Het echte eiken blijft ook najaren mooi.
Jaarbeurs van het Oosten:
accent ligt op informatie
innaai
Jnieke joodse en Hebreeuwse boeken
n Amsterdamse Universiteitsbibliotheek
l'namns'nns -jral
tsSipr? -j^ j
piet klerikx waalwijk
zanddonktKK
Landmacht laat
natuurgebied
illegaal ontbossen
Kamer laakt
dubbel tellen
Stolwijk gaat
gif weggraven
Piet Klerkx, wanneer u wik weten wat echt wonen is.
jjjpiRDAG 18 SEPTEMBER 1980
TROUW/KWARTET
n een medewerker
STERDAM Eén van de grootste collecties van Hebraica en Judaica in Europa is de
iiotheca Rosenthaliana van de Universiteitsbibliotheek van Amsterdam. De bibliotheek
jet haar naam aan Leeser Rosenthal (1794-1868). die in het Duitse Hannover woonde en
ns boekencollectie in 1880 aan de Stads- en Universiteitsbibliotheek van Amsterdam werd
ihonken
de schenking, nu honderd jaar
jen. is de bibliotheek uitgegroeid
Ie belangrijkste (openbare) col-
i op het gebied van de geschiede-
an het Nederlandse Jodendom,
n met Ets Halm (Boom des Le
de bibliotheek van de Portu-
Israëlitische Gemeente, her-
Amsterdam daarmee tevens
lelangrijke verzameling van pu-
ties op joods wetenschappelijk
)et 100-jarig bestaan van de Bi-
ieca Rosenthaliana is van het
nschappelijk gewicht van deze
ctie iets te zien op een expositie
ingericht in de Universiteitsbi-
ïieek aan het Singel in Amster-
De jubileumtentoonstelling
een selectie uit joodse hand-
ften en gedrukte werken uit ver
ende tijden.
aandacht is besteed aan de
ïperiode, onder meer door drie
ies over verzamelaar Leeser Ro-
al. Daarbij ook de eerste, hand-
ireven catalogus uit 1830, ge
ven in het Hebreeuws en Jiddisj.
ndere aandacht is er ook voor de
>euwse boekdrukkunst. Die
steeds weergegeven met wer-
iteen bepaalde periode De vijf-
t eeuw met 32 incunabelen de
ping voor de allereerste gedruk-
elcen gedrukt in Lissabon.
s, Riga of Constantinopel, des
centra van de Hebreeuwse boek
erijen. Dat zouden een eeuw
Venetië, Bazel, Krakau en Con-
nopel zijn.
uisitie
de tijd dat de Inquisitie in
mate haar verwoestende werk
Een talmoedtractaat uit Kra-
over Avoda Zarah, Afgo-
enst, herinnert aan de verwoes-
boeken. In deze eeuw werden
in Italië twintigduizend Tal-
verken verbrand. Het verbran-
joodse boeken was overigens
litvinding van de Inquisitie,
ran de nazi's In de apocriefe
van de Makkabeeën wordt al
ld van vernietiging van
C ViTO -lS\7 '3f> P3' pJ'OT 700 «pjHÏ
4T3'3^5
Dj3' p ri—ojDjip' ai?p v j
DpiB nain?.i fnirb
büi>r>pnO
Een pagina uit een joods besnijdenisboekje omstreeks 1725.
ird is de belangrijkste speciali-
de Bibliotheca Rosenthalia-
in Nederland gedrukte He
en joodse werken. In de
nde eeuw was Amsterdam
namelijk het middelpunt van de He
breeuwse boekdrukkunst, overgeno
men van Venetië en Antwerpen
Vermaard is de pionier rabbijn Me-
nasse Ben Israel, die op 1 januari 1627
zijn eerste werk presenteerde; een
Hebreeuws gebedenboekje Overi
gens waren de allereerste gebeden
boeken van de jonge Amsterdamse
joodse gemeenschap in het Spaans.
Men was in die periode de kennis van
het Hebreeuws immers niet meer
machtig. Een kleine, maar indruk
wekkende selectie toont het belang
van Amsterdam als stad van de He
breeuwse boekdrukkunst, onder
meer bekend geworden door Imanoel
Benveniste, Jozef Athias, Uri Phoe
bus Halevi en Salomon Proops.
Er zijn bij de tentoongestelde bezit
tingen prachtig geïllumineerde wer
ken, in het bijzonder Hagadot, de
boekjes waaruit het Pesachverhaal
wordt gelezen. Ook vermeldenswaard
is het kraamkamer-amulet tegen de
boze geest Lilith. De boze geest van
toen heeft haar naam in deze tijd
gegeven aan een joods-feministisch
tijdschrift in Amerika.
Om een geheel andere reden vermel
den we tevens een werk uit 1760 over
de Tien Geboden, geschreven door
Jektuiel ben Izaak Sofer in opdracht
van Levie ben Simon Borkum. Op de
achterkant hiervan staat namelijk
het stempel van de Hohe Schule zut
Erforschung der Judenfrage in
Frankfurt am Main. Daarheen werd
tijdens de Duitse bezetting een deel
van de bezittingen van de Bibliothe
ca Rosenthaliana gezonden. Het
werd na de oorlog weer naar Amster
dam teruggehaald.
Een deel van de tweede Amsterdam
se collectie Judaica en Hebraica, de
al eerder genoemde Ets Haim van de
Portugees Israëlitische Gemeente,
bevindt zich op dit moment in Jeru
zalem. Bij de opening van de jubli-
leumtentoonstelling, die overigens
nog tot en met 31 oktober op alle
werkdagen gratis te zien is van 9.30
tot 12.00 en van 13.00 tot 16.00 uur,
toonde burgemeester Polak zich hier
ontstemd over. Hij zei bij die gelegen
heid; „Het langdurig verblijf van het
belangrijkste deel van de met de Ro
senthaliana complementaire Ets
Haim Collectie in Jeruzalem wordt
door mij ten hoogste betreurd. Waar
ik direct aan toevoeg dat ik de regen
ten van Ets Haim zal blijven houden
aan hun toezegging dat het materiaal
binnen twee jaar in onze stad terug
zal zijn".
Jubileumuitgave
Overigens is ter gelegenheid van het
honderd-jarig bestaan van de Biblio
theca Rosenthaliana een speciale af
levering verschenen van het eigen
tijdschrift van de bibliotheek „Studia
Rosenthaliana". Het nummer dat 138
pagina's waarvan meer dan 40 aan
illustraties telt, bevat bijdragen over
de geschiedenis van de bibliotheek in
de negentiende eeuw, over het lot van
de collectie gedurende de Tweede
Wereldoorlog en artikelen over de
verschillende collecties: de hand
schriften-collectie. de verzameling
Hebreeuwse incunabelen, het He
breeuwse boek in Nederland (zeven
tiende en achtiende eeuw), een on
langs verworven Spaans-Portugese
collectie, Joodse eenbladsdrukken en
brieven. Dit speciale jubileumnum
mer is uitgegeven door Van Gorcum
in Assen en is ook op de tentoonstel
ling te koop voor 25 gulden.
Van een onzer verslaggevers
ZUTPHEN Duidelijker dan ooit zal bij de 24-ste Jaarbeurs
van het Oosten, die tot en met 24 september in Zutphen
gehouden wordt, het accent liggen op het verschaffen van
informatie.
Woensdag wordt deze manifestatie
de grootste regionale handelsbeurs
van Nederland geopend door de
heer A. Kloos, president-commissaris
van de Gelderse Ontwikkelingsmaat
schappij. De organisatoren hebben
geruchten, dat de Jaarbeurs van het
Oosten naar elders in de Achterhoek
verplaatst zou worden tegengespro
ken. Zij blijft per traditie in Zutphen,
waar behalve in de Hanzehal een ne
gental tijdelijke gebouwen plaats
biedt aan de presentatie van een
groot aantal branches.
Hoewel het geen rozegeur en mane
schijn is op economisch gebied waren
de beschikbare tienduizend vierkan- 'Eiland'
te meter standruimte snel uitver
kocht. Tot de groepen die vertegen
woordigd zijn, behoren onder meer
die welke zich bewegen op het gebied
van machinerieën, transportmidde
len. boüwmaterialen, gereedschap
pen, woninginrichting, voedingsmid
delen en kantoorinrichting. Beveili
gingsapparatuur, meer dan ooit no
dig, is eveneens een sector die uitge
breid voor de dag komt.
Zoals gezegd, de informatie is krach
tig present. Zij evolueert mee met de
maatschappelijke ontwikkelingen.
Meegedeeld is dat de informatie zelfs
70 procent van de stands in beslag
neemt. De banken, reisbureaus en
verzekeringsmaatschappijen zijn er,
defensie, marechaussee, en rijkspoli
tie, het ministerie van volksgezond
heid, spoorwegen en PTT, het ar
beidsbureau, het vervond van onder
nemers in de bouwnijverheid, de
ANWB, enz.
Onder het motto „Weten is winst"
bezetten zeven instellingen samen
Van onze correspondent
OIRSCHOT De gemeente Orischot
heeft gisteren een eind gemaakt aan
de illegale ontbossing van een waar
devol stuk natuurgebied door de ge
nie van de Koninklijke Landmacht.
De genie had een loonbedrijf op
dracht gegeven om door de Oirschot-
se Hei een brandgang te graven van
een kilometer lang en twaalf meter
breed. Alle bomen en andere begroei
ing in dat gebied moesten worden
verwijderd.
Volgens de gemeente Oirschot heeft
de genie geen vergunning voor die
kaalslag aangevraagd en is de ont
bossing in strijd met het bestem
mingsplan buitengebied.
Burgemeester Sanders van Oirschot
spreekt over een .trieste zaak die ab
soluut niet door de beugel kan". De
Koninklijke Landmacht heeft ook in
de gemeente Vussum werkzaamhe
den laten verrichten zonder vergun
ning.
De genie was gisteren niet voor com
mentaar bereikbaar.
Van een onzer verslaggevers
De Tweede Kamer heeft zich
gestoord aan de wijze, waarop
staatssecretaris Brokx van
volkshuisvesting in zijn brief
aan de Tweede Kamer de situa
tie in de woningbouw mooier
voorstelt dan hij is. Brokx
heeft bij het opgeven van aan
tallen tot nu verstrekte wo
ningbouwvergunningen dub
bel geteld.
Vergunningen die niet tot bou
wen en dus niet tot woningen
hebben geleid in 1979, zijn in
een aantal gevallen (omstreeks
vijfduizend) in 1980 opnieuw
opgevoerd. In die gevallen heb
ben de bouwers de subsidie
voorwaarden voor 1980 gunsti
ger geacht en derhalve op
nieuw een vergunning aange
vraagd.
Brokx heeft in antwoorden op
schriftelijke vragen min of
meer toegegeven, dat er ver
gunningen dubbel zijn geteld
Op de vraag van een Kamerlid
of dat tot één extra woning
heeft geleid, is het antwoord
van de staatssecretaris ..nee"
PvdA-Kamerlid Van Dam
schamperde dan ook. dat
Brokx het aantal uitgegeven
vergunningen niet turft met
een pen, maar met een vork.
een informatie-eiland: de Kamer
van Koophandel, de Gelderse Ont
wikkelingsmaatschappij, het projec
bedrijfsvoorlichting Gelderland, he
regionale dienstverleningscentr:
Kleinbedrijf in Gelderland en Over
ijssel, de rijksnijverheidsdienst, d<
economische voorlichtingsdienst, ei
TNO. Hoogtepunt van hun program
ma komt donderdag 18 septembe:
wanneer minister De Koning zal spre
ken over „Nederlandse ontwikke
lingshulp en export
De Jaarbeurs van het Oosten is a
sedert jaren niet meer uitsluitend eer
gebeuren voor zakenmensen, en da:
blijkt niet alleen uit het forse aanta
niet-commerciële stands. Het is ook
een ontmoetingsplaats geworder.
voor producent, importeur, groothan
delaar en consument. Zoals ieder jaai
zijn er ook nu een paar noviteiten (ol
bijna-primeurtjes). Bij voorbeeld eer
Japans kopieerapparaat dat teven*
kan verkleinen en vergroten. Eer
pers die in een ogenblik van een ker
mis aan oud papier handzame baalt
jes maakt, een SOS-systeem voor be
jaarden waarbij deze worden voor
zien van een polshorloge-met-zender
tje en calorie-arm bier (25 procent
minder), gebrouwen van zuiver gerst-
mout. Van de mode-ontwerper Dick
Holthaus, die zich de laatste tijd ook
bezig houdt met meubeltjes en derge
lijke, wordt een collectie lampen ge
toond.
Van een onzer verslaggevers
STOLWIJK Op maandag 29 sep
tember wordt begonnen met het af
graven van de vervuilde grond in een
bungalowwijkje in de Zuidhollanse
gemeente Stolwijk. In totaal gaat het
om tweehonderd vierkante meter.
Grondmonsters hebben uitgewezen
dat de grond sterk verontreinigd is
met tolueen en xyleen. Hoewel ook de
bij hoge concentraties kankerver
wekkende stof benzeen is aangetrof
fen in het grondwater, maakt de ge
meente zich hierover geen zorgen.
Volgens de gemeentesecretaris is er
in de bodem van het wijkje verder
geen benzeen aangetroffen.
De ontgraving. die vier ton kost, zal
ongeveer een week duren en worden
uitgevoerd door het bedrijf dat ook
de gifwijk in Lekkerkerk-west mo
menteel een schoonmaakbeurt geeft
Het is de bedoeling de vervuilde
grond naar de vuilverbranding in
Dordrecht te brengen. Na afloop zal
het gat opgevuld worden met schoon
zand uit Duitsland.
In principe kunnen de bewoners van
de tien bungalows tijdens het graaf
werk in hun woning blijven.
mooier zelfs, wanneer het gebruik
er een bepaalde gloed aan gegeven heeft. Echt eiken is dan ook altijd
een goede investering omdat het sterk is en altijd mooi zal blijven
De zware eiken stoelen met originele tjlëzen zitting en de zwaar-massief eiken tatel
maken er een wel heel fijne eetkamer van.
nederlands grootste intebeurverzorgingscentnjm
Tel. 04160-36981
