)gem lijdt eerste halfjaar
erlies 66 miljoen gulden
Uitgifte
11% pandbrieven
Beëindiging
1014% pandbrieven
FGH hypotheekbank
Sigarenfabriek Willem II
wordt gereorganiseerd
Keulen, wereldetalage van foto en film
[ijn-Schelde-Verolme
rijgt Griekse order
100%
Spuitbusindustrie werkt
aan beperking drijf gas
300 miljoen gulden
Woningtextielsector
Noord-Brabant
krijgt onderzoek
Gezinsverzorgers
slaan alarm
Rente omhoog
in Ver. Staten
ïerstoel voor
"drijfs-
izondheidszorg
Alles nog eenvoudiger is het devies
UgDAG 16 SEPTEMBER 1980
FINANCIËN EN ECONOMIE
TROUW/KWARTET
13
ADVERTENTIE
OTTERDAM De Ogem, handel, elektrotechniek en bouw)
eft in de eerste zes maanden van dit jaar een verlies geleden
1,4 miljoen gulden. In dezelfde periode van vorig jaar
[rd nog een winst behaald van 11,3 miljoen. Het verlies is
roorzaakt door een aantal factoren: In de eerste plaats door
verwachten verliezen op projectontwikkeling, en door sterk
stegen rentelasten. Bovendien hebben een aantal reorgani
ses, met name bij Schokbeton, een negatieve invloed op het
sultaat gehad.
rentelast steeg van ruim 20 mil- stijging werd onder andere veroor-
in 1979, tot 34,7 miljoen gulden zaakt door het hoge rentepeil. De
ie eerste helft van dit jaar. Deze omzet steeg heel licht tot even onder
Iriekse marine overweegt hoven
de bouw van enkele fregatten
RSV in Griekenland. Ook is een
genomen op een tweede schip,
RSV in Nederland zou moeten
wen. De RSV zal het eerste schip
it najaar van 1981 aan de Griekse
Ine overdragen. Normaal duurt
0uw van zo'n schip drieëneenhalf
maar dit schip kan snel worden
ieverd, omdat de Nederlandse
ine het afstaat. Aan het fregat
I I namelijk al twee jaar geleden
j innen in opdracht van de marine.
ïarine heeft zich in deze toeschie-
i getoond, in de eerste plaats
de opdracht voor Rijn-Schel-
erolme drie jaar werk betekent
zevenhonderd man. Bovendien
skent de levering aan Grieken
een versterking van de enigszins
Üce NATO-flank.
deze stap is volgens Stikker de
uit de Rijn-Schelde-Verolme werf, van het type dat
tenland heeft besteld.
fedactie economie
RDAM Het Rijn-Schelde-VeroIme-concem heeft
Griekse marine overeenstemming bereikt over de
iring van een S-fregat in de zogenaamde Kortenaer-klasse.
contract werd vanochtend ondertekend door president
de raad van bestuur van RSV ir. A. Stikker. Met de order
tn bedrag van 300 miljoen gulden gemoeid.
de twee miljard gulden. Het resultaat
voor incidentele lasten daalde met
tien miljoen gulden tot ruim 21 mil
joen.
Om ervoor te zorgen dat de verliezen
dit jaar niet boven de negentig mil
joen uitstijgen, wil Ogem een aantal
maatregelen treffen, die overigens al
enige tijd geleden zijn aangekondigd.
De belangrijkste hiervan nog even:
De Ogem zal een aantal niet-stragei-
sche belangen afstoten. Hierdoor
moet binnen twee jaar 350 400 mil
joen gulden beschikbaar komen. Om
dat wordt verwacht dat het afstoten
van deelnemingen niet zonder verlie
zen zal verlopen, is een bedrag van 52
miljoen gulden gereserveerd. In 1979
trof Ogem al voor 40 miljoen gulden
van dergelijke voorzieningen.
Andere maatregelen: De overhead
kosten (kosten die ten behoeve van
alle dochterondernemingen worden
gemaakt) moeten met de helft wor
den verminderd. Verder kondigt de
Oem aan voortaan voorzichtiger te
worden met grote buitenlandse op
drachten. Deze zullen niet meer al
leen worden uitgevoerd, maar in sa
menwerking met andere concerns,
om de risico's te verminderen. Verder
zullen verliesgevende onderdelen van
de 200 dochterondernemingen wor
den gesaneerd. Waar mogelijk wor
den reorganisaties doorgevoerd.
Restauratie
Als deze restauratiewerkzaamheden
aan het Ogem-concern zijn voltooid,
blijft een onderneming over waarvan
het total geïnvesteerde vermogen
met eenderde is teruggebracht. Met
een lager risico-profiel en een sterk
gereduceerde schuldenlast. Als gp-
volg van de reeds doorgevoerde her
structureringen is de bijdrage die de
zes kerngroepen van Ogem in het
eerste halfjaar aan het resultaat le
verden, aanmerkelijk toegenomen.
De raad van bestuur vreest dat de
voorgenomen maatregelen pas over
twee jaar een voelbaar resultaat zul
len opleveren. De eerste twee jaar
zullen de resultaten nog sterk onder
FRISO MEIJERINK (bouw) in
Zwolle moet binnenkort honderd van
de driehonderd werknemers ontslag
aanzeggen. Het laatste nog niet ver
kochte onderdeel van het Neder-
horst-concern zal zich daarna in twee
BV's opsplitsen. Van de 176 mensen
die bij de huidige bedrijven in Sneek
en Leeuwarden werken, komen er
dertig op straat te staan. De hoofd
vestiging van Friso Meijerink in
Zwolle zal binnenkort worden opge
heven. De orderportefeuille van de
twee nieuwe bedrijven is volgens de
directie goed gevuld.
druk staan van de rentekosten van
het vermogen dat nog ligt besloten in
de af te stoten deelnemingen, en van
de kosten van het leidinggevend ap
paraat, die slechts stapsgewijs kun
nen worden teruggedrongen.
EINDHOVEN Een werkgroep van
de beleidsoverlegcommissie Zuidoost
'Brabant heeft het Economisch tech
nologisch instituut Noord-Brabant
opdracht gegeven een onderzoek in te
stellen naar de problemen in de wo
ningtextielsector. Volgens H. Frissen
van de industriebond FNV staan in
die sector in zuidoost Brabant zo'n
tweeduizend banen op de tocht. De
werkgroep wilde resultaten van het
onderzoek gebruiken om financiële
steun los te krijgen van de Rijksover
heid.
Voorzitter N. Scholten van de beleids
overlegcommissie heeft aangekon
digd dat textielwerkgevers die niet
aan het onderzoek meewerken nooit
meer op steun van de regionale over
heden hoeven te rekenen. „De situa
tie is dusdanig zorgelijk dat we ons
geen mislukking van het onderzoek
kunnen permiteren." De noodsituatie
in de woningtextiel wordt voorname
lijk veroorzaakt door het instorten
van de bouwmarkt en door de geste
gen grondstoffenprijzen. Volgens H.
Frissen van de industriebond FNV
kunnen de betrokken bedrijven al
leen het hoofd boven water houden
als ze technisch en commcercieel
gaan samenwerken en als het mana
gement wordt versterkt.
'Meer legale Turken
en Marokkanen in 1990'
RIJSWIJK (ANP) Het aantal le
gaal in Nederland verblijvende Tur
ken en Marokkanen zal over tien jaar
ongeveer vierhonderdduizend bedra
gen. Vorig jaar was dit aantal nog
170.000. De toename van het aantal
Turken en Marokkanen komt voor
iets meer dan de helft voor rekening
van het geboorte-overschot. De rest
wordt veroorzaakt door gezinshereni
ging.
Deze prognose is gisteren door het
Sociaal en Cultureel Planbureau in
Rijswijk bekendgemaakt. Het plan
bureau verwacht dat het aantal Turk
se schoolkinderen tot over tien jaar
zal verdubbelen en dat het aantal
Marokkaanse schoolkinderen drieën
half maal zo groot zal worden.
De Friesch-Groningsche Hypotheekbank N V. te Amsterdam
geeft m.i.v. 15 september 1980 voorbeurs wederom tot nadere aankondiging uit
11% pandbrieven 1980 per 1982/1988 tegen een koers van
Effectief rendement 11%. Jaarcoupon per 1 maart.
ffospectus van uitgifte op aanvraag verkrijgbaar bij onze
kantoren, de banken en de commissionairs in effecten.
De uitgifte van de 10)4% pandbrieven 1980 per 1983/1987
is voorbeurs beëindigd
Amsterdam Herengracht 433 (020-2212721 Arnhem. Zgpendaalseweg 59(005-42 73481
Eindhoven Ten Hagestraat 11 (040-44 68 55) Enschede. M H Tromplaan 12 (053-31 24 45)
Oen Haag Lange Vgverberg 9 (070-605900) Groningen. Uböo Emmiussmgel 75 (050-18 3183)
Rotterdam. WesiOfaak 67 (010-1155 50) Utrecht GikJenkwarlier 431030-3103 44)
eerste stap gezet op de markt voor
NATO-fregatten van de Kortenaer-
klasse. De concurrentie van West-
Duitsland <n de Verenigde Staten op
dit gebied is niet mis. Volgens een
trotse Stikker bestaat internationaal
steeds meer belangstelling voer dit
type fregat. Stikker zei gisteren in
Athene goede hoop te hebben op or
ders uit onder andere Portugal en
Nieuw-Zeeland. Onderhandelingen
met deze landen zouden al op gang
zijn gekomen.
De Griekse regering heeft voor de
aankoop van het eerste fregat een
gunstige financieringsovereenkomst
weten af te sluiten met de AMRO-
bank en de ABN. Deze houdt tevens
in dat RSV meteen na levering de
betaling tegemoet mag zien. et type
schip dat de Griekse marine heeft
besteld is een heel Nederlands ont
werp, dat RSV samen met de Neder
landse marine heeft bedacht.
AMSTERDAM (ANP) De Nederlandse Aerosolvereniging, die met 47
leden praktisch de gehele Nederlandse spuitbusindustrie vertegenwoor-
digdt is bereid mee te werken aan de door minister Ginjaar voorgestelde
maatregel om het gebruik van chloorfluormethaan als drijfgas in spuitbus
sen te beperken. Een woordvoerder van de vereniging deelde desgevraagd
mee, dat het gebruik van de chloorfluormethanen naar verwachting tegen
het einde van dit jaar al met dertig procent zal zijn teruggelopen.
Op het ogenblik worden deze drijfgassen in slechts tien procent van de
spuitbussen gebruikt. In andere in Nederland geproduceerde bussen zijn ze
inmiddels vervangen door stoffen, die geen aantasting van de ozonlaag
teweeg kunnen brengen.
De maatregel van de minister beeft een voorlopig karakter. In nauw overleg
met de vereniging van spuitbusfabrikanten zal de minister een definitieve
regeling opstellen op grond van de uitkomsten van het internationaal
onderzoek naar de effecten van de drijfgassen op de ozonlaag.
De Aerosolvereniging wil tevens rekening houden met het uiteindelijk
standpunt van de overige EG-landen. De vereniging verwijst ondermeer
naar een recent rapport van de Belgische deskundige op het gebied van de
chemie van de stratosfeer, prof. Braseur. In dit rapport aan de Europese
Commissie komt Braseur tot de conclusie dat niet bewezen is dat de
genoemde drijfgassen de ozonlaag aantasten.
Van een onzer verslaggevers
VALKENSWAARD Het si-
garenconcern Willem II be
reidt een ingrijpende reorga
nisatie voor om het bedrijf
weer gezond te maken. De di
rectie heeft dat gisteren aan
de ondernemingsraad bekend
gemaakt. Uitgangspunt daar
bij vormt een organisatie-on
derzoek van bureau Bakke
nist Spit en Co.
Het bureau stelt voor het aantal ves
tigingen te verminderen, het perso
neelsbestand terug te brengen en de
produktie beter te stroomlijnen. Ook
zou Willem II het assortiment moeten
beperken. Deze maatregelenen zou
den volgens het bureau een besparing
GRONINGEN Een groot aantal
ondernemingsraden van instellingen
voor gezins- en bejaardenzorg in Gro
ningen heeft in een brief aan de Twee
de Kamer alarm geslagen over de
bezuinigingen in de gezinsverzorging.
Zij vinden verplichte invoering van
het alphahulp-systeem (waarbij huis
houdelijke hulp wordt verstrekt voor
maximaal 12 uur per week) onaan
vaardbaar omdat gezins- en bejaar
denzorg meer inhoudt dan huishou
delijke hulp. Zij vrezen bovendien
dat een flink aantal werksters door
deze maatregel overbodig zal worden.
opleveren van 5 tot 10 miljoen
gulden.
Verder bepleit Bakkenist uitbreiding
van de activiteiten door bijvoorbeeld
voor derden te gaan werken. De direc
tie wil binnen vier maanden komen
met een beleidsplan op basis van het
organisatie-onderzoek. P. Andela van
de voedingsbonden FNV erkent dat
reorganisatie onvermijdelijk is door
het dalend sigarenverbrulk. Wel
vindt hij dat Willem n moet proberen
zoveel mogelijk werkgelegenheid
overeind te houden. Ook pleit hij
voor samenwerking met andere siga-
renbedrijven om de positie op de in
ternationale markt te versterken.
Willem II heeft ongeveer 1400 werk
nemers, verspreid over zes Neder
landse en twee Belgische vestigingen.
De moeilijkheden bij Willem n (sa
men met Karei I en Hudson één con
cern) vloeien voort uit de gestaag
dalende sigarenconsumptie. Werden
in 1965 nog 1,6 miljoen sigaren ge
rookt, nu zijn dat er nog slechts 900
duizend. Sinds 1965 is de consumptie
gedaald met een vaste drie vier
procent per jaar, maar in 1979 liep het
verbruik opeens met tien procent te
rug. Tussen 1965 en 1970 zijn de mees
te samenwerkingsverbanden tot
stand gekomen. De belangrijkste Ne
derlandse sigarenfabrikanten zijn:
Willem II/Karel I/Hudson, Hofnar/Se
nator, Henry Wintermans/Velasquez,
Agio, Ritmeester, Elisabeth Bas/La
Paz, Panter, en Schimmelpenninck.
De Nederlandse sigarenbedrij ven zijn
grotendeels in buitenlandse handen.
Het Willem II concern heeft een bin
nenlands marktaandeel van dertig
procent.
Volgens president-directeur H.A.F.M.
Kersten, is ook de export de laatste
paar jaar aan het dalen, met enkele
procenten. Op de vraag wat nu de
oorzaak Is voor het dalende sigaren-
verbruik, antwoordt Kersten dat dit
moeilijk naspeurbaar is, maar dat
wordt aangenomen dat de belangrijk
ste oorzaak ligt in de anti-rook cam
pagnes.
Deze zijn weliswaar groten
deels gericht op sigarettenrokers,
maar ze zouden vooral effect sorteren
bij sigarenrokers, omdat die minder
verslingerd zijn aan het genotmiddel.
„Als een sigarenroker zegt dat hij
voornemens is met roken te stoppen,
zal hij dat voornemen in negen van de
tien gevallen uitvoeren. Voor de siga
rettenroker geldt het omgekeerde."
NEW YORK De Amerikaanse City
bank heeft de „prime rate", het rente
tarief dat de meest kredietwaardige
cliënten over leningen dienen te beta
len, verhoogd van twaalf tot 12,25
procent. Manufacturers Hanover en
Chemical Bank hebben eenzelfde
renteverhoging bekendgemaakt.
Aangenomen mag worden dat andere
banken ook tot een verhoging van de
prime rate overgaan.
In april j.l. bereikte de „prime rate"
een recordhoogte van 20 procent.
Daarna zakte het rentepeil in tot
10,75 procent in juli, waarna weer een
opwaartse beweging inzette.
ITERDAM (ANP) De Erasmus-
Wsiteit in Rotterdam krijgt bin-
:ort als eerste in Nederland een
onder) hoogleraar in de bedrijfs-
mdheidszorg. Het is dr. D. Vroege,
momenteel nog hoofdmedewer-
s aan de faculteit der geneeskun
de leerstoel wordt gesubsidieerd
het ministerie van sociale zaken,.
)1 er verder bijdragen zijn van
jven en overheidsinstellingen,
an bedrijfsgezondheidsdiensten
hik maken.
at de toenmalige minister van
ale zaken, drs. J. Boersma, in 1976
gepleit voor leerstoelen in deze
van gezondheidszorg, haakte de
«rdamse Kamer van Koophan-
herop in met het aanbod daaraan
Werking te verlenen. Dit resul-
in de oprichting van de stich
ter bevordering van onderwijs in
bedrijfsgezondheidszorg te Rot-
am.
e stichting wil haar werkzaamhe-
nu overdragen aan een inmiddels
tochte landelijke stichting. Doel
.die stichting is niet alleen het
van leerstoelen, maar tevens
bevorderen van aanvullende be
reidingen tot bedrijfsarts en
opleidingen voor verpleegkundi-
en andere werkers op dit terrein.
SDHG (ANP) - In Tilburg is gis-
school voor de journalistiek
Nien, als onderdeel van de kat.
■w leergangen. Naast de be*
"Joe school in Utrecht is dit de
Joumalistenopleiding in Ne-
"ha De opleiding is begonnen
Iw leerlingen. De leerlingen ko-
Jroor het grootste deel uit Noord-
"■ht, Urnburg en Zuid-Holland.
door J. G. Wolters
AMSTERDAM Keulen,
inofficieel wel de „hoofdstad
van de fotografie" genoemd,
staat deze dagen weer volop
In het teken van foto, film en
audiovisie. Voor de zestiende
maal heeft de Photokina, de
„wereldbeurs voor fotogra
fie", die eens in de twee jaar
wordt gehouden, namelijk be
zit genomen van twaalf hallen
op het immense complex van
het Keulse jaarbeursterrein.
Dertig jaar geleden In mei 1950
werd het startsein voor de eerste Pho
tokina gegeven. Toen nog een be
scheiden manifestatie met driehon
derd uitsluitend Duitse expo
santen. Dit jaar meer dan duizend
exposanten uit 32 landen, waaronder
Nederland.
Tot en met 18 september kunnen
vakbroeders en amateurs op het te
genover Dom en Centraal Station
aan de overzijde van de Rijn gelegen,
jaarbeursterrein kennis nemen van al
die snufjes, die over enige tijd de
winkeletalages zullen vullen. Wie al
les wil zien wat Duitsland, de Vere-,
nigde Staten, Japan en Engeland
lom enkele van de voornaamste op de
'Photokina exposerende landen te
noemen aan produkten tonen,
heeft aan een dag nauwelijks genoeg.
Velen doen weliswaar een verwoede
poging daartoe, doch stranden door
gaans al vrij spoedig. Een rondgang
van- enkele tientallen kilometers
langs de stands in de vaak overvolle
hallen is allesbehalve een genoegen,
ook al levert zo'n wandeling langs de
stands nóg zo veel indrukken op van
de voortgang van de techniek.
Worst en bier
De Photokina zorgt echter goed voor
haar vermoeide, bezoekers (dit jaar
waarschijnlijk meer dan 120.000).
Restaurants, snelbuffetten en
kraampjes leveren naast complete
maaltijden, kilometers en nog eens
kilometers aan worstjes (met brood
en mosterd) af. Voorts gigantische
hoeveelheden „Kölsch" (het Keulse
bier) om de bezoekers hun krachten
weer te hergeven..
Deze bezoekers, het werd al gezegd,
zijn in de eerste plaats de vakbroe
ders. Voor alles is de Photokina na
melijk een vakbeurs. Toch worden
foto- en filmamateurs niet helemaal
geweerd. Wie er dertig mark (ruim
dertig gulden) voor over heeft kan
zich aan de talrijke loketten van een
toegangskaartje tot deze „wereldeta
lage van foto en film" voorzien.
Met wat ellebogenwerk zal hij er ver
volgens vermoedelijk wel in slagen
door te dringen tot de stands van zijn
favoriete merken. Wie het zich wat
makkelijker wil maken neemt een
plastic tas, die te kust en te keur ter
beschikking worden gesteld, en vult
deze maar met voorlichtende folders
en wat dies meer zij, uiteraard niet
met camera's, al zal dat in de grote
drukte door lieden die het minder
nauw nemen met mijn en dijn ook
wel gebeuren.
Een rondgang door een aantal hallen
van de „Photokina", maakt duidelijk
dat de producenten van fotocamere-
ra's nog steeds erop uit zijn het
„schieten van plaatjes zo simpel mo
gelijk te maken. Een en ander ge
dachtig het aloude advies van de
grondlegger van Kodak, George
Eastman, „U drukt op de knop, wij
doen de rest". Dit alles natuurlijk
niet in de laatste plaats om steeds
meer mensen tot het fotograferen aan
te zetten en wie dit al doet nog mèèr
te laten fotograferen.
Wat ln dit verbard te denken van een
kleine pocketcamera die zelf besluit
of er wèl of niet geflitst moet worden.
De „kunstzon" zet zichzelf automa
tisch in werking als er niet voldoende
licht is voor het maken van een foto.
Groeiend is verder het aantal merken
fototoestellen, waarbij het met de
hand scherpstellen tot het verleden
behoort. De opmars in de foto- en
filmtechniek van de moderne elektro
nica maakt dit alles mogelijk.
Minder zilver
Terwijl in de laatste jaren de produ
centen van films zich vooral bezig
hielden met het opvoeren van de
lichtgevoeligheid van hun produkten,
is er dit jaar duidelijk een andere
tendens merkbaar. Het accent van
het speurwerk is namelijk komen te
liggen op het maken van films, waar
van de negatieven straks nauwelijks
nog zilver zullen bevatten.
De sterk gestegen zilverprijzen en de
als gevolg daarvan duurder geworden
films zijn daaraan niet vreemd. Het
ziet er naar uit, dat binnen afzienbare
tijd zilverarme ofzelfs zilvervrije
vooreerst nog zwart-wit films hun
opwachting zullen maken. In elk ge
val toonde de Britse Ilford op de
Photokina al een film van de nieuwe
generatie, met als bijkomend voor
deel een veel grotere belichtingstole
rantie dan bij de tot dusverre be
staande films.
Een ander nieuwtje. Op de markt
voor spiegelreflexcamera's nog al
tijd stevig in handen van de Japanse
producenten doet nu de grootste
Europese cameraproducent, Agfa-
Gevaert, een aanval met een drietal
camera's van dit type. Tegelijkertijd
toont Agfa voor de hobyyfilmers een
nieuw model filmcamera, waarmede
naar willekeur filmscènes en stil
staande beelden op één film opgeno
men en weergegeven kunnen worden.
De resultaten worden getoond via
een tafelprojector met ingebouwd
daglichtscherm. Het toestel stopt au
tomatisch bij de stilstaande beelden.
Evenals de makers van fototoestellen
leggen trouwens de producenten van
smalfilmcamera's na enkele slech
te jaren, zien deze eindelijk weer wat
licht aan de horizon bij hun pro
dukten het accent op het bdienings-
gemak voor het publiek. Alles nog
eenvoudiger en zonder problemen is
ook hier het devies
De hobby van fotograferen en filmen maakt ook in de landen van de
Derde Wereld opgang.
