neder
lands Christelijk Werkgevers
verbond (NCW) heeft de nood
klok geluid over de terugval
van de investeringen in het
bedrijfsleven. Deze terugval
bedreigt volgens de werkge
vers de continuïteit van het
bedrijfsleven, zodat op den
duur onze welvaartsbronnen
worden aangetast.
„Het beeld van het Nederlandse be
drijfsleven is onthutsend." verklaar
de voorzitter S. J. van Eijkelenburg
van het werkgeversverbond gisteren
na afloop van de bestuursvergade
ring van de christelijke werkgeversor
ganisatie. „De bedrijven worden gere
duceerd tot weggooi-speelgoed." Uit
de gegevens die het kabinet op Prins
jesdag bekend heeft gemaakt blijkt
volgens het werkgeversverbond dat
de ruimte voor de ondernemingen om
te investeren bijna is verdwenen. Het
investeringspeil dat in het begin van
dit jaar nog een stijgende lijn ver
toonde is inmiddels beneden het nul
punt gekomen en voor 1981 wordt een
terugval met vier procent verwacht.
Het werknemersaandeel (de lonen)
van het nationaal inkomen zal. vol
gens de werkgeversberekeningen, in
1981 97,5 procent bedragen. Dit houdt
in dat er 2,5 procent overblijft in het
bedrijfsleven voor winsten, pachten,
huren en rente. Het producerende
aantal uitkeringstrekkers moeten
worden beperkt, om zo weer greep te
krijgen op de uit de hang gelopen
collectieve uitgaven. Een strak ar
beidsmarktbeleid, gericht op het op
heffen van de knelpunten, herinscha
keling van zwakke groepen op de
arbeidsmarkt en het stimuleren van
deel van het bedrijfsleven draait met deeltijdarbeid. Het verbond wil wel
verlies. Slechts de sector banken en
verzekeringsmaatschappijen maakt
nog winst. Verlies kan leiden tot fail
lissementen, daardoor ontstaat er
een grotere werkloosheid wat uitein
delijk weer leidt tot verewaring van
de collectieve lasteri.
Volgens de voorzitter van het werkge
versverbond moeten smaen met vak
beweging en regering aanzettenwor-
den gedaan om een verdere dramati
sche verslechtering van het bedrijfs
leven te vooromen. Het instellen van
een loonmaatregel verkrijgt niet het
juiste effect. „Afdwingen van loon
matiging is geen oplossing voor de
industrie," aldus voorzitter Van Eij
kelenburg.
Uitkeringen
Om het bedrijfsleven uit het slop te
halen stelt het verbond een serie
maatregelen voor. Allereerst zal het
over korter werken praten, mits de
veertigurige werkweek in stand blijft
Het werkgeversverbond wil loonmati
ging bereiken via lastenverlichting.
De prijscompensatie zou op de hel
ling moeten. De prijscompensatie zou
moeten worden beperkt door bij
voorbeeld de schoning voor de geste
gen huren en energieprijzen eruit te
halen. Lastenverlichting zou dan
compensatie moeten bieden voor het
verlies van koopkracht. „Dat is pre
cies het omgekeerde van wat het ka
binet wil. dat met lastenverhogingen
de loonontwikkeling omhoog duwt,"
aldus Van Eijkelenburg
Verbetering van het arbeidsmarktbe
leid is volgens het verbond noodzake
lijk, omdat juist de slecht functione
rende arbeidsmarkt ooreaak is van de
verschillen in loonstijging binnen het
bedrijfsleven. De industrie heelt een
te krappe arbeidsmarkt. Door extra
loonsverhogingen proberen de onder
nemers aan personeel te komen, c.q.
perosneel te behouden
Weinig illusies
Het werkgeversverbond wil deze
voorstellen besprken in het overleg
op drie oktober tussen werkgevers,
vakbeweging en kabinet. Van dit
zogenoemde tripartite overleg koes
tert Van Eijkelenburg weinig llusies
Het zal volgens hem een informatief
gesprek moeten zijn en geen onder-
handelingsgesprek
De christelijke werkgevers zijn niet
bereid om op het niveau van de be
drijfstakken concrete afspraken te
maken over werkgelegenheid. In een
brief aan de sociale partners heeft
minister Albeda van sociale zaken
zijn voorstel herhaald om via bedrijs-
taksgewijze afspraken streefcijfers
voor de werkgelegeneheid vast te leg
gen. Alle ideeën over arbeidsplatsga-
ran ties per onderneming en per be
drijfstak zijn illusies", aldus Van Eij
kelenburg. Hij wil slechts in zijn alge
meenheid overleg over het reilen en
zeilen van de bedrijfstak.
Kaartenmap Europa (A)
De kaarten van alle landen van Europa
in een handig formaat boekje.
Donkerbruine kunsi lederen omslag
Twee Dick Bruna
poppetjes (B)
Twee leuke hangpoppetjes van slof.
Origineel Dick Bnina ontwerp.
Authentiek Slavisch
kleedje (C)
met fraai diermotief. Als onderlegger
of voor de sier.
4 Houten eierdopjes (D)
op sierlijk blank houten hang -
plankje plus een zandlopertje als
garantie voor zacht gekookte eieren
Maak iemand abonnee op Trouw, het ochtendblad met een over
tuiging. Uil erkenteli jkheid ontvang! u een van deze kadoos naar
keuze.
Naam nieuwe abonnee:
Adres nieuwe abonnee:
Postcode en plaats:
Uw naam:
Uw adres:
_Giro:
Postcode en plaats:
_TeL
Voor het kwartaalabonnement geldt voor de eerste betaalperiode
een welkomstkorting van f7.50
Kado naar keuze: DA. DB. DC. DD. (aankruisen a.u.b.i
Bon in een open envelop zonder postzegel zenden aan Trouw.
Antwoordnummer 2792.1000 PA Amsterdam
Of bel 020-659388 (uitsluitend voor opgaven)
Voor bezorginfon natie 020-5626264
Lees een krant met overtuiging: TtXHiW c
