en blauwdruk voor de slag om Namibië 'urkse politici foor de rechter Scepsis over zuiveringen in Poolse partijtop Paramaribo eist voorlopig geen waardevaste hulp ïrgerkabinet in november 'eer luchtramp Saoedi-Arabië Bestuurscrisis Oettar Pradesj spitst zich toe ÊDAR ES 'SALAAM kLUANDA «Malanje N Kolwezl' 'Lubumbashil ANGOLA, .Lichinga Ndola»"/ ZAMBIA Menongue j LUSAKA^ >i^V^sALis8u"1v i sc« V^bweY' TfBulawayo,' J BOTSWANA Huambo Nacaia 'Mogamedes Tsumeb ;Walvisbaa GABORONE, WINDHOEK JPRETORIAJ [MAPUTO: ïüderïtr B Bophuthatswana L Lesotho M Malawi S Swaziland T Transkei V Venda ZA Zuid-Afrika V Richards yg^baai^r fDurbanr^r 5///iiiiiisf/.if^a zy'ó ïOcciitm AFRIKA5 :Kaapstadi :Port Elizabeth: Spoorweg SEPTEMBER 1980 TROUW/KWARTET In het hoofdkwartier van de (de onderwijsorganisatie van dc Verenig- it coCaties) hebben delegaties uit 28 landen zich evei re week beziggehouden met de toekomst van n e( libië (het vroegere Zuidwest-Afrika). Cen- L in Parijs stond de vraag hoe Zuid-Afrika rorden gedwongen zijn aanspraken op het van dit gebied op te geven. Aanwezig waren onder anderen de leiders van de Namibische bevrijdingsbeweging Swapo; Sam Nujoma, en de voorzitter van de VN-commissie voor Namibië, Paul Lusaka. Verder waren erzo'n vijfhonderd vakbondsmensen, kerkelijke leiders en tegenstanders van de apartheid bij het overleg betrokken. Op verzoek van de organisatoren van de bijeen komst heeft de vroegere gouverneur van de Ne derlandse Koninklijke Militaire Academie, gene- raal-majoor b.d. M, II. von Mcyenfeldt, voor de conferentie bijgaande notitie gemaakt over de militaire aspecten van de (mogelijk gewapende) bevrijding van Namibië. is bepaald geen eènvoudi- om op grote af- van het strijdtoneel en een min of meer vrij- rënde positie, een visie te en op de militaire aspec- van het vraagstuk van de van de zwarte be- ï1 Jng van Zuid-Afrika en Namibië. :aai wer, elijk mag zijn dat het hier gaat vrijheidsstrijd tegen een aan-, militaire macht (namelijk met naar het zich aanzien (nog) beperkte midde- een worsteling die ongetwijfeld slachtoffers tot gevolg zal heb- (n reeds heeft Bepalend voor het rs'ü van de strijd lijken mij onder ;Chj de bereidheid en eensgezind- deze offers te brengen. inziens is er een duidelijke sa- hang tussen de politieke vrijma- van de zwarte bevolking van ired Afrika en de strijd voor de poli- rer zelfstandigheid van Namibië, de situatie zich nu laat aanzien jet één niet zonder het ander te en worden gerealiseerd. Natuur de mogelijkheid aanwezig dat toekomst Zuid-Afrika, uit poli- mi overwegingen (druk van het nt en) of vanwege de (te hoge) prijs iees oor het onder controle houden larj Namibië moet worden betaald, glim ig besluit om in de kwestie-Na- iara j toe te geven, ge tg militaire beleid van de bevrij- ine ibeweging voor Namibië (Swapo) ede ch in algemene zin moeten rich- i. c up het zo hoog mogelijk maken de door Zuid-Afrika te betalen door: lid-Afrika te dwingen tot een üsatie van krachten die de eco- e niet kan dragen, ijning van het moreel van bevolking, •Afrika voor zijn voortbestaan n Mankelijk maken van de partici- van de zwarte bevolking, dat deringen geboden zijn, testing van de gevechtskracht It militaire geweldsapparaat. S*ing van Zuid-Afrika voert, anke suprematie in zuidelijk i te handhaven, een duidelijk ;leid. Namibië is een strate- DofGnSiOf grijk deel van de vesting. It de rol van buffer tussen ika en Angola; bezit belang- ttegische grondstoffen (o.a., i) en heeft goede havenfacili teiten aan de Atlantische Oceaan (Walvis Baai). Zuid-Afrika verdedigt de vesting met een aanzienlijke militaire macht. De totale sterkte van de strijdkrachten ligt tussen de 410.000 en 500.000 mili tairen (Frankhjk: 509.000). Het leger heeft een hoge mobiliteit mede door de beschikbare gepantserde perso- neelsvoertuigen en een parachutis tenbrigade, en een goed functione rend mobilisatiesysteem maakt het de Zuid-Afrikaanse legerleiding mo gelijk om de sterkte van het leger snel aan de behoefte die in een bepaalde situatie ontstaat aan te passen. De luchtmacht is omvangrijk: 416 ge vechtsvliegtuigen (Frankrijk! 477); zij kan de mobiliteit van het leger opvoe ren met behulp van ongeveer 170 heli kopters en 75 transportvliegtuigen. De marine heeft vooral strategische betekenis (bescherming van de vaar wegen rond de Kaap, eventueel in samenwerking met de marines van westerse landen). Zij wordt echter in toenemende mate ingeschakeld bij het tegengaan van infiltraties, onder meer over zee. De Zuidafrikaanse militaire strategie is primair defensief; het gaat om de verdediging van de vesting. De machtsbasis, met name de blanke bevolking van 4,6 miljoen, is te be perkt om ten opzichte van de omrin gende buurlanden een offensieve strategie te voeren. (Angola heeft 6,6 miljoen inwoners, Zambia 5,7, Zim babwe 7 miljoen, Botswana 0,65 en Mozambique tien miljoen). Bepalend is de mate van samenwer king tussen de frontlijnstaten. Uiter aard heeft Zuid-Afrika voldoende mi litaire potentie om in het kader van de defensieve strategie offensieve operaties van tijdelijke aard uit te voeren op het grondgebied van de buurstaten. Deze operaties dienen te worden tegengegaan door de omsin geling van zuid-Afrika zo sterk moge lijk te maken en door de strijd te verplaatsen naar het centrum van de vesting. Kwetsbare punten in het Zuidafri kaanse vestingbeleid lijken mij de omvang van het te verdedigen ge bied, de afstanden waarover moet worden opgetreden, de infrastructuur (wegen, enzovoorts), de logistieke on dersteuning (onder meer de bevoorra ding) en het onderhouden van verbin dingen. Een zwak punt is voorts het beslag dat de militaire inspanning legt op de blanke bevolking, onder andere door de dienstplicht. Deze mi litaire inspanning is in bepaalde op zichten te vergelijken met die van Frankrijk, maar wordt gedragen door slechts 4,6 miljoen blanken (Frank rijk: 53,7 miljoen), die bovendien ook in andere sectoren leiding moeten geven. Uitputting Het militaire antwoord op het Zuid afrikaanse vestingbeleid moet mijns inziens de volgende elementen om vatten: isolering van de vesting, B. optreden binnen de vesting en C. slot- offensief om de vesting te veroveren en de strategische doelen te bereiken. Het doel van de isolering is tweeledig: Het belemmeren van externe hulp verlening van Zuid-Afrika en het te gengaan van uitvallen vanuit de ves ting; Het aan de bevrijdingsbeweging verschaffen van tijd en ruimte voor de opbouw van een doeltreffende strijdmacht. Het belemmeren van de externe hulp verlening kan, wanneer politieke stappen geen effect hebben, onder meer worden nagestreefd door sabo tage van de militaire produktie elders en van de aanvoer van militair waar devolle goederen. Een belangrijke voorwaarde voor het bereiken van de hiervoor genoemde doelen is nauwe samenwerking met de frontlijnstaten en onderlinge af stemming van het militaire beleid. De frontlijnstaten zullen de bases enzo voorts moeten verschaffen die nodig zijn voor de opbouw en instandhou ding van de strijdkrachten van de bevrijdingsbeweging. In het kader van de isoleringsstrate gie is machtsontplooiing ter zee van groot belang. De mogelijkheden van de opbouw van een maritième strijd macht dienen te worden onderzocht. Overgave De doelstelling van het optreden bin nen de vesting is de verdedigingsmo gelijkheden van de tegenstander aan te tasten en te vernietigen en de ver dedigingsbereidheid te ondermijnen. Hierbij moet worden opgemerkt dat de effectiviteit van het optreden bin nen de vesting mede wordt bepaald door het succes van de eerderge noemde isoleringsstrategie. Het is de vraag of de tegenstander door het optreden binnen de vesting tot over gave kan worden gedwongen. Mocht dat niet het geval zijn, dan is een slotoffensief noodzakelijk. In de strijd binnen de vesting demon streert zich de samenhang tussen de strijd voor de politieke zelfstandig heid van Namibië en voor de bevrij ding van de zwarte bevolking van Zuid-Afrika. Geurrillastrijders van de Swapo bereiden zich in Angola voor op de strijd tegen Zuid-Afrika. De volgende beleidsaspecten verdie nen hierbij aandacht: actie moet worden gevoerd over het gehele gebied om zoveel mogelijk troepen van de tegenstander te bin den; het gaat tenslotte om een uitput tingsslag. Een zwaartepunt kan wor den gelegd in de steden. Enkele militaire doelstellingen zijn het belemmeren van verplaatsin gen langs wegen en spoorwegen (het begeleiden van transporten en het herstel van wegen is erg personeelsin- tensief), het storen van de militaire communicatie, het vernietigen van de militaire infrastructuur, voorra den, militaire produktiemogelijkhe- den en energiebronnen, het aanvallen en vernietigen van vijandelijke milii talre eenheden (afhankelijk van de beschikbare krachten). Prioriteit dient te worden gegeven aan de psychologische oorlogvoering (zowel offensief als defensief). Voor wat betreft de uitrusting van de guerrilla-eenheden valt te denken aan pantserbestrijdingsmiddelen, luchtverdedigingsmiddelen, verbin- dlngs-, storings- en detectie-appara- tuur, springstoffen en mijnen. Rekening moet worden gehouden met contra-guerrilla-activiteiten en infiltratiepogingen door onder ande re zwarte commando's. vesting te breken is noodzakelijk wanneer de guerrilla binnen de ves ting niet leidt tot overgave van de tegenstander. Aan dit slotoffensief kan worden deelgenomen door de gu errilla-eenheden in Namibië en Zuid- Afrika en de isoleringsstrijdkrachten. Strategische belangrijke uitgangspo sities voor dit offensief zijn Zuid-An- gola en Botswana in de richting van Namibië en Botswana en Mozambi que in de richting van Pretoria. Aan de strijdkrachten die aan dit slotoffensief deelnemen dienen hoge eisen te worden gesteld voor wat be treft leiderschap, moreel, geoefend heid en uitrusting (mobiliteit en vuur kracht). Bevrijding De bevrijding van Namibië en Zuid- Afrika door middel van militaire ac tie zie ik niet als een onmogelijke opgave. Wel zal er veel tijd nodig zijn voor het bijeenbrengen van de nood zakelijke personele en materiële mid delen en voor de organisatie van een slagvaardig instrument. Voorwaarden voor succes zijn onder meer: een duidelijk beleid, een goede strategie, een effectieve organisatie en adequate leiding mede met het oog op de noodzaak om zeer uiteenlo pende activiteiten op verschillende fronten op elkaar af te stemmen, Slotoffensief Een slotoffensief om het verzet in de steun van de frontlijnstaten, steun van de zwarte bevolking van Zuid-Afrika. Over de omvang van de benodigde strijdkrachten valt in dit stadium van het onderzoek nog weinig te zeg gen. Bepalend is bij voorbeeld de te volgen strategie. Maar als de wil om voor de vrijheid te strijden aanwezig is zal hét niet moeilijk zijn om vol doende personele middelen te wer ven. Het gaat tenslotte om een strijd tussen 4,6 miljoen blanken en ten minste 24 miljoen zwarten. De vraag is natuurlijk of voldoende financiële en andere steun voor de opbouw en instandhouding van een doeltreffen de strijdmacht verkregen kan worden. Veel aandacht is nodig voor de oplei ding van de guerrilla-eenheden (indi viduele gevechtsvaardigheid en disci pline). De factor terrein is in dit werkstuk buiten beschouwing gelaten vanwege een tekort aan tijd om deze factor goed te bestuderen. Twee opmerkingen tot slot. 1. Als het ideaal van de vrijheid leeft in de harten van mensen kan tenslot te niemand de verwerkelijking ervan tegenhouden. 2. Een beheerst gebruik van militair geweld is geboden mede om straks, na het behalen van de overwinning, een verantwoorde opbouw van een nieuwe samenleving in Namibië en Zuid-Afrika mogelijk te maken. ;tl !at ÏARA AP, AFP, Reuter) De militaire machthebbers in ;a kije zullen mogelijk begin november een burgerregering oemen die voorlopig onder toezicht van het leger blijft in. Een aantal politici, onder wie rechtsradicale leiders als •kolonel Türkesj en Erbakan, zal zich waarschijnlijk bin- kort voor de militaire rechter moeten verantwoorden. al werd gisteren meegedeeld door militaire leiders in Turkije. De leden tellende nationale veilig- igjsraad die het land nu bestuurt, j pt begin november de verant- delijkheid voor de dagelijkse Li 1 van zaken in handen te leggen vs «n burgerlijke regering, die ove- c*is wel onder toezicht van de mili- n zal blijven staan. Is de zaken nu lopen in Turkije, het erop dat de militairen de lopige verantwoordelijkheid het draaiende houden van het uur van het land hebben overge- ?n aan Turgut Ozal, economisch »eur van de afgezette premier Tman Demirel. De topambtena- op de diverse departementen heb- opdracht gekregen om alle za- die niet volgens de normale rou- kunnen worden afgehandeld, ■te leggen aan het bureau van de ter-president, waar Ozal sedert tertrek van Demirel de scepter «nomen wordt dat Ozal in geval ingrijpende beslissingen dan contact op moet nemen met de onale veiligheidsraad ondèr voor- frschap van generaal Evren. Ozal dt beschouwd als een zeer slimme |onoom en is de architect van de bjpende hervormingen die de re- ln8 Demirel acht maanden gele- 'doorvoerde en die de instemming !«n van de westerse, steunbieden- taiden militaire machthebbers overleg- «nkele uren na de machtsoverna- al met Ozal. Deze wees de gene- JJRAIN (Reuter, AP, AFP) Een met een C-130 Hercules «portvliegtuig van de Saoedl- msche luchtmacht heeft aan 89 "jiren het leven gekost. Het is het ri°e vliegtuigongeluk binnen der den in het land raals erop dat een aanpassing van de door hem doorgevoerde economische maatregelen rampzalige gevolgen zou kunnen hebben voor de economie van het land. Daarop zouden de gene raals besloten hebben op Ozals kom pas verder te varen. Dat Ozal een belangrijke post gaat innemen, bleek ook uit het feit dat hij onder de belangrijke aanwezigen was bij een herdenking door burgers en militai ren van een vroegere Turkse presi dent. Ozal is geen lid van een politie ke partij, al was hij als hoofd van het planningsbureau van de regering eco nomisch adviseur van premier De mirel. Vakbonden Het openbare leven was gisteren al vrijwel weer normaal. De meeste sta kers gingen weer aan het werk. Scho len, banken en andere openbare in stellingen functioneerden normaal. Drie verboden vakbonden, de linkse DISK en de kleine rechtse bonden MISK en HAKIS, zagen hun bankte goeden geblokkeerd. Vakbondsfunc tionarissen hebben tot vandaag de tijd gekregen om zich bij de militaire autoriteiten te melden. In de provin cies waar tot aan de staatsgreep de 'staat van beleg nog niet was afgekon digd, zijn inmiddels militaire recht banken opgezet. Een onbekend aan tal politici is tot dusver aange houden. Een van de Turkse kranten publiceer de gisteren een met een telelens ge maakte foto van de verblijfplaats van ex-premier Demirel en oppositielei der Ecevit bij Gallipoli. Volgens de krant beschikken beide herèn over een chalet, waar ze met hun vrouw wonen en spreken ze regelmatig met elkaar iets dat vroeger vrijwel niet voorkwam. Turkse universitaire krin gen hebben hun steun betuigd aan de machtovername. De universiteits raad van Istanboel stuurde felicita ties en een steunbetuiging aan gene raal Evren, die inmiddels ook presi dent schijnt te zijn geworden. De raad sprak vooral zijn voldoening uit over het feit dat de militairen willen vasthouden aan de beginselen van de vader des vaderlands, Kemal Ata- türk. WARSCHAU (Reuter, AFP) De Poolse communistische partij zal in eigen gelederen diep ingrijpende zuiveringen doorvoeren en oneerlijke en corrupte figuren uit de gelederen van de partij verwijderen. Dit stond gisteren in het partijblad Tribuna Ludu, maar leden van het dissidente comité voor zelfverdediging (KOR) hadden geen hoge pet op van de toezegging. De zuiveringen zouden zich vooral toespitsen op de partijgenoten die op een overmatige manier gebruik heb ben gemaakt van de economische Soldaten in de Turkse hoofdstad Ankara controleren voorbijgan gers op hun papieren. In het hele land deed het leger huiszoekin gen naar verboden wapens of andere aanwijzingen voor terro ristische plannen. Militaire au toriteiten maakten melding van huiszoekingen in Ankara, Istan boel, Adana en Izmir. NEW DELHI (Reuter, AP, AFP) De hele oppositie is gisteren weggelopen uit het deelparlement van de Indiase staat Oettar Pradesj omdat de parle mentsvoorzitter geen debat wilde toestaan over het aanbod van eerste minister Vtsjwanath Pratap Singh om af te treden in verband met de rellen tussen hindoes en moslems die al meer dan 170 levens hebben geëist. De oppositie noemde de brief van Singh, lid van Indira Gandhi's Con- gres-I-partij, schijnheilig maar de voorzitter stelde dat het hier ging om een interne partij aangelegenheid. Premier Gandhi heeft laten door schemeren dat zij niet zal ingaan op Singhs aanbod. „Als er nu iemand vertrekt zal dat het probleem niet oplossen maar eerder nog moeilijker maken" heeft ze gezegd. Singh heeft verklaard zich bij Gandhi's besluit te zullen neerleggen. In de deelstaat was het voor het eerst sinds 13 augustus rustig. Toen begon nen de rellen met de beschuldiging van moslems aan hindoes dat zij een varken een volgens de islam onrein dier een moskee hadden binnenge- jaagd. Van een onzer verslaggevers AMSTERDAM Terwijl honderden Surinamers moeilijkheden ondervinden bij het verkrij gen van een visum voor Nederland, begint vandaag in Paramaribo een nieuwe ronde in het overleg over de besteding van de ontwikkelingsgelden. Suriname heeft Nederland toegezegd dat de omstreden kwestie van de waardevastheid van het geld niet ter sprake zal komen. De kwestie van te waardevastheid van de 3,5 miljard gulden ontwikke lingshulp, die Nederland in 1975 bij de onafhankelijkheid van Suriname toezegde, was er de oorzaak van dat minister De Koning van ontwikke lingssamenwerking In juni van dit jaar voor niets naar Paramaribo reis de. De onderhandelingen over een nieuwe aanpak in de besteding van het geld liep uit op de eis van (toen nog) premier Chin A Sen het in 1975 toegezegde bedrag waardevast te ma ken. De Koning wilde daaraan niet voldoen, aanvoerend dat bij de bepa ling van de hoogte van het bedrag in 1975 al rekening is gehouden met geldontwaarding. De ontmoeting tus sen de twee bewindslieden liep uit op een regelrechte confrontatie, waar aan ook de-Surinaamse bevolking door middel van anti-Nederlandse de monstraties een steentje bijdroeg. Urgentieprogramma Nu de Surinaamse regering heeft toe gezegd tijdens de vandaag beginnen de besprekingen niet opnieuw terug te zullen komen op deze kwestie, kan men in een wat minder gespannen situatie praten over de uitvoering van het urgentieprogramma van de nieu we regering. Hiervoor is vijfhónderd miljoen gulden nodig en minister De Koning heeft al laten weten dat het programma goed in elkaar zit. Erg waarschijnlijk dat de Nederlandse delegatie van de Cons (Commissie ontwikkelingssamenwerking Neder land Suriname) onder leiding van professor Van Dam opnieuw „met bebloede koppen" tegenover de Suri naamse regering komt te staan is het dus niet. De Nederlandse en Surinaamse dele gatie van de Cons zullen ook overleg gen over het nijpende tekort aan ge schoolde krachten in het Surinaamse overheidsapparaat. De Surinaamse regering heeft gisteren bekend ge maakt dat de salarissen voor acade mici in overheidsdienst zullen stijgen met minstens 725 gulden per maand. Mensen met een hogere beroepsoplei ding krijgen vijfhonderd gulden per maand meer. In deze categoriën la gen de salarissen tot nu toe aanzien lijk lager dan in het bedrijfsleven, zodat voor Surinamers met een hoge re opleiding een baan bij de overheid weinig aantrekkelijk was. Ook heeft de Surinaamse regering een wer vingscommissie ingesteld, die in Ne derland moet proberen zoveel moge lijk Surinamers te bewegen naar hun geboorteland terug te keren. Deze voordelen die het lartijlidmaatschap biedt en daardoor de naam van de partij in diskrediet hebben gebracht. Leden van het KOR zeiden in reactie op deze berichten dat personele wijzi gingen ln de partijtop geen garantie voor verbetering betekenen. Dissidente kringen hebben verder be kend gemaakt dat in zestien regio's inmiddels onafhankelijke vakbonden zijn opgericht. Vertegenwoordigers van deze bonden komen morgen in de havenstad Gdansk bijeen om de sta tuten van de diverse bonden op el kaar af te stemmen. Ook moeten praktische regelingen getroffen wor den voor de inning van de contribu tie. Met dat soort zaken hebben de leiders van de nieuwe bonden vrijwel geen ervaring. commissie zal in de komende maan den een aantal zittingen in Neder landse steden houden, om voorlich ting te geven over de mogelijkheden in het Suriname van na de staats greep. Visumstrijd Ondanks alle pogingen slaagt de Su rinaamse regering er echter nog niet in de stroom mensen die het land verlaat in te dammen. Volgens een verslaggever van het ANP stonden gisteren voor het Nederlandse Consu laat in de Lim A Postraat honderden mensen uren in de rij, in afwachting van een visum. Vandaag wordt een nieuwe regeling van kracht, waarbij men drie maanden voor vertrek een visum moet aanvragen. Volgens de visumaanvragers, die in Nederland op vakantie willen of zich blijvend willen voegen bij hun familie, is het consulaat erg achterdochtig en moet men soms drie keer terugkomen voor dat het visum wordt verstrekt Vol gens de klachten worden visa niet verstrekt als het personeel van het consulaat het opgegeven verblljfsa- dres in Nederland niet vertrouwt. Een van de visumaanvragers, die al diver se malen zonder aanwijsbare redenen terug naar huis was gestuurd, sprak van „intimidatie". Stakingen De stakingen in Polen zijn nog steeds niet afgelopen. In Poznan legden ar beiders van een metallurgisch bedrijf het werk neer. Ze eisen hogere lonen en faciliteiten voor een eigen onaf hankelijke vakbond. Verder beschul digen ze de politie van arrestatie vatn Rosalia Bendych, een activiste voor mensenrechten die nu al vijftien da gen in hongerstaking zou zijn uit pro test tegen haar arrestatie. De kritiek van de Poolse autoriteiten op de dissidenten neemt overigens wel toe. Dit is de aanleiding geweest voor het KOR een verklaring uit te geven dat zij niet van plan is om als politieke partij te gaan optreden. Wel zegt het KOR door te zullen gaan met zijn interventies als mensen door on terecht optreden van de overheid in de verdrukking komen. Het KOR wijst er voorts op dat niet tegemoet komen aan de eisen van de burgers kan leiden tot een verheviging van de sociale en politieke spanningen in het land. Inmiddels hebben de Poolse au toriteiten Andrzej Czuma, een van de leiders van de nieuwe vakbonden, na 48 uur weer vrijgelaten. De politie nam tweeduizend exemplaren van het ondergronds verschijnende blad Opinia in beslag.

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Nieuwe Leidsche Courant | 1980 | | pagina 7