Eten met een vegetarische dominee
t
Rome weet geen raad met mondigheid
15.000 Hugenoten onder kastanje-en eikebomen
Jozua en de Zeevolken
JA
CNV-
SHEAFFER
Trouw
VANDAAG
VOORBIJGANC
Wilmink bij NP
project-secretari
Nieuwe boel
DONDERDAG 18 SEPTEMBER 1980
KERK
TROUW/KWARTET
door A. J. Klei
Van de week heb ik in de stad maaltijd
gehouden met een dominee. Hij is
hervormd, hetgeen tot daaraan toe is. doch
teyens vegetariër. Vandaar dat ik opperde,
een kaasschotel te nemen. Dit leek me een
goed voorstel, hoewel„Mag je eigenlijk
wel kaas eten?", vroeg ik bezorgd, want
tenslotte komt kaas ook van een dier. Het
mócht en witte wijn mocht ook en zo werd
het toch nog recht gezellig.
Toen we mild en wel gevoed weer op het
trottoir stonden, hij gereed om naar 't
station te wandelen en ik bezig met mijn
fiets van het slot te doen. werden we
aangesproken door een paar toeristen, die
ons de weg naar „the red lights district"
vroegen. „Ga jij maar", zei de dominee, „jij
bent aan tijd gebonden, ik handel dit wel
af." Ik sprong terstond op mijn fiets en
aldus kan ik niet meedelen, of de predikant
de vreemdelingen zorgvuldig verteld heeft,
waar zij het beruchte stadsdeel met de rode
lampjes konden vinden, of dat hij hen er op
gewezen heeft dat er nog Ander Licht is.
Ik moest inderdaad op een vastgesteld uur
thuis zijn, ik zou namelijk met mijn vrouw
naar het Concertgebouw, waar die avond
het Amsterdams Philharmonisch Orkest
optrad. Voor het Concertgebouworkest zijn
we niet deftig genoeg, we gaan vaak naar
het Amsterdams Philharmonisch Orkest
met zijn aantrekkelijke programma's en
zijn plezierig, onsnobistisch publiek
Nadat de tonen van het openingsstuk
verklonken waren, wilde ik uit mijn zak het
programma pakken om te kijken hoe de
precieze naam was van de solist, die het
vioolconcert van Sibelius zou spelen. Ik
haalde echter een rijkelijk van hebreeuwse
lettertekens vooralen vouwblad
tevoorschijnHoe kwam ik daar nu aan?
Opeens wist ik het: dit folder was me door
mijn vegetarische dominee ter hand gesteld
met het verzoek, er In de krant aandacht
aan te schenken.
Goedhartig als ik ben, ga ik thans daartoe
over. Het betreft een in Utrecht te houden
cursus voor theologen en de mededelingen
daaromtrent worden in de folder
voorafgegaan door een soort
beginselverklaring. Deze luidt
t> >-■■■■■;-) rrs"z
■:z
Vr '1:1
r.v? j.-?)
n ?rs 1:;j
r:*j Tn z-.z
uti jas yria ;;>i ë;5) Vit
WK3 pr7 :«ri A
f :rr» Vj
A ;-;r S-t -p Vs;
yps?» v:
♦vjp c
C'ySJ
Wij vervolgen nu onze lectuur van het
vouwblad:
„Ook wie theologie beoefent, bevindt zich
in het veld van de geschiedenis. Voor wie is
deze geschiedenis niet verwarrend en
chaotisch? Geleerd door profeten en
apostelen willen we proberen te ontdekken,
wat daarin de wil en de weg van de God van
Israël is. Dat dit niet kan zonder betrokken
te zijn in de socialistische beweging, staat
voor ons als organisatoren vast. Wij willen
met deze cursus vooral predikanten,
priesters, theologische studenten en andere
marginalen bemoedigen en helpen om de
spanning tussen theologie en socialisme
vruchtbaar te maken."
Het woord „marginalen" kan hier vertaald
worden met: randfiguren. Ik neem aan dat
de opstellers van de verklaring dit ironisch
bedoelen, want ik heb nog nimmer een
godgeleerde, al dan niet in aanbouw,
ontmoet die enige neiging vertoonde, zich
als een randverschijnsel te beschouwen. Dt
zal 't dan ook niet in mijn hoofd halen, de
organisatoren van de cursus, de hervormde
predikanten G. A. de Groot, W. de Leeuw en
W. van der Spek en vicaris Th. J. Haitjema
als zodanig aan te duiden. Laat staan de
gévers van de cursus.
„Na ons het vorig seizoen bezig te hebben
gehouden met „'Israël in de theologie',
wordt ditzelfde thema uitgebreid en
toegespitst in de komende cursus: 'De
koning van Israël'. Dit thema zal aan de
orde komen met betrekking tot de bijbelse
theologie (ds. K. H. Kroon), de dogmatiek
(waarschijnlijk dr. G. H. ter Schegget) en de
exegese (pastor Th. J. M. Naastepad)."
Theologen die de cursus willen meemaken,
kunnen alle nodige inlichtingen plus de
folder krijgen bij de reeds genoemde heer
Th. J. Haitjema, Kostverlorenstraat 109 a in
Zandvoort. Ik wil nog wel vertellen dat de
cursus gegeven wordt in gebouw „Cunera"
aan de Nieuwe Gracht te Utrecht, dat de
data 2 oktober, 6 november. 4 december, 8
januari, 5 februari, 5 maart, 2 april en 7 mei
zijn en dat men er telkens een ochtend mee
kwijt is (van half tien tot omstreeks twaalf
uur).
Ik laat hierbij een fragment van het omslag
van de folder zien. Als het niet op zijn kop
staat, is dat mooi meegenomen. Zo wel, dat
gelieve de lezer te bedenken, dat onze
kracht in zwakheid wordt volbracht.
De algemene bisschoppensynode die eind deze maand in Rome begint en
die zal gaan over de „taken van het christelijk gezin in de wereld van
vandaag" ontmoet al bij voorbaat een kritische oppositie op brede basis.
Niet alleen komen er van veel kanten negatieve commentaren op het
werkdocument voor de synode, er komt in Rome zelfs een schaduw-synode
die wil goed maken wat in de echte synode zou ontbreken aan openheid en
werkelijkheidszin.
Het onderwerp is actueel genoeg: abortus,
bevolkingspolitiek, de rechten van het kind
en van de ouders, de staat en het gezin,
allemaal thema's die niet alleen in de synode
maar ook ver buiten de rk kerk de gemoede
ren beroeren.
Het „lijdend" voorwerp is echter de laatste
jaren veel mondiger en zelfbewuster gewor
den. Waar het gaat over seksualiteit, huwe
lijk enzovoorts worden eigen ervaringen,
wijsheid en ethisch besef vaak van meer
waarde geacht dim gestolde, wereldvreemde,
kerkelijke voorschriften, ook al beroepen die
zich erop rechtstreeks aan de goddelijke
scheppingsorde te zijn ontleend
Als vroeger de normen niet werden gehaald,
was er een besef van tekortschieten en
schuld, nu stellen velen voor zichzelf andere
normen en achten die beter en menswaardi
ger dan de oude officiële voorschriften
De kritiek op de voorbereidende synodestuk
ken is dat men dit nieuwe normbesef in Rome
niet wil of kan zien en er in ieder geval geen
goed woord voor over heeft De normen van
het kerkelijk leergezag blijven onverander
lijk. niet ter discussie, te praten valt slechts
over de mate waarin het tekortschietend
kerkvolk hard of mild moet worden aange
pakt.
Wat Nederland betreft is onder meer van de
katholieke vrouwenbeweging uit het werkdo
cument in een rapport afgekraakt. De opstel-
sters hebben het al besproken met de bis
schoppen die de synode zullen meemaken
(Willebrands en Ernst). Woordvoerster van
deze vrouwen ls mevrouw Wies Stael-Merkx
uit Utrecht die daar een „katholiek bureau"
leidt voor voorlichting betreffende seksuali
teit en relatievorming. Mevrouw Stael zegt
dat de kerkleiding ver is afgegroeid van de
mensen en weinig idee heeft over hoe een
gezin eigenlijk in elkaar zit.
De leiding van de kerk leeft in een begrippen
wereld van „het" gezin is zus en zo. Je mag
echter de stelling wagen dat „het" gezin niet
bestaal: er bestaan alleen maar mensen die
in allerlei schakeringen met elkaar samenle
ven en iets voor elkaar en anderen betekenen,
bij voorbeeld in een gezinsvorm Bovendien
is het gezin altijd op zijn eigen opheffing uit;
de mondig- en zelfstandigwording van de
kinderen is cok de ontbinding van het gezin.
Daar vanuit gaan lijkt mevrouw Stael reëler
dan allerlei hooggestemde idealen van „het"
BISSCHOPPENSYNODE
IN ROME
door Pieter van der Ven
gezin-als-huiskerk of als kerk-in-het-klein.
Volgens mevrouw Stael wordt het de hoogste
tijd dat er een einde komt aan allerlei uit
spraken en voorschriften hoe mensen moeten
leven. Zo'n synode zou juist integendeel de
mondigheid moeten stimuleren, de mensen
aanmoedigen om zelf verantwoordelijkheid
voor hun leven te durven nemen. Maar uit de
synodestukken blijkt dat men in Rome er
nog bij lange na niet aan toe is om zich bij
zo'n verantwoordelijkheid echt iets positiefs
voor te stellen
Hotel
Mevrouw Stael is ook betrokken bij de inter
nationale groep die van 3 tot 10 oktober in
Rome de schaduw-synode leidt In een hotel
zal in een open sfeer deze alternatieve bijeen
komst plaatsvinden; naar men hoopt zullen
ook de echte synodedeelnemers daar af en
toe hun licht komen opsteken.
Niet alleen „leken", gewone vrouwen en man
nen. laten een duidelijk geluid horen. In
Nederland hebben ook de zogenoemde „offi-
ciaals" een stuk opgesteld. Zij zijn in de rk
kerk ambtshalve bezig met het kerkelijk hu
welijksrecht en komen bij gevolg zeer veel in
aanraking met echtscheidingsgevallen. In
een brochure pleiten ook zij voor een kerk
waarin „kritische mondigheid positief wordt
gewaardeerd". Ook zij signaleren de onmacht
van een rk leer die niet meer functioneert en
geen richting meer geeft. Volgens hen zou de
synode niet zozeer een ideaalbeeld van huwe
lijk en gezin moeten voorhouden, de kerk
„zou misschien nog veel meer moeten laten
zien dat zij dicht staat bij de mensen" die
juist in dit patroon niet passen of daarin zijn
vastgelopen.
De synodevaders mogen zich tussen vele vu
ren voelen: de leken die nog maar weinig
vertrouwen hebben in „herderlijke woorden"
over hun intieme relaties; de pastores die al
lang met de kerkelijke leer geen kant meer op
kunnen en zich met lege handen voelen
staan; de paus anderzijds die geen twijfel wil
laten; de bisschoppen zelf die zich niet de
mond willen laten snoeren omdat ze „als
celibataire oude mannen" niets over huwelijk
en ouderschap zouden kunnen zeggen. En
dan nog de vraag of de synode niet iets zou
moeten zeggen waar ook buiten de Romana
van opgekeken wordt.
Wies Steal-Merkx
Mevrouw Stael is over de komende synode
niet erg optimistisch. Zij heeft wel bij de twee
Nederlandse bisschoppen een grote bereid
heid getroffen om te luisteren. Dat is al wat
Maar de synode zal toch vooral getoetst wor
den op de woorden die zij spreekt. Of ook
vermijdt.
Dit is de tweede voorbeschouwing over de
bisschoppensynode; de eerste verscheen in
de krant van 11 september en was gewijd
aan het „werkdocument".
door dr J. C. van Dongen
Wat was de zin ervan, dat ook
tfeer dit jaar op die zondag in
september vele duizenden
'naar schatting vijftiendui
zend protestanten in de Ce-
waarin opgenomen: Da Rotter
dammer, met Dordts Dagblad.
Nieuwe Haagse Courant met
Nieuwe Leldse Courant
Uitgave: Trouw/Kwartet BV
Hooldredacteur Jenze Tamminga
HOOFDKANTOOR
Postbus 859
1000 AW Amsterdam
Wibautstraat 131 Amsterdam
tel 020-5629444
telex 13006
Postgiro 66 0000
Bank Ned Credietbank
Rekenmgnr 2300 12 574
REGIO ROTTERDAM/DORORECHT
Postbus 948
3000 AX Rotterdam
tel 010-115588 (abonnementen
en bezorging)
tel. 010-115588 (redactie)
tel 115700 (uitsluitend voor
advertenties)
Westblaak 4
Rotterdam
REGIO DEN HAAG/LEIDEN
Postbus 101
2501 CC Den Haag
lel 070-469445
(abonnementen en bezorging)
lel 070-469445 (redactie)
tel 070-468864 (uitsluitend voor
advertenties)
Parkstraat 22 Den Haag
REGIO NOORD/OOST-NEDERLAND
(abonnementen en bezorging
Postbus 3
8000 AA Zwolle
tel 05200-17030
Melkmarkt 56 Zwolle
Abonnementsprijzen
Per maand f 16.98
Per kwartaal 50.95
Per hall jaar 101.90
Per jaar 201.60
Advertentietarieven op
aanvraag
Telefonische abonnemenienop-
drachten (zie adressen boven)
Opgave familieberichten 9-19 30
van maandag t/m vri|dag Op
zondag van 18-20 uur telef 020-
5622797
Opgave mmi-adverleniies tel
020-5626262 of schrittelijk aan
Mmi-Adv afdeling, postbus 433
1000 AK AMSTERDAM
Adreswijzigingen uitsluitend
schriftelijk aan onze Amsterdam
se adressen
vennen samenkwamen? Het
was in Mas Soubeyran, de
hofstede tussen Mialet en An-
duze, waar onder de kastanje-
en eikebomen de „Rassem-
blement du Désert" (de verga
dering in de woestijn) werd
gehouden.
Dit jaar was het drie eeuwen geleden,
dat Pierre Laporte, Rolland ge
naamd. op deze boerderij werd gebo
ren. de verzetsstrijder tegen de veer
tigduizend dragonders van Lodewljk
XIV na de herroeping van het Edict
van Nantes Aangevuurd door calvi
nistische lekepredikers, visionairen
en profetessen hield hij. samen met
Abraham Mazel en Jean Cavalier,
van 1702 af de strijd enkele jaren vol.
Zij die hun geloof trouw bleven,
vluchtte „de woestijn" in en in grot
ten en kloven kwam de kerk van de
woestijn, „l'église du désert". samen.
Pas de Franse revolutie gaf echte
vrijheid van godsdienst. Honderden
predikanten en verzetslieden werden
gemarteld en terechtgesteld of kwa
men ln de galeien. Marie Durand die
tientallen jaren in de Tour de Con
stance in Aigues Mortes, verbleef,
was nimmer bereid te herroepen. Ze
grifte in de muur „résister" volhou
den een woord dat er nóg staat.
Maar heeft het zin met de herdenking
daarvan altijd maar dóór te gaan?
Jaren geleden zei een predikant tegen
mij: „Er is genoeg stof opgerakeld.
Laten we de problemen van onze ker-
ken-in-verval aanpakken!"
Toch ging ik er wéér heen, met al die
duizenden uit deze bakermat van de
gereformeerde kerken in Frankrijk
en met velen uit Zwitserland en
Duitsland.
Daar herinnert alles aan de strijd van
de Camisards: veel in Amsterdam ge
drukte boeken en bijbels uit die tijd,
veel documenten, folterwerktuigen.
een oude schuilplaats. Waarom wil zij
erheen? „Ik heb twee voorouders, van
beide kanten van mijn familie, geval
len in de oorlog van de Camisards."
Ze is diep ontroerd als ze de naam
van een van hen ontdekt op de lijst
van 2600 galeislaven.
Wie met vakantie naar Zuid-Frank
rijk gaat. moet niet nalaten dit mu
seum te bezoeken. Zowel dólr als bij
de jaarlijkse samenkomst word je ge
ïntrigeerd door de vraag: hoe was dit
mogelijk? Wat heeft het ons vandaag
nog te zeggen? Calvijn was hogelijk
verbaasd toen hij hoorde, dat om
streeks 1540 de reformatie in de Ce-
vennen vlam vatte bij boeren en am
bachtslieden in de dorpen. Meestal
zijn de boeren de laatsten die over- (Jflick
gaan bij een godsdienstige vernieu
wing.
ingevlucht en lóter in vereet geko
men? Ongetwijfeld hebben vrijheids
drang en een economisch motief, de
verplichting om aan de kerk tienden
af te dragen, een rol gespeeld.
Stellig heeft óók een rol gespeeld de
ongehoorde onderdrukking vanwege
het kerkelijk instituut. In naam daar
van waren eeuwen tevoren al walden
zen en albigenzen massaal uitge
moord. Zijn de Cevenolse protestan
ten hun nazaten? Waren ze de bergen
Maar wat na de herroeping van het
Edict van Nantes gebeurde, heeft
stellig een heel sterk godsdienstig
motief. Zoals een van de sprekers van
7 september het uitdrukte: „Deze oor
log was uniek als boerenopstand
waarvan de motieven niet econo
misch of politiek waren, maar religi
eus." De opheffing van de godsdienst-
ADVERTENTIE
ELKE SHEAFFER SCHRIJFT ZO GOED ALS HIJ ERUIT ZIET.
SHEAFFER EATON
Informatie: 070-S36JIM
door dr. K. A. D. Smelik
Hagepreek
De ondertitel, die de Nederlandse vertaling van N. K. Sandars, The Sea Peoples, Warriors of
the ancient Mediterranen, heeft gekregen: Egypte en Voor-Azië bedreigd 1250-1150 v. Chr.,
klinkt nogal alarmerend. Door de toevoeging 1250-1150 v. Chr. wordt de lezer wel weer wat
gerustgesteld: wie de Zeevolken ook waren, hun bedreiging van Egypte en Voor-Azië ligt in
een ver verleden.
Wat een merkwaardig geval! Eigen
lijk ben je pas kerk onder de open
hemel, met doop, hagepreek en
avondmaal met zeer vele bijeen! Voor
de mensen hier is veelal de kerkgang
in eigen stad of dorp een surrogaat.
Daarom kan je gerust je „temple",
meestal niet veel meer dan kale mu
ren en ongeverfde banken, verwaar
lozen
Hier is het échte, zoals het begon en
zoals het weer was in vervolgingstijd.
Daar staan onder de bomen vele ta
fels met brood en avondmaalsbekers
gereed Het zijn nog de échte tinnen
bekers, die in drie stukken uiteenge-
schroefd kunnen worden en in je zak
kunnen verdwijnen als de vijand
komt Daar staat de hagepreekstoel
van 1702. in stukken uitneembaar
Daar laat je bij voorkeur Je kind
dopen. Daar alléén komen de domi
nees in toga plechtig aanschrijden: in
de kerk van Lasalle, waar ik afgelo
pen zondag voorging, kom je gewoon
in je vakantiepakje op de preekstoel.
Museum
Wat is de zin ervan hier in Mas Sou
beyran te komen? Een oude dame
vraagt of zij nog even het Musée du
Désert na sluitingstijd mag ingaan.
Het optreden van deze groep volkeren uit het Egeïsche
gebied (door de Eyptenaren de Zeevolken genoemd) is
historisch gezien echter van grote betekenis gebleken.
Door hun Invasie langs de kust van Voor-Azië in de
richting van Egypte hebben zij het machtsevenwicht, dat
in dit gebied was ontstaan, grondig verstoord. Door het
wegvallen van de bestaande machten kwam er ruimte
voor nieuwe groepen Daar profiteerden de Zeevolken in
de eerste plaats zelf van: zo vestigden de Filistijnen zich
in het zuidwesten van het land Kana&n. Maar daarnaast
zagen ook andere volkeren nu kans eigen staatjes te
vormen, waaronder ook de Israëlistische stammen.
Jozua
Juist dit laatste aspect maakt het optreden van de Verwarrend
Zeevolken zo interessant voor wie belangstelling heeft
voor het oude Israël. Het relaas in het boek Jozua, waarin
gesproken wordt over een verovering van Kana&n onder
de éénhoofdige leiding van Jozua. berust op een latere
reconstructie van de gebeurtenissen en wordt door de
meeste oudtestamentici niet voor historisch gehouden.
Om na te gaan, hoe het volk Israël dan wel in Kanafln
ontstaan is, blijkt een moeilijke zaak. waarbij wat wij
weten over de Zeevolken een belangrijk historisch hou
vast kan zijn.
gebieden en culturen), op hun merites te kunnen beoor
delen. Naar mijn mening is de Engelse archeologe N. K.
Sandars er desondanks volledig in geslaagd aan een
groter publiek een verantwoorde reconstructie van de
gang van zaken te geven, die ook voor vakgenoten
interessant zal zijn. Zij geeft een heldere analyse van de
situatie in Oost-Europa, Voor-Azië en Egypte in de perio
de voorafgaande aan de invasie en zij tekent de diep
gaande veranderingen die de Zeevolken in al deze gebie
den op gang hebben gebracht. Hier en daar zou wellicht
een grotere terughoudendheid in de speculatieve gedeel
ten van het boek beter zijn geweest, maar dat neemt niet
weg, dat men grote waardering voor het werk van San
dars moet hebben.
Maar ook de reconstructie van de geschiedenis der Zee
volken is geen eenvoudige zaak: men moet ingevoerd zijn
op verschillende terreinen van wetenschappelijk onder
zoek om de uiteenlopende gegevens die er zijn (archeolo
gisch materiaal en teksten afkomstig uit verschuilende
In de Nederlandse editie heeft de tekst weinig onder de
vertaling geleden en is het rijke illustratiemateriaal
vrijwel geheel gehandhaafd. Gemist heb ik een voor
woord voor de Nederlandse uitgave, waarin de personalia
van de auteur en de betekenis van haar werk kort zouden
zijn aangeduid. Het kan voor een lezer, vertrouwd met de
Bijbel, verwarrend zijn, dat niet altijd de thans gangbare
speUing van eigennamen is gevolgd, al kan ik mij voor
stellen, dat niet iedereen zich bij het onwetenschappelijk
karakter van de spelUng, die door de Bijbelgenootschap
pen is vastgesteld, kan neerleggen.
N. K. Sandars: De Zeevolken; Egypte en Voor-Asië
bedreigd 1250-1150 v. Chr. Uitg. Fibula-Van Dishoeck,
Haarlem; 213 blz„ 38,50; rijk geïllustreerd.
dat ipreekt me aan
Ik word CNV-lid
Stuur mij nadere informatie
Straat:
Postcode
Beroep:
SAMEN OP DE GOEDE WEG
Christelijk Nationaal Vakverbond
vrijheid kwam overal aan als een
aardschok. Met één pennestreek gaf
Lodewijk XIV een lanssteek in het
hart van de Cevenolse boeren.
Zo gezien heeft het jaarlijkse geden
ken met een grote schare in naam van
een kleine godsdienstige minderheid
zin. Ongehoord groot zijn de proble
men van de kerkelijke gemeenten,
die velen van hun leden, en dus ook
vaak hun predikanten, verliezen. In
de Cevennen blijven de jongeren niet
op de voorvaderlijke boerderij, maar
komen elders in Frankrijk terecht,
waar men protestanten aUeen van
horen zeggen kent.
Uitzaaien
Zo zaaien de twee procent zich uit de
vaak dorre grond in heel Frankrijk.
Maar het was goed te worden herin
nerd aan het woord van André Mal-
raux: „Het Franse protestantisme
heeft, en zal ook weer, en in de toe
komst in ons land een belangrijke rol
spelen. Want een minderheid die be
ter gemotiveerd is dan de meerder
heid blijft altijd van belang. Er be
staat geen voorbeeld van het tegen
deel, tenzij deze minderheid verraad
aan zichzelf pleegt."
Dan zal echter een eind dienen te
komen aan het gebrek aan echt oecu
menische gezindheid in veel gemeen
ten van hervormde, lutherse, evange
lische, baptistische en andere signa
tuur. Het gevaar voor de Franse pro
testanten bestaat niet meer uit de
koninklijke dragonders, maar uit on
verschilligheid en afval.
Dr J. C. van Dongen is hervormd
emeritus-predikant (oud-staflid van
de generale diakonale raad) te
Utrecht.
HIJ EN ZIJ DAS TOCH
GELIJK?
Voor u en voor ons van het CNV na
tuurlijk wel. Maar toch zijn er verschil
len, is er onderscheid in toepassing van
de wetten, bij scholing en vorming,
torouwensecretariaat CNV werkt
'om die verschillen weg te werken.
Daar kunnen we best een helpende
hand bij gebruiken. Juist, die van u. Word
lid van het CNV. Doen. Vandaag nog.
Chantage
Men behoeft z'n ogen niet te alu|
voor de vaak onmenselijke rol dj
Amerikaanse politiek en econoa
allerlei delen van de wereld heeft
gespeeld om tegelijk in alle
duidelijkheid te signaleren hoedj
wereldmacht nu op zijn beurt wc
gechanteerd. In de civiele omgai
behoort chantage tot een van de
meest verwerpelijke middelen oi
zin te krijgen, c.q. geld te verwen
Bekend is in de literatuur van dt
kleine misdaad de man of vrouk
de ander bespiedt om uit diens -
misstap duiten te slaan. Een
verachtelijke praktijk. Watzichi
steeds, nu bijna een jaar lang, inl
afspeelt draagt alle kenmerken»
dit soort lafheid. Men neemt een
aantal mensen gevangen, van wie
ongetwijfeld de meesten geen en)
schuld hebben aan de gang vanz
en houdt ze dan gevangen om
daarmee bepaalde doeleinden tc
bereiken. Het beeld ls ons vertrq
geworden. Intussen schijnen da
officiële bedrijvers van chants
vergeten welke indruk dit
uiteindelijk moet maken op hett
volk. Wanneer particulieren de*
dingen doen raken ze daarmee li
criminele sfeer. Maar is dat a
met overheden? En wat moet het
gevolg dan wel zijn van officieel
crimineel gedrag? Het mag een
wonder heten dat in bepaalde del
van de wereld volgens deze
gedachten niet veel meer
criminaliteit heerst. Of is die
criminaliteit zo versluierd en
geaccepteerd dat er geen gewagi
van gemaakt wordt? Officiële
criminaliteit kan ook de verloi
van een hele maatschappij totgt
hebben. En dan valt nieta meerocl
Beroepingswerk
NED. HERV. KERK
Beroepen: te Kamperland J.
ge kand. te RoodeschooL
Aangenomen: naar Reeuwijk
Laar te Meteren en Est; naar 1
dam A. Jonkers te Ens-Krai
(NOP).
Bedankt: voor Urk C Beze
Scheveningen.
GEREF. KERKEN
Kand. H. A. Speelman te
heeft nog géén beroep
(verb. ber.).
GEREF. KERKEN (VRIJG.)
Beroepen: te Rijswijk (Z-H)
Lemele-Lemelerveld P. M.
kand. te Kampen; te Winschot
Dronkers kand. te Hengelo.
VRIJE EVANG. GEM.
Bedankt: voor Franeker H. R»
Zwolle.
UTRECHT Het hoofdbestU
de Nederlandse protestante
(NPB) heeft met ingang van 1 oi
Barend W. Wilmink benoemd ti
ject-secretaris. Hij volgt On
Haan op, die al geruime tij<
ziekteverlof is.
Handtekeningen
tegen kanselbrief
Van een onzer verslaggevers
HEERLEN Studenten aan
geschool voor theologie en pai
in Heerlen hebben een handle
genactie op touw gezet om tei
teren tegen de brief die de
schoppen van West-Duitslsa
dag van de kansels willen lata
lezen. Deze voortijdig uitgeleid
roept in nauwelijks verholen
digen op om te stemmen
CDU/CSU en daarmee voor
als bondskanselier.
Volgens de studenten loopt
spanning in Europa „groot gei
eep koude-oorlogsdenker als
Josef Strauss in West-Duitsls
de macht komt". Zij noemen
begrijpelijk dat juist kerkell
ders het Duitse volk oproepe»
gebed en stemgedrag een pol!
steunen die dat nastreeft.
K'
Een vreemdeling in ons
dichter bij verhalen over de
van God, door Nico Bouhuyst u
rel Deurloo. Uitg. Ten Have. 1
93 blz. 9,90. Uitgewerkte IKO J
zendingen.
De macht van het gebed het
als bron van genezing, door 1
MacNutt. Uitg. Novapres,
(N.H.). 208 blz. - 19,90.
lol
Parabels meerstemmig. UiH ra
Patmos, Antwerpen, heeft een v:
exegeten dezelfde gelijkenis! b;
boze wijngaardeniers) laten uit liji
volgens verschillende gangbi te
thoden: structurele, historiac rj
sche, psychoanalytische en po en
lezing. De schrijvers gaan ook- n(j
hun eigen en eikaars leesml [j
in. Het boekje veronderstelt lm
lezer een tamelijk uitgebreide
van vreemde woorden en
sche begrippen. 176 blz. - ƒ3'
